Windows Vista

Vista is een versie van het besturingssysteem Windows, en de opvolger van Windows XP. De codenaam van Windows Vista was Longhorn Client. Vista is net als Windows 2000 en Windows XP gebaseerd op de Windows NT-kernel (kern van het besturingssysteem), en draagt het versienummer Windows NT 6.0. Het was de bedoeling Vista begin 2006 uit te brengen, maar Vista verscheen uiteindelijk op 30 november 2006 voor bedrijven, en op 30 januari 2007 voor consumenten [1]. De slagzin van Windows Vista is The Wow Starts Now.

Inhoud [verbergen]
1 Nieuwe of verbeterde functies
1.1 End-user functies
2 Onderdelen
2.1 Windows Presentation Foundation
2.2 Windows Communication Foundation
2.3 Windows Future Storage
2.4 Windows Aero
3 Versies
3.1 Upgraden
4 Systeemeisen
4.1 Windows Vista-capable
4.2 Aero-interface
4.3 Nader advies
5 Voorlopers
6 Sneltoetsen
7 Geschiedenis
8 Problemen
9 Trivia
10 Referenties
11 Externe links



[bewerk] Nieuwe of verbeterde functies
De veranderingen in Windows Vista zijn onder andere een meer geavanceerde interface, een betere stabiliteit, een nieuwe multimedia-API DirectX 10, de kernel is op verschillende punten bijgewerkt, een betere beveiliging tegen het uitbuiten van bugs, virussen en andere malware en een aantal andere vernieuwingen die dieper liggen in het systeem dan voor een gemiddelde gebruiker zichtbaar is. Ondanks plannen om WinFS op te nemen, is dit geen onderdeel van de eerste versie van Vista.

Enkele van de nieuwe technieken in Windows Vista zijn:

ReadyBoost
SuperFetch

[bewerk] End-user functies
Windows Aero: De nieuwe hardware-gebaseerde GUI Aero, waarvan Jim Allchin heeft gezegd dat het een afkorting is van Authentic, Energetic, Reflective, and Open. De nieuwe interface is meer esthetisch dan die vorige versie van Windows, met inbegrip van transparantie, live miniaturen, live pictogrammen, animaties, en eye candy.
Windows Shell: Het nieuwe Windows-shell verschilt van Windows XP door een nieuwe reeks van organisatie-, navigatie- en zoekmogelijkheden. De menubalk van Windows Verkenner is verwijderd, de relevante taakopties zijn geïntegreerd in de werkbalk. De adresbalk is vervangen door een broodkruimelnavigatiesysteem. Het voorbeeldpaneel stelt gebruikers in staat miniaturen te zien van verschillende bestanden en de inhoud van de documenten. De detailspaneel toont informatie, zoals de grootte van het bestand en het type. Het Start-menu is veranderd. Het woord "Start" zelf is veranderd in het voordeel van een blauw Windows Orb (ook wel Pearl genoemd).
Instant Search (ook bekend als zoeken terwijl je typt): Windows Vista biedt een nieuwe manier van zoeken, die aanzienlijk sneller en meer inhoudgebaseerd zoekt dan in de vorige versies van Windows.
Windows Sidebar: Een transparant paneel verankerd aan de zijkant van het scherm waar een gebruiker Desktop-gadgets kan plaatsen, dat zijn kleine applicaties ontworpen voor gespecialiseerde doeleinden (zoals het weergeven van het weer of RSS-feeds). Gadgets kunnen ook geplaatst worden op andere delen van het bureaublad.
Windows Internet Explorer 7: Nieuwe gebruikersinterface, getabd browsen, RSS, een zoekvak, verbeterde afdrukken, paginazoomniveau wijzigen, snelle tabbladen (miniaturen van alle geopende tabbladen), anti-phishingfilter, ondersteuning voor Internationalized Domain Names (IDN), en een verbeterde ondersteuning voor web-standaarden. IE7 in Windows Vista loopt los van andere applicaties in het besturingssysteem (beveiligde modus); exploits en kwaadaardige software kunnen beperkt schrijven naar een locatie buiten Temporary Internet Files zonder expliciete toestemming van de gebruiker.
Windows Media Player 11: een grote facelift van Microsoft-programma's voor het afspelen en het organiseren van muziek en video. Nieuwe functies in deze versie zijn een nieuwe GUI voor de mediabibliotheek, fotodisplay en -organisatie, de mogelijkheid voor het delen van muziekbibliotheken via een netwerk met andere Vistasytemen, Xbox 360, en ondersteuning voor andere Media Center Extenders.
Back-upcentrum: Bevat een back-up- en restore-applicatie en geeft gebruikers de mogelijkheid periodieke back-ups te maken van bestanden op hun computer, evenals het herstel van eerdere back-ups. Ook een functie Complete Pc Back-up (alleen beschikbaar in Ultimate-, Business- en Enterprise-versie), die steunt op een imagebestand op een harde schijf of dvd. Een compleet pc-herstel kan worden gestart vanuit Windows Vista, of uit de Windows Vista-installatie-cd in het geval dat de pc zo beschadigd is dat hij niet normaal opstart van de harde schijf.
Windows Mail: een vervanging voor Outlook Express met een nieuwe e-mailprogramma dat de stabiliteit verbetert.
Windows Kalender: Een nieuw kalender- en taakprogramma.
Windows Fotogalerij: een managementapplicatie voor een foto- en filmbibliotheek. WPG kan mediabestanden importeren uit digitale camera's, labelen en individuele objecten beoordelen, de kleuren en de belichting aanpassen, en diavoorstellingen geven (met de pan- en fade-effecten) en branden op dvd.
Windows DVD Maker: Een toevoeging voor Windows Movie Maker, die de mogelijkheid biedt video-dvd's te maken. Gebruikers kunnen een dvd ontwerpen met de titel, menu, video, soundtrack, pan-en zoom-motion-effecten op de foto's of dia's.
Windows Media Center: was eerst een onderdeel van Windows XP Media Center Edition, maar is nu vernieuwd en verwerkt in de Home Premium- en Ultimate-edities van Vista.
Games en Games Explorer: spellen meegeleverd bij Vista hebben een eigen showcase. Nieuwe spellen zijn Chess Titans, Mahjong Titans en Purble Place.
Windows Mobiliteitscentrum: Een bedieningspaneel dat de meest relevante informatie centraliseert in verband met een mobiele computer (helderheid, geluid, batterijniveau / energieschema wijzigen, draadloos netwerk, schermoriëntatie, presentatie-instellingen, enz.).
Windows Meeting Space: vervangt NetMeeting. Gebruikers kunnen toepassingen delen (of hun hele bureaublad) met andere gebruikers op het lokale netwerk of via het internet met behulp van peer-to-peer-technologie.
Schaduwkopie: maakt automatisch dagelijkse back-ups van bestanden en mappen. Gebruikers kunnen ook zelf een "schaduwkopie" maken. Deze functie is alleen beschikbaar in de Business-, Enterprise- en Ultimate-edities van Windows Vista en komt van Windows Server 2003.
Windows Update: software- en beveiligingsupdates zijn vereenvoudigd, nu alleen via een bedieningspaneel in plaats van als een webapplicatie.
Ouderlijk Toezicht: Hiermee kunnen beheerders bepalen welke websites, programma's en games elke standaardgebruiker kan gebruiken en te installeren. Deze functie is niet opgenomen in het Business- en Enterprise-edities van Vista.
Windows SideShow: activeert de displays op nieuwere laptops of op Windows Mobile devices. Het is bedoeld om te worden gebruikt voor gadgets terwijl de computer is in- en/of uitgeschakeld.
Spraakherkenning: is geïntegreerd in Vista. Hij heeft een vernieuwde gebruikersinterface en configureerbare command-and-control-commando. In tegenstelling tot de Office 2003-versie, die alleen werkt in Office en WordPad, werkt Speech Recognition in Windows Vista voor iedere toegankelijke toepassing. Bovendien ondersteunt het op dit moment meerdere talen, Nederlands (nog) niet.
Nieuwe lettertypes ontworpen voor lezen op het scherm, en verbeterde vreemde lettertypen. ClearType is ook verbeterd en standaard ingeschakeld.
Hulpprogramma's voor en informatie over prestaties: een applicatie om de prestaties van de computer te tonen en verbeteren. Er wordt gekeken naar:
Onderdeel Onderdeel dat wordt getoond
processor berekeningen per seconde
RAM geheugenbewerkingen per seconde
Grafisch prestaties voor Windows Aero
Grafische weegave spellen prestatie voor zakelijke toepassingen en games
Vaste schijf overdrachtsnelheid van schijfgegevens


[bewerk] Onderdelen
Windows Vista zou oorspronkelijk gebouwd worden op drie nieuwe fundamenten (oorspronkelijk WinFX genaamd):

Windows Presentation Foundation of WPF (codenaam Avalon) voor het grafisch systeem;
Windows Communication Foundation of WCF (codenaam Indigo) voor de communicatie en internetapplicaties;
WinFS voor de vernieuwde bestandsindeling voor de harde schijf, die de computer in staat zou stellen sneller dan nu bestanden op te zoeken.
Microsoft heeft later besloten WPF en WCF niet exclusief deel te laten uitmaken van Windows Vista, maar deze zullen ook voor gebruikers van Windows XP Service Pack 2 en Windows Server 2003 gratis van de website van Microsoft te downloaden zijn. Om de onduidelijkheid op te lossen die was ontstaan over de relatie tussen het Microsoft .NET Framework en WinFX, heeft Microsoft besloten de naam WinFX niet meer te gebruiken. Alles dat in WinFX zat, komt nu mee in de release van het Microsoft .NET Framework 3.0 dat dus ook voor de eerder genoemde Windows-versies te downloaden zal zijn.


[bewerk] Windows Presentation Foundation
WPF is niet een nieuwe look-and-feel voor Windows, dat is Aero namelijk, maar de onderlaag in Windows die ervoor zorgt dat beelden op het scherm komen. Op dit moment communiceert software via API's (Application Programming Interfaces) met het besturingssysteem over wat er op het scherm moet komen. Het besturingssysteem zet dit vervolgens op het scherm via GDI (Graphical Device Interface) en GDI+. Deze grafische sublaag wordt vervangen door WPF.


[bewerk] Windows Communication Foundation
WCF is een basislaag die ontwikkelaars van software kunnen aanroepen voor de communicatie tussen programma's onderling en voor communicatie van een programma met websites of -services. Deze technologie is er volledig op gericht de ontwikkeling van applicaties die via webservices communiceren eenvoudiger te maken.


[bewerk] Windows Future Storage
WinFS, voluit Windows Future Storage, is een dataopslag- en -managementsysteem gebaseerd op relationele databases en kan beschouwd worden als de opvolger van NTFS. Het bestandssysteem zag het levenslicht in 2003. De ontwikkeling van WinFS is nog altijd in volle gang, dit meldde Steve Ballmer in 2006. Het is onduidelijk of WinFS gepland is voor Windows Vista's opvolger, Windows 7 (eerder genoemd Windows Vienna), of dat het later als een update bij Windows Vista komt.


[bewerk] Windows Aero
Windows Vista wordt geleverd met een geheel nieuw uiterlijk en gebruikersinterface, Aero genaamd. Deze nieuwe GUI (Graphical User Interface) maakt gebruik van allerlei nieuwe technieken die de afgelopen jaren beschikbaar zijn gekomen. Om volledig te kunnen genieten van deze nieuwe GUI zal een videokaart met volledige ondersteuning voor DirectX 10 nodig zijn. In dat geval zal een gebruiker Aero Glass voorgeschoteld krijgen. In het geval dat niet de juiste hardware aanwezig is, of als de gebruiker daarvoor kiest, is het ook mogelijk een eenvoudigere en minder zware look-and-feel te kiezen, te weten Windows Vista Basic, of Windows Classic. Overigens is Aero enkel in de duurdere versies van Windows Vista gestoken; Vista Home Basic-gebruikers kunnen bijvoorbeeld niet gebruik maken van Aero.


[bewerk] Versies
Windows Vista komt uit in zes verschillende versies. Alle versies komen bovendien uit in een 32 bit- en een 64-bitversie, behalve Windows Vista Starter.

Versie Kenmerken
Windows Vista Starter Goedkope versie voor ontwikkelingslanden.
Kan maar 3 programma's tegelijk draaien, en heeft ook andere beperkingen. Zie Microsoft Windows XP Starter Edition.
Windows Vista Home Basic
Windows Vista Home Basic N (*)
Windows Vista Home Basic K (*) Simpele versie voor thuisgebruik, geen Windows Aero en een aantal andere beperkingen (cd's kunnen enkel geschreven worden op 4x, max. 5 gebruikers hebben tegelijk toegang tot een gedeelde map,...)
Windows Vista Home Premium Gevorderde versie voor thuisgebruik, met Windows Aero en HDTV-ondersteuning
Vergelijkbaar met Windows XP Media Center Edition
Windows Vista Business
Windows Vista Business N (*)
Windows Vista Business K (*) Deze editie is het best geschikt voor bedrijven
Windows Vista Enterprise Uitgebreider dan Vista Business, met meertalenondersteuning en BitLocker
Windows Vista Ultimate Zelfde mogelijkheden als Enterprise en Home Premium samen, plus Ultimate Extras

(*) Voor de Europese en Zuid-Koreaanse markt brengt Microsoft ook versies op de markt waarbij geen software voor het afspelen van mediabestanden wordt meegeleverd, de zogenaamde N- en K-edities.

Microsoft verwacht dat Vista Home Premium het standaardproduct wordt voor consumenten, met mogelijkheden om dvd-materiaal te bewerken en HDTV op te nemen en te bekijken. Vista Ultimate zal het totaalpakket van Windows Vista zijn. Met de Basic-versie is minder mogelijk op het gebied van multimediatoepassingen.

De servereditie in de Windows Vista-reeks (de opvolger van Windows Server 2003) gaat Windows Server 2008 heten.. Microsoft heeft ook een servereditie voor "Home"-gebruikers (Windows Home Server), omdat nu vele thuisgebruikers Windows Server 2003 draaien, terwijl dat eigenlijk te zwaar is.

Alle retail-versies, dus niet de OEM-versies, worden op één enkele dvd gezet, wat betekent dat er voor een upgrade geen andere dvd hoeft te worden aangeschaft. Dit heeft als voordeel dat er makkelijker overgestapt kan worden op een andere editie van Vista. Op alle installatie-dvd's van Vista staat dus hetzelfde, en afhankelijk van het serienummer dat wordt ingevoerd, wordt het bijhorende systeem geïnstalleerd.


[bewerk] Upgraden


Upgrademogelijkheden vanaf Windows XP en tussen verschillende Vista-versies. Stippellijnen geven aan dat een "schone installatie" nodig is.


[bewerk] Systeemeisen
Om Vista te kunnen installeren moet de hardware van een computer aan minimale eisen voldoen. De minimale hardware eisen voor Windows Vista zijn hoger dan voor Windows XP.


[bewerk] Windows Vista-capable
De minimum vereisten voor een "Windows Vista-capable"-pc zijn:

Een moderne processor (tenminste 800MHz)
512MB systeemgeheugen
een 'DirectX 9 capable'-videokaart
DVD-ROM-speler
Pc's die aan deze eisen voldoen krijgen het label "Windows Vista-capable". Het is niet bekend of deze eisen ook voor toekomstige servicepacks blijven voldoen. Bij Windows XP, de voorloper van Windows Vista, hadden servicepacks hogere systeemvereisten.


[bewerk] Aero-interface
Wie extra opties zoals de nieuwe Aero-interface wil heeft een zwaardere pc nodig. Onder de naam 'Windows Vista Premium Ready' zijn aanvullende systeemeisen opgesteld waaraan een pc moet voldoen om de extra's te tonen. Voor het beste resultaat zijn de volgende opties nodig (ook al zegt Microsoft iets heel anders):

1,5 GHz 32-bit (x86) of 64-bit (x64) processor
1 GB systeemgeheugen
256 MB geheugen-videokaart DirectX 10 compatible (met WDDM driver)
40 GB harde schijf met 15 GB vrije ruimte
DVD-ROM-drive en/of dvd-brander
audio-uitgang
internetverbinding
Pc's die aan deze eisen voldoen krijgen het "Windows Vista Premium Ready" label.


[bewerk] Nader advies
Op de Microsoft-website is de Windows Vista Upgrade Advisor te downloaden, die kan controleren of een pc geschikt is voor Vista.

Op de site van Nvidia kan men ook een soortgelijke test doen om te kijken of de pc van de gebruiker voor Vista geschikt is, waarvan het voordeel is dat er geen download vereist is van deze test. Men kan de test gewoon op de site draaien.


[bewerk] Voorlopers
Zie voor de hele geschiedenis het hoofdartikel Geschiedenis van Windows

Windows XP
Windows 2000
Windows NT
Windows Millennium Edition
Windows 98
Windows 95
Windows 3.x

[bewerk] Sneltoetsen
Voor het nieuwe besturingssysteem zijn er nieuwe snelkoppelingen met hun nieuwe functies:

Snelkoppeling Betekenis
Win* Startmenu tonen
Ctrl+Shift+Esc Taakbeheer tonen
Alt+Tab Flip
Win+Tab 3D-flip
Ctrl+Win+Tab Blijvende 3D-flip
Win+T Programma's bekijken vanaf taskbar
Win+M Alles minimaliseren
Win+Shift+M Minimaliseren ongedaan maken
Win+G Door zichtbare gadgets bladeren
Win+Spatie Op de sidebar focussen
Win+1 t/m 0 Snelstartitem 1 t/m 10 openen
Ctrl+Scrollwiel Grootte van iconen veranderen

* Win oftewel 'Windows-toets' is de toets met (meestal) het Windows-logo en bevindt zich tussen de linker CTRL- en ALT-toets.


[bewerk] Geschiedenis
Microsoft heeft Vista lang voor het beschikbaar was aangekondigd en diverse malen uitgesteld. Een overzicht hiervan:

Augustus 2001: Longhorn wordt aangekondigd als tussenversie in eind 2002. De echte XP-opvolger Blackcomb verschijnt eind 2003
Oktober 2002: Longhorn wordt de echte XP-opvolger, is alleen een cliënt-OS en verschijnt in de tweede helft van 2004
November 2002: Longhorn verschijnt in 2005
April 2003: toch wel en dan weer geen serveruitvoering
Oktober 2003: de eerste bèta verschijnt in de tweede helft van 2004, Longhorn wordt eind 2005 uitgebracht
Maart 2004: Longhorn verschijnt in 2006
April 2004: WinFS wordt sterk in functionaliteit beperkt, Longhorn verschijnt misschien in de tweede helft van 2006
Augustus 2004: Avalon en Indigo verschijnen ook los van Longhorn, WinFS ook en verschijnt pas na Longhorn
Februari 2005: Longhorn verschijnt in de tweede helft van 2006
Juli 2005: Longhorn zal worden uitgebracht onder de naam Vista en gaat in juni 2006 naar de fabrikanten
November 2005: tweede bèta wordt uitgesteld naar begin 2006
Maart 2006: Vista verschijnt in november 2006, maar dan niet in de consumentenuitvoering, deze verschijnt in januari 2007
Juni 2006: Windows Vista Bèta 2 beschikbaar gesteld voor het publiek (bèta 2, build 5384)
Augustus 2006: Windows Vista pre-release Candidate 1 beschikbaar (pre-RC1, build 5533, 5552)
September 2006: Windows Vista release Candidate 1 beschikbaar (RC1, build 5600)
Oktober 2006: Windows Vista release Candidate 2 beschikbaar. (RC2, build 5744)
8 november 2006: Windows Vista Release To Manufacturer (RTM, build 6000)
30 november 2006 : Windows Vista verkrijgbaar voor bedrijven.
30 januari 2007: Windows Vista verkrijgbaar in de winkel.
31 januari 2007: op aandringen van de Europese Commissie kondigt Microsoft aan nog in 2007 een Europese Service Pack uit te brengen.[2]
12 december 2007: Vista SP1 Release Candidate (RC, SP1 build 6001)
2008[3]: Windows Vista SP1 (Voorlopige codenaam Fiji)

[bewerk] Problemen
Vista heeft te kampen met een aantal problemen. Een belangrijk deel van de problemen is te wijten aan het feit dat software en ondersteuning van andere partijen niet up-to-date is met Vista. Vooral gamers klagen over compatibiliteitsproblematiek, enerzijds omdat diverse games (nog) niet compatibel blijken met Vista en anderzijds omdat er vaak nog geen of gebrekkige drivers zijn voor de grafische kaarten (bijvoorbeeld die van nVidia - een populair merk onder gamers). Ook komen in deze fase nog veel problemen voor met de internetverbinding, ook weer door ontbrekende drivers (van de modems) of doordat de aanbieder (nog) geen ondersteuning biedt voor Vista. Ook zou Windows Vista leiden tot prestatieverlies bij het weergeven van complexe grafische beelden, zoals in First-Person Shooters. Door deze problemen wachten gamers (voorlopig) nog om over te stappen op Vista. Vermoedelijk zullen zij pas overstappen als er meer en meer games voor DirectX 10 worden uitgebracht. DirectX 10 werkt namelijk enkel op Windows Vista. Ook zou Windows Vista vaak te traag zijn bij het opstarten van de computer.

Een ander probleem zijn onverwijderbare e-mails die in Windows Mail achterblijven (spook-e-mails). Deze zijn niet te verwijderen of te verplaatsen. Microsoft heeft ondertussen een update uitgebracht om dit probleem te verhelpen: [1].

Gehoopt wordt dat dit kinderziektes zijn die worden opgelost na het verschijnen van een eerste servicepack.

Microsoft heeft een meldpunt van klachten geopend over Windows Vista.


[bewerk] Trivia
Microsoft zou in 2004 alle codes voor Vista weggegooid hebben, en opnieuw begonnen zijn vanaf nul, omdat de oude werkwijze te veel bugs opleverde. [4]
Opvallend is dat er een nieuw soort foutmelding is, het zgn. "Red Screen of Death". Deze kwam alleen in de eerste betaversies voor en zou een 'vernieuwing' zijn op de huidige "Blue Screen of Death" in alle bestaande Windows-versies. Deze vernieuwing is weer teruggedraaid, waardoor problemen weer worden gekenmerkt door het inmiddels vertrouwde blauw.
Vele recensies hebben Vista direct vergeleken met het eerder door Apple uitgebrachte besturingssysteem Mac OS X 'Tiger' gezien de vele overeenkomsten tussen beide besturingssystemen zoals Windows Flip 3D (Windows) en de Exposé (Mac OS X).
De evaluatieversie (zonder ingevoerde productcode) is afhankelijk van het soort, 30 tot 90 dagen te gebruiken. Hierna kan men de software aanschaffen. Er zijn verschillende acties, waaronder bij aanschaf van een laptop of pc met de mediacenter-editie, een gratis upgrade naar Vista.
Bij de ontwikkeling van de beveiliging van Windows Vista werkte Microsoft samen met de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA.[5]
De Nederlander Tjeerd Hoek is als director of interface design van Microsoft verantwoordelijk voor het ontwerp van Windows Vista.