00 12 1917 Finland: Onafhankelijkheidsverklaring van de Finse regering Svinhufvud door de Finse landdag aangenomen en door de Russische Raad van Volkscommissarissen bevestigd; generaal Mannerheim staatshoofd.
Litouwen: Proclamatie van de Litouwse staat
00 02 1918 Estland: Proclamatie van Estlandse onafhankelijkheid
00 11 1918 Letland: Ulmanis proclameert de onafhankelijkheid van Letland.
09 11 1918 De Duitse keizer treedt af en de republiek wordt uitgeroepen door de sociaal democraat Philip Scheidemann.
11 11 1918 Einde van de De Grote Oorlog.
42 000 Belgische militairen zijn omgekomen, de burgerbevolking telde 9 000 slachtoffers.
00 01 1919 Spratakisten-putch in Berlijn; Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht vermoord
05 01 1919 Oprichting van de Deutsche Arbeiter Partei (DAP) door de spoorwegbeambte Anton Drexler te Munchen. Adolf Hitler is het 7de lid van het bestuur.
00 02 1919 Opening van de Nationale vergadering in Weimar; Friedrich Ebert tot rijkspresident gekozen
06 02 1919 De grondwetgevende vergadering van de Duitse republiek, opgericht door de sociaal-democraat Scheidemann, komt, na de Spartacusopstand, in Weimar bijeen. Weimar ligt namelijk ver van het rumoerige Berlijn. De Sociaal-democraat Fredrich Ebert wordt als eerste president gekozen. De versnippering van de politieke horizon heeft een enorme regeringsonstabiliteit tot gevolg: 19 regeringen tot het aan de macht komen van Hitler.
00 02 1919 Radenrepublieken te Munchen en Beieren
00 03 1919 Oprichting van de Communistische Internationale (Komintern)
18 01 1919 De conferentie, die de overwinnaars van de oorlog op 18 januari in Versailles openen, wordt op 28 juni afgesloten met de ondertekening van het verdrag. Duitsland wordt als enige verantwoordelijk voor het conflict aangeduid en moet de schade financieel en materieel vergoeden. De geallieerden leggen in Europa nieuwe grenzen vast en verdelen de kolonien en invloedzones van de overwonnenen. Japan verwerft de voormalige Duitse eilanden in de Stille Oceaan ten noorden van de evenaar als mandaat gebied
14 09 1919 Hitler sluit zich aan bij het DAP (Duitse Arbeiderspartij)
10 01 1920 Het vredesverdrag van Versailles treedt in werking. Oprichting van de Volkenbond (de voorloper van de Verenigde Naties)
24 01 1920 Oprichting van de Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP). Hitler is het 555ste lid; men begint bij 500 te tellen.
00 03 1920 Kapp-putsch in Berlijn
00 08 1920 Het DAP wordt door Hitler omgedoopt tot NSDAP (Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij). De spreekbuis wordt de Volkischer Beobachter. De nazi's hadden extreem nationalistische ideeen, gingen uit van de superioriteit van het Arische ras, stonden vijandig tegenover vreemde volksgroepen, met name joden en waren voor een sterk staatsgezag, gecentraliseerd in een partij en geleid door een persoon (der Fuhrer). De NSDAP had zeer veel succes in 1925 waren er nog maar 27 000 leden en in 1928 waren er al 108 000.
24 02 1920 In het beroemde Hofbrauhaus van Munchen stelt Adolf Hitler, propagandaleider van de Deutsche Arbeiter Partei, een obscure nationalistische groepering voor.
05 04 1920 Franse troepen bezetten Darmstadt en Frankfurt.
15 11 1920 Eerst bijeenkomst van de Volkenbond te Geneve.
00 00 1921 Bondgenootschap van Frankrijk met Polen
16 04 1922 In Rappallo, een Italiaans stadje in de provincie Genua, sluiten Russische en Duitse afgevaardigden een verdrag. Beide landen doen afstand van wederzijdse oorlogsschulden en herstellen o.a. de diplomatieke betrekkingen. In het geheim wordt ook beslist dat Rusland Duitse militairen op haar grondgebied zal toelaten om zich te bekwamen in wapens; dat Duitsland, door het verdrag van Versailles, niet mag bezitten.
30 09 1922 Stichting van de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken (USSR)
28 10 1922 Benito Mussolini, die bij de verkiezingen van 1921 samen met 21 partijgenoten voor het parlement verkozen was, organiseert zijn mars naar Rome. Aan het hoofd van duizenden zwarthemden en leden van zijn fascistische strijdgroepen (Fasci di combattimento) bezet hij Rome. De Italiaanse koning Victor Emmanuel III kan niet anders dan hem de opdracht geven een nieuwe regering te vormen.
00 01 1923 Memel, in 1919 vrijstad geworden, door Litouwen bezet
11 01 1923 Nadat de levering van hout, telegraafpalen en steenkool, bedoeld als herstelbetalingen, achterwege zijn gebleven, bezetten Franse en Belgische troepen de mijncentra in het Roergebied
00 04 1923 Julius Stricher richt het antisemitische schendblad Der Sturmer op.
00 10 1923 In Nederland zijn er demonstraties tegen de vlootwet. Het ontwerp wordt met 49 tegen 50 stemmen verworpen.
08 11 1923 Hitler beslist om te proberen via een staatsgreep aan de macht te komen.
09 11 1923 Hitler waagt een greep naar de macht in Munchen, de manifestatie die hij had opgezet wordt echter door de ordediensten uiteengeslagen, 16 NSDAP-leden sterven, terwijl een licht gekwetste Hitler aangehouden wordt. Hij wordt veroordeeld tot dertig jaar cel in Landsberg, maar na 13 maanden komt hij al vrij. Men noemde deze staatsgreep de Beierhof Opstand of de Putsch van Munchen. Door deze Putsch wordt de NSDAP verboden in heel Duitsland. Goring raakt gewond in de lies, door gebrek aan verzorging dienden ze hem slechts morfine toe, hierdoor liep hij een morfineverslaving op.
00 04 1924 Verkiezingen in Italie, de fascisten krijgen 356 van de 535 kamerzetels
02 10 1924 Protocol van Geneve, ter voorkoming van oorlog, wordt ondertekend.
19 12 1924 Hitler komt vrij na 13 maanden gevangenisstraf omdat zijn gratieverzoek ingewilligd is. De SA (Sturmabteilung) wordt opgericht als partijleger van de NSDAP. Deze groep was oorspronkelijk bedoeld om de partijvergaderingen te beschermen, maar werd al gauw berucht om zijn optreden bij zaal- en straatgevechten en groeide uit tot een terreurorganisatie. Ook de SS (Schutstaffel) wordt opgericht als elitekorps binnen de SA. Deze groep was aanvankelijk bedoeld als persoonlijke lijfwacht van Hitler, maar kreeg later steeds meer bevoegdheden en groeide uit tot een gemilitariseerde partijpolitie die op grote schaal wreedheden bedreef.
27 02 1925 Een grote triomfantelijke bijeenkomst van de NSDAP wordt georganiseerd er zijn ruim 4 000 mensen aanwezig en meer dan honderd anderen worden weggestuurd wegens gebrek aan plaats.
00 04 1925 Veertiende partijcongres; Josef Stalins these; verwezenlijking van het socialisme in een land
26 04 1925 Bij de presidentsverkiezingen verslaat maarschalk von Hidenburg, kandidaat der conservatieven, zijn tegenstander, de oud-kanselier Wilhelm Marx, kandidaat van links en van het centrum. De 77-jarige maarschalk volgt de overleden Friedrich Ebert op.
18 07 1925 Het eerste deel van Mein Kampf, het werk dat Hitler schreef tijdens zijn opsluiting in de vesting Landsberg in Beieren. In het 400 bladzijden tellende boek vindt men het programma van het nationaal-socialisme, de raciale opvattingen van de auteur, evenals zijn haat tegen joden en Slagen en zijn vastberadenheid om in het oosten de levensruimte te zoeken voor het steeds aangroeiende Duitse bevolkingsaantal
00 10 1925 Conferentie van Locarno
16 10 1925 Verdrag van Locarno (Duitsland, Belgie, Frankrijk, Groot-Brittannie en Italie) waarbij de onschendbaarheid van de wederzijdse grenzen wordt gegarandeerd.
08 02 1926 Duits verzoek tot opname in de volkenbond
08 03 1926 Eerste kabinet-De geer
12 05 1926 Maarschalk Pilsudski pleegt in Polen een militaire staatsgreep en neemt de macht in handen
31 05 1926 De Portugese president treedt af na een opstand van militairen.
09 07 1926 In Portugal wordt een nieuwe militaire coup gepleegd ditmaal door monarchistische militairen
22 08 1926 Na diverse onlusten en staatsgrepen, grijpt generaal Kondylis de macht in Griekenland.
08 09 1926 Duitsland wordt na eenstemmig genomen besluit in de Volkenbond opgenomen. Gustav Stressemann houdt zijn maiden-speech voor de Volkenbond.
10 09 1926 Twee dagen nadat de Volkenbond unaniem het lidmaatschap van Duitsland aanvaarde, is de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Stressemann, door de andere leden enthousiast onthaald. De toetreding is de bekroning van het ijveren van Stressemann om Duitsland terug een volwaardig plaats in de internationale gemeenschap te bezorgen.
25 12 1926 Josjihito, keizer van Japan sterft, zijn zoon Hirohito, sinds 1922 al regent, volgt hem op.
00 03 1927 Verovering van Nanking (Nanjing) door de nationalistische Chinese troepen.
00 04 1927 Italiaans-Hongaars verdrag gericht tegen Joegoslavie (kleine Entente).
00 05 1928 Rijksdagverkiezingen; 42% voor socialisten en communisten
27 08 1928 54 staten ondertekenen het Kellogg-pact.
27 07 1929 Te Geneve wordt een krijgsgevangenenconventie ondertekend.
10 08 1929 Derde Kabinet-Ruys de Beerenbrouck.
24 10 1929 Begin economische wereldcrisis
14 09 1930 Bij de verkiezingen behalen de extremisten opnieuw grote overwinningen. De communisten gaan van 23 naar 77 zetels, maar de overwinning van de NSDAP is sensationeel: van 12 naar 107 zetels! Voor Hitler is het nu duidelijk: de greep naar de macht kan langs wettelijk weg gebeuren.
01 03 1931 Duitsland telt officieel 4 991 000 werklozen.
00 06 1931 Mislukking van de Japans-Chinese onderhandelingen over het spoorwegprobleem in Mantsjoerije.
19 08 1931 Een internationale commissie verleent in Berlijn Duitsland uitstel voor de herstelbetaling en verlenging van bepaalde kredieten.
00 00 1931 (herfst) Uitbreken van de oorlog tussen Japan en China om Mantsjoerije
18 09 1931 Een ontploffing langs een spoorlijn wordt door Japan als voorwendsel aangegrepen om Mantsjoerije, een uitgestrekt, weinig bevolkt gebied in het noordoosten van China, binnen te vallen. Diverse steden waaronder Moukden, worden snel ingenomen.
06 10 1931 Joris van Severen richt Verdinaso op (Verbond van Dietsche Nationaal-Solidaristen). Het Verdinaso is op de Action Francaise geinspireerd, is corporatistisch, anticommunist en Groot-Nederlands.
14 12 1931 In Nederland wordt de Nationaal-Socialistische Beweging door Ir. A. A. Mussert en C. van Geelkerken opgericht.
18 01 1932 De republiek Mantsjoerije wordt uitgeroepen.
18 02 1932 Ondertekening van een protocol door Poe Yi, president van Mansjoekwo (Mantsjoerije) en de vertegenwoordiger van Japan, generaal Muto.
25 02 1932 De Oostenrijker van geboorte, Adolf Hitler, verkrijgt het Duits staatsburgerschap. Hitler heeft dit nodig om zich kandidaat te kunnen stellen bij de volgende presidentsverkiezingen.
00 03 1932 Japan bezet de Noord-Chinese provincie Jehol.
00 03 1932 De Democraat Franklin D. Roosevelt 31ste president van de Verenigde Staten van Amerika.
28 06 1932 De wet 'taalgebruik in bestuurslichamen' treedt in Belgie in werking
31 07 1932 De verkiezingen draaien uit op een ware triomftocht voor de NSDAP van Adolf Hitler: meer dan 37% van de stemmen en 230 vertegenwoordigers (tegen 110 twee jaar geleden).
18 09 1932 De republiek Mantsjoekwo (Mantsjoerije) door Japan erkend.
00 11 1932 Nieuwe verkiezingen na ontbinding van de Rijksdag. Von Papen treedt af.
00 11 1932 Kabinet Von Schleicher.
06 11 1932 Bij nieuwe parlementsverkiezingen blijft de NSDAP steken op 33%.
27 11 1932 Rusland sluit met Finland een niet-aanvalsverdrag.
30 01 1933 Hitler wordt rijkskanselier en krijgt de opdracht een nieuwe regering te vormen. De Reichstag wordt ontbonden. Hitler krijgt een geheime verhouding met Eva Brauwn. Adolf Hitler, rijkspresident Hermann Goring en andere Naziprominenten slaan 's avonds de fakkeltocht voor de machtsovername gade.
02 02 1933 Partijprogramma van Hitler in de Volkischer Beobachter gepubliceerd.
02 02 1933 Tweede internationale ontwapeningsconferentie in Geneve.
03 02 1933 Eerste toespraak van Hitler voor de bevelhebbers van de Reichswehr (verwerving van Lebensraum in het oosten en meedogenloze Germanisierung van de veroverde gebieden)
27 02 1933 De Reichstag wordt in brand gestoken door de nazi's. De schuld wordt in de schoenen van een jonge Hollandse communist, Marinus Van der Lubbe, geschoven. De Nederlander wordt aangehouden, veroordeeld en terechtgesteld. De nazi's spelen het incident tegen hun politieke tegenstanders uit en houden duizenden communisten aan. De grondwettelijke waarborgen worden opgegeven en de politieke vrijheden bij decreet ingetrokken. Via noodverordening in Duitsland ter 'bescherming van volk en staat' (opheffing van de grondwettelijke rechten in Duitsland; wettelijke grondslag voor de stichting van concentratiekampen) de Nazi's trekken alle macht naar zich.
00 03 1933 De Oostenrijkse Bondskanselier Engelbert Dollfuss vestigt een autoritair regime.
05 03 1933 Bij de laatste Rijksdagverkiezingen behaalt de NSDAP 44% van de stemmen.
20 03 1933 Himmler laat in een kruitfabriek in Dachau het eerste concentratiekamp oprichten.
23 03 1933 Rede van de sociaal-democratische partijleider Otto Wels in de Duitse Rijksdag tegen de machtigingswet.
24 03 1933 Machtigingswet in de Duitse Rijksdag aangenomen.
26 03 1933 Conferentie van Hitler met Goebbels en nog enkele naaste medewerkers om de voor 1 april geplande boycot-actie tegen de Duitse joden voor te bereiden.
31 03 1933 De door arrestaties gedecimeerde Rijksdag neemt een machtigingswet aan, waardoor Hitler dictatoriale volmachten krijgt.
00 05 1933 Het Hitleriaans regime ontslaat een aantal bekende wetenschapsmensen en professoren uit de academies en universiteiten omdat zij als tegenstanders van het regime beschouwd worden of ideeen tegengesteld aan de nazi-ideologie verkondigen. Hun boeken worden in het openbaar verbrand.
10 05 1933 Boeken van entartete auteurs worden door de SA in beslag genomen en op bevel van Goebbels in het openbaar verbrand.
26 05 1933 Tweede kabinet-Colijn (tot 31/7/35)
00 06 1933 Tweede golf van arrestaties, nu ook onder sociaal-democraten en vertegenwoordigers van ander de nazi's niet welgezinde politieke groeperingen.
00 07 1933 De SS-Standartenfuhrer Theodor Eicke wordt door Himmler tot commandant van het kamp Dachau aangesteld
20 07 1933 Vice-kanselier von Papen ondertekent in het Vaticaan het concordaat.
06 08 1933 Hitler houdt een drie uur durende redevoering voor de hoogste partijfunctionarissen, de Reichsleiter en de Gauwleiter. Hij spreekt onder meer over de Obersalzberg als historische plaats, want op deze berg heeft hij in november 1923 het plan ontworpen om de minuscule NSDAP tot een massapartij om te vormen. Tevens spreekt hij over de morele plicht van de NSDAP om de grote werkloosheid te lijf te gaan (een verspillen van negen miljard werkuren per jaar).
00 00 1933 (herfst) Oprichting Sudetendeutsche Heimatfront door Konrad Henlein
00 09 1933 Rijksdagbrandproces voor het Leipziger Reichsgericht
00 10 1933 Jose Antonio Primo de Rivera richt de Falange Espanola op.
08 10 1933 Staf De Clercq sticht te Gent het VNV (Vlaamsch Nationaal Verbond). Het VNV is een autoritaire, Vlaams-nationalistische en anticommunistische partij.
14 10 1933 Duitsland verlaat de Volkenbond en de ontwapeningsgesprekken te Geneve.
19 10 1933 Duitsland treedt uit de Volkenbond.
26 01 1934 Duits-Pools vriendschaps- en niet-aanvalsverdrag ondertekent.
07 02 1934 De Reichsverteidigungsrat in Duitsland besluit tot de economische oorlogsvoorbereidingen.
17 02 1934 Koning Albert verongelukt te Marche-les-Dames
00 03 1934 In Neuen in het Bohmerwald dicht bij de Duitse grens in Tsjecho-Slowakije wordt het secretariaat van de socialistische groepering Neu Beginnen gevestigd, zij vormt een illegaal kader, onderhoud illegale verbindingen, verzamelt inlichtingen en verspreidt informatie
00 04 1934 Himmler door Goering als plaatsvervangend chef van de Gestapo aangesteld
00 05 1934 (eind) Synode van Barmen, eerste bijeenkomst van de nationale vrije synode van de Belijdende Kerk
07 06 1934 Herderlijk schrijven van het Duitse episcopaat: uiteenzetting en verdediging van het ware geloof tegen de dwalingen van deze tijd.
23 06 1934 Hitler begeeft zich van Berlijn naar de Obersalzberg, om de actie tegen Ernst Rohm, stafchef van de SA voor te bereiden.
30 06 1934 Zo goed als de volledige SA, de paramilitaire beweging van de NSDAP wordt, op bevel van Hitler te Bad Wiessee in Beieren aangehouden of vermoord. De SA-stafchef Ernst Rohm wordt door de SS doodgeschoten. Door deze Nacht van de Lange Messen heeft Hitler zich van vervelende partijgenoten ontdaan, de welwillendheid van het leger ingewonnen en de SS aan invloed doen toenemen. De zogenaamde Rohm-putsch onderdrukt: De SA wordt als machtsfactor uitgeschakeld. Behalve de leiders van de SA worden ook talrijke andere Hitler onwelgevallige Duitsers, die met de SA niets hebben uit te staan, vermoord, o.a. Erich Klausner, leider van de Katholische Aktion, F.M. Gerlich, generaal von Bredow, generaal von Schleicher, Edgar Jung.
25 07 1934 Mislukte nationaal-socialistische putsch in Wenen. Een bende nazi's hebben, in een poging een staatsgreep te plegen, de Oostenrijkse kanselier Dollfuss vermoord. De putsch mislukt, evenals een andere nazi-opstand in Siermarken.
02 08 1934 Hitler volgt de overleden Hindenburg op als president, hij is nu Rijkskanselier en president en laat zich voortaan Fuhrer noemen. De Reichswehr legt de eed af op haar hoogste bevelhebber Hitler op initiatief van Blomberg-Reichenau.
19 08 1934 In een door de NSDAP georkestreerd referendum, is Hitler met een overweldigende meerderheid tot Fuhrer und Reichskanzier van Duitsland verkozen. De macht van de NSDAP over Duitsland is nu compleet.
22 08 1934 Hitler voert op de Obersalzberg besprekingen over te houden rijkspartijdagen te Neurenberg met onder andere Himmler, Hess en Lutz, die nieuwe chef van de SA en opvolger van de vermoorde Rohm.
00 00 1934 (herfst) Eicke, kampcommandant van Dachau, licht met goedkeuring van Himmler, de SS-Wachverbande voor de bewaking van de kampen uit de Allegemeine SS, uit deze SS-Totenkopfverbande zullen de later SS-Totenkopf-divisies ontstaan
19 09 1934 Rusland treedt toe tot de Volkenbond
09 10 1934 Koning Alexander van Joegoslavie wordt te Marseille vermoord. Om de werkloosheid te doen verminderen, laat Hitler grote autowegen aanleggen. Enkele jaren later worden deze gebruikt voor snel troepentransport.
13 01 1935 De bevolking van het Saarland spreekt zich in een referendum massaal uit voor de aansluiting bij Duitsland
15 01 1935 Hitler hoort de uitslag van de volksstemming in het Saargebied via zijn Gauwleiter Burckel. Diezelfde dag houdt hij vanuit het postkantoor te Berchtesgaden een radiorede, waarin hij zijn genoegen uit over de komende toetreding, van het Saargebied tot het Duitse Reich.
27 01 1935 Missie onder leiding van Goring naar Warschau (onderhandelingen over een mogelijke Duits-Poolse coalitie tegen het streven naar expansie van de Sovjet-Unie)
01 03 1935 De aansluiting van het Saarland is een feit.
15 03 1935 Adolf Hitler richt de Luftwaffe op in strijd met het Verdrag van Versailles
16 03 1935 Hitler voert de algemene dienstplicht in en kondigt de uitbouw van het Duits leger van 500 000 man aan, terwijl het Duitse Rijk volgens het verdrag van Versailles, slechts een leger van 100 000 man mag hebben
17 04 1935 Bij de verkiezingen in Nederland voor de Provinciale Staten krijgt de NSB 8% der stemmen.
02 05 1935 Frans-Russisch verdrag van bijstand voor 5 jaar afgesloten
18 06 1935 Duits-Engels vlootverdrag die een verhouding afsluit van 35:100
00 00 1935 (zomer) Joden ongewenst, verklaard in openbare gebouwen, cafes, winkels etc
27 07 1935 Derde kabinet-Colijn (tot 24/6/37)
20 08 1935 Herderlijk schrijven van de Duitse R.K. bisschoppen tegen terreur en ongeloof.
15 09 1935 Tijdens haar congres in Nurenberg aanvaardt de nazipartij de door Hitler voorgestelde rassenwetten. Hierdoor worden de Joden als minderwaardig ras uit de Duitse natie en maatschappij verbannen, gemengde huwelijken zijn niet meer toegelaten, geen Duitsers meer als hulp in de huishouding hebben en de Duitse vlag niet meer hijsen. Het hakenkruis (= Swastika) wordt voortaan de nationale vlag.
03 10 1935 Na een reeks provocaties en diplomatieke manoeuvres, valt Italie Abessinie (het huidige Ethiopie) binnen, het laatste onafhankelijk autochtoon Afrikaans rijk, dat door keizer Haile Selassie wordt bestuurd. Zonder veel moeilijkheden verslaan de gemotoriseerde Italiaanse troepen met hun luchtmacht en moderne wapens het primitieve Ethiopische leger.
07 10 1935 De Volkenbond veroordeelt deze agressie en blokkeert de Italiaanse kredieten. Tegelijkertijd wordt tegen het land een economische boycot uitgeroepen. Maar deze worden niet door alle landen nagekomen.
00 03 1936 Alle vroeger leiders van de Internationale Bibelforscherverein moeten voor een periode van teenhoogste twee maanden in Schutzhaft worden genomen
06 03 1936 Belgie kiest voor een neutraliteitspolitiek door het Frans-Belgisch militair akkoord op te zeggen.
07 03 1936 Duitse troepen trekken het Rijnland binnen. De herbewapening van het Rijnland betekent dat Hitler het veiligheidssysteem dat na de eerste wereldoorlog opgebouwd is, omver werpt. Verder dan zwak verbaal protest komen de vroegere geallieerden niet. Duitsland verklaart het Locarno-verdrag nietig.
02 05 1936 De Negus van Abessinie, keizer Haile Selassie, vlucht uit Addis Abeba.
05 05 1936 De Italianen trekken Addis Abeba binnen.
09 05 1936 Victor Emmanuel II gekroond tot keizer van Ethiopie
13 07 1936 De moord op de Spaanse monarchist Calvo Sottelo; aanleiding tot de Spaanse Burgeroorlog
17 07 1936 (18?)Begin van de Spaanse burgeroorlog.
00 07 1936 (eind) Italie en Duitsland beginnen de Spaanse nationalisten militair te steunen
00 08 1936 Hitler kondigt een tweede vierjarenplan voor Nazi-Duitsland aan. Het KL-Sachsenhausen in gebruik genomen
01 08 1936 De Olympische Spelen worden door de nazi's als ideaal propagandamiddel uitgebuit om het nationaal socialisme-met-de-glimlach te tonen. Meer dan 4 000 atleten uit 49 landen doen mee alhoewel een aantal landen overwogen hadden de spelen te boycotten.
04 08 1936 Ontvangst van de Engelsman Lloyd George. Urenlang wisselen beide mannen ervaringen uit over de strijd in de eerste wereldoorlog
23 08 1936 Ontvangst door Hitler van de Hongaarse rijksregent admiraal Horthy, die een prive-bezoek brengt.
24 08 1936 Hitler signeert in Berchtesgaden een decreet over de verlenging van de algemene dienstplicht tot twee jaar.
00 10 1936 Eerste Internationale Brigade (de Xie) gevormd. Hermann Goering wordt belast met de uitvoering van het tweede vierjarenplan; sterker streven naar economische zelfstandigheid
18 10 1936 De Fuhrer ondertekent in Berchtesgaden de Verordnung zur Durchfuhrung des Vierjahresplanes. Het tweede vierjarenplan wordt daarmee van kracht. Het moet Duitsland voorbereiden op het voeren van kortstondige aanvalsoorlogen (Blitzkriege). Goring krijgt de opdracht tot de uitvoering van het vierjarenplan.
24 10 1936 Graaf Ciano, zwager van de Italiaanse dictator Mussolini die pas is benoemd tot minister van Buitenlandse zaken, komt op bezoek bij Hitler. De Fuhrer paait zijn gast door te verklaren dat Duitsland zal overgaan tot de officiele erkenning van het door de Italianen veroverde Ethiopische keizerrijk.
25 10 1936 Stichting van de As Berlijn-Rome na beeindiging van de veroveringen van Abessinie door Italie. Het Antikominternpact tussen Duitsland en Japan wordt afgesloten
13 12 1936 Hitler houdt een toespraak voor de leiders van de SA en de Hitlerjugend. Hierin weidt hij uit over de op 1 december van kracht geworden wet (?) betreffende de Hitlerjugend, en over de gevolgen daarvan voor de leidinggevende functionarissen binnen de Hitlerjugend.
18 01 1937 In Berchtesgaden houdt de Fuhrer een rede voor bouwvakarbeiders, die aan de bouw van de rijkskanselarij in Berchtesgaden hebben meegewerkt.
31 01 1937 Hitler doet nieuwe voorstellen tot het zeker stellen van de wereldvrede in de Volkischer Beobachter.
00 03 1937 Ir.S.L.Louwes krijgt de leiding van een op te richten Rijksbureau ter voorbereiding van de voedselvoorziening in Oorlogstijd
04 03 1937 Encycliek van Paus Pius VI Mit brennender Sorge tegen het Volkisches Neuheidentum.
24 04 1937 Forster, de Gauwleiter van Danzig, bezoekt de Fuhrer. Het gesprek gaat over de groeiende spanningen tussen Polen en Danzig.
26 04 1937 De Duitse Luftwaffe, bondgenoot van Franco in de Spaanse burgeroorlog, bombardeert de Spaanse stad Guernica, balans : 1 500 doden
00 05 1937 Verkiezingen voor de Tweede Kamer, NSB krijgt 4,22% van het totale aantal stemmen. M.M.Rost van Tonningen voor de NSBB in de Tweede kamer
26 05 1937 Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in Nederland krijgt de NSB 4% van de stemmen.
28 05 1937 Neville Chamberlain wordt eerste minister (verdediger van vredes- en Ausgleichs-politiek met Duitsland; Appeasement-policy)
12 06 1937 Geheim decreet van Heydrich betreffende de gevangenschap van rassenschenners na de uitspraak van het normale proces.
24 06 1937 Vierde kabinet-Colijn.
00 07 1937 Geheim proces tegen maarschalk Toechatsjewski; beging van grote bloedige zuivering van het Rode leger. Hernieuwde strijd om Madrid blijft onbeslist. Tentoonstelling van Entartete Kunst in Munchen; getoond worden werken van o.a. Barlach, Beckmann, Klee, Kokoschka, Kandinskuy, Nolde, Kirchner, Liebermann en Chagall
01 07 1937 Martin Niemoller wordt door de Gestapo in Berlijn gearresteerd.
07 07 1937 Het conflict op de Marco-Polobrug te Peking leidt tot de Japans-Chinese oorlog.
08 07 1937 De Japanners zetten een grootse aanval op China in. Nanking (Namjing), Hankou en andere grote steden worden snel ingenomen
09 07 1937 De Japanners rukken Peking (Beijing) binnen
21 07 1937 De Russische ambassadeur Konstantin Jureniew biedt de Fuhrer zijn geloofsbrieven aan.
06 08 1937 Ontvangst van de Spaanse ambassadeur Antonio Marquez de Magaz, die voor het eerst zijn opwachting bij Hitler maakt
25 09 1937 Mussolini kent een ware triomf bij zijn bezoek aan Duitsland.
05 10 1937 Rede van de Amerikaanse president Roosevelt in Chicago (Quarantaine-rede).
20 10 1937 Hitler krijgt in Berchtesgaden bezoek van de Aziatische vorst en leider van de mohammedanen, de Aga Khan. De Fuhrer heeft een openhartig gesprek over de Duitse politieke aspiraties.
22 10 1937 De hertog en de hertogin van Windsor op prive-bezoek bij de Fuhrer op het Berghof
19 11 1937 Lord Halifax, de toekomstige Britse minister van Buitenlandse zaken, heeft een langdurig onderhoud met Hitler over diens territoriale eisen.
11 12 1937 Italie treedt uit de Volkenbond.
04 02 1938 Ontslag van de rijksminister van Oorlog Von Blomberg en van de opperbevelhebber van het leger Freiherr von Fritsch; Hitler wordt de opperbevelhebber van de Wehrmacht en Von Ribbentrop minister van buitenlandse zaken.
12 02 1938 Ontvangst van de Oostenrijkse bondskanselier von Schuschnigg en diens staatssecretaris Schmidt. Het gesprek gaat over een mogelijke Anschluss van dat land bij Duitsland.
02 03 1938 Gerechtelijke uitspraak tegen dr. Niemoller: zeven maanden gevangenisstraf en 2 000 Mark geldboete. In de nacht van 3 maart wordt Niemoller echter naar het concentratiekamp Sachsenhausen overgebracht. In juli 1941 wordt hij naar Dachau getransporteerd, waar hij tot het eind van de oorlog als persoonlijke gevangene van de Fuhrer blijft.
09 03 1938 De federale kanselier (van Oostenrijk) von Schuschnigg kondigt aan dat op zondag 13 maart een referendum zou gehouden worden rond de vraag of de bevolking het behoud wenste van een federaal en onafhankelijk Oostenrijk. Een woedende Hitler eist uitstel van het referendum en het aftreden van von Schuschnigg als Kanselier ten voordele van de nazi Seyss-Inquart. Schuschnigg geeft toe. President Miklas weigert echter het ontslag te aanvaarden.
12 03 1938 (nacht) Hitler marcheert Oostenrijk binnen zonder dat er een schot moet gelost worden (de zogenaamde Bloemenoorlog). De Anschluss is een feit. Duitsland en Oostenrijk vormen nu Groszdeutschland.
13 03 1938 Seyss-Inquart erkent de aanhechting bij Duitsland. De Anschluss zou enkele weken later via een referendum, dat door de nieuwe nazi-machthebbers werd uitgeschreven, door een overgrote meerderheid (99,75%) goedgekeurd worden.
15 03 1938 Intocht in Wenen door Hitler
18 03 1938 De Sovjet-Unie vraagt een collectieve actie tegen Adolf Hitler en de Nationaal-socialisten i.v.m. de Anschluss.
26 04 1938 Bevel tot aangifte van alle Joodse vermogens boven 5 000 Reichsmarken.
20 05 1938 Eerste mobilisatie van Tsjecho-Slowakije.
30 05 1938 Wijziging van de Fuhrerweisung van 22 april (het onherroepelijke besluit om Tsjecho-Slowakije te verslaan).
16 07 1938 De derde grote protestbrief (waarschuwing voor een catastrofe) van Beck (chef van de generale staf van het leger); twee protestbrieven gingen hieraan vooraf, nl.5 mei en 3 juni
17 08 1938 Bevelen ter uitvoering van de wet op de verandering van voor- en achternamen (vanaf 1 januari 1939 moeten de Joden in Duitsland dwangnamen dragen bv. Israel en Sara)
31 08 1938 Beck treedt uit protest tegen de aanvalsplannen van Hitler tegen Tsjecho-Slowakije af (officieel pas eind oktober bekend gemaakt).
15 09 1938 Ontmoeting Hitler-Chamberlain in Berchtesgaden.
15 09 1938 De Britse premier Chamberlin probeert te verhinderen dat Duitsland Tsjecho-Slowakije binnen valt maar te vergeefs. Verdrag van Munchen het Duitse leger palmt Sudetenland in.
22 09 1938 Ontmoeting Hitler-Chamberlain in Bad-Godesberg.
26 09 1938 De redevoering van Hitler in het Sportpaleis (het Sudetengebieden is Hitlers laatste eis.
27 09 1938 Voor-mobilisatie van grens-en kustbewaking
28 09 1938 Mobilisatie van grens-en kustbewaking
29 09 1938 Hitler en Mussolini sluiten samen met de Britse en Franse premiers Chamberlin en Dadalier het verdrag van Munchen, waardoor het Sudetenland van Tsjecho-Slowakije naar het Derde Rijk wordt overgeheveld.
01 10 1938 Duitse troepen marcheren het Sudetengebied binnen.
05 10 1938 Demobilisatie van grens- en kustbewaking.
18 10 1938 Op deze dag komt nog een ambassadeur afscheid nemen, namelijk de fransman Francois-Poncet. Hitler laat hem zijn paviljoen op de 1 800 meter hoge Kehlstein-berg zien.
21 10 1938 Fuhrerweisung over het verslaan van de rest van Tsjecho-Slowakije. De Japanners bezetten Kanton (Guangzhou).
28 10 1938 Op last van Heydrich worden meer dan 17 000 in Duitsland woonachtige Poolse Joden over de Poolse grens gedreven, zonder dat ze voor Polen een geldig paspoort hebben.
00 11 1938 De Internationale Brigades verlaten Spanje
07 11 1938 Aanslag op de gezantschapsraad Von Rath in Parijs.
08 11 1938 Georg Elser voert een bomaanslag uit op Hitler in een Munchense bierkelder maar Hitler ontsnapt
09 11 1938 (nacht) Kristalnacht, op deze nacht worden 191 synagogen verbrand en 76 verwoest; 7 500 winkels verwoest en 26 000 joden mishandeld en 20 000 gearresteerd.
10 11 1938 Geheimrede van Hitler voor de Duitse pers: Psychologische voorbereiding van het Duitse volk op de oorlog.
11 11 1938 Rapport van Heydrich over de Kristalnacht.
12 11 1938 Verbod van o.a. theater-, bioscoop- en concertbezoek voor de Joden in Duitsland.
24 11 1938 Koning Carol van Roemenie bezoekt Hitler. Ondermeer komt de Sudetenkwestie aan de orde. De koning is in gezelschap van zijn zoon, kroonprins Michael. Hitler geeft zijn laatste bevelen voor de inname van Danzig, het Memelgebied, en de rest van Tsjecho-Slowakije.
28 11 1938 Duitse politieverordening over het gedrag van de Joden in het openbaar (o.a. beperking van bewegingsvrijheid)
00 12 1938 Sovjet-Unie: Beria vervangt Jezjow als politiechef; einde van de Grote Terreur
03 12 1938 Intrekking van de rijbewijzen der Joden in Duitsland
06 12 1938 Duits-Frans niet-aanvalsverdrag
24 12 1938 Declaratie van Lima op de Pan-Amerikaanse conferentie (onschendbaarheid van de Amerikaanse staten en solidariteit tegen bedreiging van buiten).n. Adolf Hitler is het 7de lid van het bestuur.
05 01 1939 Gesprek met de Poolse minister van Buitenlandse Zaken, kolonel Beck, over de aansluiting van Danzig en andere Poolse gebieden bij het Duitse Rijk.
24 01 1939 Goring geeft Heydrich via Frick opdracht het Jodenvraagstuk in de vorm van Auswanderung oder Evakuierung zo spoedig mogelijk tot een oplossing te brengen.
30 01 1939 Hitler verklaart in zijn rede voor de Rijksdag dat de uitroeiing van het joodse ras in Europa een feit zal worden.
00 03 1939 Verbranding van entartete Kunst in Berlijn. De minister van justitie van Nederland maakt bekend dat ongeveer 8000 vluchtelingen in Nederland zijn toegelaten
14 03 1939 De Slovaken roepen hun onafhankelijkheid uit. Een geintimideerde en zwaar onder druk staande Hacha, die Benes als president van Tsjecho-Slowakije was opgevolgd, sluit een protocol waarin hij zijn land en volk onder hoede van Duitsland plaatst.
15 03 1939 Hitler doet zijn intrede in Praag. Slowakije wordt erkend, Ruthenie wordt aan Hongarije afgestaan en Bohemen en Moravie worden Duitse protectoraten. Tsjecho-Slowakije is niet meer. Hongarije annexeert Karpaten-Oekraine.
21 03 1939 Duits aanbod aan Polen ter oplossing van de grenskwesties; wordt op 26 maart definitief afgewezen.
22 03 1939 Hitler lijft het Memelgebied in bij het Duitse Rijk
23 03 1939 Adolf Hitler geeft opdracht tijdens de aanval op Frankrijk, geen rekening te houden met de neutraliteit van Belgie en Nederland.
28 03 1939 Engeland voert de algemene dienstplicht in. Generaal Franco trekt Madrid binnen.
31 03 1939 Engels-Frans garantieverdrag ter bescherming van Polen wordt gepubliceerd.
00 00 1939 (voorjaar) Begin van de organisatie van verzet in het protectoraat Bohemen-Moravie. Aanhangers van Benes organiseren zich in de Politieke Centrale Organisatie (Politicke Ustredi). Officieren en soldaten vormen de Nationale Afweer (Obrana Naroda:ON) o.l.v. generaal Ingr. Met andere groepen zullen zij zich in een later stadium verenigen in de UVOD, de Centrale leiding van het verzet in het Vaderland. Tot eind 1943 voornamelijk spionageactiviteiten, propaganda en hulpverlening aan onderduikers en vluchtelingen
01 04 1939 De Spaanse Burgeroorlog officieel beeindigd
03 04 1939 Het Oberkommando der Wehrmacht vaardigt richtlijnen uit voor de aanval op Polen
07 04 1939 Generaal Franco sluit zich aan bij het Anti-Komintern Pact. Italie bezet Albanie. Nederland: Voormobilisatie van grens-en kustbewaking.
11 04 1939 Hitler benut zijn paasverblijf op de Obersalzberg door enkele binnenlandse politieke zaken te regelen. Zo vaardigt hij tezamen met Frick, minister van Binnenlandse Zaken, vanuit Berchtesgaden een wet uit die de vertegenwoordiging in de Rijksdag regelt van de Duitse bewoners van het Duitse protectoraat Bohemen en Moravie en van het Memelgebied. Mobilisatie van de grens-en kustwacht in Nederland.
13 04 1939 Engels-Frans garantieverdrag, ter bescherming van Griekenland en Roemenie in geval van bedreiging
14 04 1939 Roosevelt doet een beroep op Hitler en Mussolini, de gewelddadigheden te staken. Hij doet tevens een voorstel tot een conferentie.
17 04 1939 Begin van de Duits-Russische contacten
19 04 1939 Bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten krijg de NSB 4% van het aantal uitgebrachte stemmen
28 04 1939 Opzegging van het Duits-Engels vlootverdrag van 1935 en van het Duits-Poolse niet-aanvalsverdrag van 1934 door Hitler.
10 05 1939 Hitler dicteert richtlijnen voor de economische oorlogsvoering.
04 07 1939 Tiende verordening bij de Reichsburgergesetz maakt de Duitse Joden tot rechtlozen en paria's. Ze mogen zich niet meer op het voor Ariers geldende recht beroepen; hun vermogen wordt onteigend.
25 07 1939 Vijfde kabinet-Colijn
07 08 1939 De Nazi-Gauleiter van Danzig, Albert Forster wordt door Hitler op de Berghof ontboden. De Fuhrer laat hem weten dat hij zijn geduld met Polen begint te verliezen.
10 08 1939 Tweede kabinet-De Geer.
11 08 1939 Hitler ontvang professor Burckhardt, de afgevaardigde van de Volkerenbond van Danzig, teneinde over de situatie in de stad van gedachten te wisselen. Burckhardt krijgt van een opgewonden Hitler te horen dat als Polen ook maar het geringste tegen Danzig zou ondernemen, Duitsland als een Blitz over Polen heen zou walsen, daarbij gebruikmakend van alle ter beschikking staande wapens.
12 08 1939 Graaf Ciano, de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken, op bezoek bij de Fuhrer. De Italiaan probeert Hitler van een aanval op Polen af te brengen en stelt voor de kwestie vreedzaam te regelen. Italie is nog niet gereed voor een oorlog aldus Ciano. Het mocht echter niet baten.
20 08 1939 Hitler stuurt een persoonlijk telegram aan Stalin, waarin het Moskou vraagt Von Ribbentrop te willen ontvangen om een non-agressie pact tussen beide landen af te sluiten.
21 08 1939 Het positieve antwoordt van Stalin om een non-agressie pakt te ondertekenen bereikt 's avond de Fuhrer.
22 08 1939 Hitler roept zijn militaire opperbevelhebbers bijeen. Met het niet-aanvalsverdrag met de Sovjet-Unie op zak meent hij dat de Westerse mogendheden bij een Duitse aanval op Polen niets zullen ondernemen.
23 08 1939 Ondertekening van het Duits-Russische niet-aanvalsverdrag. De wereld kreeg te horen dat er een wederzijds niet aanvalspact gesloten was en dat beide landen, in geval van oorlog geen steun zouden verlenen aan de tegenstanders van de bondgenoot. Wat de wereld echter niet vernam was dat het akkoord, Finland, Estland, Letland en het oosten van Polen aan de Sovjetunie schonk, terwijl Duitsland het westelijk deel van Polen zou inpalmen. De grens tussen beide invloedsferen zouden gevormd worden door de Rivieren Boeg en San. Hitler wreekt zich hier op Polen, want alhoewel Litouwen in maart 1939 het Memelland aan Duitsland afstond, weigerde Polen mee te werken aan een regeling omtrent Danzig (Gdansk), laat staan die stad af te staan. Hitler ontvangt de Britse ambassadeur Henderson, tegen wie hij ruim drie kwartier te keer gaat over de misstanden in Polen en Engeland daarvan de schuld geeft omdat het al twintig jaar lang zijn vriendschaptoenaderingen afketst en Polen de hand boven het hoofd houdt. Chamberlain had Hitler de dag tevoren in persoonlijk schrijven duidelijk gemaakt dat de Britten in geval van een Duitse aanval op Polen, hun verplichtingen jegens dat land zouden nakomen.
24 08 1939 Om 01.00 uur belt Von Ribbentrop naar Hitler dat het verdrag ondertekend is. In de morgen heeft Hitler een onderhoud met zijn staatssecretaris van Buitenlandse zaken, Von Weizsacker. Hij is er zo rotsvast van overtuigd dat Henderson goed te hebben bespeelt dat hij een snelle politieke ommezwaai in Londen verwacht, zodat hij Polen kan veroveren zonder dat de Britten het op een oorlog aansturen. De Engelsen zullen evenals bij Tsjecho-Slowakije, de Polen wel laten vallen, denkt de Fuhrer. Maar de door hem verwachte val van het kabinet Chamberlain vindt maar niet plaats en vol wantrouwen en zorgen begeeft Hitler zich naar Berlijn.
25 08 1939 Sir Neville Henderson bezoekt Hitler. Engels-Pools defensief verbond. De voor 26ste augustus geplande Duitse aanval op Polen wordt verschoven. In Nederland volgt een algemene voormobilisatie
25 08 1939 Frankrijk en Groot-Brittannie geven Polen te kennen dat ze hen zullen bijstaan in geval van agressie.
26 08 1939 De Duitse ambassadeur te Brussel verklaart dat zijn land de Belgische neutraliteit in geval van een gewapend conflict zal respecteren toch is er een algemene mobilisatie van het Belgische leger. Dezelfde boodschap hebben de Duitse ambassadeurs in Nederland, Luxemburg, Denemarken en Zwitserland.
26 08 1939 Duits-Engelse onderhandelingen op verschillende niveaus. Doel van Hitler: Engeland buiten het Duits-Pools conflict te houden.
29 08 1939 Bemiddelingsaanbod van koningin Wilhelmina en koning Leopold. Algemene mobilisatie in Nederland
31 08 1939 Hitler kondigt het definitieve bevel tot aanval tegen Polen af.
01 09 1939 Duitsland valt Polen binnen, om 4u45 steken de Duitse troepen de grens over en wordt Warschau gebombardeerd. Door de nieuw ontworpen strategie (Blitzkrieg) is Polen al vlug onder de voet gelopen. Engeland dat normaal volgens een verdrag Polen te hulp moet schieten blijft toekijken. Om 9u volgt een Frans-Engels ultimatum aan Duitsland. Euthanasiebevel van Hitler : geesteszieken moeten in een vijftal speciale inrichtingen om het leven worden gebracht. Uitgaansbeperkingen voor Joden (in de zomer uitgaansverbod vanaf 21uur in de winter vanaf 20uur). Hitler houdt een rede voor de Duitse Rijksdag. De Duitse luchtmacht verwerft de heerschappij in de lucht boven Polen.
03 09 1939 Frankrijk en Groot-Brittannie verklaren Duitsland de oorlog. Het Britse passagiersschip Athenia wordt getorpedeerd door een Duitse U-boot, waarschijnlijk per vergissing. 112 passagiers komen om. Blutsonntag van bromber, meer dan 1000 Volksduitsers worden door extremisten worden vermoord. Winston Churchill wordt tot eerste Lord van Engelse admiraliteit benoemd in het geformeerde oorlogskabinet van Chamberlain. Verscherping van de veiligheidsmaatregelen tegen vijanden van het Rijk
04 09 1939 Gevechten bij Auschwitz. Australie en Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika en Canada verklaren Duitsland de oorlog. Irak en Saoedi-Arabie verbreken hun betrekkingen met Duitsland. Duitse troepen trekken Danzig binnen
05 09 1939 De opperbevelhebber van de Poolse strijdkrachten, generaal Rydz-Smigly, beveelt de terugtocht van zijn strijdkrachten tot achter de Weischell. De Verenigde Staten maken hun neutraliteit bekend.
07 09 1939 Enkele Franse patrouilles trekken Duitsland binnen, maar keerden na een kleine schermutseling in het Saarland, op 12 september terug.
08 09 1939 Duitse tanks bereiken Warschau
09 09 1939 De eerste tropen van de British Expeditionary Force (BEF) o.l.v. Lord Gort ontschepen in Frankrijk.
11 09 1939 De eerste Engelse troepen landen bij Nantes en St.Nazaire.
12 09 1939 Operatie T4; alle volwassen mentaal gehandicapten worden geeuthanaseerd. Hitler uit voor de eerste maal zijn plan in het Westen over te gaan tot een offensief.
11 09 1939 De Engelse vloot sluit het Nauw van Calais af met 3000 mijnen.
15 09 1939 De Sovjet-Unie, de Republiek Mongolie en Japan ondertekenen een overeenkomst, waarmee het conflict aan de Chalkin-Golrivier wordt beeindigd.
16 09 1939 Franse aanval op Duitse linies nabij Zweibrucken
17 09 1939 De Sovjetunie valt op haar beurt Polen binnen. Nadien eisten -en verkregen- de Russen van Letland, Estland en Litouwen de beschikking over hun militaire basissen. De bedoeling hiervan was de bescherming van Leningrad en van de ijsvrije haven Moermansk te verzekeren. Het Britse vliegdekschip Courageous wordt door de Duitse U-29 gekelderd, er vallen 500 doden.
18 09 1939 Lublin wordt door Duitse troepen ingenomen. De Duitsers en de Russen ontmoeten elkaar in Brzesc (Brest-Liowsk)
19 09 1939 Nota van de Engelse admiraliteit over de verhindering van de Duitse ertstoevoer uit Noorwegen. (een volgende wordt op 16 december door W.Churchill overgelegd). Denemarken, Zweden, Finland en IJsland ondertekenen op de conferentie van Kopenhagen het verdrag tot wederzijdse bijstand.
20 09 1939 Insluiting van Warschau
21 09 1939 Terugtocht van de Duitse troepen tot de op 23 augustus vastgestelde Duits-Russische demarcatielijn aan de Weischel.
22 09 1939 Generaal Freiherr Von Fritsch pleegt te Praga (een voorstad van Warschau) zelfmoord.
24 09 1939 Begin van de Duitse bombardementen op Warschau.
24 09 1939 Duitsers bombarderen Warschau
26 09 1939 Eerste Duitse luchtaanval op de Engelse thuisvloot in de Noordzee.
27 09 1939 Warschau wordt opnieuw gebombardeerd.
27 09 1939 De Poolse hoofdstad Warschau (120 000 Poolse soldaten geven zich over) capituleert.
28 09 1939 Ondertekening van het Duits-Russische grens-en vriendschapsverdrag te Moskou. Stalin krijgt vrij van handelen in Litouwen. De nieuwe grenzen aan de Boeg worden vastgesteld. Hitler belast de ReichsFuhrer SS, Himmler met de opdracht voor de Festigung des Deutschen Volkstums in het Oosten.
29 09 1939 De Poolse vestiging Modlin capituleert. Belgie wijst het Engelse verzoek tot gemeenschappelijke besprekingen van de generale staven af. Ondertekening van het Russische-Estlandse Pakt van bijstand.
30 09 1939 De Britse pakketboot Clement wordt door de Graf Spee vernield. Generaal Sikorski vormt in Frankrijk een Poolse regering in ballingschap.
00 09 1939 Verdragen van zogenaamde wederzijdse bijstand van de Sovjet-Unie met Estland, Letland en Litouwen. Rusland mag militairen bases in deze landen vestigen
00 10 1939 Repatrieringsverdragen van Hitler met Estland, Letland en Litouwen ten behoeve van aldaar wonende Duitse minderheden. Opstelling van een divisie uit leden van de SS-totenkopfverbande onder de naam SS-Totenkopf-Division sedert februari 1944 3.SS-Panzer-Division Totenkopf genoemd. Oprichting van het SS-Sonderlager Hinzert. Het Manhattan Engineer District Project voor de constructie van een Amerikaanse atoombom komt oder leiding van generaal Leslie R.Groves en J.Robert Oppenheimer op gang.
00 10 1939 (begin) In Nederland is het Centraal vluchtelingenkamp Westerbork, ressorteert onder binnenlandse zaken, in gebruik genomen
00 10 1939 Inzet van speciale SS-Einsatzkommandos en Volksdeutsche Selbschutzeinheiten tegen z.g. Duitsvijandige elementen in Polen. Deportaties naar gevangenissen en concentratiekampen. Executies, uitroeiing van Poolse intelligentsia, politici en clerus.
03 10 1939 De Pan-Amerikaanse veiligheidszone wordt bekendgemaakt.
05 10 1939 Minister van Buitenlandse zaken van Finland Errko krijgt een uitnodiging van Molotow om in Moskou te beraadslagen over concrete politieke vraagstukken. Letland sluit met Rusland een verdrag waarbij het toestemming verleent tot het bouwen van Russische land-, zee- en luchtmachtbases op zijn grondgebied.
06 10 1939 Hitler legt de nadruk op zijn vriendschappelijke bedoelingen ten aanzichte van Belgie. De laatste weerstandsnesten in Polen zijn opgeruimd. Hitlers zogenaamde Friedensangebot in de Rijksdag.
08 10 1939 Westelijke gebieden van Polen bij het Duitse Rijk ingelijfd. Rest-Polen krijgt als Generalgouvernement fur die besetzten Polnischen Gebiete een apart bestuur. Hans Frank wordt Generaalgouverneur
09 10 1939 Fuhrerweisung nr.6 tot offensieve oorlogsvoering in het westen. Hitler geeft opdracht tot de voorbereiding van de aanval op Belgie, Nederland en Luxemburg.
10 10 1939 Hitler maakt aan de legerleiding bekend, dat hij de oorlog tegen het Westen zal aanvangen, als Engeland en Frankrijk zijn Friedensangebot niet accepteren. Admiraal Rader heeft een onderhoud met de Fuhrer over de strategische betekenis van Noorwegen. Frankrijk slaat het Duitse Friedensangebot van 6 oktober af. Ondertekening van het Russisch-Litause Pakt van bijstand. Uit eenheden van de SS-Verfugungstruppe wordt bij Pilsen de eerste Waffen-SS divisie opgesteld. Deze wordt later SS-division Reich (december 1942) en in januari 1944 de 2.SS-Panzer Division Das Reich genoemd.
11 10 1939 Eerste protestbrief van generaal W.Ritter vol Leeb (opperbevelhebber van de legergroep C) tegen het door Hitler voorgestelde offensief in het westen. Begin van de Russisch-Finse onderhandelingen over de overdracht van Finse steunpunten aan de Sovjet-Unie.
12 10 1939 Eerste deportaties uit Oostenrijk en het Protectoraat naar Polen. Engeland slaat het Duitse Friedensangebot van 6 oktober af. De Sovjet-Unie stelt Finland voor een Pakt van Bijstand af te sluiten.
14 10 1939 De Duitse U-27 dringt de haven van Scapa Flow (op de Arcaden) binnen en keldert de Royal Oak
16 10 1939 Duitse vliegtuigen bestoken de Engelse schepen in de Firth of Forth en beschadigden er de kruisers Southampton en Edingburgh en de torpedojager Mohawk
17 10 1939 Hitler stelt richtlijnen vast voor de politiek in Polen (uitschakeling van de Poolse intelligentsia, lagere levensstandaard, Sauberung von Juden, Polacken und Gesindel)
18 10 1939 Wehrmachtsbericht: Duitse verliezen 196 doden, 156 gewonden, 144 vermisten aan het westelijk front.
23 10 1939 Tegenvoorstellen van de Finse regering, die door de Sovjet-Unie als onaanvaardbaar worden beschouwd.
25 10 1939 Beeindiging van het militaire bestuur in Polen, in de plaats komt een General-gouvernement fur die besezten polnischen Gebieten, onder leiding van Frank en diens plaatsvervanger Seyss-Inquart. De Nationaal-socialistische bezettingspolitiek in Polen begint.
26 10 1939 In het Generalgouvernement wordt voor alle Polen van 18 tot 60 jaar verplichte tewerkstelling aangekondigd
28 10 1939 Begin van mishandelingen en terreur door de SS-en politie-eenheden in Polen. De eerste volkische Ausrotungsmasznahmen beginnen. Anti-Nationaals-socialistische protestbetogingen van Praagse studenten. Herhaald op 15/11. Duizenden studenten worden gearresteerd en naar het KL Oranienburg gedeporteerd
31 10 1939 Tweede protestbrief van generaal Ritter von Leeb tegen het door Hitler voorgestelde offensief in het westen.
00 11 1939 Het in september 1939 na de capitulatie van Warschau georganiseerde Poolse militaire verzet krijgt de naam Verbond voor Gewapende Strijd (ZWZ: Zwiazek Walki Zbrojnej).
01 11 1939 West-Oekraine en westelijk Wit-Rusland worden bij de USSR ingelijfd.
03 11 1939 (4?) Het Amerikaanse congres verandert de Neutraliteitswet van de Verenigde staten door de invoering van Cash-and-carry-clausule ten gunste van Engeland.
04 11 1939 De Amerikaanse neutraliteitswet die het bevaren van de gevechtszones aan Amerikaanse burgers en vrachtschepen verbiedt, treedt in werking.
07 11 1939 Koningin Wilhelmina en koning Leopold, soevereinen van neutrale landen, doen een bemiddelingsaanbod om de vrede te redden.
08 11 1939 Aanslag op Hitler in de Bugerbraukeller in Munchen. Laatste Russisch-Finse besprekingen.
09 11 1939 De Belgische militaire attache in Berlijn waarschuwt voor een Duitse inval.
12 11 1939 De eerste geplande aanvalsdatum voor het offensief in het westen genaamd Fall Gelb. De datum werd tot het voorjaar 1940 29 keer verschoven. Deze datum werd ook door majoor G.J. Sas aan de Nederlandse regering genoemd. Engeland en Frankrijk slaan het neutrale bemiddelingsaanbod van 7 november af.
13 11 1939 De onderhandelingen tussen Finland en Rusland over het schiereiland Hanko, de eilanden van de Finse golf en de terugtrekking van de Finse grens op het schiereiland Karelie worden na 6 weken afgebroken. Koning Carol van Roemenie probeert te bemiddelen.
14 11 1939 Hitler wijst het bemiddelingsaanbod van Koning Leopold en koningin Wilhelmina van de hand.
15 11 1939 Geallieerd plan (operatie Dyle) in geval van een Duits offensief. (bezetting van Belgie tot aan de Dyle ten oosten van Brussel)
21 11 1939 Duitse magnetische mijnen beschadigen de Belfast
23 11 1939 De Duitse oorlogskruiser Scharnhorst, vernietigt, tussen IJsland en de Far Oer, de Britse hulpkruiser Rawalpindi. Frank vaardigt een verordening uit waardoor de Joden in het General-gouvernement Polen een witte armband met een grote Davidsster moet dragen.
30 11 1939 De Russische troepen zetten zich in beweging richting Finland. Meer dan dertig divisies van het Rode Leger gaan tot de aanval over. Russische luchtaanvallen op Helsinki, Hango en Lahti. De Baltische vloot beschiet de Finse zuidkust.
00 12 1939 Oprichting van het getto Lodz
02 12 1939 De Sovjetregering sluit met de in Terkoki opgerichte communistische Finse tegenregering een Pakt van Bijstand. Dit pakt blijft onbetekenend, omdat het Russische offensief geen succes heeft.
03 12 1939 De Finse regering verzoekt de Volkenbond om interventie.
04 12 1939 Duitse magnetische mijnen beschadigen de Nelson
11 12 1939 Door toepassing van mottitaktiek (bosgevecht) vernietigde de 9de Finse divisie op de vlakte van Suomussalmi de 163 Russische jagersdevisie.
13 12 1939 De Graf Spee wordt gesignaleerd op 150 km van Montevideo, de Britse schepen Exeter, Ajax en Achilles beschadigen de Graf Spee zwaar. Hij slaat op de vlucht.
14 12 1939 De volkenbond veroordeelt de Russische agressie tegen Finland maar Noorwegen en Zweden weigeren de doortocht van vrijwilligers. Ratificering van het Duits-Russische grens-en vriendschapsverdrag. Hitler ontvangt de voormalige Noorse minister van oorlog Quisling, die voor een Engelse aanval via Noorwegen waarschuwt.
17 12 1939 De Graf Spee verlaat onder enorme belangstelling de haven van Montevideo, maar in plaats van het gevecht aan te gaan liet Kapitein Hans Langsdorff, in samenspraak met Berlijn, zijn schip zinken. Hijzelf pleegde twee dagen later zelfmoord.
19 12 1939 De geallieerden overwegen voor het eerst om eenheden naar Finland te sturen.
20 12 1939 Frankrijk levert de eerste wapens aan Finland
31 12 1939 De kracht van het Engelse expeditieleger op het continent bedraagt nu 160 000 man.
00 00 1940 De film Jud Suss door Beit Harlan vervaardigd. Ook de film Die Rotschilds in omloop gebracht
00 01 1940 Eerste razzia's op arbeidskrachten in verschillende Poolse steden. Oprichting van een Arbeitserzihungslager te Liebenau bij Hanover
02 01 1940 Mussolini waarschuwt de Belgische ambassadeur in Italie voor een dreigende Duitse inval.
05 01 1940 Ten oosten van Suomussalmi vernietigt de 9de Finse divisie de 44ste Russische jagerdivisie.
08 01 1940 Voedseldistributie in Engeland
10 01 1940 Bij Maasmechelen moet een verdwaalt Duits oorlogsvliegtuig een noodlanding maken met twee Duitse luchtmachtofficieren er in. De piloot is in het bezit van de aanvalsplannen voor Belgie, Nederland en Luxemburg. Hitler stelt de datum voor Fall Gelb op 17 januari 1940
11 01 1940 Voedseldistributie in Frankrijk
12 01 1940 De Finse steden Helsinki, Lathi en Turken worden door Russische vliegtuigen gebombardeerd.
13 01 1940 Het Belgische en Nederlandse leger wordt in staat van paraatheid gebracht.
15 01 1940 De Belgische regering wijst de eis van de geallieerden om over Belgisch grondgebied te trekken af.
16 01 1940 Aanvang van geallieerde voorbereidingen voor militaire operatie in Scandinavie.
25 01 1940 In het Generalgouvernement Polen worden alle arbeidsgeschikte werklozen, die van de arbeidsbureaus een ondersteuning krijgen verplicht tot tewerkstelling Duitsland
27 01 1940 Begin van uitwerking van militaire plannen bij het OKW voor de bezetting van Noorse en Deense steunpunten: operatie Weserubung.
00 02 1940 Oprichting van het ondergrondse Poolse comite voor politieke coordinatie (PKP), een burgerlijke verzetsorganisatie, bestuurd vanuit Londen.
01 02 1940 Finse legereenheden (6 divisies) slaan de aanval van het 7de en 13 Russische leger op de Mannerheimlinie (op de Karelische landengte) af.
04 02 1940 Balkan-Entente wenst neutraal te blijven.
05 02 1940 In Parijs wordt besloten om Finland militair te ondersteunen (levering aan Finland 50 000 man, 500 vliegtuigen, 100 stukken luchtdoelgeschut en 75 stuks tankafweergeschut), 3 a 4 divisies naar Noorwegen te sturen en de Zweedse ertsmijnen rondom Gallivare te bezetten.
06 02 1940 Grote aanval van de Sovjet-Unie op de Mannerheim-linie. In Nederland wordt Generaal Reijnders eervol ontslag verleend. H.G.Winkelman wordt zijn opvolger
11 02 1940 Doorbraak van het 7de Russische leger door de Mannerheim linie bij Summa, de Finnen trekken hun zuidelijke vleugel op de vlakte ten oosten van Wiborg terug.
11 02 1940 Duits-Russisch economisch verdrag
12 02 1940 Eerste deportaties van Poolse (ofwel Duitse?) Joden uit Stettin en Stralsund naar Lubin
14 02 1940 De Altmark binnen de territoriale wateren van Noorwegen gesignaleerd. Von Ribbentrop ontvangt de minister-president van Joegoslavie Zwetkowitsj.
16 02 1940 De Engelse torpedobootjager Cossack entert het Duitse bevoorradingsschip de Altmark die Engelse krijgsgevangenen aan boord heeft in het Josenfjord.
23 02 1940 In de Noordelijke IJszee beginnen de geallieerden een blokkade om het vervoer van erts uit Scandinavie naar Duitsland te verhinderen.
24 02 1940 Het Sichelschnittplan (voor het offensief in het westen) voltooid. Scandinavische neutraliteitsconferentie te Kopenhagen
28 02 1940 Rusland stelt Finland het ultimatum binnen 48 uur te antwoorden op zijn vredesvoorstel. De Finnen trekken zich terug in de sector van Wiborg
28 02 1940 Russische eenheden doorbreken de tweede blokkade van de Mannerheim-linie
29 02 1940 De Finse regering is bereid tot onderhandelen met de Sovjet-Unie.
00 03 1940 Opheffing van het Judenreservat Nisko
02 03 1940 De Russen veroveren de stad Vyborg in Finland. Onderhoud van de Amerikaanse onderstaatssecretaris Sumner Welles en Hitler
03 03 1940 De Roemeense regering gaat niet in op de Italiaanse uitnodiging zich aan te sluiten bij het Anti-Kominernpact.
03 03 1940 Zweden en Noorwegen weigeren een geallieerd expiditiekorps het recht op doortocht over hun grondgebied richting Finland
07 03 1940 De opperbevelhebber van het Finse leger veldmaarschalk Von Mannerheim spreekt zich in de krijgsraad uit voor het aanknopen van onderhandelingen met de Sovjet-Unie; een voortzetting van de strijd tegen de vijand (tot nu toe is de Finse strijdmacht met 20% gereduceerd) acht hij hopeloos.
08 03 1940 Een Finse delegatie onder leiding vaan Paasikivi begeeft zich naar Moskou
10 03 1940 Minister van Buitenlandse zaken Von Ribbentrop in Rome
11 03 1940 Russische legereenheden veroveren Wiborg. De geallieerden verzoeken Zweden om het recht van doortocht teneinde Finland bijstand te kunnen verlenen.
12 03 1940 Finland capituleert en krijgen het verdrag van Moskou opgelegd dat de eilanden van de Finse golf, de terugtrekking van de Finse grens op het schiereiland Karelie en de stad Vyborg opeiste ten voordele van de Russen. Het schiereiland Hanko wordt voor 8 jaar verpacht
17 03 1940 De Generalbauinspektor Dr.Fritz Todt tot Reichsminister fur Bewaffnung und Munition benoemd.
18 03 1940 Mussolini en Hitler ontmoeten elkaar op de Brennerpas. Eerstgenoemde is bereid aan Duitse zijde aan de oorlog deel te nemen.
19 03 1940 Engelse bommenwerpers vallen het Duitse vliegveld Hormun aan.
20 03 1940 Val van het Franse kabinet-Dadalier. Reynaud wordt nieuwe Franse minister-president
21 03 1940 Paul Reynaud vormt een nieuwe, uit vijf man bestaande oorlogsraad
28 03 1940 Frankrijk en Engeland zullen geen afzonderlijke vrede met Duitsland sluiten
02 04 1940 Hitler beveelt de operatie Weserubung ten uitvoer te brengen op 9 april; de verovering van Denemarken en Noorwegen
05 04 1940 Een Engelse sabotageactie ter versperring van de Donau (in de buurt van de IJzeren Poort) mislukt. Rede van Neville Chamberlain tegen Hitler: Hitler heeft de bus gemist.De geallieerde actie in Noorwegen naar 8 april verschoven
07 04 1940 Inscheping van het geallieerde expeditieleger voor Noorwegen, Britse mijnenleggers varen uit.
08 04 1940 De Engelse torpedobootjager HMS Glowworm wordt tot zinken gebracht. Frankrijk en Engeland delen Noorwegen mee dat zij mijnenvelden zullen aanleggen in de Noorse territoriale wateren. De Verenigde Staten zullen Nederlands-Indie beschermen, indien Nederland in de oorlog zou worden betrokken.
09 04 1940 Operatie Weserubung : Duitsland loopt Denemarken en Noorwegen onder de voet. Denemarken capituleert bijna onmiddellijk, in Noorwegen krijgen de Duitsers het lastiger. De Duitsers gaan aan land bij Larvik, Oslo, Kristiansand, Stavanger, Bergen, Trondheim en Narvik. Oslo wordt ingenomen. Zweden biedt vrije doorgang aan de Duitse transport voertuigen. Koning Haakon en zijn regering verlaten Oslo en begeven zich naar Hamar. Vidkun Quisling maakt in een radiotoespraak bekend dat hij een regering heeft gevormd, waarin hijzelf als premier zal optreden. Vorming van een Deense coalitieregering. Denemarken behield ondanks de Duitse bezetting theoretische de status van een soevereine staat. Duitsland en Denemarken onderhouden via hun departementen van buitenlandse zaken contact met elkaar.
09 04 1940 Bezetting van Denemarken door Duitse legereenheden
10 04 1940 Bezetting van Bornholm. Vidkun Quisling stelt zich aan het hoofd van de Noorse regering. Landing en bezetting van de kustplaatsen van Noorwegen van Oslo tot Narvik door Duitse legereenheden. Belgie wordt door de geallieerden gewaarschuwd voor een op handen zijnde Duitse aanval
11 04 1940 Narvik, Trondheim en Bergen zijn in Duitse handen. De snelheid van de uitvoering lag zeker aan de basis van het succes, maar ook het verraad van de Noorse fascistische partij, Nasjonal Samling, van Quisling -die reeds lang Duitse financiele steun genoot- speelde een belangrijke rol.
10 04 1940 Een Brits konvooi onder leiding van de kruiser Warspite, vernielt in het fjord van Narvik tien Duitse destroyers.
12 04 1940 Gevechten ter uitbreiding van de Duitse landingsgebieden in Noorwegen
14 04 1940 Gevechten tot herstel van de landverbindingen van Oslo naar Drontheim en Bergen.
14 04 1940 Landingen van de geallieerden in Noorwegen bij Narvik (15), Namsos (16) en Andelsnes (18).
16 04 1940 Britse troepen bezetten de Far-Oer-eilanden.
17 04 1940 De Verenigde Staten van Amerika eisen van Japan Nederlands-Indie met rust te laten
18 04 1940 Leger en marine van Denemarken met verlof naar huis gestuurd
19 04 1940 Nederland kondigt de staat van beleg af. Radiorede van minister-president De Geer
20 04 1940 Franse tropen landen in Noorwegen
21 04 1940 Hevige gevechten bij Namsos, Trondheim en Narvik
22 04 1940 De RAF kiest zijn basis op het bevroren Lejaskog meer ten zuiden van Trondheim om de Duitsers in Noorwegen te bestrijden.
24 04 1940 Hitler benoemt gouleider Terboven tot rijkscommissaris voor Noorwegen. Oproep tot de jaarklassen 1915-1924 in het Generalgouvernement voor tewerkstelling in Duitsland. Er wordt met zware straffen gedreigd. De razzia's nemen sterk toe.
26 04 1940 Pierlot biedt het ontslag van zijn regering aan wegens taalmoeilijkheden. De koning weigert dit op grond van de gespannen internationale toestand.
27 04 1940 Himmler gelast de oprichting van het concentratiekamp Auschwitz. Beslissing van geallieerd opperbevel hun troepen uit Noorwegen te evacueren. Himmler gelast in een geheim bevel 2 500 zigeuners uit het Rijk naar het Generalgouvernement te deporteren
28 04 1940 Namsos wordt door de Britten ontruimd. Rudolf Hoss treedt als kampcommandant van Auschwitz in functie. Het z.g. 'met gekruiste armen'-interview van Mussert met mej. Marvin Breckinridge van de Columbia Broadcasting System
30 04 1940 Capitulatie van de vierde Noorse brigade. Ontmoeting van de van Oslo naar het noorden en van Drontheim naar het zuiden doorgestoten Duitse legereenheden bij Dombaas.
00 00 1940 (voorjaar) Begin van Volkische Neuordnung in de ingelijfde Poolse gebieden. Invoering van het z.g. Deutsche Volksliste. De Polen uit deze gebieden zullen naar het Generalgouvernement gedeporteerd worden. Moorden op Poolse officieren in Katyn door de Russen
01 05 1940 Rudolf Hoss wordt commandant van het concentratiekamp Auschwitz. Roosevelt waarschuwt Mussolini niet aan Duitse zijde aan de oorlog deel te nemen. Noorse troepen capituleren bij Lillehammer.
02 05 1940 Duitse troepen genaderd toto Andalsnes; de geallieerde troepen ontruimen Namsos. Eerste geallieerde eenheden bij Namsos ingescheept
03 05 1940 Arrestaties van eenentwintig NSB'ers, fascisten en communisten zij worden overgebracht naar het interneringskamp Oortgensplaat op Overflakkee
03 05 1940 Verovering van Midden-Noorwegen van Drontheim tot Bodo door Duitse eenheden.
05 05 1940 Vorming van een Noorse regering in ballingschap in Londen
07 05 1940 Chamberlain neemt ontslag
09 05 1940 Hitler geeft het bevel tot de aanval op het westen. Majoor Sas licht omstreeks 9u de Nederlandse regering in den Haag in over de te verwachten Duitse aanval. De Belgische militaire attache in Berlijn waarschuwt zijn regering. Leopold III geeft om 23u30 oorlogsalarm
10 05 1940 De Duitsers vallen Belgie, Nederland en het Groothertogdom Luxemburg binnen (operatie Fall Gelb). Koning Leopold III stuurt zijn kinderen (Josephine-Charlotte, Boudewijn en Albert) om veiligheidsreden naar Russy in Normandie. Winston Churchill wordt minister-president van het Brits oorlogskabinet met deelname van alle drie de partijen. Jos Servot kondigt de inval van de Duitsers aan op de radio. Een pasgestemde wet geeft de secretarissen-generaal, verregaande bevoegdheden in geval zij geen contact meer kunnen hebben met hun minister. De bedoeling van deze wet is het openbaar leven verder te kunnen zetten overeenkomstig de Belgische wetgeving in geval van bezetting. Duitse overtocht over de maas. Engelse troepen landen op IJsland. In Nederlands-Indie worden Duitsers en NSB'ers geinterneerd en wordt de staat van beleg afgekondigd. Duitse troepen steken het albertkanaal over; luchtlandingstroepen veroveren het fort Eben Emael. Het BEF en het 1ste Franse leger naar Belgie. De Nederlandse regering sluit met de Britse een overeenkomst voor de belegering van 1 400 man Britse troepen op Aruba en Curacao. Japan : De pro-westerse regering van admiraal Yonai door het leger tot aftreden gedwongen, nieuwe regering van premier Konoye. Yosuke Matsuoka minister van Buitenlandse zaken, generaal Tojo minister van Oorlog
10 05 1940 Gevechten bij Maastricht. Luchtlandingen en gevechten in de vesting Holland. Gevechten om de IJssel- en Grebbeberglinie. Duitse aanval op de Maas- en Peelstelling en doorbraak naar de kust. Hevige strijd op de Grebbeberg.
11 05 1940 Het fort van Eben-Emael, het voornaamste Belgische bolwerk, capituleert. De Belgen trekken zich terug op de Dijlelinie (Dinant-Namen-Waver-Leuven-Antwerpen). Het oostelijke deel van Belgie is in Duitse handen. De Duitse legers rukken door de Ardennen op naar de Franse grens, richting Sedan. Duitse doorbraak over het Albertkanaal ten westen van Maastricht. De Fransen rukken op tot Tilbrug. Nederland : Grebbellinie: aanval van de SS-Standarte Der Fuhrer bij de eerste ochtendschemering op de voorpostenstrook voor de Grebbellinie ten westen van Wageningen, 's middags om 17.30uur is deze in Duitse handen, de Nederlandse troepen trekken zich terug op de Grebbeberg. Noord-Brabant: terugtocht van de Peeldivisie uit de Peel-Raamstelling op de Zuid-Willemsvaart in de nacht van 10 op 11 mei uitgevoerd. Om 13.00uur trekken Duitse troepen bij Heeswijk de Zuid-Willemsvaart ingestort. Twee Franse detachement weten vanuit Terheijden benoorden Breda, naar het Duitse bruggenhoofd bij Moerdijk door te dringen. Worden door luchtaanvallen van de vijand terug gedrongen. De Nederlandse tropen trekken zich in de avond in grote chaos via Breda terug. Vesting Holland : Mislukte pogingen van eenheden van de Lichte divisie om bij Albasserdam de Noord en het eiland IJsselmonde over te steken. Ook de uitvoering van opdrachten om via Beijerland op IJsselmonde door te dringen zijn in de loop van de dag geheel mislukt.
12 05 1940 Tijdens de conferentie van Casteau werden de operaties gecoordineerd en aanvaardde koning Leopold III de richtlijnen van de Franse opperbevelhebber Gamelin. Geallieerden voeren bombardementen uit op Bouillon om de Duitse opmars te stoppen. De Fransen blazen de bruggen over de Maas op. Nederland : Wonstelling: na artilleriebeschietingen bestormt de vijandelijke infanterie de Nederlandse stellingen, geringe weerstand. inundaties verhinderen opmars naar Afsluitdijk, waar de Nederlanders zich bij Kornwederzand terugtrekken. Grebbellinie: de Duitsers hebben rond 15.00 uur op enkele plaatsen de frontlijn doorbroken, zij bevinden zich op de Grebbeberg, Nederlandse tegenaanvallen in de avond mislukken geheel. Duitsers trekken verder op in de richting Rhenen, hergroepering van de Duitse troepen in de nacht voor aanvallen in de richting Achterberg en Rhenen. Vesting Holland: zuivering van het Eiland van Dordrecht in de richting Wieldrecht mislukt. Generaal Student weet zijn positie vanuit Rotterdam bij Dordrecht te versterken, eer verkenningsafdeling van de 9e Panzer-Division passeert om 16.45uur de Moerdrijkbrug in noordelijke richting naar Dordrecht. In de avond volgen de eerste tanks. Nederlandse troepen moeten zich 's nachts in de binnenstad van Dordrecht terugtrekken Bij Hoek van Holland landen 200 Royal Mariners ter verdediging van deze plaats. Het prinselijk paar vertrekt 's nachts om 23.00 uur met de Codrington vanuit IJmuiden naar Engeland. De Nederlandse ministers van Kleffens en Welter door Churchill, minister-president van Engeland, in audientie ontvangen. Evacuatie van Breda.
13 05 1940 Eerste tankslag van de Tweede Wereldoorlog, geleverd in de omgeving van Hannuit, tussen Franse en Duitse Tanks. Duitse troepen steken bij Houx, Leffe, Dinant en Sedan de Maas over. Het Albertkanaal wordt opgegeven. Luik wordt veroverd. Eerste redevoering van Winston Churchill als premier: "Ik heb u niets anders te bieden dan bloed, zweet en tranen". De ministerraad adviseert de koningin Nederland te verlaten, zij vertrekt om 10.00 uur uit den Haag, gaat om 12.00 uur aan boord van de Hereward, ook het kabinet besluit het land te verlaten, het regeringsgezag wordt omstreeks 15.00 uur aan generaal Winkelman overgedragen. Kornwederzand: mislukte Duitse aanvallen op deze stelling, 400 gesneuvelden aan Duitse zijde. Vesting Holland: het eiland van Dordrecht geheel door Nederlandse troepen ontruimd, moedige gevechten van Nederlandse mariniers in de nabijheid van de Maasbruggen in Rotterdam. Olie-installaties van Pernis 's middags in brand gestoken. De 207ste Infanterie Division valt aan in de richting Rhenen. Onder hevige gevechten raakt de Nederlandse verdediging gevaarlijk verzwakt. De commandant veldleger gelast om 15.30 uur het veldleger zich tegen de avond uit de Grebbellinie terug te trekken en zich op te stellen aan het oostfront van de Vesting Holland, achter de Nieuwe Hollandse Walterlinie, evacuaties uit bedreigde gebieden
13 05 1940 Doorbraak-slag bij Sedan en Charleville door het 12de Duitse leger
13 05 1940 Verovering van de forten van Luik door het 6de Duitse leger
14 05 1940 13.22 uur bombardement op Rotterdam. Ongeveer 800 mensen kwamen om terwijl meer dan 25 000 huizen in de vlammen opgingen. 16.50uur De Nederlandse opperbevelhebber geeft de commandanten van zijn leger per telegram bevel de strijd te staken. De troepen trekken zich terug achter de lijn Koningshooikt-Waver. Franse troepen doen tegenaanvallen maar zonder resultaat. De regering roept de jeugdbeweging op naar Frankrijk te vluchten en daar een werfreserve op te richten en de vluchtelingen te helpen. Pierlot dringt er bij koning Leopold III op aan de Belgische troepen terug te trekken naar Frankrijk.
14 05 1940 Aanval op het zuidelijke front van de vesting Holland door het Duitse 18de leger.
15 05 1940 Twee Duitse pantserdivisies vallen de Dijlelinie aan, richting Gembloers. Bij Sedan is het Maasfront doorbroken en de Duitsers stoten snel door in de richting van de Franse noordkust. 's Avonds beslissen de geallieerden de Dijlelinie te verlaten en zich terug te trekken op de Schelde. Na vijf dagen strijd zwicht het Nederlandse leger voor de Duitse overmacht de ondertekening van de capitulatie gebeurt te Rijsoord omstreeks 10.05 uur. 78 mensen die verdacht worden om de Duitsers hulp te kunnen verlenen of te collaboreren worden naar Frankrijk gevoerd en verspreid over concentratiekampen of geexecuteerd met als hoogtepunt het bloedbad in Abbeville. Bernard IJzerdraat begint met zijn Geuzenactie.
15 05 1940 Gevechten van Nederlandse, Franse en Belgische troepen in Zeeland.
15 05 1940 Aanval op de vesting Antwerpen door het 18de Duitse leger. Penetratie in de Maginotlinie, uitbreiding van het bruggenhoofd Sedan tussen het Ardennenkanaal en Chiers door het Duitse 16de leger.
16 05 1940 Het bestuur van secretarissen generaal neemt een aanvang. Zoals voordien bleven zij geregeld vergaderen in het zgn. Comite der secretarissen-generaal. De bezetter zou aanvankelijk trachten Nieuwe-Orde figuren in het comite te plaatsen om vanaf 1942 ingrijpender tussen te komen. Eerste persconferentie in Nederland onder toezicht van de Presseabteilung van de Hauptabteilung Volksaufklarung und Propaganda, begin van de gelijkschakeling van de Nederlandse pers
16 05 1940 Verovering van het eiland Walcheren door het 18de Duitse leger
16 05 1940 Verovering van de forten van Namen door het 6de Duitse leger.
17 05 1940 Brussel, Besancon, Metz, Dijon en Orleans vallen in Duitse handen. 12.30u Petain verklaart via de radio dat Frankrijk de strijd moet staken. 21.00u Churchill kondigt aan dat Engeland de strijd alleen zal verderzetten. 12 Blenheims van het 82ste eskader krijgen de opdracht de Duitse colonnes aan te vallen, maar onderweg werden ze aangevallen door vijftien Bf109's, de Blenheims werden op een na allemaal neergeschoten. Het Belgische leger verlaat de linie Antwerpen-Leuven. De geallieerden komen in Ieper opnieuw te samen en aanvaardt de koning zich achter de IJzer terug te trekken. Kort daarop besliste hij echter aan de Leie stand te houden. De Duitsers delen in de Nederlandse pers mee, dat geen Duitse censuur zal worden toegepast. Het Belgische kabinet besluit het land te verlaten. Koning Leopold III weigert mee te gaan. Er zullen 4 ministers bij hem blijven.
18 05 1940 Generaal de Gaulle, houdt via de BBC een toespraak over het verderzetten van de oorlog. Val van Antwerpen. De Duitsers trekken de Schelde over. Om 12 u 30 worden de 11 schepen die dienden als noodbrug Callebeek-Bassel opgeblazen. Het Belgische leger trekt zich terug tot Gent; het hoofdkwartier wordt in een kasteel bij Brugge ondergebracht. De Belgische regering besluit het land te verlaten. Pierlot, Spaak en Denis blijven bij de koning. Guderian bereikt St.-Quentin. Seyss-Inquart tot rijkscommissaris voor bezet Nederland benoemd. Annexatie van Eupen, Malmedy en Moresnet bij het Duitse rijk. Maarschalk Ph.Petain vice-premier. Duitse troepen steken de Sambre over en bereiken Amiens
19 05 1940 Generaal Weygand vervangt Gamelin als opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten. Alle Belgische kranten staken hun publicatie. De Duitsers maken bekend dat het IXde Franse leger is verslagen en Atrecht is ingenomen.
20 05 1940 's Avonds bereiken de Duitsers de monding van de Somme en trekken langs de kust naar het noorden op de geallieerden in het westen van Belgie (tussen de Noordzee en de lijn Terneuzen-Gent-Oudenaarde-Schelde) zijn omsingeld. In Abbeville wordt Joris van Severen, leider van het Verdinaso, vermoord. Abbeville wordt veroverd door het 4de Duitse leger. Doorbraak van de tankgroep Kleist tot aan de Franse kanaalkust.
20 05 1940 Gevechten om Arras
21 05 1940 Kleine Britse tegenaanval bij Arras in zuidelijke richting mislukken, Arras wordt ingenomen
21 05 1940 Nadat de Britten centraal-Noorwegen hebben moeten prijsgeven moeten ze uitwijken. Het 263ste eskader keert terug en vestigt zich in Bardufoss (Noorwegen). Hun opdracht is om de haveninstallaties te vernietigen.
22 05 1940 Churchill ontmoet Weygand te Vincennes. Er wordt beslist, dat het Belgische leger zich achter de Ijzer zal terugtrekken. Het Britse Lagerhuis neemt een wet aan waardoor de regering onbeperkt macht krijgt over leven, vrijheid en eigendom van de Britse onderdanen
23 05 1940 De Belgische regering is in Poitiers. La Nation Belge rolt opnieuw van de pers. Gent wordt door de Belgische troepen ontruimd
23 05 1940 Verovering van Boulogne en Calais.
24 05 1940 Hitler beveelt de pantser groepen van Guderian halt te houden op het moment dat ze op het punt staan naar Duinkerken op te rukken. De aanval moet overgelaten worden aan de Luftwaffe. La Nation Belge rolt als eerste Belgische krant van de pers. Na een mislukte aanval op Vinkt dat verdedigd werd door de Ardense Jagers, openen de Duitsers het vuur op de burgers. Het Engelse kabinet besluit tot stopzetting van de operaties in Noorwegen. Demobilisatie van het Nederlandse leger.
25 05 1940 De Belgische troepen worden terug gedreven naar de lijn Menen-Roeselare. Koning en Minsters ontmoeten elkaar in Wijnendale. Koning Leopold III verklaart dat hij bij zijn troepen zal blijven met de woorden "Mijn lot zal het uwe zijn" nadat de regering hem vroeg met hen het land te verlaten. In Vlaanderen verschijnt het Algemeen Nieuws (alias de Standaard). Belgische militairen en dienstplichtigen worden in Tenby (Wales) bijeengebracht.
26 05 1940 Hitler geeft het bevel om de tankaanval op Duinkerken te hervatten. Ondertussen is de evacuatie van Britse troepen op gang gekomen. Het 54ste eskader wordt uitgedund door de Luftwaffe tot 5 vliegtuigen en 10 piloten. Het eskader was op 15 mei nog uitgebreid met 16 vliegtuigen en 24 piloten. Calais wordt ingenomen door het 4de Duitse leger. De Slachting van Paradiso: een Totenkopfenbataljon onder leiding van Fritz Knochlein vermoordt een aantal krijgsgevangenen nabij Paradis in Frankrijk. Koning Leopold besluit de Duitsers de capitulatie aan te bieden. De laatste vier ministers verlaten het land.
27 05 1940 Hitler eist de onvoorwaardelijk capitulatie van Belgie. Het 263ste eskader voert samen met het 27ste hun raid op Narvik uit. De actie slaagt en 's avonds hebben ze Narvik in handen. De regering overweegt zich over te geven. Generaal Winkelmann richt een aanschrijving tot de secretaris-generaal van het departement van defensie, waarin hij erop wijst dat geen staatsbedrijf of particulier bedrijf zal mogen medewerken aan herstel of vervaardiging van wapens voor de Wehrmacht.
27 05 1940 Operatie Dynamo, 338 000 geallieerde soldaten worden uit Duinkerken geevacueerd. Churchill zegt in een redevoering "We shall fight on the beaches"
28 05 1940 Om 4 of 5 uur 's ochtend capituleert Belgie. Poolse, Britse en Franse troepen veroveren Narvik. Het Volk verschijnt opnieuw. De koning begeeft zich in krijgsgevangenschap; hij erkent de uitgeweken regering als de wettige
29 05 1940 De Oostenrijkse jurist Dr Arthur Seyss-Inquart wordt geinstalleerd in de Ridderzaal te Den Haag tot Reichskommissar fur die besetzten niederlandischen Gebiete : eerbiediging van de rechten van de Nederlandse bevolking. Lille is omsingeld. Onder de indruk van de Duitse overwinning in het westen gaat het tot nu toe neutrale Roemenie over naar het Duitse kamp.
30 05 1940 Le journal de Verviers, de Gentenaar en de Vooruit worden opnieuw gedrukt. Mussolini deelt Hitler mee, thans in de oorlog mee te zullen doen.
31 05 1940 Te Limoges verklaart het uitgeweken Belgische parlement dat de capitulatie van Koning Leopold III onwettig. Freiherr von Falkenhausen tot Militarbefehlshaber in Belgien und Nordfrankreich benoemd In Nederland wordt de distributie van koffie en thee ingevoerd. President Roosevelt maakt het Million-dollar-defensieprogramma bekend
00 06 1940 In Belgie verklaart Staf de Clerq zich in een nota aan de Duitse bezetter bereid tot samenwerking.
00 06 1940 Plannen voor de evacuatie van de Europese joden naar Madagascar
01 06 1940 Lille capituleert. Hitler geeft toestemming tot de vrijlating van de gevangengenomen Nederlandse soldaten. De eerste Duitse maatregel in bezet Nederland tegen de Joden: zij mogen geen deel meer uitmaken van de luchtbescherming. De New York Times schrijft : "Zolang de Engelse spraak bestaat, zal het woord Duinkerken met respect uitgesproken worden. In die havenstad waar een hel brandde zoals nog nooit tevoren, vielen aan het einde van een verloren slag de smetten en lompen die de ware ziel van de democratie verbergen, af. Daar trad Groot-Brittannie, geslagen maar ongebroken, de vijand tegemoet. Het is deze schittering in de zielen van de vrije mannen die Hitler niet kan beheersen? Het is de grote traditie van de democratie. Het is de toekomst. Het is de overwinning".
02 06 1940 De Luftwaffe bombardeert Narvik en de Britse schepen die daar liggen om de evacuatie van de Britse troepen te verhinderen, maar de verliezen bleven beperkt
03 06 1940 Begin van de evacuering der Engelse troepen uit Narvik
04 06 1940 3u40 Einde operatie Dynamo; er werden in totaal 338 226 soldaten geevacueerd waaronder 139 911 niet-Britten, om 9u gaf het Frans garnizoen in Duinkerken zich over. Poix wordt door de Duitsers veroverd.
05 06 1940 Begin van de Slag om de Somme. Hitler geeft bevel aan Goering om het Verenigd Koninkrijk te bombarderen vanuit de westkust van Frankrijk. Het Duitse leger rukt op naar Parijs. De Duitsers Fischbock, Wimmer, Rauter en Schmidt treden in Nederland op als General Kommissar. In Nederland wordt de distributie van petroleum ingevoerd. Von Falkenhausen, de Duitse bevelhebber, verklaart dat het Belgische bestuur met de grootste mate van zelfstandigheid kan blijven werken. Begin van Fall Rot, het tweede grote offensief in Frankrijk
05 06 1940 Gevechten om het Oise-Aisne-kanaal en de Chemin des Dames door het 9de Duitse leger.
05 06 1940 Doorbraakslag aan de Somme en Oise door het 6de Duitse leger.
05 06 1940 Gevechten aan de Maginotlini
06 06 1940 Generaal Charles de Gaulle wordt onderminister van oorlog. Le jounal de Charleroi rolt van de pers
07 06 1940 In Belgie worden de eerste rantsoenbonnen uitgedeeld. De Britten in Narvik worden geevacueerd maar de Duitse schepen Scharnorst en Gneisenau onderscheppen de Britse schepen en vernietigen de HMS Glorius en 2 slagschepen, ze zonken binnen het uur en 1 474 mannen komen om. Als Beaufttragte fur den Vierjahresplan verklaart Goering dat Nederland in economisch opzicht niet beter of slechter dan Duitsland behandeld zal worden.
02 06 1940 De Britse, Poolse en Franse troepen trekken zich terug uit Narvik na het op 28 mei veroverd te hebben.
07 06 1940 Gevechten om de Aisne-sector en achtervolgingsgevechten tot aan de Marne.
08 06 1940 Overtocht over de Aisne door het Duitse 6de leger. Duitse legereenheden dringen opnieuw Narvik binnen. Einde van de geallieerde evacuatie van Narvik. Het Britse vliegdekschip Glorious wordt in een zeeslag in de Noorse wateren tot zinken gebracht. Het Duitse slagschip Scharnhorst wordt zwaar beschadigd.
09 06 1940 De RAF begint met nachtelijke bombardementen op Duitsland. Rommel neemt Rouen in, terwijl Von Rundtstedt de Champagne aanvalt en Guderian met zijn pantsers de Aisne overstak. De Duitsers bereiken de Seine en de Marne.
09 06 1940 Gevechten bij Dieppe en St.Valery
10 06 1940 Italie verklaart Frankrijk en Groot-Brittannie de oorlog. Het Rode Kruis schat het aantal Belgische burgers in Frankrijk op 2,2 miljoen. Noorwegen capituleert. Koning Haakon vertrekt met zijn regering naar Engeland. De Seine wordt overgestoken. De Franse regering verlaat Parijs.
11 06 1940 De Regia Aeronautica (de Italiaanse luchtmacht) bombardeert de Engelse stellingen op Malta. Reims wordt door de Duitsers veroverd. In Belgie worden onder meer brood, koffie, suiker en aardappelen gerantsoeneerd.
11 06 1940 Eerste RAF-luchtaaval op Turijn. Laatste bezoek van Churchill aan Frankrijk. Hij bezweert de Franse regering de oorlog voort te zetten.
11 06 1940 Gevechten om Parijs
12 06 1940 Spanje verklaart van nu af aan niet-oorlogvoerend te zijn. Doorbraak door de Parijse verdedigingsgordel door het 6de Duitse leger.
13 06 1940 Conferentie van Churchill en Reynaud. Volk en Staat wordt opnieuw gedrukt. Roosevelt biedt de Franse minister-president Reynaud alle materiele hulp aan; hij weigert echter aan de oorlog deel te nemen. Le Havre is gevallen. Parijs tot open stad verklaard; de Franse regering besluit naar Bordeaux te vertrekken
14 06 1940 Val van Parijs. Russische troepen rukken Estland, Letland en Litouwen binnen maar ook Bessarabie en Noord-Boekowina. Le Soir rolt opnieuw van de pers. Uit de gevangenis van Tarnow worden 728 Poolse politieke gevangenen naar Auschwitz gevoerd. Spanje bezet de internationale zone van Tanger. De Franse regering wordt naar Bordeaux verplaatst. Prinses Juliana arriveert in Canada.
14 06 1940 Doorbraakgevecht door de Maginotlinie ten zuiden van Saarbrucken door het 1ste Duitse leger.
14 06 1940 Achtervolgingsgevecht door de Champagne en over het Marne-Rijn-kanaal tot aan de Zwitserse grens, door het 12de Duitse leger.
14 06 1940 Aanval op Normandie en verovering van Cherbourg.
14 06 1940 Doorbraak door de Maginotlinie.
14 06 1940 Russische troepen trekken Litauen, Letland, Estland, Berssarabie en Noord-Boekowina binnen.
15 06 1940 De Franse regering vlucht naar Bordeaux. Geallieerde soldaten gaan de familie van Generaal de Gaulle ophalen in bezet Bretagne, maar daar stiekem aangekomen was de familie al vertrokken met anderen. Verdun en Reims door de Duitsers veroverd. In Nederland wordt de distributie van bloem en brood ingevoerd. Oprichting van het Comitte Amelot, eerste joods hulpcomite te Parijs, een overkoepelende organisatie van verscheidene joodse welzijnsinstellingen.
16 06 1940 20.00uur Reynaud treedt af. 23.00uur maarschalk Petain wordt regeringsleider. Op Hitlers instructie wordt Operation Seelowe vastgelegd. Aanbod van Churchill tot vorming van een Anglo-Franse Unie wordt door Frankrijk afgeslagen. Val van Orleans.
17 06 1940 Maarschalk Petain begint onderhandelingen met de Duitsers via Spanje General Charles de Gaulle vlucht uit Frankrijk naar Engeland. Besancon, Metz, Dijon en Orleans in Duitse handen. Radiotoespraak van maarschalk Petain om 12.30u; hij kondigt aan dat de strijd gestaakt moet worden; Churchill verklaart in een radiotoespraak 21.00u dat Engeland de strijd alleen zal voortzetten
17 06 1940 Aanval op Bretagne en inname van Brest door het 4de Duitse leger.
18 06 1940 Toespraak van Churchill voor het lagerhuis: "Dit was hun schoonste uur". Hitler ontmoet Mussolini in Munchen. Generaal de Gaulle houdt een radiorede op de BBC. Hij wordt ook uitgeroepen tot 'leider der vrije fransen'. Hij beveelt voortzetting van de strijd. Het Laatste Nieuws wordt opnieuw gedrukt. De Belgische regering in ballingschap vestigt zich te Bordeaux. Onderhoud over de wapenstilstandsvoorwaarden met Frankrijk.
18 06 1940 Engelse bommenwerpers vallen Hamburg en Bremen aan. Duitse bombardementen op steden in Engeland.
19 06 1940 Italie begint een Alpenoffensief in Frankrijk.
20 06 1940 Frankrijk staat Japan de legering van een militaire missie en Japanse legereenheden in Noord-Indochina toe.
21 06 1940 De koningskinderen worden naar San Sebastian gebracht waar ze in hotel Maria Christina logeren. In de naburige villa (eigendom van graaf en gravin de Mora y Aragon) leert de jonge Boudewijn Fabiola kennen. Een Franse delegatie onder leiding van Generaal Huntziger wordt achter de Duitse linies gedropt om er over de voorwaarden van een wapenstilstand te onderhandelen, ook met Italie dienden ze een wapenstilstand te sluiten. In Rethondes, op dezelfde plaats en in dezelfde treinwagon waarin 1918 maarschalk Foch de Duitse Delegatie ontving en haar zijn voorwaarden dicteerde, overhandigde Keitel, in aanwezigheid van Hitler, Goering, Ribentrop en de legercommandanten van de Wehrmacht, aan de Fransen de capitulatievoorwaarden, die 's anderdaags door de Franse delegatie zou aanvaard worden. Seyss-Inquart schorst de werkzaamheden van de Staten-Generaal en de Raad van State
22 06 1940 Frankrijk capituleert door het ondertekenen door generaal Huntziger van de Frans-Duitse wapenstilstandovereenkomst in het Franse Compiegne. Italiaans offensief aan het Alpenfront
23 06 1940 Marcel Louette (alias Fidelio) sticht in Antwerpen de verzetsgroep De Witte Brigade (ong. 3 700 leden)
24 06 1940 Petains Frankrijk en Italie sluiten te Rome een wapenstilstand.
25 06 1940 De Belgische regering is in Vichy. De wapenstilstand om 01.35 in Frankrijk.
26 06 1940 Opheffing van het verbod voor ambtenaren lid te zijn van de NSB.
27 06 1940 (Russische troepen vallen Roemenie binnen???) Engeland kondigt de blokkade van Noordkaap tot Spanje af. De Duitsers bereiken de Spaanse grens. Seyss-Inquart ontbindt het Nederlandse leger, door het in te schakelen bij de Opbouwdienst. Generaal Charles de Gaulle kondigt in Engeland de vorming aan van een Frans vrijwilligerslegioen onder zijn leiding.
28 06 1940 De Britse regering erkent Generaal de Gaulle als de leider van De Vrije Fransen. Hendrik De Man ontbindt de Belgische Werklieden Partij (BWP). Vice-Admiraal Sir James Sommerville krijgt het commando over de in Gibraltar gestationeerde Force H tot 10/01/1942. De Roemeense regering staat gessarabie en Noord-Boekowina af aan de Sovjet-Unie.
29 06 1940 De Italiaanse opperbevelhebber voor Libie Italo Balbo wordt boven Tobroek door eigen luchtdoelartillerie neergeschoten. Anjerdag: voornamelijk in Den Haag. Oranjegezinde demonstraties pro prins Bernhard ter gelegenheid van diens verjaardag. Op deze dag bezocht juist Goebbels Den Haag.
30 06 1940 Val van Lwow (Lemberg). Oekraiense nationalisten o.l.v. Stekko vormen een Oekraiense regering
00 06 1940 (eind) De OSE, een joodse instelling voor hulp aan kinderen, wordt naar Montpellier verplaatst, waar zijn haar hulpacties ten behoeve van zieken en kinderen begint te organiseren. Zij zal vooral in de zomer van 1942 tot een belangrijke verzetsorganisatie uitgroeien, het Circuit Garel
00 00 1940 (zomer) Kapitein Henry Frenny richt in Lyon de illegale beweging Libertes op. Lyon wordt later centrum van verzet voor meer groeperingen o.a. van France-Liberte (later Franc-Tireur genoemd), France d'abord, Le coq enchaine en de Groupe du Temoignage Chretien. Elders ontstaan nog meer groepen o.a. in Marseille, La France au combat. Oprichting van het illegale leger van Belgie op initiatief van enige Belgische officieren (Ch.Glaser, R.Lentz, A.Boereboom en Ch. van der Putten). In de zomer van 1942 beschikt her over ongeveer 35 000 getrainde oud soldaten, bestemd voor steun bij de militaire bevrijding van Belgie door de geallieerden.
00 07 1940 In Luik oprichting van de illigale Service D (Denonciation) door Joseph Joese (ong. 1 400 leden)
01 07 1940 de Franse regering verhuisd van Bordeaux naar Vichy.
02 07 1940 In Nederland moeten niet-arische vreemdelingen zich melden. De Vlagofficieren van het Nederlandse leger (5 generaals) moeten zich opnieuw in krijgsgevangenschap begeven.
03 07 1940 Britse operatie Katapult: Franse vlooteenheden in Engelse havens Plymouth en Portsmouth overweldigd. ook de eenheden in de haven van Alexandrie in beslag genomen. Aanval op de Franse oorlogshavens Mers el Kebir bij Oran
04 07 1940 Petain verbreekt de diplomatieke betrekkingen met Londen. De Vleeschauwer (minister van Kolonien) komt in Londen aan. Verordening ter bescherming van de Nederlandse bevolking tegen onjuiste berichtgeving. Luisteren naar vijandelijke zenders wordt verboden.
05 07 1940 Het blad De Standaard voor 8 weken geschorst. Zweden geeft de Duitsers toestemming gebruik te maken van zijn spoorlijnen voor het vervoer van goederen en niet-gewapende troepen
08 07 1940 Generaal Charles de Gaulle spreekt via de BBC over het gebeuren in de haven van Oran. De Franse oorlogsbodem Richelieu op de rede van Dakar door Britse vliegtuigen zwaar beschadigd
09 07 1940 De Britse luchtmacht (RAF) begint haar nachtelijke bombardementen op Duitsland. Lord Beaverbrook richt een oproep tot het Engelse volk om aluminium voor de fabricage van vliegtuigen. Eerste gevechten tussen eenheden van de Italiaanse vloot en de Engelse Middellandse Zeevloot bij Punta Sitlo (Ionische Zee). Het slagschip Conte di Cavour wordt zwaar beschadigd. Franse oorlogsbodems in haven van Alexandrie geneutraliseerd
10 07 1940 De Demarcatielijn wordt geopend. Aanvang van de luchtaanvallen op Engelse konvooien in het Kanaal, begin van de 'Battle of Britain'.
11 07 1940 Door middel van enkele grondwettelijke besluiten, krijgt Maarschalk Petain in het theater van Vichy met 569 stemmen voor en 80 tegen alle volmachten (10?). De bezetter publiceert een verordening dat het verbod te vergaderen, te kamperen en optochten te houden verbied voor kerkelijke jeugdverenigingen. Hitler treft in aanwezigheid van generaal-veldmaarschalk Keitel en zijn marine-adjudant Von Puttkammer, de opperbevelhebber van de Kriegsmarine, groot-admiraal Raeder. Zij bespreken de mogelijkheden van een Duitse landing in Engeland. Beiden zien meer heil in het dreigen met invasie, als laatste mogelijkheid om Engeland tot vrede te dwingen. Onderhoud van Hitler met de Hongaarse minister-president Teleki in Munchen
13 07 1940 Italiaanse legereenheden vallen het Britse garnizoen van Moyale in Aessinie aan
14 07 1940 In Nederland wordt de distributie van boter, olie, vet en grutterwaren ingevoerd. Jean Texcier, pionier van de clandestiene pers in Frankrijk, schrijft zijn eerste Conseils a l'Occupe.
15 07 1940 Hitler begint met de voorbereiding van de invasie van Engeland
16 07 1940 Redevoering van president Roosevelt (Het arsenaal van de democratie). Fuhrerweisung nr.16 (Operatie Seelowe): voorbereidingen voor de invasie van Engeland. De NSB-er H.J.Woudenberg wordt benoemd tot bewindvoerder van het NVV.
18 07 1940 Engeland besluit onder druk van Japan de Straat van Birma voor drie maanden te sluiten. Deze straat is voor China, dat van eigen kust is verdrongen, de voornaamste bevoorradingsweg. Eerste internering van Nederlandse gijzelaars (als reactie op de internering van Duitsers in Nederlandse Indie).
19 07 1940 Hitlers Rijksdagrede: lezter Appell an die Vernunft (=Hitler stelt Groot-Brittannie voor om vrede te sluiten). President Roosevelt ondertekent de Two Ocean Navy Expansion Act.
20 07 1940 Aan het Oostfront staan nu 23 Duitse divisies. De Communistische Partij Nederland wordt verboden.
21 07 1940 Hitler geeft het Duitse opperbevel bevel om te beginnen met de voorbereiding voor de aanval op de Sovjet-Unie (Operatie Barbarossa). De nationale feestdag wordt in Antwerpen een grote bloemenhulde voor koning Leopold III
22 07 1940 Groot-Brittannie wijst het Duitse vredesaanbod van 19 juli (Appell an die Vernunft) van de hand.
23 07 1940 Dr. Benes vormt een voorlopige Tsjechische regering in ballingschap
24 07 1940 De Nederlandse Unie opgericht onder het driemanschap L.Einthoven, J.Linthorst en J.E.de Quay.
25 07 1940 Eerste Nieuwsbrief van Pieter 't Hoen in Nederland.
26 07 1940 De VS verbieden de export van gas, olie en metaal naar Japan. Hitler ontvangt op de Berghof de Roemeense minister-president Girutu en adviseert hem tot vergelijk met Hongarije te komen wat betreft de kwestie Zevenburgen.
27 07 1940 Bezoek van de Bulgaarse premier en diens minister van Buitenlandse Zaken. Hitler stelt de Bulgaren territoriale uitbreiding van hun grondgebied ten koste van Roemenie in het vooruitzicht.
28 07 1940 In de eerste uitzending van radio-Oranje te Londen houdt Koningin Wilhelmina een toespraak.
29 07 1940 Duitsland annexeert Eupen, Malmedy en Moresnet.
31 07 1940 Bespreking door Adolf Hitler en het OKW over de voorbereiding van operatie Barbarossa. De aantekeningen van generaal Halder tonen aan dat Hitler nog steeds niet de schok van de afwijzing van de Duitse vredesvoorstellen door de Engelsen te boven is. Verder weidt de Fuhrer uit over een mogelijke aanval op de Sovjet Unie en over de steun aan de Italianen in Noord-Afrika. In Nederland wordt het Joods ritueel slachten verboden. Het Britse kabinet besluit tot blokkade van Frankrijk en zijn koloniale rijk over te gaan.
00 08 1940 Periode van Duitse luchtaanvallen op de RAF te land en in de lucht, voornamelijk bestaande uit aanvallen op steden en vliegvelden langs de kust; op 19 augustus beginnen ook de aanvallen van de Luftwaffe op vliegvelden rond Londen
00 08 1940 In Belgie organiseert Fernand Kerhofds het inlichtingennet Zero
01 08 1940 De Nederlandse verliescijfers van de 4 oorlogsdagen worden door de overheid bekend gemaakt: gesneuveld 2 890, gewond 6 889, vermist 29, gedood bij bombardement op Rotterdam 617. Belgie moet 3 1/2 mld. BEF betalen als bezettingskosten. Demonstraties voor levende leden van het Huis van Oranje verboden.
02 08 1940 Koning Gustaaf V van Zweden opent de buitengewone bijeenkomst van het Zweedse parlement, waar hij de neutraliteit van Zweden verklaart. Het doorgangskamp Amersfoort wordt in gebruik genomen. Goring beveelt de Lufwaffe het Engelse verdedigingssysteem (RAF-jagers en radarinstallaties) binnen de vier dagen te vernietigen. In Gross Rosen in Silezie wordt een buitencommando van het KL-Sachsenhausen gevestigd. Het wordt op 1 mei 41 een zelfstandig Konzentrationslager
03 08 1940 Estland, Letland en Litauen worden deelstaten van de Sovjet-Unie.
04 08 1940 Italiaanse aanval op Brits-Somaliland (3?), dat door circa 1 500 man aan Engelse troepen wordt verdedigd.
05 08 1940 Eerste plan voor een veldtocht tegen de Sovjet-Unie door generaal-majoor Marck voltooid. Zila en Hargeisa (Brits-Somaliland) worden door Italiaanse troepen bezet.
06 08 1940 Oodwinal (Brits-somaliland) wordt door Italiaanse troepen bezet. Eerste vergadering van de Nederlandse Unie in Den Haag.
07 08 1940 Engeland verleent zijn goedkeuring aan de organisatie van de Gaulles leger van Vrije Fransen
08 08 1940 Begin van de Slag om Engeland, met een grootscheepse Duitse luchtaanval op de scheepvaart in het Kanaal. Gutt (minister van Financien) komt in Londen aan. De Amerikaanse vliegtuigproductie bereikt een aantal van 900 toestellen per maand.
09 08 1940 Bevel van OKW voor Aufbau Ost dat wil zeggen de voltooiing van een generaal gouvernement als operatiebasis voor een veldtocht tegen de Sovjet-Unie.
10 08 1940 Hitler besluit de invasie in Engeland uit te stellen.
11 08 1940 Italiaanse aanval op de voornaamste Engelse stelling bij Tug Arnam.
12 08 1940 In Nederland wordt de distributie van textiel ingevoerd. Goring beveelt niet meer de Engelse radarstations maar de vliegvelden te vernietigen.
13 08 1940 In Belgie wordt de censuur op boeken ingesteld. Adlertag (15?), een Duitse grootscheepse aanval op Britse Bases wordt uitgevoerd.
15 08 1940 Duitse luchtaanval op Engelse verbindingslijnen en, vooral, RAF-bases. Nu pas breekt de Battle of Britain pas in alle hevigheid los. De Griekse kruiser Helle wordt getorpedeerd en zinkt, waarschijnlijk door de Italianen. Meer dan 1 500 vliegtuigen worden ingezet voor Adlertag (operatie Adler)
15 08 1940 Berera wordt door de Engelse ontruimd.
17 08 1940 De Duitsers stellen een operatiegebied rondom Engeland vast, waarin alle schepen zonder voorafgaande waarschuwing tot zinken zullen worden gebracht.
19 08 1940 Henkrik De Man sticht de Unie van Hand- en Geestesarbeiders, een Duitsgezinde eenheidsvakbond. Britse tropen trekken zich terug uit Brits-Somaliland
20 08 1940 Trotski wordt in Mexico met de bijl vermoord op bevel van Stalin. Eerste ontwerp voor operatie Felix (verovering van Gibraltar) uitgewerkt. Italie verklaart de Middellandse Zee en de Afrikaanse kust tot operatiegebied.
24 08 1940 Pierlot en Spaak verlaten Vichy. Manston de meest vooruitgeschoven basis van de Britse gevechtsvliegtuig wordt door een precieze aanval uitgeschakeld.
24 08 1940 (nacht) Londen wordt 's nachts gebombardeerd door de Luftwaffe. Men neemt aan dat dit onopzettelijk was gebeurd. Een bommenwerper die niet wist waar hij was en die zich in moeilijkheden bevond, wierp zijn lading bommen af om beter te kunnen ontsnappen.
25 08 1940 (nacht) Churchill laat Berlijn bombarderen met 81 bommenwerpers als vergelding
26 08 1940 De Gaulle forceert een politieke doorbraak: hij wordt erkend door de Franse kolonies Niger en Tsjaad. Twee dagen later doen Kameroen en Congo-Brazzaville hetzelfde. Op deze datum beginnen ononderbroken nachtelijke Duitse luchtaanvallen op Londen
27 08 1940 Hitler neemt een beslissing in de tussen het OKH (leger) en het OKM (marine) gerezen geschillen omtrent de operatie Seelowe en besluit tot de Kleine Losung d.w.z. een landing met een frontbreedte van ongeveer 140 km op de Engelse zuidoostelijke kust (van Folkestone tot Eastbourne). Anton Mussert verzoek Hitler het Nederlandse volk op te nemen als lid in een toekomstige Bond van Germaanse volken.
27 08 1940 Roemenie doet afstand van Zuid-Dobroedsja aan Bulgarije
28 08 1940 De Eerste Nederlandse geheime agent L.van Hamel wordt gedropt.
30 08 1940 Belangrijke vliegtuigfabrieken worden gebombardeerd. Roemenie doet afstand van Noord-Zevenburgen Szeklerzipfel aan Hongarije. Duitsland en Italie garanderen de Roemeense grens zonder voorafgaand overleg met Rusland.
31 08 1940 Verschijning van het eerste nummer van Vrij Nederland.
00 09 1940 Hitler gelast de Organisation Todt de bouw van zwaar versterkte onderzeebootbases in Brest, Lorient en St.Nazaire
02 09 1940 Hitler geeft bevel aan de Luftwaffe dat Londen en andere Britse steden als belangrijkste doel gelden. Dit gebeurde nadat de RAF de aanval op Londen van 24 augustus verschillende nachten had vergolden op Berlijn. Hitler besluit tot de zending van een militaire missie naar Roemenie.
30 08 1940 De RAF heeft 290 vliegtuigen verloren tegen 380 Duitse
03 09 1940 Hitler bepaalt Operatie Zeeleeuw (de invasie in Engeland) op 21 september. Premier De Geer van de Nederlandse regering in ballingschap wordt vervangen door minister van justitie Pieter Sjoerd Gebrandy. Engels-Amerikaans verdrag, Engeland staat militaire bases af aan de VS bij Newfoundland, op de Westindische eilanden en in Brits-Guyana tegen 50 Amerikaanse torpedobootjagers.
04 09 1940 Belangrijke vliegtuigfabrieken worden gebombardeerd terwijl Biggin Hill, het vliegveld dat voor de verdediging van Londen moest instaan 6 maal werd aangevallen. Hitler dreigt in een rede de Engelse steden te zullen ausradieren. De Roemeense grondwet buiten werking gesteld. Het parlement ontbonden. Antonescu door de koning als premier met bijzondere volmachten aangesteld
05 09 1940 De Franse collaborerende Vichy-regering verbreekt de diplomatieke betrekkingen met de Londense regeringen van Belgie, Nederland en Noorwegen. Keizerlijk besluit voor de legering van Japanse troepen in Frans Noord-Indochina. Van Rappard, leider van de NSNAP (nationaal-socialistische Nederlandse Arbeiderspartij) betoogt: "Nederland moet weer Duitse worden".
05 09 1940 Periode van zware dag-en nachtaanvallen van bommenwerpers van de Luftwaffe op Londen; deze periode betekent tevens het begin van luchtaanvallen op het Britse economische potentieel
06 09 1940 Troonsafstand van Koning Carol van Roemenie ten gunste van zijn zoon Michael.
07 09 1940 Omdat de alles te traag gaat beslissen Goering en Hitler te beginnen met terreuraanvalen te beginnen met Londen. Elke nacht dropten een tweehonderdtal bommenwerpers gewone bommen en brandbommen op de Britse hoofdstad. Verdrag van Craiova: Roemenie draagt Zuid-Dobroedsja aan Bulgarije over.
11 09 1940 Hitler verschuift de datum van Operatie Zeeleuw naar
24 09 1940 Nederlandse SS opgericht onder leiding van SS-Sandartenfuhrer J.H.Feldmeyer.
12 09 1940 Een Japanse delegatie arriveert te Batavia om te onderhandelen over olieleveranties.
13 09 1940 De RAF richt veel schade aan de Duitse invasiehavens langs het Kanaal. Italie valt de Britse troepen in Egypte aan en bezetten Solloem. Het 10de Italiaanse leger met 6 infanteriedivisies en 8 tankbataljons o.l.v. maarschalk Graziani over de Libysche-Egyptische grens. Engelse strijdkrachten in West-Egypte: 3 bataljons, 1 tankbataljon, 2 eskadrons gepantserde verkenningswagens, in geheel in Egypte 36 000 man. De Nederlandse perskamer opgericht door Dr.T.Goedewaagen.
15 09 1940 Kritieke dag in de Slag om Engeland. Enorme Duitse luchtaanval op Engeland, die duurt van zonsopgang tot zonsondergang. De Britten slaan deze aanval echter af ze kunnen 56 Duitse vliegtuigen neerschieten en verliezen er zelf 26. Winston Churchill zei achteraf : "Nooit hebben zovelen zoveel te danken gehad aan zo weinigen". Bristol, Machester, Cardiff en Liverpool worden gebombardeerd samen met Londen door 230 bommenwerpers en 700 jachtvliegtuigen. In Nederland wordt de distributie van vlees ingevoerd
16 09 1940 Oprichting van de Nederlandse SS
17 09 1940 Hitler stelt operatie Seelowe voor onbepaalde tijd uit. De Italianen veroveren het Egyptische plaatsje Sidi Barani.
18 09 1940 Het Italiaanse offensief in West-Egypte komt in West-Egypte ten oosten van Sidi Barrani tot staan tengevolge van bevoorradingsmoeilijkheden.
19 09 1940 In Dakar worden versterkingen aan land gezet ter afwering van eventuele landingspogingen der Vrije Fransen.
20 09 1940 Het Polizeihaftlager in de vesting van Breendonk bij Antwerpen in gebruik genomen. De eerste gevangenen komen in Breendonk toe.
23 09 1940 Een poging van de Vrije Fransen om Dakar in Senegal te veroveren mislukt. Japanse troepen bezetten Noord-Indochina. Anton Mussert bezoekt Adolf Hitler in Berlijn.
23 09 1940 119 Engelse toestellen bombarderen Berlijn
23 09 1940 Operatie Menace: Aanval van de Engelse zeestrijdkrachten op Dakar ter voorbereiding van een landing van de Gaullistische troepen.
25 09 1940 Terboven verklaart in een radiotoespraak tot de Noorse bevolking dat koning en parlement zijn 'afgezet', de Administrationradet ontbonden is en dat alle politieke partijen buiten de Quisling-partij (Nasjonal Samling) verboden zijn
26 09 1940 W.S.Churchill geeft opdracht om de raid op Dakar stop te zetten. De Verenigde Staten kondigen een ijzer-embargo voor Japan af.
27 09 1940 Duitsland, Italie en Japan sluiten in Berlijn het Driemogendhedenpact
28 09 1940 Periode van luchtaanvallen door jachtbommenwerpers van de Luftwaffe op Londen, voornamelijk overdag
00 00 1940 (herfst) In Aerschot richten Luciaan Meyer en Theo Simon de illegale Mouvement national royalist (MNR) op. Van deze beweging zijn veel officieren lid (ong. 8 500 leden)
00 10 1940 De Admiral Scheer, een klein Duits slagschip, begint aan een tocht over de Atlantische en Indische Oceaan en brengt daarbij zestien schepen tot zinken.
01 10 1940 Nog geen vijf maanden na de Duitse inval in Belgie verschijnen in Belgie weer 24 dagbladen. Duitsland en Finland sluiten een overeenkomst over Duitse wapenleveranties. In Nederland moeten alle ambtenaren een Arierverklaring ondertekenen. Iedere Nederlander krijgt een persoonsbewijs.
02 10 1940 Oprichting van het Getto van Warschau. De evacuatie van Engelse kinderen naar Amerika en Canada wordt stopgezet, nadat een Duitse U-boot een transportschip met 79 kinderen tot zinken heeft gebracht. Ontmoeting van Hitler en Franco te Hendaye. Hitler probeert Franco te bewegen aan de oorlog deel te nemen.
03 10 1940 Generaal Sugiyama wordt chef van de generale staf van Japan. In Opdracht van de Horecaf plaatsen de meeste cafes het bordje Joden niet gewenscht. Het Jodenstatuut door de Vichy-regering afgekondigd
04 10 1940 Verschijning van het illegale blad de Geus. Ondertekening van een Arierverklaring van alle ambtenaren in Nederland gevraagd. Hitler en Mussolini ontmoeten elkaar op de Brenner-pas. Zij besluiten het belangrijk strategisch punt Gibraltar aan te pakken.
05 10 1940 Goring besluit de bombardementsvluchten op Engeland tot de nacht te beperken.
07 10 1940 Aan het Oostfront staan nu 30 divisies.
08 10 1940 De Duitse troepen bezetten Roemenie. In Engeland wordt een Belgisch bataljon fuseliers gevormd. Engeland opent de Birmaweg ter bevoorrading van China
12 10 1940 Maarschalk Keitel en Hitler stellen operatie Seelowe opnieuw uit, nu naar het voorjaar van 1941. De voorbereidingen zullen tot dan alleen als politiek en militair middel om druk uit te oefenen worden gehandhaafd. Er wordt bekend gemaakt dat de Duitse troepen de bescherming van Roemenie op zich hebben genomen.
13 10 1940 Von Ribbentrop schrijft Stalin over het voorstel van Hitler om de invloedssferen van de vier grote machten voor de toekomst vast te stellen
15 10 1940 Mussolini besluit tot de aanval op Griekenland. De Belgische secretaris-generaal Vossen verklaar mede namens zijn collega's dat het onmogelijk is Joden te weren als ambtenaar. Hitler geeft bevel tot het ontbinden van de invasievloot tegen Engeland
16 10 1940 De Duitse U-boten beginnen hun eerste aanval op de Atlantische Oceaan. Het Duitse bestuur gelast in Warschau de vorming van een getto
18 10 1940 Cyriel Verschaeve wordt door de Duitsers tot voorzitter van de Vlaamse cultuurraad benoemd. Verschaeve was priester-schrijver, pro-Duits en Vlaamsgezind
22 10 1940 Pierlot en Spaak komen in Londen aan. Deportatie van Joden uit Elzas-Lotharingen, Saarland en baden. Pierre Laval, de eerste Franse minister van de buitenlandse zaken van de Vichy-regering ontmoet Hitler in diens eigen trein, tijdens Hitlers reis door Frankrijk, Italie en Spanje. Amerika reageert op het Duits-Japanse verdrag van 27 september.
22 10 1940 Deportaties van 7 450 joden uit Baden, de Pfalz en het Saargebied naar het onbezette deel van Frankrijk
23 10 1940 Ontmoeting tussen Hitler en de Spaanse generaal Franco te Hendaye aan de Frans-Spaanse grens. De besprekingen over deelname van Spanje aan de oorlog en over de ontworpen aanval op Gibraltar hebben geen resultaat. Winterhulp Nederland opgericht; voorzitter Jhr.Snouck-Hurgonje.
24 10 1940 Petain ontmoet Hitler in Montoire. Hitler doet een beroep op Frankrijk om tot een Europese coalitie tegen Engeland toe te treden en in het kader hiervan een militaire bijdrage in Afrika te leveren. In Londen wordt een Belgische regering in ballingschap gevormd. Brief van 5 Protestantse Kerken in Nederland aan de rijkscommissaris Seyss-Inquart waarin zij protesteren tegen de voorschriften, waarbij de benoeming en bevordering van personen van Joodse bloede in Nederland wordt verboden. De brief is ondertekend door de Nederlandse Hervormde Kerken, de Gereformeerde Kerken, de Christelijk Gereformeerde Kerken, de Remonstrantse Broederschap en de Algemene Doopsgezinde Societeit.
26 10 1940 Nieuwe opbouw van het Duitse Oost-leger.
28 10 1940 Italie valt Griekenland binnen. Pierre Laval wordt tot minister van buitenlandse zaken benoemd. Ontmoeting van Hitler en Mussolini te Florence. Aanval van Italiaanse troepen tegen Griekenland ingezet
29 10 1940 Winterhulp wordt opgericht in navolging met het Duitse Winterhilfe
30 10 1940 Radiotoespraak van maarschalk Petain, waarin hij een politiek van collaboratie met Duitsland aankondigt.
31 10 1940 De gevluchte Belgische regering reorganiseert zich vanuit Spanje nadat premier Pierlot en minister Spaak zijn aangekomen. Tussenbalans van de luchtslag om Engeland: tot nu toe zijn 1 733 Duitse en 915 Engelse vliegtuigen neergeschoten. In oktober waren er in totaal 783 luchtaanvallen op Engeland waar van 333 op Londen; daartegenover stonden 601 aanvallen op Duitsland. Tot nu toe 15 000 doden, 21 000 gewonden onder de Engelse bevolking. In Nederland wordt een uitgaansverbod van 24.00uur tot 04.00uur van kracht.
00 11 1940 Ontstaan van de illegale inlichtingendienst Confrerie Notre Dame onder leiding van Remy. Het eerste nummer van De Vrije Katheder verschenen
01 11 1940 Winterhulp wordt opgericht
02 11 1940 Een tegenaanval van het IIe Griekse legerkorps drijft de vooruitgeschoven linkervleugel van het 11de Italiaanse leger terug uit het gebied van Vovuza-Kerasovon.
03 11 1940 Britse legereenheden gaan in Griekenland aan wal
04 11 1940 Spanje annexeert de internationale zone van Tanger, die het op 14 juni 1940 bezet heeft.
05 11 1940 Een derde ambtstermijn voor Franklin Delano Roosevelt, president van de VS
10 11 1940 Staf De Clercq roept op tot collaboratie. In Volk en Staat verschijnt een oproep aan alle VNV-leden mee te werken met de Duitse bezetter. Begin van het transport van Amerikaanse vliegtuigen van New-Foundland naar Noord-Ierland. In Nederland worden bij het onderwijs werkzame joden ontslagen.
11 11 1940 Men herdacht een Duitse bezetting, maar vierde ook een Duitse nederlaag. Er was enorm veel beweging rond de Congreskolom en het graf van de Onbekende Soldaat, evenals aan het Brits monument. Anti-Duitse en pro-Engelse leuzen weerklonken luid tijdens de betoging van duizenden scholieren, studenten, oud-strijders en burgers van allerlei leeftijd en stand. Velen droegen ostentatief de Belgische kleuren. Bloementuilen werden neergelegd aan de voet van talrijke monumenten.
11 11 1940 Engelse aanval van vliegdekschepen op de Italiaanse vloot in de Golf van Tarente. Daarbij worden de volgende schepen door torpedo's getroffen:het Italiaanse slagschip Lotorio (3 treffers), Giao Duilio (1 treffer) en Cone di Cavour (1 treffer). Door bommen werden beschadigd de Italiaanse kruiser Trento en de torpedobootjager Libeccio.
12 11 1940 Een Engelse vlooteenheid (3 kruisers, 2 torpedobootjagers) valt een uit Albanie terugkerend Italiaans konvooi aan en brengt 4 vrachtboten van gezamenlijk 16 938 BRT tot zinken. Hitler ondertekent de Weisung nr.18, volgens welke o.a. het oppercommando van het leger voorbereidingen moet treffen, om zo nodig vanuit Bulgarije het Griekse vasteland ten noorden van de Egeische Zee in bezit te nemen om daarmee een basis te scheppen voor het gebruik van de Middellandse Zee, in het bijzonder tegen die Engelse luchtmachtbases die 't Roemeense oliegebied bedreigen.
12 11 1940 Bezoek van Molotow aan Berlijn. Bespreking met Hitler en von Ribbenttrop over de toetreding van de Sovjet-Unie tot het Pakt van Drie en de verdeling van de wereld in interessesferen na de nederlaag van Engeland en de liquidatie van zijn imperium. De Russische eisen ten aanzien van Finland, Roemenie en Bulgarije, evenals bases aan de Turkse zee-engten worden door Molotow als eerste voorwaarde gesteld. De gedachten wisseling zal schriftelijk worden voortgezet.
13 11 1940 Oprichting van een Engels Oppercommando voor het Verre Oosten te Singapore.
14 11 1940 Begin van de eerste zware luchtaanvallen op de Engelse steden Coventry en Birmingham.
14 11 1940 Een tegenoffensief van het 1ste, 2de en 3de Griekse legerkorpsen werpt het 9de en 11de Italiaanse leger over de Grieks-Albaanse grens terug.
14 11 1940 (nacht) Coventry wordt gebombardeerd. Er vallen 554 doden en 865 gekwetsten nadat 500 ton explosieve en 30 000 brandbommen op de stad geworpen waren.
14 11 1940 Periode van nachtelijke bombardementen van de Luftwaffe op Engelse provincie- en havensteden en op Londen
15 11 1940 Er zijn tot nu toe 350 000 Joden samengebracht in Getto van Warschau dat gesloten wordt.
16 11 1940 Engelse vliegtuigen bombarderen Hamburg
18 11 1940 Koning Boris van Bulgarije wordt door Hitler ontvangen en weigert tot het Driemogendhedenpact toe te treden. Tevens wordt Ciano door Hitler de les gelezen, Hitler is woedend over de ongelukkige aanval van de Italianen op Griekenland.
19 11 1940 Koning Leopold III ontmoet Hitler in Berchtesgaden. De koning vroeg verlichting van de bezettingslasten, een betere ravitaillering en de vrijlating van de beroepsmilitairen en de Waalse militairen. Op de vraag van Hitler hoe hij de toekomst van Belgie zag antwoordde de koning, dat hij alleen het herstel van de onafhankelijkheid van het land wenste. De Italiaanse troepen over de rivier de Kalamas teruggedreven
20 11 1940 Hongarije treedt toe tot het Driemogendhedenpact, het wordt ondertekent in het slot Belvedere te Wenen door Graaf Csaky, de Hongaarse minister van buitenlandse zaken. Onderhoud van Hitler met de Hongaarse premier graaf Teleki in aanwezigheid van Von Ribbentrop en graaf Csaky. Mussolini ontvangt een brief van Hitler waarin deze il Duche ervan beschuldigt door zijn aanval op Griekenland de gehele Balkanpolitiek van de as-landen in gevaar te brengen.
21 11 1940 De Britten bombarderen de Italiaanse vloot die zich bijna volledig in de haven van Taranto bevind. De schade aan de Italiaanse vloot is enorm.
22 11 1940 De Unie van Hand- en Geestesarbeid van Hendrik De Man in de openbaarheid
23 11 1940 Ook Roemenie treedt toe tot het Driemogendhedenpact. Verschijning van het eerste nummer van De Waarheid in Nederland.
24 11 1940 Prof. Tuka ondertekent de toetreding van Sowakije tot het Pakt van Drie.
26 11 1940 Prof.Dr.R.P.Cleveringa houdt te Leiden een rede wegens het ontslag van Prof.Mr. E.M.Meijers. Delft en Leiden worden gesloten wegens staking der studenten. (27?)
27 11 1940 Politieke onrust in Roemenie. Gewelddadig optreden van de IJzeren Garde tegen politieke tegenstanders. Groeiende spanning tussen de Garde en het staatshoofd Antonescu. Onbeslist zeegevecht bij de kaap van Teulada (Sardinie) tussen de Engelse Force H en eenheden van de Italiaanse vloot.
28 11 1940 De joden worden in Nederland uit de openbare diensten ontslagen, zogenaamd ter verzekering van rust en veiligheid. De Duitsers zeggen dat dit geen ingrijpen in de Nederlandse verhouding is, omdat joden geen Nederlanders zijn (26?). Prof.Cleveringa gearresteerd.
29 11 1940 Planning van het Duitse oppercommando voor de veldtocht naar het oosten onder leiding van generaal Paulus. Eerste Winterhulpcollecte.
00 12 1940 De rechter van het Noorse gerechtshof treden af uit protest tegen nazificatie van rechterlijke instanties. Oprichting van de illegale Organisation civile et Militaire (OCM) voor de noordelijke zones van Frankrijk. Oprichting van L'Armee de la Liberation (AL) door o.a. de Belgische minister A.Delfosse. Het centrum van haar activiteiten ligt vooral in het Luikse (ong. 7 200 leden)
01 12 1940 Arrestatie van Ghandi en meer dan 100 van zijn volgelingen wegens burgerlijke ongehoorzaamheid. De eerste nummers van het ondergrondse Liberation-Nord onder redactie van Christion Pineau in Parijs verspreid
04 12 1940 Griekse troepen bezetten Primeti en de Albanese havenplaats Sarande
05 12 1940 In Londen wordt INBEL opgericht, een Belgisch bureau voor documentatie en informatie, dat de opdracht kreeg officiele inlichtingsbulletins op te stellen. INBEL organiseerde ook tentoonstellingen en publiceerde verschillende kranten.Geheime overeenkomst tussen Engeland en de Vichy-regering om de toestand in de kolonien ongewijzigd te laten. Hitler heeft een bespreking met de legerleiding over de toenemen maatregelen en de plannen voor de toekomst.
06 12 1940 Mussolini ontheft de chef van de generale staf, maarschalk Badoglio, van zijn post. Opvolger wordt generaal graaf Cavallero.
07 12 1940 bespreking tussen generaal Franco en admiraal Canaris (die in opdracht van Hitler handelt); Franco wijst deelname van Spanje aan de oorlog af, omdat zijn land op geen enkele manier daarop voorbereid is. Op grond daarvan besluit Hitler op 10 december af te zien van uitvoering van het plan Felix
08 12 1940 Winston Churchill schrijft Roosevelt dat Engeland spoedig niet meer in staat zal zijn de Amerikaanse leveringen te betalen. Roosevelt tracht op grond daarvan het Amerikaanse publiek vertrouwd te maken met de idee van een permanente hulpverlening van de USA aan Engeland (bekend als de Tuinslangrede).
09 12 1940 Operatie Compass 31 000 Britse Woestijnratten van Wavel en 225 tanks gaan in de tegenaanval in Cyrenaica en verdrijven de Italianen tot in Tripolitanie. In de periode van 9 december 1940 to 7 februari 1941vernietigden de Engelsen acht Italiaanse divisies; 130 000 Italianen worden krijgsgevangenen gemaakt, voorts werden 470 tanks en 1 300 kannonen buit gemaakt. De Britse verliezen waren: 500 doden, 1 371 gewonden en 55 vemisten.
10 12 1940 Generaal Wavel en het Britse 8ste leger vallen de Italianen aan in de Cyrenaica en veroveren Sidi Barrani
11 12 1940 De Franse Vichy-regering draagt de goudvoorraad van Belgie over aan de Duitse wapenstilstandscommissie.
12 12 1940 De Engelsen nemen Sidi Barani in. De kansen keren in Noord-Afrika. Hongaars-Joegoslavisch vriendschapsverdrag.
13 12 1940 Operatie Marita. Hitler decreteert de voorbereidingen voor de invasie van Griekenland. Maarschalk Petain ontslaat zijn plaatsvervanger Laval van alle functies en benoemt Flandin tot minister van buitenlandse zaken. Admiraal Darlan wordt door de invloedrijkste figuur in Vichy. In plaats van 'collaboration' komt nu de politiek van het attentisme.
15 12 1940 In Nederland worden gas en elektriciteit gerantsoeneerd.
17 12 1940 Sollum (Solloem) ingenomen. De Engelsen lopen in de eerste aanval de 1ste en 2de Libysche divisie, de militie-divisie 3 januari en het onderdeel Maletti onder de voet en nemen 4 generaals en 38 000 man gevangen. De Engelsen verliezen bedragen 133 doden, 8 vermisten en 387 gewonden. De Engelse HMS Aphis brengt in de haven van Bardia verscheiden Italiaanse schepen tot zinken.
18 12 1940 Hitler ondertekent de Weisung nr.21 (Operatie Barbarossa). De Duitse Wehrmacht moet er op voorbereid zijn, nog voor de beeindiging van de oorlog tegen Engeland, de Sovjet-Unie in een snelle veldtocht te onderwerpen. De operatie is voorzien op 15 mei 1941. De artillerie van het Engelse Nijlleger bombardeert het zich nog in Italiaanse handen bevindende Bardia.
21 12 1940 Aan het oostfront staan nu 34 Duitse divisies.
22 12 1940 Anthony Eden volgt Lord Hallifax op als Engels minister van buitenlandse zaken.
28 12 1940 De Belgische Orde van advocaten weigert het bevel van de Duitsers, alle Joodse leden van haar lijst te schrappen, uit te voeren.
30 12 1940 Generaal graaf Cavallero neemt het opperbevel in Abanie over van de ziek geworden generaal Soddu. Daar staan nu 16 Italiaanse divisies tegenover 13 Griekse.
00 12 1940 (eind) Aime en Georges Dandois richten de Mouvement national Belge (MNB) op. Camille Joset wordt de landelijke leider? Deze beweging zal gedurende de gehele oorlog een veelzijdige verzetsactiviteit ontplooien (ong. 30 000 leden).
00 00 1940 (eind) Begin van de reeks geheime overtochten van de Shetland Bus van de Shetland Eilanden naar Noorwegen om geheime agenten en wapens over te brengenen) komt in Londen aan. Verordening ter bescherming van de Nederlandse bevolking tegen onjuiste berichtgeving. Luisteren naar vijandelijke zenders wordt verboden.
00 01 1941 Oprichting van de geheime verbindingsdienst (ontsnappingsnet) Pat door de Britse kapitein Garrow
01 01 1941 Degrelle roept op tot collaboratie in zijn nieuwjaarstoespraak. Op de persen van NV De Vlijt in Antwerpen rolt een nieuwe (collaborerende) krant van de pers: het Vlaamsche Land. De Belgische regering in ballingschap ondertekent het Atlanctic Charter
03 01 1941 Italiaans tegenoffensief in Albanie
05 01 1941 Australische en Britse roepen veroveren Bardia
05 01 1941 Britse tankeenheden bereiken de westkust van Cyrenaica.
06 01 1941 Demonstraties van Werkverschaffingarbeiders in Amsterdam, herhaling van deze demonstraties op 8,13 en 29 januari en op 3 februari. Congresboodschap van president Roosevelt, afkondiging van de 'vier vrijheden'
08 01 1941 Tijdens een militair beraad met topofficieren van het leger verkoopt Hitler de veldtocht tegen de Sovjet-Unie.
09 01 1941 Een verbod voor de joden in Nederland om bioscopen te bezoeken.
10 01 1941 De Britse vloot wordt aangevallen bij Sicilie. Verordening 6/1941 In Nederland moeten burgers van geheel of gedeeltelijk Joodsen bloede zich voortaan laten registreren. Mussolini vraag hulp aan Hitler om zijn troepen in Griekenland te helpen. Oorspronkelijke aanvalsdatum voor Unternehmen Felix (de verovering van Gibraltar door de Duitsers). Duitsland en Rusland sluiten een economische overeenkomst, waarin wordt bepaald dat Duitsland in ruil voor industriele installaties voedsel en grondstoffen krijgt.
10 01 1941 Hevige Duitse luchtaanvallen op Engelse konvooien op weg naar Malta
11 01 1941 Hitler vervaardigt een militaire dagorder uit, Weisung nr.22, waarin bekend wordt gemaakt dat de Duitse strijdkrachten de Italianen ij hun strijd in het Middellandse-Zeegebied te hulp komen. De Prinses Irene Brigade (een Koninklijke Nederlandse Brigade) wordt in Londen opgericht.
12 01 1941 Solloem door de Britten onder leiding van generaal Ritchie bevrijd.
13 01 1941 Hitler en Von Ribbentrop ontvangen koning Boris III van Bulgarije. Griekenland slaat een Engels aanbod om troepen te zenden af. Verordening van Rijkscommissaris Seyss-Inquart over de aanmeldingsplicht van joden in Nederland. Herderlijke brief van het Nederlandse episcopaat, waarin het enkele lidmaatschap van de NSB in hoge mate ongeoorloofd verklaard wordt.
14 01 1941 Er wordt voor het eerst de openingsnoten gebruikt van de 5de symfonie van Ludwig van Beethoven. In morse was dat de V voor Victory-Victoire-Victorie. Het Roemeense staatshoofd Antonescu op bezoek bij Hitler. Hij biedt aan om aan de zijde van Duitsland te vechten en voor het geval dat Rusland mocht aanvallen, met al zijn krachten aan die militaire actie (d.w.z. veldtocht naar het oosten) deel te nemen.
16 01 1941 Japan eist dat Indie zich zal aansluiten bij de Gemeenschappelijke Welvaartssfeer van Oost-Azie.
18 01 1941 Ontmoeting van Hitler en Mussolini op de Berghof. Einde van de Italiaanse parallel-oorlog; voortaan coalitieoorlogsvoering in de Middellandse zee.
19 01 1941 Ontmoeting met Mussolini in Salzburg, waarbij Hitler een algemeen politiek panorama schetst. Aanvang van het Engelse offensief op de door Italianen bezette landen Eritrea en Abessinie. Kassala in Soedan wordt door hen bezet
20 01 1941 Vervolg van de bespreken tussen Hitler en Mussolinie op de Berghof. De Hernieuwde eedsaflegging van president Roosevelt wordt besloten met een grote parade te Washington. Engeland besluit Benghasi en de Dodekanesus te bezeten en verder strategische reserves voor de Balkan gereed te houden.
20 01 1941 Een staatsgreep van de IJzeren Garde onder leiding van Horia Sima in Boekarest wordt door het Roemeense leger onder leiding van Antonescu onderdrukt. Hitler had hem hiertoe alle volmachten gegeven.
21 01 1941 De Belgische regering in Londen beslist dat Kongo aan de zijde van de geallieerden aan de oorlog zal deelnemen. Eerste anti-joodse maatregelen in Bulgarije
22 01 1941 Britse en Australische troepen nemen Tobroek in. 25 000 Italianen worden krijgsgevangenen gemaakt. Er worden 148 divisies van in totaal 3 300 000 soldaten gemobiliseerd, daaronder bevonden zich 19 Panzerdivisions; 3 350 tanks, 7 184 artilleriewapens, 600 000 voertuigen, 625 000 paarden en 2 000 vliegtuigen staan klaar voor operatie Barbarossa. De operatie zal ondersteund worden door de Duitse marine, het Finse leger en Roemeense, Italiaanse, Hongaarse, Sloveense, Kroatische en Spaanse legereenheden.
22 01 1941 Eerste bloedbad onder de joden in Roemenie
24 01 1941 De Britten openen een offensief in Abessinie (het huidige Ethiopie)
26 01 1941 Afsluiting van de Murphy-Weygand-overeenkomst. In een herderlijk schrijven van 13/01/41 dat op 26/01 in alle Rooms-katholieke kerken wordt voorgelezen, weigert het episcopaat de Sacramenten aan de rooms-katholieken die aan de NSB in belangrijke mate steun verlenen.
29 01 1941 In Washington beginnen geheime Amerikaans-Britse militaire besprekingen. Zuid-Afrikaanse roepen trekken Italiaans Somaliland binnen
30 01 1941 Derna in Britse handen
31 01 1941 De Duitse legerleiding voltooit Plan Barbarossa, het aanvalsplan tegen Rusland
05 02 1941 Oud-premier Jhr.D.J.de Geer keert uit Londen via Lissabon en Berlijn in Nederland terug.
06 02 1941 Britten veroveren de Libische hoofdstad Bengasi op de Italianen
07 02 1941 De Duitse slagschepen Scharnhorst en Gneisenau breken uit naar de Atlantische Oceaan. Rellen van WA en NSDAP op het Rembrandtsplein
08 02 1941 De onderhandelingen tussen Griekenland en Engeland worden hervat. In een geheime overeenkomst verleent Bulgarije Duitse troepen doorgang naar Griekenland. De Leen-en Pachtwet met 260 tegen 165 stemmen door het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden aangenomen
09 02 1941 El Agheila wordt door de Engelsen op de Italianen veroverd. De W.A. veroorzaakt relletjes in de Amsterdamse Jodenbuurt. Verschijning van het eerste nummer van Het Parool (10?). Begin van de razzia's aldaar.
10 02 1941 Admiraal Darlan vervangt Laval als vice-president van de Vichy-regering.
11 02 1941 Verdediging van Tripolitanie door de Duits-Ittaliaanse legereenheden. Erwin Rimmel wordt naar Rime gezonden. De W.A.-man Koot wordt bij relletjes in de Amsterdamse Jodenwijk gedood.
11 02 1941 De oude jodenbuurt moet op bevel van Bohnmcker, Beauftragte van de rijkscommissaris te Amsterdam, hermetisch afgesloten worden
12 02 1941 Rommel komt in Tripolis aan. Mussolini ontmoet Franco en de Spaanse minister van buitenlandse zaken Serrano Suner in Bordighera.
13 02 1941 In Amsterdam wordt de Joodse Raad geinstalleerd onder leiding van Abraham Asscher en David Cohen, zij roepen de joden op hun wapens in te leveren. 5000 joden uit Wenen moeten in de komende maanden naar Polen gedeporteerd worden
14 02 1941 Het Duitse Afrika Korps arriveert te Tripoli. De poging van de geallieerden om de overtocht te doen mislukken heeft gefaald. Zuid-Afrikaanse troepen (o.l.v. generaal Cunningham) veroveren Chismaio, hoofdstad van het land der Dsjoebi (Somaliland)
15 02 1941 Verordening betreffende numerus clausus van Joodse studenten in Nederland ingevoerd.
16 02 1941 De Britten nemen Bengashi in.
17 02 1941 Bulgaars-Turks vriendschaps- en non-agressieverdrag. Alle Nederlandse beroepsofficieren moeten zich melden. Staking van metaalarbeiders in Amsterdam-Noord, die weten te voorkomen dat 100 van hen in Hamburg te werk worden gesteld.
19 02 1941 Relletjes in de ijssalon Koco in de Van Warmoesstraat (aan de Van Woustraat) te Amsterdam tussen Joden en NSB-ers. Arrestatie van 10 000 Joden in Wenen die naar Polen worden gedeporteerd.
22 02 1941 Rommel valt El Agheila aan. De IG-Farben besluiten tot oprichting van Buna-Werke bij Auschwitz
22 02 1941 Eerste grote razzia in de Amsterdamse jodenbuurt. De Duitsers pakken 400 joden op.
23 02 1941 Te Amsterdam worden 400 Joodse mannen opgepakt en via Schoorl en Buchgenwald naar Mauthausen gedeporteerd. Op 1 januari 1942 zijn van er nog maar 8 van hen in leven.
24 02 1941 Het Engelse kabinet keurt de ontwerpen voor de Griekenland-expiditie goed. Eerste proces (het Geuzenproces) van een groep verzetsstrijders te Den Haag, waarbij op 6 maart achttien beklaagden ter dood worden veroordeeld.
25 02 1941 Gemotoriseerde eenheden van het Britse leger bereiken de havenstad Mogadiscio (Italiaans Somalieland)
25 02 1941 Een spontane staking, de zogenaamde Februaristaking, begint tegen de anti-joodse maatregelen van de bezetter in Nederland. De illegale CPN speelt een belangrijke rol bij deze stakingen, ook stakingen in de Zaanstreek, Haarlem, Weesp, Hilversun, Velsen, Utrecht en Muiden
27 02 1941 De Belgische Secretaris-generaal Vossen wordt ontslagen wegen gebrek aan cooperatie met de Duitsers. De joodse slachtoffers van de razzia's op het Waterloopplein naar het kamp Buchenwald gedeporteerd de overlevenden van dit transport eind mei naar Mauthausen gebracht.
28 02 1941 7 uur 's morgens: de eerste bruggen worden over de Donau bij Giurgiu geslagen, als voorbereiding op de inval van Duitse troepen in Bulgarije. Bespreking tussen de Duitse ambassadeur Von Papen en de Turkse staatspresident Inonu over het respecteren van de Turkse grens door het Duitse leger. Verordening 42/1941 van de Rijkscommissaris voor bezet Nederland met betrekking tot de verplichte tewerkstelling van contractbrekers en Werklozen in Duitsland
01 03 1941 Himmler bezoekt (inspecteert) het concentratiekamp Auschwitz en beveelt de kampleider Hoss tot de aanleg van een bijkamp Birkenau zodat er 30 000 gevangenen in kunnen komen. Grote geldboetes voor Amsterdam, Hilversun en Zaandam i.v.m. de Februari-staking. Bulgarije sluit zich aan bij het Driemogendhedenpact.
02 03 1941 Duitse troepen marcheren Bulgarije binnen.
03 03 1941 Ernst Kahn, eigenaar van de Joodse ijssalon, waarin op 19 februari wordt gevochten, wordt gefusilleerd; het eerste doodvonnis dat in Nederland wordt uitgevoerd.
05 03 1941 Hitler vaardigt de Weisung nr.24, over samenwerking met Japan uit. Het doel: de door het Pakt van Drie overeengekomen samenwerking aan te wenden om Japan zo gauw mogelijk tot activiteiten in het verre Oosten te brengen. Oprichting van het illegale Vrijheidsfront, organisatie van een aantal Belgische verzetsgroepen
06 03 1941 18 Nederlanders in Den Haag ter dood veroordeeld waaronder de eerste communist Leen Schijveschuurder wegens zijn verzetsactiviteit gedurende de staking.
07 03 1941 Engelse troepen landen bij Piraeus en Volos in Griekenland
08 03 1941 De Amerikaanse Senaat neemt de Leen en Pachtwet aan
09 03 1941 Aanvang van een nieuw Italiaans offensief tegen Griekenland, dat op 16 maart vastloopt. Amerika besluit tot versterking der vlootbases in de Pacific. Duits ultimatum aan Joegoslavie
11 03 1941 In de Verenigde Staten wordt de Leen- en Pachtwet aangenomen door het huis van Afgevaardigden. President Roosevelt kreeg aldus de bevoegdheid om oorlogsgoederen te verkopen, over te dragen, te ruilen, te verpachten of te lenen aan ieder land, waarvan de verdediging - volgens inzichten van de president - van levensbelang was voor de veiligheid van de USA.
12 03 1941 De Duitse militaire regering stuurt alle ambtenaren ouder dan 40 met vervroegd pensioen.
13 03 1941 De 18 ter dood veroordeelde Nederlanders worden gefusilleerd waarvan 15 leden van de illegale groep der Geuzen en drie leden van de illegale CPN. Hevige Duitse luchtaanvallen op Londen. In de periode van 18 maart tot 6 december verliezen de geallieerden 1 564 000 ton aan scheepsruimte
14 03 1941 Verordening tot verwijdering van Joden uit het Nederlandse bedrijfsleven
15 03 1941 In Luik wordt een overkoepelende verzetsorganisatie Het Onafhankelijkheidsfront (OF), Front de L'Independance (FI) opgericht op initiatief van Fernand May. Oprichting van een Nationaal Comite. Binnen het FI ontstaan verschillende actiegroepen (o.a. de Solidarite voor hulp aan vervolgden) en wat later het L'Arme belge des Partisans (Partisans armes)
24 03 1941 Generaal Rommel begint met zijn Afrikakorps de strijd tegen de Britten. Duitse tropen bezetten El Agheila. Brits-somalieland in Engelse handen
25 03 1941 Joegoslavie tekent het Driemogendhedenpact. Hitler houdt besprekingen met vrienden en bondgenoten van de As, die hij aaneen wil smeden tot een anti-Russisch verbond. De Britten bereiken Harrar in Abessinie.
26 03 1941 Onder Duitse druk kiest de Italiaanse vloot zee, om onder beveiliging vanuit de lucht Engelse Griekenland-konvooien aan te vallen. M.M.Rost van Tonningen wordt benoemd tot president van de Nederlandse Bank
26 03 1941 Zeeslag bij Mapapan. De Engelsen brengen drie Italiaanse zware kruisers tot zinken en weten het slagschip Vittorio Veneto zwaar te beschadigen
27 03 1941 In een coup wordt prins-regent Paul van Joegoslavie afgezet n.a.v. de toetreding tot het Pakt van drie, troonsbestijging van de meerderjarig verklaarde 17-jarige koning Peter II. Nieuwe regering onder leiding van de voormalige chef van de generale staven, generaal Simowitsj (simovic). Fuhrerweisung nr.25 voor de aanval op Joegoslavie. De Engelsen veroveren de zwaar verdedigde stelling in de buurt van Keren (Abessinie)
27 03 1941 Bezoek van de Japanse minister van buitenlandse zaken Masuoka in Berlijn.
28 03 1941 De Italiaanse vloot wordt nabij kaap Matapan (in het uiterste zuiden van Griekenland) uitgeschakeld. Drie Italiaanse zware kruisers: Pola, Fiume en Zara, benevens twee torpedobootjagers worden door de Engelsen tot zinken gebracht. De Italiaanse kruiser Bolzano wordt door torpedovliegtuigen aangevallen
30 03 1941 Rommel lanceert zijn tegenoffensief in Noord-Afrika. Vermoedelijke datum van de beslissing van de nazi-leiders voor de uitvoering van de Endlosung. Duitse en Italiaanse koopvaardijschepen in Amerikaanse havens worden in beslag genomen.
31 03 1941 Begin van het Duits-Italiaans tegenoffensief in Noord-Afrika onder leiding van Rommel
31 03 1941 Duits-Italiaanse strijdkrachten stoten tot bij Cyrenaica door
00 03 1941 (eind) Staatsgreep van de pro-Duitse generaal Rasjied Ali Kilani in Irak. Hij krijgt steun van de grootmoefti van Jeruzalem, Amin el-Hoesseini
01 04 1941 Gerard Romsee wordt benoemd tot secretaris-generaal van binnenlandse zaken. In Nederlandse cafes etc. moeten de borden Verboden voor Joden worden aangebracht. Opheffing van de deviezengrens tussen Duitsland en Nederland
02 04 1941 Staf de Clercq wordt vanuit Leuvense Vlaamse kringen heftig bekritiseerd omdat het VNV zou rekruteren voor de Waffen-SS.
03 04 1941 De Hongaarse minister-president graaf Teleki pleegt zelfmoord uit protest tegen de Duitse pressie op Hongarije om aan de strijd tegen Joegoslavie deel te nemen.
04 04 1941 Duitse pantserwagens rukken de voorstad van Benghasi binnen. Staatsgreep in Irak waardoor de anti-Engels en de As-gezinde generaal Raschjied Ali Gailani aan de macht komt. Bevrijding van Addis Abeba
04 04 1941 Herovering van Cyrenaica door de Engelsen
05 04 1941 Addis Abeba wordt door de Zuid-Afrikaanse troepen op de Italianen veroverd. Ondertekening van een Russisch-Joegoslavische non-agressiepact
06 04 1941 Hitler beslist Joegoslavie en Griekenland aan te vallen. Duitsland verklaart Joegoslavie de oorlog. Begin van de Duitse Balkenveldtocht, het doel is de verovering van Griekenland en Joegoslavie, welke landen worden binnengevallen. Goebbels leest via de radio de oproep van Hitler aan het Duitse volk en aan het Duitse leger voor. Duitse bommenwerpers bombarderen Belgrado. Britse troepen bezetten Addis Abeba. Abessinie bevrijd.
06 04 1941 Gevechten aan de Metaxaslinie, verovering van Saloniki, de Joegoslavische grensversterkingen worden op talrijke plaatsen doorbroken, Duitse troepen stoten via Zuiden-Servie door tot aan de Albanese grens.
07 04 1941 Duitse troepen rukken Skopje binnen. De Amerikanen nemen de bescherming van Groenland op zich
08 04 1941 Gevechten om de linie Pirot-Nisj
08 04 1941 Aanval op Belgrado door Duitse legereenheden
09 04 1941 Het Duitse Afrika-korps verovert Bardia (Noord-Afrika). Saloniki geeft zich over aan de Duitsers.
10 04 1941 Generaal Rommel valt met zijn Afrika-korps de Britten in Tobroek aan. Inval van Duitse eenheden in Zagreb. Ante Pavlitsj (Pavelic) leider van de Ustachabeweging proclameert de onafhankelijke Utschastaat in Kroatie. De VS bezetten Groenland
11 04 1941 In Nederland moeten Joodse verenigingen, stichtingen, kerkgenootschappen etc. zich melden, waarna ze worden opgeheven; de vermogens worden in beslaggenomen. Hongaarse troepen overschrijden de Oostenrijks-Joegoslavische grens. Tobroek geheel omsingeld door de troepen van Rommel. Italiaanse troepen beginnen hun opmars vanuit Istrie en rukken langs de Dalmatische kust op. Ook Hongaarse troepen vallen Joegoslavie binnen.
12 04 1941 Zagreb wordt ingenomen
13 04 1941 In Moskou wordt een Japans-Russisch neutraliteitspact voor de duur van 5 jaar ondertekend. Belgrado wordt ingenomen. Malta wordt gebombardeerd
13 04 1941 De val van Belgrado, achtervolgingsgevechten tot bij Sarajewo
14 04 1941 Bij een eerste massale razzia in Parijs voeren de Duitsers 3 600 Joden weg
14 04 1941 Slag bij Olympus
14 04 1941 De As-legers omsingelen de vesting Tobroek en veroveren Ras Mdaur
15 04 1941 In Nederland moeten de Joden hun radio's afgeven. Om het verzet te bundelen richt F.Demay in Belgie het Onafhankelijksfront op.
15 04 1941 Verovering van de eilanden in de Egeische Zee door Duitse legereenheden
16 04 1941 De Japanse regering werkt een plan voor een Japans-Amerikaans vergelijk uit. Begin van de onderhandelingen met Amerika. De Duitse bergjagers hijsen op de top van de Olympus de hakenkruis-vlag
16 04 1941 460 Duitse bommenwerpers vallen Londen aan
17 04 1941 Het Joegoslavische leger capituleert
18 04 1941 Met de bezetting van zijn land in het vooruitzicht pleegt de Griekse premier Korysis zelfmoord. De Joden mogen niet uit Amsterdam verhuizen
19 04 1941 Hevige luchtaanvallen op Londen. In Nederland wordt de distributie van melk ingevoerd. Bulgaarse troepen rukken Macedonie binnen.
19 04 1941 Achtervolgingsgevechten door Thessalie
20 04 1941 Het Griekse Epirus-leger (nieuwe bevelhebber generaal Zsolakoglu) geeft zich over aan de SS-eenheden, die tot de Metsovon-pas zijn doorgestoten en de Grieken de terugtocht hebben afgesneden
22 04 1941 De Griekse regering van Koning George II wordt naar Kreta overgeplaatst samen met 5 000 Griekse en 20 000 Australische, Nieuw-Zeelandse en Britse soldaten. Griekse leger in Thessalie capituleert
22 04 1941 Slag bij Thermopylae, Duitsers achtervolgen de Griekse troepen tot aan Athene
23 04 1941 Ondertekening van de (derde) capitulatie van het Griekse leger in Saloniki, nu in aanwezigheid van vertegenwoordigers van het Italiaanse oppercommando. Duitse vertegenwoordiger is generaal Jodl en voor Griekenland generaal Zsolakoglu. De Britten moeten evacueren uit Griekenland. Enkele dagen later wappert de hakenkruisvlag op de Acropolis
24 04 1941 Duitse doorbraak door de Engelsen verdedigde Thermopylae-stelling. Bespreking van Hitler en Von Ribbentrop met de Hongaarse regeringsleider, admiraal Horthy. Het patrouileringsgebied van de Amerikanen op de Atlantische Oceaan wordt uitgebreid
24 04 1941 Operatie Demon: evacuatie van Engelse troepen uit Griekenland
26 04 1941 In Nederland wordt de distributie van aardappelen ingevoerd
26 04 1941 Duitse parachutisten veroveren de Isthmus
27 04 1941 De Duitsers zijn in Athene. Afsluiting van een Amerikaans-Engels-Nederlandse conferentie in Singapore ter verdediging van de koloniale gebieden in de Pacific: Nederlands-Indie en de Filippijnen. Oprichting van het bevrijdingsfront van het Sloveense volk in Ljubljana.
27 04 1941 Verovering van Peloponnesus
28 04 1941 Griekenland is volledig bezet.
29 04 1941 De Britten plaatsen 28 000 man op Kreta.
30 04 1941 De Duitse bezetting van het Griekse vasteland is een feit. In totaal zijn 223 000 Grieken en 21 900 Engelsen krijgsgevangenen gemaakt. Grieken worden vrijgelaten. Duitse verliezen in de Balkenveldtocht: 2 559 doden, 5 820 gewonden en 3 169 vermisten. Verjaardag van prinses Juliana, alle beeltenissen van leden van het Huis van Oranje worden verboden. Begin van anti-joodse acties in Kroatie
00 05 1941 (begin) Begin van de voorbereiding op een gewapende opstand door leden van de KPJ in Zagreb (Kroatie)
00 05 1941 Eerste droppingen van SOE in Frankrijk. Vorming van groepjes Cetniks onder bevel van Draza Mihailovi¡¦c. Vorming van de vier SS-Einsatzgruppen voor massa-executies in Rusland
01 05 1941 Vorming van de Griekse regering-Zsolakoglu in Athene onder de Duits-Italiaanse bezettingsmacht
02 05 1941 Aanvang van de gevechten tussen Irak en Engeland
03 05 1941 Duitse overwinningsparade in Athene, afgenomen door veldmaarschalk List en generaal von Richthofen
05 05 1941 Verdinaso, Rex-vlaanderen en het VNV fusioneren. De keizer van Ethiopie, Haile Selassie, keert naar Addis Abbeba terug
06 05 1941 Ondertekening van een economisch verdrag tussen Japan en Frans-Indochina. Stalin neemt het voorzitterschap van de raad van volkscommissarissen over. Britse eenheden verslaan Iraakse troepen bij Habbaniyah
07 05 1941 De kledingsbon wordt ingesteld. Jean Cassaert beland in Londen
08 05 1941 Grote raids van de RAF op Duitsland: in totaal 359 bommenwerpers, waarvan 317 aanvallen op Hamburg en Bremen uitvoeren
09 05 1941 Vredesverdrag tussen Japan en Thailand ondertekend
09 05 1941 (nacht) Rudolf Hess, Hitlers rechterhand, maakt in duister omstandigheden een noodlanding in Schotland. Eenmaal geland wordt hij ginterneerd
10 05 1941 Arbeiders protesteren tegen de lage lonen en de gebrekkige voedselbevoorading. Generaal Draja Mihailowitsj, aanvoerder van de Tsjetniks, die de capitulatie van het Joegoslavische leger niet erkent, begint in het gebied van Rawna Gora (in zuidwest-Servie) met georganiseerd verzet tegen de Duitse bezettingsmacht. Britse eenheden rukken op naar Bagdad; het Arabische legioen bezet fort te Rutba
10 05 1941 Laatste zware aanval op Londen; 400 ton springstof en 100 ton aan brandbommen afgeworpen
11 05 1941 's morgens om 9.30 uur wordt Hitler gewekt en leest hij de brief die Hess heeft achtergelaten. Korte tijd later bruist de Berghof van het leven; de ene emotionele bespreking na de andere vindt plaats. Duitse bezetting van de eilanden in het oosten van de Egeische Zee is voltooid. De Vlaamse afdeling van de Rexistenbeweging van Leon degrelle en het Verdinaso (Verenigde Dietsche Nationaalsocialisten) met het Vlaamsch Nationaal Verbond versmolten
12 05 1941 Hitler geeft bevel alle personen die direct of indirect met Hess in verbinding hebben gestaan met onmiddellijke ingang te arresteren. Rijksperschef Dietrich stelt een officiele boodschap op, waarin melding wordt gemaakt van de solovlucht van Hess naar Engeland. Voorts benoemt Hitler Reichsleiter Bormann tot leider van de partijkanselarij, die voormalige Dienstelle des Stellvertreters des Fuhrers.
13 05 1941 Duits-Kroatisch grensverdrag. Annexatie van Zuid-Stiermarken door Duitsland. Decreet van Hitler over de uitoefening van de oorlogsjurisdictie in het gebied Barbarossa. Martin Bormann volgt Rudolf Hess op als kanselier van de partij
15 05 1941 Operatie Tijger, aanval op Rommels front langs de Egyptisch-Libysche grens met als einddoel Tobroek
00 05 1941 (midden) De Duitse luchteskaders worden grotendeels naar het oosten en het Middellandse Zeegebied overgeplaatst
16 05 1941 Groot-Brittannie besluit tot een embargo voor de uitvoer van rubber (uit Malakka) naar Japan. 100 000 mensen staken in de streek van Luik
17 05 1941 Hitler vaardigt Weisung nr.29 uit betreffende de militaire bevoegdheden in de Balkanlanden. Het gaat hem erom de Italiaanse bondgenoten niet te veel rechten in dit gebied te geven.
18 05 1941 Italiaans verdrag met Kroatie. Italie krijgt delen van Joegoslavie en bijna alle Dalmatische eilanden. De Italianen in Abessinie geven zich over aan de Britten
20 05 1941 Operatie Mercury: Duitse parachutisten landen op Kreta met 430 bommenwerpers, 500 transportvliegtuigen, 250 jagers, 72 zweefvliegtuigen en 4 500 parachutisten. Ze nemen het vliegveld Maleme in en dient als belangrijke bevoorradingsbasis voor de Duitsers. De hertog van Aosta, de gouverneur van Italiaans-Oost-Afrika, capituleert bij Amba-Alagi (Abessinie). Op deze datum zijn 120 Duitse divisies aan de Duits-Russische grens samengekomen. De spion Sorge (die het vertrouwen van de Duitse ambassadeur in Tokio heeft gewonnen) deelt de Russische regering de vermoedelijke Duitse aanvalsdatum (22 juni) mee.
20 05 1941 Gevechten bij Maleme, Kanea, Herakleion (Iraklion) en Rethymnon op Kreta tussen de aldaar gelegerde Engelse troepen en Duitse luchtlandingstroepen.
20 05 1941 Operatie Merkur: Duitse luchtlandingen op Kreta. Operaties op de Atlantische Oceaan, tijdens welke het Engelse slagschip Hood en het Duitse slagschip Bismarck tot zinken werden gebracht
21 05 1941 Zeegevechten ten noorden van Kreta
22 05 1941 Hitler ontvangt de Italiaanse ambassadeur in Duitsland Alfieri, ter gelegenheid van de ondertekening van het Staalpact. De Engelse kruisers Gloucester en Fuji nabij Kreta door stuka's tot zinken gebracht. De slagschepen Warspite en Valiant buiten gevecht gesteld
23 05 1941 De Fuhrer doet Weisung nr.30 uitgaan. Deze heeft betrekking op de Duitse steun aan het Midden-Oosten, met name aan het Duits gezinde Irak en maatregelen ter ondersteuning van de Arabische vrijheidsbeweging tegen Engeland. Aankondiging van Darlan dat Vichy-Frankrijk zijn vloot en kolonien niet zal overgeven.
24 05 1941 De Bismarck en de Prinz Eugen, die in het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan opereren worden door de Britse Norfolk en Suffolk geschaduwd en bij Groenland onderschept; de Britse Hood door een Duitse voltreffer tot zinken gebracht, de Bismarck beschadigd, zij weet echter te ontsnappen
26 05 1941 Generaal Freyberg meldt aan Wavell dat het front langs de Sudabaai onhoudbaar is. De Bismarck wordt door een vliegboot van Coastal Command op ongeveer 660 zeemijl noord ten westen van Brest ontdekt, zij wordt door een voltreffer onbestuurbaar, maar pas de volgende dag na zware gevechten tot zinken gebracht
27 05 1941 Op Kreta zijn de geallieerde troepen genoodzaakt te evacueren. De Duitsers nemen Kanea (Chania) in.
28 05 1941 Na zeven dagen durende onderhandelingen wordt te Parijs een protocol ondertekend tussen de Franse minister van oorlog, generaal Huntziger, en de gevolmachtigde van het OKW generaal-majoor Warlimont. Het beoogt naast wapenbijstand voor Irak de beveiliging van de bevoorrading van het Afrika-koprs via Tunesie en steun aan de Duitsers in de oorlog op de Atlantische Oceaan vanuit Dakar (ingaande op 15 juli). Ontruiming van Kreta door de Engelse Middellandse Zeevloot.
29 05 1941 De Britse troepen op Kreta worden geevacueerd
29 05 1941 Duitse doorbraak tot aan Sphakia en inname van Sphakia op Kreta door Duitse legereenheden
30 05 1941 In Servie worden de eerste antisemitische maatregelen genomen. De overblijvende troepen op Kreta geven zich over. Het anti-Engelse kabinet Gailani van Irak gaat bij Chanikin over de Perzische grens in ballingschap
31 05 1941 In Nederland mogen Joden geen gebruik maken van zwembaden en stranden. De hele Balkan is veroverd door Duitsland. Hitler vraagt zijn vriend Mussolinie hem op korte termijn te ontmoeten. Mussolinie is nogal verbolgen over de wijze waarop Hitler hem ontbiedt.
00 05 1941 (vanaf eind) De geallieerde konvooien op de Atlantische Oceaan worden beschermd tegen U-bootaanvallen (door escorterende oorlogsschepen)
00 06 1941 Himmler geeft aan R.Hoss, kampcommandant van Auschwitz, opdracht het kamp in te richten tot een vernietigingskamp
00 06 1941 Ontstaan van de illegale communistische organisatie BOPA (Borgerlige Partisaner) in Denemarken
01 06 1941 in Belgie worden de lonen met 8% verhoogd. De Britten moeten Kreta verlaten. Geheel Kreta in Duitse handen
02 06 1941 De Duitsers bezitten meer dan 129 divisies aan het Oostfront. Hitler en Mussolini ontmoeten elkaar weer op de Brennerpas, waarbij Hitler niets zegt over zijn plannen t.a.v. Rusland. In Belgie worden honderd mannen gegijzeld in Laken i.v.m. de moord op een Duitse soldaat aldaar.
03 06 1941 Toevoeging van 12 tankdivisies en 12 gemotoriseerde divisies aan het Duitse leger in het oosten. Samen met de op 2 juni reeds aanwezige divisies maakt dit 75% van het Duitse leger uit. De verdeling van de overige Duitse divisies aan de andere fronten is als volgt. Noorwegen 8 div., Westfront 38 div., Balkan 7 div., Afrika 2 div., Duitsland 1div. in totaal 209 divisies
04 06 1941 Keizer Wilhelm II sterft in Doorn (Nederland) waar hij sedert 1918 in ballingschap verlijft. Hitler stuurt een condoleantie-telegram naar de weduwe en de kroonprins.
05 06 1941 Hitler keurt de laatste plannen voor de aanval op Rusland (operatie Barbarossa) goed.
06 06 1941 De leger-en marinestaven van het keizerlijk oppercommando stellen de hoofdlijnen voor een voorgenomen operatie in de Zuid-Pacific vast. Kommissar-Befehl door de Duitse OKW uitgevaardigd: politieke commissarissen van het Rode Leger moeten na hun gevangenneming onmiddellijk worden geliquideerd
07 06 1941 Hitler ontvangt in tegenwoordigheid van Von Ribbentrop de Bulgaarse Koning Boris, die hij in zijn front tegen Rusland poogt te betrekken. De Amerikanen nemen de bescherming van IJsland op zich
08 06 1941 De troepen van het Britse gemenebest en zwakke eenheden van de Vrij Fransen (o.l.v. generaal Maitland, Wilson en Catroux) rukken het Frans mandaatgebied Syrie binnen. Duitsland biedt Vichy-Frankrijk de steun van zijn Luftwaffe aan. Vichy aarzelt
10 06 1941 In Nederland wordt Max Blokzijl hoofd van de afdeling perswezen van het departement van volksvoorlichting en kunst
11 06 1941 Fuhrerweisung nr.32: ontwerp voor de Duitse strategie na de beeindiging van Barbarossa. In Belgie moeten op Joodse winkels en ondernemingen worden vermeld Joodse Onderneming. In Amsterdam en Den Haag worden razzia's gehouden op Joden. Van allen die gevangen worden genomen komen later de doodsberichten (Mauthausen). Handelsovereenkomst tussen Rusland en Japan afgesloten.
11 06 1941 Generaal Rommel behaalt in Noord-Afrika een grote pantseroverwinning op de Britten.
12 06 1941 Hitler en maarschalk Antonescu ontmoeten elkaar in Munchen. De Roemeense regeringsleider wordt in de plannen van de operatie Barbarossa ingewijd. Verklaring van St.James te Londen. Vertegenwoordigers van de met Engeland verbonden naties verklaren elkaar wederzijdse bijstand te verlenen tot de overwinning is behaald.
12 06 1941 Engelse luchtaanvallen op het Ruhrgebied
13 06 1941 In Vichy-Frankrijk wordt begonnen met de opsluiting van Joden
14 06 1941 President Roosevelt vaardigt een verordening uit over het bevriezen van Duitse en Italiaanse tegoeden in de Verenigde Staten
15 06 1941 Kroatie treedt toe tot het Driemogendhedenpact. Operatie Strijdbijl Brits offensief op Rommel front
15 06 1941 Slag bij Solloem
16 06 1941 President Roosevelt beveelt de sluiting van de Duitse consulaten in de Verenigde Staten
17 06 1941 De onderhandelingen tussen Japan en Nederland worden afgebroken. Hitler stelt operatie Barbarossa definitief bast op 22 juni om 03.00 uur
18 06 1941 Sluiting van het Duits-Turks vriendschapsverdrag van 10 jaar tussen de Turkse minister van buitenlandse zaken Saracogki en de Duitse ambassadeur von Papen. In Nederland moeten metalen (koper, nikkel etc.) ingeleverd worden.
19 06 1941 President Roosevelt ondertekent de Two-Ocean Navy Expansion Act
21 06 1941 Amerikaanse tegenvoorstellen voor een Amerikaans-Japanse overeenkomst (zie onder 16/4/41) in Tokio overhandigd; Uittreding uit het Pakt van Drie, vredesonderhandelingen met China, vriendschappelijke onderhandelingen over Mansjoerije. Oplossing van alle problemen van de handel op China. De Vrije Fransen bezetten Damaskus. Hitler brengt Mussolini per koerier op de hoogt van de aanval op Rusland. Auchinleck vervangt generaal Wavell als opperbevelhebber in het Midden-Oosten
21 06 1941 Hitler deelt Mussolini in een door een koerier overgebrachte brief zijn besluit mee tot de aanval op de Sovjet-Unie
22 06 1941 3u15 Hitler heeft de operatie Barbarossa gestart ondanks een niet-aanvalsverdrag tegen de USSR 3,5 miljoen Duitse en 4,7 miljoen Sovjet soldaten (waarvan 2,5 miljoen aan de westelijke grens) komen in beweging. De operatie is genoemd naar de Duitse Keizer Frederik II Barbarossa en diens kruistocht naar het Heilige Land, dit gaf Hitler ook een ideologische inhoud aan de operatie: de bescherming van de Europese beschaving door een kruistocht tegen het barbaarse en goddeloze communisme. De Duitse propaganda zou dit thema op grote schaal uitbuiten. De SS-Einsatzgruppen beginnen de systematische massamoord op de joodse bevolking in het veroverde gebied. Als maar meer Joden worden naar concentratiekampen gebracht. Operatie Sonnewende, in Belgie worden 337 communisten door de Gestapo aangehouden. Italie en Roemenie verklaren de oorlog aan de Sovjet-Unie. Churchill verklaart in een radiotoespraak voor de BBC dat iedere staat die tegen het nationaal-socialisme vecht, op onze steun kan rekenen. Wij zullen alle mogelijke hulp aan Rusland bieden.
23 06 1941 Rommel valt Egypte binnen. Hongarije verbreekt de diplomatieke betrekkingen met Rusland, Slowakije verklaart Rusland de oorlog en neemt met twee divisies aan de zijde van Duitsland aan de strijd mee. Hitler verklaar dat zijn legers nog dit jaar tot aan de Wolga en de Kaukasus zullen oprukken
23 06 1941 Slag bij Grodno. Gevechten in het Pripjet-gebied ten oosten van Brest
23 06 1941 Gevechten tussen de Styr en de Stalin-linie tussen het Russische leger en de Duitse legergroep Zuid
24 06 1941 De Serven beginnen in het oostelijk deel van Herzegovina de algemene opstand tegen de Ustacharegering
24 06 1941 Tankslag aan de Duby-sa
24 06 1941 verovering van Libau door de legergroep Noord
24 06 1941 Achtervolgingsgevechten tot aan de Duna door de legergroep Midden, slag van Bialystok-Slonim
25 06 1941 Aanvallen van de Russische luchtmacht op Finland
25 06 1941 Door Duitse Einsatz-groepen worden in Kauen (Litauen) 1 500 joden vermoord. De volgende nacht worden er nog eens 2600 vermoord. Eerste gijzelaarsanctie van de Duitse bezetter tegen CPN-functionarissen en -leden.
26 06 1941 Oorlogsverklaring van Finland aan Rusland met de motivering, dat door Russische luchtaanvallen op Finse steden de oorlogstoestand feitelijk al ingetreden was (tweede verdedigingsoorlog), Duitsland; de Finnen zijn onze wapenbroeders, geen bondgenoten. De Finnen scharen zich met 18 divisies aan de zijde van Duitsland in de strijd tegen Rusland. De Finnen vallen en oosten en ten westen van het Ladogameer Rusland aan. De Legergroep Noord dringt de Sovjetstrijdkrachten over de Dwina terug. Minsk door de Duitse troepen veroverd.
26 06 1941 Inname van Dunaburg en vorming van een bruggenhoofd over de Duna door de legergroep Noord
27 06 1941 De Joegoslavische Communistische Partij organiseert de Partizanenstrijd, stuwende kracht wordt Josip Broze (Tito). Mussert's plechtige belofte aan Hitler: "Dien wij, Nederlandsche Nationaal-Socialisten, erkennen als den God gegeven Germaanschen leider". De Duitse legergroep Midden neemt Grodno in. Oorlogsverklaring van Hongarije aan Rusland op grond van luchtaanvallen op Kasjau en Munkacs (herkomst van de vliegtuigen is tot heden omstreden). Sir Stafford Cripps en een Britse militaire missie arriveren in Moskou
27 06 1941 Gevechten in het oosten van Litauen en Letland door legergroep Noord
28 06 1941 Arnold Meyer, leider van Zwart Front, wil een Nederlands legioen vormen voor de strijd met de Duitsers tegen de bolsjewieken. Albanie en de Sovjet-Unie met elkaar in staat van oorlog
28 06 1941 Slag om Lemberg tussen het Russische leger en de Duitse legergroep Zuid
29 06 1941 Minsk capituleert voor de Duitsers. Burgemeester Van De Meulebroeck van Brussel laat protest plakkaten aanbrengen tegen zijn ontslag. Het Centrale Comite van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie verklaart de definitieve strijd tegen de binnengedrongen Duitsers tot een vaderlandse oorlog. In een geheim decreet benoemt Hitler rijksmaarschalk Goring tot zijn opvolger in geval van zijn dood
29 06 1941 Verovering van Riga en gevechten tussen de Duna en Welikaja door de legergroep Noord
30 06 1941 De Vichy-regering verbreekt de diplomatieke betrekkingen met Rusland. De val van Lemberg (Lwow). Vorming van een Oekrainse regering onder leiding van de nationalistenleider Steeko. Vorming van het verdedigings-comite in de Sovjet-Unie. Hiertoe behoren: Boelganin, Worosjilow, Wosnensky, Mikojan, Molotow en Stalin. Honderden leidende communisten worden in Nederland in Schrool gegijzeld.
00 00 1941 (zomer) Oprichting van de illegale Deense groep Holger Danske
00 07 1941 Eerste verschijnen van het illegale Land og Folk van de Deense communisten. De Indonesische partijen richten een Indonesische volksraad op.
01 07 1941 Burgemeester van de Meulebroeck van Brussel legt gedwongen zijn ambt neer. Duitse en Roemeense troepen steken de rivier Prut over en driegen de Russen in de rug aan te vallen. De Duitse legergroep Midden trekt over de Berezina. De val van Riga. De Nederlandse Dr.H.Colijn moet zich op last van de Duitsers naar Valkenburg begeven. Later wordt hij vandaar naar Duitsland gevoerd, waar hij op 18/9/44 in Ilmenau overlijdt.
02 07 1941 Te Lemberg (USSR) plegen de Duitsers een massamoord, 7 000 joden komen om. Generaal Wavell tot opperbevelhebber in Indie benoemd. Doorbraak in de richting van Kiew
02 07 1941 Gevechten om de verovering van Bessarabie door de Duitse legergroep Zuid
02 07 1941 Doorbraak door de Duna-stelling door de legergroep Midden
02 07 1941 Regering van de Oekrainse nationalist Jaroslaw Stetsko in Lemberg
02 07 1941 Doorbraak in de richting van Kiew. Doorbraak door de Stalin-linie
02 07 1941 Doorbraak door de versterkingen aan de voormalige Lets-Russische grens door de Duitse legergroep Noord
03 07 1941 De Vichy-troepen in Syrie worden verslagen door Britten en Vrije Fransen nabij Palmyra en Syrie. Radiorede van Stalin aan de bevolking in de gebieden achter het front: "In deze Vaderlandse volksoorlog zullen wij ieder gevaar bezweren en de onderdrukte volken helpen". Verder roept hij ook op tot de verschroeide-aarde-techniek.
04 07 1941 De Joegoslavische communistische partij besluit tot gewapende opstand tegen de fascistische bezetting van Joegoslavie
04 07 1941 (nacht) Michel (Mike) Donnet en Leon Divoy doen een spectaculaire ontsnapping. Na maandenlange voorbereidingen slaagden zij erin om met een klein vliegtuigje vanuit Jezus-eik (Overijse) op te stijgen en in Groot-Brittannie te landen.
05 07 1941 De Duitsers staan ten westen van Smolensk. Seyss-Inquart ontbindt de volgende politieke partijen in Nederland: Vrijzinning Democratische Bond, Staatkundig Gereformeerde Partij, Christelijk Historische Unie, Antirevolutionaire Partij, Liberale Staatspartij en de SDAP
07 07 1941 De VS bezetten IJsland
07 07 1941 Inname van Pleskau, vorming van bruggenhoofden over de Luga door de Duitse legergroep Noord
08 07 1941 Von Leeb rijdt Pskow binnen. Hitler kondigt zijn besluit af Moskou en Leningrad met de aarde gelijk te maken om te verhinderen, dat daar mensen blijven, die wij in de winter zullen moeten voeden. De joden in bezette Baltische gebieden verplicht tot het dragen van een ster
08 07 1941 Inname van Witebsk door de Duitse legergroep Midden
09 07 1941 De Rus Kirponos weet een nieuwe verdedigingslinie in te stellen. De Duitse en Italiaanse regering verklaren het staatsrechterlijke einde van Joegoslavie
09 07 1941 Doorbraak door de Dnjepr-stelling door de legergroep Midden
10 07 1941 De Japanse minister van buitenlandse zaken Matusuoka beschouwt de eisen van Hull (van 12/6/41) als inmenging in de Japanse aangelegenheden en breekt verdere onderhandelingen af. Einde van de Slag bij Bialystok-Minst: 323 898 Russische gevangenen, voorts verliezen de Russen 3 332 tanks en 1 809 stukken geschut. Duitse troepen rukken het brandende Witebsk binnen. Brussel, Luik en Verviers worden door de Engelsen gebombardeerd. Finse troepen trekken Rusland binnen
11 07 1941 De Finnen beginnen een offensief richting Leningrad. Het Nationaal-Socialistische Jeugd in Vlaanderen (AVNJ) wordt opgericht hiervan maakten het AVJN, Jong Dinaso, het Diets Jeugdverbond een paar kleinere groepjes en de Vlaamse Jeugd deel uit. Het Sovjetcomite voor de verdediging benoemt drie afzonderlijke commando's: maarschalk Worosjilow voor het front in het noorden, Timosjenko voor dat in het midden en Boedjonni voor het zuidelijke front.
12 07 1941 In Moskou wordt een Brits-Russische overeenkomst van wederzijdse bijstand getekend en gemeenschappelijk optreden tegen Duitsland. Wapenstilstand in Syrie, nadat de tegenstand van de Franse Vichy-troepen, die geen bevoorrading hebben gekregen geroken is. Montenegro wordt uitgeroepen tot onafhankelijke staat
13 07 1941 Legergroep noord zet met 300 000 soldaten, 4 500 kanonnen en 200 tanks de aanval in op de Leningrad (streek) De sovjet gooien 375 000 man, 14 300 kanonnen en 1 200 tanks in de strijd. Hun materiaal was in vele gevallen verouderd of vertoonde ernstige gebreken. Opstand van de nationalistische Montenegrijnen tegen de Italiaanse bezettingsmacht. Engeland en Sovjet-Unie sluiten een verdrag waarbij bepaald wordt dat deze landen geen afzonderlijk vrede met Duitsland zullen sluiten. Von Leeb geeft het sein tot de beslissende opmars naar Leningrad
14 07 1941 Roosevelt beschouwt de ontruiming van Noord-Indochina door Japen en de neutralisering van het land als een eerste voorwaarde tot normalisering van de Amerikaans-Japnse betrekkingen. Ondertekening van een wapenstilstand in Syrie tussen generaal Wilson en generaal Dentz: overgave van het gehele land aan de Engelsen en Vrije Fransen, vrije aftocht van de Vichy Fransen
14 07 1941 Verovering van Smolensk door de Duitse legergroep Midden
15 07 1941 de Japanse regering bespreekt een tweede plan voor een Japans-Amerikaanse overeenkomst, behelzende dat Japan niet aan de Duits-Russische oorlog zal deelnemen. De jood Meyer Blit uit het Poolse plaatsje Kowel weet met 15 anderen te ontsnappen en organiseert een eerste joodse partizanengroep
16 07 1941 Hitler maakt aan de vooraanstaande leden van de partij zijn oogmerken t.a.v. het oosten bekend: verdeling van het bezette gebied in de Sovjet-Unie Hitler wijst Erich Koch Gauleiter van Oost-Pruisen, aan als Reichskommissar fur die Ukraine. Erich Lohse als Reichskommissar fur das Ostland (Litouwen, Letland en Estland) Wilhelm Kube als Rijkscommissaris van Wit-Rusland (Minsk)
17 07 1941 Oprichting van Rijksministerie voor het bezette oosten onder leiding van Alfred Rosenberg met de Rijkscommissariaten Oekraine (Erich Koch) en Ostland (Lohse); Tot Ostland behoren de Baltische staten en Wit-Rusland
18 07 1941 Vorming van een nieuw Japans kabinet met Toyoda als minister van buitenlandse zaken. Stalin vraagt Engeland om oprichting van een tweede front. De Sovjet-Unie en de Tsjechische regering van dr.Benes sluiten te Londen een overeenkomst: herstel van diplomatieke betrekkingen. In de Sovjet-Unie zullen Tsjechische legereenheden geformeerd worden
20 07 1941 Stalin bij volmacht als volkscommissaris voor defensie aangesteld. Assistent-commissaris wordt maarschalk Timosjenko
21 07 1941 De Belgische Strijdkrachten defileren in Londen. Himmler geeft opdracht tot de bouw van het kamp Majdanek
21 07 1941 Eerste Duitse luchtaanval op Moskou met ongeveer 200 bommenwerpers
22 07 1941 Partizanenafdelingen in Slovenie maken een begin met gewapend optreden. Arisering van joodse bedrijven in Servie
23 07 1941 In Belgie wordt de avondklok om 22 uur ingezet
25 07 1941 In Nederland word M.J.Woudenberg benoemd tot Commissaris van Confessionele Vakverenigingen. Herderlijke brief van het Nederlandse episcopaat met een protest tegen de gelijkschakeling van het R.K.Werkliedenverbond
26 07 1941 Italiaanse raid op Malta mislukt. De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk bevriezen alle Japanse tegoeden in hun landen. Het eerste contigent van het Nederlandse Vrijwilligers-Legioen vertrekt naar het Oostfront. Toespraken van Mussert en Seyffardt. Verbod op het dragen van Uniespeldjes en het verspreiden van propagandageschriften
27 07 1941 Partizanenafdelingen beginnen door aanvallen op bezetting van de Ustacha in Lika de opstand van het Kroatische volk
28 07 1941 Bisschop Clemens von Galen van Munster dient een protest in tegen de moord op zogenaamde unproduktiven Volksgenossen in sanatoria en verpleeginrichtingen. Hong Kong en Nederlandse-Indie bevriezen alle Japanse tegoeden. Het Japanse leger begint met de legering van troepen in Zuid-Indochina. Hitler ontvangt de Slowaakse president Tito. Bessarabie door de Duits-Roemeense troepen bezet. Engeland verbreekt de diplomatieke betrekkingen met Finland
29 07 1941 Nederlands-Indie zegt de olie-overeenkomst met Japan op, blokkeert de Japanse saldi en staakt de scheepsvaart op Japan. De militaire noodtoestand wordt in Nederlands-Indie afgekondigd.
30 07 1941 Hitlers Weisung nr.34 inhoudende, dat legergroep Midden tot het defensief moet overgaan. De Duitse legergroep Noord bereikt Pleskau. De regering-Sikorski sloot een verdrag met de Sovjet-Unie. De Duits-Russische overeenkomsten van 1939 met betrekking tot Polen nietig verklaard. In Rusland zal een Pools bevrijdingsleger gevormd worden, dat onder commando van generaal Anders zal staan.
30 07 1941 Conferentie van Moskou. Stalin en Hopkins (adviseur van Roosevelt) analyseren de militaire toestand. Stalin verzoek de toetreding van Amerika tot de oorlog.
31 07 1941 Goring beveelt schriftelijk aan Heinrich om alle maatregelen te nemen voor de deportatie van Joden uit de bezette gebieden en de Gesamtlosing der Judenfrage (de uitroeiing van de Joden)
00 08 1941 Partizanen veroveren gebieden in Kroatie en het westelijk en oostelijk gedeelte van Bosnie. Massa-arrestaties van pro-Bandera-partizanen in de westelijke Oekraine. Het Polizeihaftlager Compiegne (Frankrijk) geopend
01 08 1941 De Verenigde Staten stellen een olie-embargo in voor alle agressors, vooral Japan wordt hierdoor getroffen.
01 08 1941 Slag bij Roslawl tussen de Russen en de Duitse legergroep Midden
02 08 1941 Begin van de Amerikaanse materiaalleveringen aan de Sovjet-Unie in het kader van de Leen- en Pachtwet. Russische legereenheden omsingeld door de Duitsers bij Oeman
03 08 1941 Mussert maakt bekend dat de NSB 100 000 leden telt. De bisschop van Munster, Faf von Galen, protesteer in een kanselreden tegen de massale euthanasie op geesteszieken.
04 08 1941 Het plan om Hitler tijdens een bespreking in het hoofdkwartier van de legergroep Midden (Von Bock) uit de weg te ruimen wegens het grote aantal veiligheidsmaatregelen opgegeven. Hitler beveelt dat Leningrad het eerste en voornaamst aanvalsdoel moet zijn.
05 08 1941 Het eerste contingent van het Vlaamse Legioen vertrekt naar het Oostfront. Beeindiging van de ketelslag van Smolensk door de legergroep Midden. De Duitsers maken 31000 Russen krijgsgevangen
06 08 1941 Generaal Anders wordt bevelhebber van de uit Poolse krijgsgevangenen gerekruteerde Poolse eenheden in Rusland. Het opperbevel van de Duitse Wehrmacht deelt mee dat de Stalinlinie op drie plaatsen doorbroken is. Ruim 900 000 Russen zijn krijgsgevangenen gemaakt
07 08 1941 Stalin tot opperbevelhebber van de Russische strijdmachten benoemd. Tweede contingent van het Nederlands Vrijwilligerslegioen naar het Oostfront vertrokken. Toespraken van Mussert en Seyffart
08 08 1941 Leon Degrelle vertrekt vanuit Brussel samen met het eerste contingent van het Waalse legioen naar het Oostfront. Odessa wordt afgesloten en belegerd. In Nederland moeten Joodse geldelijke vermogens worden overgeheveld naar de Dienststelle Lippmann, Rosenthal & Co. Sarphatistraat Amsterdam.
09 08 1941 President Roosevelt en de Engelse Eerste minister W.S.Churchill ontmoeten elkaar op de Amerikaanse kruiser Augusta en het Engelse slagschip Prince of Wales in de Argentiabbaai (New-Foundland). Bekend als de Atlantic-conferentie. Zij maken de Atlantic-Charta bekend
10 08 1941 Slag bij Nowgorod
11 08 1941 Stafchef Halder meldt dat reeds 360 Russische divisies zijn gesignaleerd
12 08 1941 De USSR en Groot-Brittannie sluiten een handelsovereenkomst. De beveiliging van de Sont en de escorte van snelle konvooien op de Atlantische Oceaan wordt van nu af door de Amerikaanse vloot waargenomen.
14 08 1941 Russisch-Pools militair verdrag: vrijlating van de Poolse krijgsgevangenen van 1939 en vorming van het Andersleger (vgl 6 aug.) in de Sovjet-Unie
14 08 1941 (nacht) Meer dan 300 vliegtuigen van het RAF-bommenwerperscommando voeren een raid uit op Hannover, Brunswijk en Maagdenburg.
15 08 1941 Christiansen maakt bekend dat 5 doodvonnissen zijn geveld voor hulp aan geallieerde piloten in Nederland
16 08 1941 De USSR en de VS sluiten een handels- en kredietakkoord. In Nederland een verplichte aangifte van het Joodse grondbezit. Nowgorod door de Duitsers veroverd
18 08 1941 Zhukov waarschuwt Stalin dat het gevaar dreigt dat het hele Zuidwest Front wordt vernietigt omdat 44 Russische divisies ingesloten raken. Het concentratiekamp Amersfoort wordt geopend
20 08 1941 Einde van de slag bij Gomel. De Duitsers hebben 84 000 Russen krijgsgevangen gemaakt
21 08 1941 De Duitsers bereiken Chudovo en snijden daardoor de voornaamste spoorverbinding met Moskou af voor Leningrad. Tegen de adviezen in van het oppercommando van het leger, generaalveldmaarschalk Von Brauchitsch, en de chef van de generale staf van het leger generaalveldmaarschalk Hadler, beveelt Hitler de voortzetting van de Duitse aanval in het Oosten aan het Noordelijke en zuidelijke deel van het front; Moskou moet ongemoeid gelaten worden (verovering van de krim, Donetsjbekken, afsnijden van de Russische olietoevoer uit de Kaukasus, vooral de omsingeling van de Russische legergroep Budjenny, ten oosten van Kiew, in het noorden de afsluiting van Leningrad en de vereniging van de Finnen). Duitse pantsertropen zijn Leningrad op een afstand van 40 km genaderd
22 08 1941 Slag bij Welikije-Loeiki tussen Russische troepen en de Duitse legergroep Midden
23 08 1941 Guaderian kan Hitler overtuigen dat zijn Panzergruppe niet gesplitst kan worden, het resultaat is dat eerst Oekraine moet verovert worden en dan pas Moskou. Generaal De Gaulle vormt een provisorisch comite, dat een raadgevend nationale raad der zijde staat.
24 08 1941 Nowgorod wordt door de Duitse troepen veroverd
25 08 1941 De geallieerden landen, in een commandoraid op Spitsbergen en evacueren de Noorse en Russische bevolking. Het 12de leger van generaalkolonel Von Weich begint langs de Desna en Dnjepr naar beneden te trekken en in te lopen op het 5de leger van generaal-majoor Potapov die er niet in was geslaagd Tsernogow te verdedigen.In Wolhynie en Shitomir wordt een burgerbestuur opgericht o.l.v. Erich Koch. Engelse en Russische troepen rukken Iran binnen om een poging van de As-mogendheden om Iran onder controle te stellen te verijdelen. Mussolini brengt een bezoek aan Hitler. Samen bezoeken ze het Oostfront bij Oenan
27 08 1941 Mislukte aanslag op Laval
28 08 1941 De Baltische vloot evacueert uit Reval, zware verliezen door mijnversperringen in de Finse Golf. De tegenstand van de Iraanse troepen wordt gestaakt na de vorming van een nieuwe regering onder minister-president Mohammed Ali Furughi
29 08 1941 De Finnen veroveren Wiborg. Besluit tot verwijdering van Joodse leerlingen van Nederlandse scholen. Vorming van de Armee juive o.l.v. Abraham Polonski
30 08 1941 De Duitsers veroveren Mga, deze spoorlijn was de laatste die spoorverbinding tot de buitenwereld gaf voor Leningrad. Het Russische leger moe de Dnjeperovergang bij Beris-Slawl aan de Duitse legergroep Zuid overgeven. Duits-Roemeens verdrag van Tighina, waardoor Bessarabie (het gebied tussen Bug en Dnjestr) onder Roemeens burgerlijk bestuur komt
31 08 1941 De voorhoedes van Engelse en Russische troepen ontmoeten elkaar in Kaswin (Iran)
00 09 1941 Oprichting van de ondergrondse Francs-Tireurs et Partisans. Organisatie van het Noorse verzet in een burgerlijke (het Vaderlands Front) en een militaire afdeling (Milorg = Militair Organisasjogen). Razzia's op Nederlandse joden in Enschede en Arnhem
01 09 1941 Leningrad wordt voor het eerst beschoten en veertien dagen later is ze omsingeld. De Finnen bereiken hun grens van 1939, Veldmaarschalk Mannerheim neemt het besluit over de grens via de Karelische landengte zover op te rukken, dat er een tactisch gunstiger, krachten besparende linie kan gevormd worden (insluiting van Leningrad vanuit het noorden). Politieverordening voor de Kennzichnung der Juden (invoering van de Jodenster voor alle joden van zes jaar en ouder in het Derde Rijk. Zij mogen zonder toestemming van de politie hun woonplaats niet verlaten de verordening wordt van kracht op 19/09/41) De Nederlandse gemeenteraden worden ontbonden
02 09 1941 Er wordt een Russische aanval gedaan op het Bryansk Front op de flank van Guderian die op weg was naar Rogatsjov. Beraadslaging over de geallieerde hulpverlening aan Rusland in Moskou. Als vertegenwoordiger van Roosevelt neemt Hopkins aan de vergadering deel, als vertegenwoordiger van Churchill treedt Lord Beaverbrook op.
03 09 1941 De eerste proefneming met Zyklon B. Massamoord met gifgas in het kamp Auschwitz. Ongeveer 600 Russische krijgsgevangenen en 298 zieke gevangenen worden in de bunkercellen van blok 11 opgesloten. Het Zyklon B wordt naar binnen geworpen. De volgende dag constateert rapporteur Palitzsch dat er nog enigen in leven zijn: er wordt opnieuw een hoeveelheid Zyklon B naar binnen geworpen
04 09 1941 Het Greer-incident. In het operatiegebied rondom IJsland werd de Amerikaanse torpedobootjager door een Duitse duikboot aangevallen, die twee torpedo's afvuurde. De Greer werd niet geraakt. Naar aanleiding hiervan vaardigt Roosevelt op 11/09 de shoot-on-sight-order uit. Finse troepen bereiken hun vooroorlogse verdedigingslinies
05 09 1941 Estland door Duitse troepen bezet
06 09 1941 De Japanse kroonraad besluit tot de uitvoering van de nationale politiek, dat wil zeggen het risico van een oorlog met de Verenigde Staten, Engeland en Nederland op de koop toe te nemen, indien de onderhandelingen moet Amerika op 10/10 niet bevredigend zijn
08 09 1941 Schlusselberg valt in Duitse handen, Leningrads laatste landverbinding is afgesloten
08 09 1941 Verovering van de Baltische eilanden door de Duitse legergroep Noord
09 09 1941 Russisch-Engelse overeenkomst met Perzie, volgens welke het land in bezettingszones wordt verdeeld (het noorden Russisch, het zuiden Engels, het midden neutraal). Engeland bezet Spitsbergen. Inzet van rechtstreekse aanval op Leningrad door de troepen van generaal von Leeb. Leningrad moet zo spoedig mogelijk, ongeacht de verliezen veroverd worden.
10 09 1941 De 3de Panzerdivision verslaat het 40ste leger rond Konotop aan de Sula-rivier.
10 09 1941 Manoeuvres van de Japanse marine onder leiding van de opperbevelhebber van de verenigde vloot admiraal Yamamoto
11 09 1941 Koning Leopold III treedt voor de tweede maal in het huwelijk met Lilian Baels (dochter van de gouverneur van West-Vlaanderen). President Roosevelt vaardigt in antwoord op het Greer-incident de shoot-on-sight-order uit tegen schepen van de As-mogenheden, die zich in het zeegebied wagen, waarvan de bescherming noodzakelijk is voor de verdediging van Amerika. Razzia's op Joodse mannen in het Nederlandse Arnhem en Enschede. 200 joden worden opgepakt en naar Mauthausen overgebracht. Binnen enkele maanden komen de overleidensberichten van hen binnen. Op last van Stalin wordt maarschalk Zjoekow naar Leningrad gezonden om het commando over te nemen. Hij zal het front bij Leningrad stabiliseren
12 09 1941 De 1ste Panzergruppe breekt door de verdediging van het 38ste leger. op 16 september is ze omsingeld.
13 09 1941 Tegen het feit dat wel de Vlaamse maar niet de Waalse krijgsgevangenen worden vrijgelaten, tekenen de secretarissen-generaal protest aan
13 09 1941 Gevecht om Kiew tussen de Russische legers en de Duitse legergroep Zuid
14 09 1941 3 400 leden van de Nederlandse Maatschappij tot Bevordering van de Geneeskunst hebben het lidmaatschip van deze maatschappij opgezegd
15 09 1941 Verordening van de Nederlandse commissaris-generaal Schmidt over het optreden van Joden in het openbaar (verbod tot het betreden van parken, hotels, cafes enz.)
16 09 1941 Von Leeb neemt Pusckin in nadat hij door de laatste defensielinie buiten Leningrad geraakt was. OKW-bevel (door Keitel) inzake vergeldingsmaatregelen bij verzet tegen de Duitse bezettingsmacht in de bezette gebieden in het oosten (als vergelding voor het leven van een Duitse soldaat moeten telkens 50 tot 100 communisten worden gedood). De sjah van Perzie, Reza Pahlewi, treedt ten gunste van zijn 22-jarige zoon Mohammed Rea af en begeeft zich in ballingschap naar Zuid-Afrika waar hij in juli 1944 sterft. Verbeurdverklaring van de vermogenswaarde van de levende leden van het Huis van Oranje-Nassau
17 09 1941 Engelse en Russische troepen bezetten Teheran; zij verlaten echter de volgende dag de stad, omdat deze tot de neutral zone behoor (vlg 9/9/41). Het Russische Algemeen Hoofdkwartier gelast te laat de terugtrekking van de Russische troepen uit de sector Kiew. De Duitsers maken hier ruim 650 000 Russische krijgsgevangen
18 09 1941 Het Japanse keizerlijke oppercommando geeft bevel tot voorbereiding voor operaties op de Stille Oceaan. De Engelse onderzeeer Upholder brengt twee grote Italiaanse troepentransportschepen tot zinken
19 09 1941 Een Bekanntmachung bepaalt dat alle politieke gevangenen beschouwd worden als gijzelaars en verantwoordelijk gesteld worden voor onopgeloste dodelijke aanslagen op Duitse militairen, leden van Duitse politie of gelijkgestelden. Voor een gedode Duitser zouden er minimum 5 gijzelaars geexecuteerd worden. In de eerste plaats werden die gevangenen genomen wiens dossier zo belastend was, dat ze door een Duitse rechtbank ter dood zouden veroordeeld worden. Onschuldige burgers konden wel na een bepaalde actie tegen Duitsers aangehouden worden en als krijgsgevangenen worden behandeld, maar zouden nooit de doodstraf riskeren. Alle Duitse joden worden verplicht de jodenster te dragen. In shitomir worden 3 145 joden geliquideerd. Val van Kiew, ook Poltawa ingenomen. Na de verovering van Kiew houden de Duitsers er een Grossaktion: troepen van de Wehrmacht vermoorden ruim 52 000 mannen en vrouwen, onder wie 34 000 joden. Begin van de massale executies der Einsatzgruppen in het oosten. ca. 1 miljoen mensen wordt door deze acties vermoord
21 09 1941 Duitse troepen graven zich in in de stellingen rond Leningrad. Heydrich vaardigt instructies uit voor de chefs van de Gestapo over de concentratie van de Poolse joden in getto's
22 09 1941 Koning George van Griekenland arriveert met zijn ministers in Engeland. Japanse troepen bezetten steunpunten in Indochina
23 09 1941 Generaal de Gaulle kondigt de oprichten van het Comite National Francais aan
24 09 1941 15 regeringen van geallieerde landen (waaronder Rusland) spreken zich uit voor de doelstelling van de Atlantic Charta
25 09 1941 Restaurants mogen geen vlees meer serveren op dinsdag en vrijdag. Een tweede Japans plan in het kader van de Japans-Amerikaanse onderhandelingen worden in Washington overhandigd
26 09 1941 Voltooiing van de slag ten oosten van Kiew. Het gros van het Russische zuidwestfront vernietigd of gevangen genomen (generaalveldmaarschalk Kirponos, chef van de generale staf en luitenant-generaal Tupikow zijn beiden op 20/9 gesneuveld)
26 09 1941 34 000 joden in Kiew vermoord
27 09 1941 Heydrich wordt Reichsprotektor van Bohemen en Moravie in de plaats van von Neurath. Oprichting van een Tanionaal Bevrijdingsfront EAM) door de Griekse Communistische Partij. Het Nationaal Bevrijdingsfront vormt in april 1942 het Griekse Volksbevrijdingsleger (ELAS)
28 09 1941 Op bevel van Stalin wordt begonnen met de gedwongen verhuizing van 400 000 Duitssprekende Russen naar het Oosten.
Japanse troepen bezetten Tsjang-Sja (Chang Sha).
28 09 1941 Conferentie van Moskou. Aanwezig zijn Stalin (Rus.), Harriman (Am.) en Beaverbrook (Eng.) Stalin informeert naar de Duitse oorlogsschadevergoedingen.
29 09 1941 Bij Kiev vermoorden de Duitsers 35 000 joodse mannen, vrouwen en kinderen, dit wordt gevolgd door onmenselijke slachtingen in geheel zuid-Rusland van oktober tot november. Het bloedbad van Riga in begin december, begin van de transporten der Joden naar vernietigingkampen. Hitler bepaalt dat Oekraine geen voorrechten zal krijgen t.o.v. de andere bezette gebieden van Rusland
00 00 1941 (herfst) Ontstaan van de Groupe d'action contre la deportation (Dienst Andre)
00 10 1941 Arrestaties en massa-executies van joodse mannen in Servie. Zigeunergetto in Belgrado gevormd
01 10 1941 Einde van de conferentie te Moskou. Lord Beaverbrook voor Engeland en Averell Harriman voor de Verenigde Staten van Amerika geven een gezamenlijke verklaring uit over het Amerikaanse hulpprogramma aan de Sovjet-Unie.
01 10 1941 Japanse vlootmanoeuvres, waarin de mogelijkheden van uitvoering van een operatie in de Stille Oceaan worden getoest
02 10 1941 Legergroep Midden zet operatie Taifun in: de aanval op Moskou. 1 900 000 man tegen 1 300 000 sovjets, 19 000 Duitse kanonnen tegen 5 700, 1 700 tanks tegenover 850 sovjet tanks en 1 500 Duitse vliegtuigen tegen 1 000. Met 6 legers valt de legergroep Midden onder veldmaarschalk Von Boch aan. De Verenigde Staten overhandigen een antwoordnota op de Japanse voorstellen van 25 september
02 10 1941 De slag bij Brjansk tussen Russische troepen en de Duitse legergroep Midden. In totaal worden 664 000 Russen krijgsgevangen gemaakt
03 10 1941 Paus Pius XII veroordeelt de gedwongen sterilisatie en de racistische huwelijkswetgeving in Duitsland. Verordening in Nederland betreffende de dwangarbeid van de Joodse bevolking in Duitsland. Engelse luchtaanval op Rotterdam; 118 doden, 70 zwaar- en 120 lichtgewonden. Hitler houdt een rede tot het Duitse volk waarin hij o.m. zegt: "Heden verklaar ik -en ik doet dat zonder enig voorbehoud- dat de vijand in het oosten is vernietigd en nimmer meer zal opstaan".
05 10 1941 Slag om de Zee van Azof (Azow)
05 10 1941 Slag bij Wjasma tussen Russische troepen en de Duitse legergroep Midden
06 10 1941 Legergroep Midden neemt bij verassing Orel in
07 10 1941 Hitler verbiedt de aanvaarding van een capitulatie van Moskou
08 10 1941 In Parijs wordt jacht gemaakt op joden, 100 vooraanstaande vertegenwoordigers van de joodse gemeenschap worden gearresteerd. Begin van de opbouw van het kamp Birkenbau
10 10 1941 Lord Louis Mountbatten wordt hoofd van de Gecombineerde Operaties (diezelfde Lord werd in augustus 1979 het slachtoffer van een bomaanslag door het IRA). Generaal Grigory Tsjoeikow wordt tot opperbevelhebber van het Westfront benoemd. 1 000 WA-mannen worden in een radiorede door Mussert toegesproken i.v.m. hun vertrek naar het Oostfront
11 10 1941 Einde van de Slag bij Azof. 106 365 Russen begeven zich in krijgsgevangenschap. Beediging van de 1 000 WA-mannen naar het Oostfront. Begin van de gewapende opstand van de Macedonische bevolking met partizanenacties in Pripep
12 10 1941 De bezetter neemt al het Belgische non-ferro metaal in beslag
13 10 1941 De Russische ministers worden uit Moskou naar het Oosten geevacueerd
14 10 1941 Hitler beveelt tot insluiting van Moskou. Begin van de eerste massadeportatie uit Duitsland naar Kowno, Lodz, Riga en Minsk
15 10 1941 Het Duitse leger nadert Moskou. De Russische regering verlaat de stad samen met het Corps Diplomatique naar Koesbisjew; Stalin blijft echter in het Kremlin. Aftreden van het Japans kabinet-Konoye. Einsatzgruppe A, een der 4 Einsatzgruppen, die de Duitse legers bij hun veroveringstocht in het oost volgden meldt: in Litauen zij tot nu toe 71 105 joden geliquideerd, in Letland zijn 30 000 joden geexecuteerd en in Rica (Riga?) 500 onschadelijke gemaakt. In hetzelfde rapport staat te lezen dat van 22 juni tot 15 oktober 1941 al 135 576 personen werden geexecuteerd. Odessa Door Duitse en Roemeense troepen veroverd
16 10 1941 Leon Degrelle trekt met zijn Waals Legioen naar het oostfront het bestond uit 18 officieren en 850 Waalse onderofficieren en soldaten. Begin van de systematische deporatie van Joden naar Polen en Oost-Europa. De Sovjetregering en het corps diplomatique verlaten Moskou en verhuizen naar Koejbisjew aan de Wolga. Stalin blijft in Moskou. Inname van Odessa door Duits-Roemeense troepen. In Japan wordt prins Konoye opgevolgd door generaal Hideki Todjo. Eerste deportatie van joden uit het protectoraat Bohemen-Moravie naar de vernietigingskampen
17 10 1941 In Nederland wordt de doodstraf voor saboteurs ingesteld. Oprichting van het Servisch comite voor bevrijding van het volk te Uzice. Generaal Tojo vormt een nieuw Japans kabinet
17 10 1941 Gevechten bij Charkow en Belgorod door de Duitse legergroep Zuid
18 10 1941 Vorming van het kabinet-Todjo. De keizer verklaart het besluit van 6 september nietig: daarmede verkrijgt het nieuwe kabinet-Todjo de vrije hand in het bepalen van de Japanse politiek
18 10 1941 (tot 4 juli 1942) Slag om de Krim door legergroep Zuid
19 10 1941 In Moskou wordt de staat van beleg afgekondigd. Maarschalk Zjoekov neemt de verdediging van de stad op zich
20 10 1941 Begin van de voorbereidingen van de Japanse marine voor een verrassingsaanval op Pearl Harbor, indien de onderhandelingen met de Verenigde Staten mislukken. Afkondiging van de staat van beleg in Moskou
21 10 1941 27 Franse gijzelaars worden in Chateaubriant vermoord
21 10 1941 Achtervolgingsgevechten tot Kalinin door de Duitse legergroep Midden
22 10 1941 In Nederland wordt de uitoefening van een groot aantal beroepen voor Joden verboden; ze moeten voor iedere beroepsuitoefening een vergunning hebben. Ze mogen geen Arisch personeel houden
23 10 1941 50 Franse gijzelaars in Chateaubriant vermoord (in totaal zijn in Frankrijk meer dan 29 000 gijzelaars geexecuteerd). De domproost van de Berlijnse Hedwigkathedraal Bernhard Lichtenberg door de Gestapo wegens zijn vele protesten tegen de regering gearresteerd. Oprichting van de Nederlandsche Landstand
24 10 1941 Voltooiing van een ontwerp voor een Duits offensief in de richting van Kaukasus. De val van Charkow
24 10 1941 Inname van Koersk door de legergroep Midden
25 10 1941 Door de invallende winter komt het front voor Moskou tot stilstand
27 10 1941 President Roosevelt onderstreept in een rede nog eens zijn shoot-on-sight-order
27 10 1941 Defensieve gevechten ten westen van Moskou door de Duitse legergroep Midden
28 10 1941 Duitse doorbraak op de Krim
30 10 1941 VNV'er Hendrik Elias wordt burgemeester van Gent
00 11 1941 Concentratie van alle joodse vrouwen en kinderen (15 000) in Servie in het kamp Zemlin. Geleidelijke deportatie naar het oosten in juli 1942 voltooid
01 11 1941 Het Rijksbureau voor Textiel trekt 1 600 vergunningen van Joodse textielhandelaren in.
02 11 1941 Aanvang van de tot 1945 verbitterde gevechten tussen de partizanen van Tito en de Tsjetniks van Mihailowitsj. Overval van Cetniks in collaboratie met de bezetter op partizanenafdelingen bij Uzice in Servie.
03 11 1941 (nacht) Jean Cassaert wordt samen met marconist Henri Verhaegen gedropt nabij Chevron (Provincie Luik). Hij kreeg de opdracht het contacteren van anti-Duitse organisaties, het nagaan van hun behoeften en het inschatten van hun mogelijkheden.
04 11 1941 Koersk door de troepen van Guderian ingenomen
05 11 1941 Besluit van de Japanse kroonraad de oorlog met de Verenigde Staten, Groot-Brittannie en Nederland als onvermijdelijk te beschouwen, indien op 25 november geen overeenstemming met de Verenigde Staten kan worden bereikt. Besluit van het keizerlijk oppercommando aan de Japanse marine, de noodzakelijk voorbereidingen voor de operaties te treffen
06 11 1941 De Amerikaanse president Roosevelt kondigt een lening van een miljard dollar aan de Sovjet-Unie aan. Het keizerlijk opperbevel geeft de Japanse legerleiding opdracht voorbereidingen te treffen voor de operaties
08 11 1941 Goring maakt bekend, dat burgers en krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie in Duitsland zullen moeten werken
08 11 1941 De Engelse Force K vernietigt ten westen van Malta het Italiaanse bevoorradingskonvooi voor Noord-Afrika
10 11 1941 De joden die het wagen het getto te verlaten krijgen de doodstraf
13 11 1941 Wijziging van de Amerikaanse neutraliteitswet, het bevaren van de oorlogszone en de bewapening van vrachtboten wordt toegestaan
14 11 1941 De U-boot 81 brengt het Engelse vliegdekschip Ark Royal tot zinken bij Gibraltar. De Japanse diplomaat Koeroesoe gaat naar San Francisco om ambassadeur Nomoera bij te staan bij de afwending van het dreigende oorlogsgevaar tussen Japan en Amerika
15 11 1941 De winter in Rusland is begonnen de temperatuur zakt in 12 uur tijd van 5¢XC naar -25¢XC. Aanvang van de tweede fase van de slag om Moskou
16 11 1941 Duitse troepen veroveren Kertsj
17 11 1941 Zelfmoord van de generaalveldmaarschalk Udet, uit vertwijfeling over de ontwikkeling van de Duitse Luftwaffe
17 11 1941 Doorstoot in de richting van Rostow en inname van deze stad door de Duitse legergroep Zuid
18 11 1941 Begin van een Engels tegenoffensief, operatie Crusader in Noord-Afrika, vijf dagen voor de op 23 november geplande Duitse aanval op Tobroek. Doorbraak van het 8ste Engelse leger uit de woestijn (gebied Fort Madelena) richting van Tobroek met het doel, de vesting te ontzetten en het Duitse Afrika-korps te vernietigen. Engelse strijdkrachten 8ste leger (o.l.v. Cunningham) met het XIIIde en XXXste korps, met inbegrip van de bezetting Tobroek zes divisies en drie reservebrigades met 724 tanks en 1 072 parate (gevechtsklare) vliegtuigen. De Duits-Italiaanse strijdkrachten: Tankleger Afrika (o.l.v. Rommel) met de 15de en 21ste tankdivisie, de 90ste licht divisie en zeven Italiaanse divisies met 558 tanks, 120 Duitse en ca. 200 Italiaanse vliegtuigen
18 11 1941 Slag om Toela
18 11 1941 Slag om Marmarica (Noord-Afrika)
19 11 1941 Verbreking van de Japans-Amerikaanse onderhandelingen over het Japanse voorstel KO. Met zware verliezen worden de Britten aan het zuidelijke front in Noord-Afrika door een Duitse pantserdivisie afgeslagen. Britse troepen bereiken Sidi Rezegh; hier volgt een zware tankslag die duurt tot 26 november. Het gevecht eindigt ten nadele van de Britten
20 11 1941 Ambassadeur Nomoera en Koeroesoe overhandigen de Amerikaanse staatssecretaris Hull een nieuw voorstel Otsu betreffende de Japans-Amerikaanse onderhandelingen. Dr.H.J. van Mook wordt de Nederlandse minister van Kolonien
20 11 1941 Zware tankslag bij Sidi Rezegh
10 11 1941 De Duitsers nemen Rostow in. Na de verovering van de stad worden vele duizenden inwoners tijdens een Grossaktion vermoord
21 11 1941 Rostow bezet. Russisch tegenoffensief. Deze stad moet in de nacht van 27 op 28 november door de Duitsers ontruimd worden
22 11 1941 De Nederlandse Kultuurkamer wordt opgericht, voorlopig is de aanmelding op basis van vrijwilligheid
23 11 1941 Britse troepen veroveren Bardia
23 11 1941 Doorbraak naar het Moskwakanaal door de Duitse legergroep Midden
24 11 1941 Amerikaanse troepen zijn op weg naar Suriname op de Nederlandse troepen te helpen bij de verdediging van het territoir. Eerste transport uit Bohemen-Moravie naar Theresienstadt, waar een zogenaamd Vorzugsghetto werd ingericht
25 11 1941 De Duitse U-boot 331 brengt het Engelse slagschip Barham voor Sollum tot zinken. Toetreding tot het Antikominternpakt door: Bulgarije, Kroatie, Denemarken, Finland, China (Nanking), Roemenie en Slowakije. De Japanse regering zendt een vlooteenheid in de richting van Hawaii. Instelling van de Nederlandsche Kultuurraad (President: Prof.Dr.G.A.S.Snijder) en van de Nederlandsche Kultuurkamer (president: Dr.T.Goedewaagen). De Kultuurkamer omvat 6 gilden: 1)Persgilde, 2)Filmgilde, 3)Muziekgilde, 4) Gilde voor Theater en Dans, 5)Gilde voor Bouwkunst, Beeldende Kunsten en Kunstambachten, 6) Letterengilde
26 11 1941 De Japanse vloot, van vliegdekschepen onder bevel van vice-admiraal Chuichi Nagumo ; voer heimelijk Japan uit vanuit de Hitokappubaai (Etorofu) naar een punt op 375 km ten noorden van Pearl Harbor, dit punt werd bereikt op zondag 7 december. Memorandum van Hull aan de Japanse ambassadeur Nomoera
27 11 1941 Radio Moskou maakt in een dagorder bekend, dat Moskou tot de laatste man verdedigd zal worden. Ruim 100 Nederlandse boeren vertrekken naar Ostland
29 11 1941 Russische tegenaanval op het zuidelijke front, herovering van Rostow.
30 11 1941 Stalin keurt het operatieontwerp van de chef van de Russische generale staf, maarschalk Sjaposjnikow, voor een tegenoffensief voor Moskou goed. De luchtmacht in Nederlands-Indie wordt gemobiliseerd. Motorpatrouille van de 2e pantserdivisie doorgedrongen tot de voorstad Kimki op 8km van Moskou.
00 12 1941 Verschijning van het Deense illegale blad De Frie Danske. Verschijnen van het illegale blad Combat onder redactie van Georges Bidault. Stalin richt de Unie van Poolse patriotten op. Geparachuteerde Poolse communisten stichten in 1942 een illegale Poolse Volkspartij en een ondergronds Volksleger (Armia Ludowa)
01 12 1941 Het Japans keizerlijk oppercommando verklaart het besluit tot de uitvoering van de aanvankelijk geplande offensieve operatie voor nietig. Vlooteenheden naar de Golf van Siam gedirigeerd. Ontmoeting tussen Goring, maarschalk Petain en de nieuwe plaatsvervangende minister-president Darlan in Florentin-Vergigny. Van Bock telegrafeert aan Hitler Kraft der Truppe (bald) vollig erschopft
02 12 1941 Het Japanse keizerlijk oppercommando stelt de aanvalsdatum vast op 8 december. Duitse troepen bereiken de buitenwijken van Moskou
04 12 1941 Vriendschaps- en bijstandspact tussen de Poolse regering in ballingschap (in Londen vertoevend) en Rusland
05 12 1941 De Duitsers dringen in Rusland door tot op 25 km van Moskou. Hitler stelt het offensief tegen Moskou uit. Begin van het Russische tegenoffensief voor Moskou. In Nederland moet alle buitenlandse Joden zich melden voor vrijwillige emigratie. Brief van 3 artsen namens 4 500 collega's aan Seyss-Inquart waarin gewaarschuwd wordt tegen de voorgenomen oprichting van een Nederlandse Artsenkamer. Duitsland sluit een geheim akkoord met Japan over gezamenlijk oorlog tegen de Verenigde Staten. Japanse troepen landen in Thailand
06 12 1941 Tegenoffensief van de Russen bij Moskou herovering van Kalinin en Toela op de Duitsers. Zjoekov had verse divisies uit het grensgebied met Japan weggehaald. Lilian Baels de prinses van Retie is zwanger. Leopold en Lilian huwen voor de wet. Grote contingenten Japanse troepen worden in Indochina aan land gezet. Dringend beroep van Roosevelt op de Japanse keizer om de Japanse troepen uit Indochina terug te trekken. Groot-Brittannie verklaart Hongarije, Finland en Roemenie de oorlog.
07 12 1941 De Japanse luchtmacht valt de Amerikaanse marinebasis aan in Pearl Harbor. 8 Amerikaanse slagschepen, 3 kruisers en 3 torpedobootjagers zijn verwoest of vernietigd. De Amerikaanse verliezen zijn groot: gedood 2 344; gewond 876, vermist 966. 1u Koeroesoe en Nomoera vragen een onderhoud bij Cordell Hull. Japan verklaart de oorlog aan de Verenigde Staten en Groot-Brittannie. Guam wordt gebombardeerd door de Japanners. De Japanners voeren een aanval uit op Hongkong. Tobroek bevrijd door de Engelsen. Rommel geeft alle pogingen op om de Britten, die Tobroek hebben ontzet, ook in te sluiten. Na de kerkelijke dienst lezen alle Belgische priesters een herderlijk brief van Kardinaal Van Roey voor waarin het huwelijk van Leopold en Lilian Baels wordt bekend gemaakt. Uitvaardiging door Generaal Keitel en Hitler van de Nacht und Nebelerlass-besluiten verzetslieden in bezette gebieden, vnl. in Frankrijk, Belgie en Nederland worden niet meer in hun eigen land berecht maar naar een concentratiekamp gevoerd. Nadere instructies van 12 december 1941 en 16 april 1942 regelen deze procedure. Veel verzetsstrijders komen zo als NN-gevangen in Gross Rosen en Natzweiler terecht. Niet Duitse burgers uit de bezettingsgebieden kunnen in het geheim naar Duitsland worden gevoerd en daar verdwijnen.
08 12 1941 De Verenigde Staten, het VK en Nederland verklaren de oorlog aan Japan. Ook China verklaart aan Duitsland, Italie en Japan de oorlog. Japan valt de vliegvelden van Luzon aan. Aanvang van de Japanse aanval op de Filippijnen. Landing op Noord-Luzon. Inval in Malakka. De marinebasis Cavite bij Manilla op de Filippijnen door de Japanners gebombardeerd. Japanse troepen landen op Guam. Japanse landingen op het eiland Bataan ten noorden van Luzon Adolf Hitler kondigt het begin van een winterpauze aan het Oostfront aan. Oprichting van het vernietigingskamp Chelmno.
08 12 1941 (nacht) Jean Cassaert en Henri Verhaegen zouden worden opgehaald door een Brits vliegtuig maar ze worden verraden, ze kunnen beiden nipt ontsnappen.
09 12 1941 Ook China verklaart de oorlog aan de As-mogendheden. Japanse troepen landen op de Gilberteilanden. President Roosevelt roept via de radio het Amerikaanse volk op tot de oorlog tegen Japan, Duitsland en Italie
10 12 1941 Japan bezet de Filippijnen. Landing van Japanse troepen op Guam. In Tokio wordt de strijd uitgeroepen tot de Groot-Aziatische oorlog. De Engelse slagschepen de Prince of Wales en de Repulse worden tot zinken gebracht door Japan
11 12 1941 Duitsland en Italie verklaren de oorlog aan de Verenigde Staten van Amerika. Verdrag tussen Japan en Duitsland. Japanse strijdkrachten landen op Zuid-Luzon. Japanse eenheden trekken de Siamees-Birmaanse grens over, zij rukken zonder tegenstand een deel van Tenasserim binnen. De Nederlandse regering in Londen verklaart Italie de oorlog
12 12 1941 Japan bezet Bangkok. Franse joden voor het eerst geconcentreerd in het doorgangskamp Compiegne. Tweede bezoek van ir.A.A.Mussert aan Hitler, hij legt de eed van trouw af aan Hitler als Germaans Fuhrer.
12 12 1941 Roemenie, Hongarije en Bulgarije verklaren Amerika de oorlog.
14 12 1941 Begin van de Japanse aanval op Hongkong. Viering in Utrecht van het tienjarig bestaan der NSB. Oprichting van de Nederlandse Artsenkamer. Alle artsen zijn automatisch lid. Hitler verklaart dat Nederland in het Nieuwe Europa is toegelaten. De NSB wordt verheven tot enig leidend lichaam bij de politieke wilsvorming van het Nederlandse volk. Mussert sluit met Hitler een verbond op leven en dood. Alle NSB-ers hebben daaraan deel gekregen door hun vrijwillige eed op de leider. Hiermee zijn de andere politieke organisaties opgeheven.( zoals de Nederlanssche Unie, het Nationaal Front en de NSNAP) Hitler geeft het Oberkommando der Wehrmacht opdracht plannen voor de bouw van een nieuwe Westwall te ontwerpen ter beveiliging van het kustgebied langs de Atlantische Oceaan en Noordzee tot het noorden van Noorwegen tegen een geallieerde invasie.
15 12 1941 Defensieve gevechten van legergroep Midden voor Moskou
16 12 1941 Landing van Japanse troepen op Serawak, Brits-Borneo (aan de noodkust van Miri-Sarawak en Seria-Brunei). Rommel met zijn stellingen bij Gazala opgeven
16 12 1941 Conferentie van Moskou. Stalin en Eden. Stalin ontwikkelt een omvangrijk programma voor de reorganisatie van Europa. Politieke verdeling van Duitsland, verzwakking van Midden-Europa, erkenning van de Oost-Europese annexaties van de Sovjet-Unie door de Westerse mogendheden (Curzonlinie wordt nieuwe westelijke grens van de Sovjet-Unie)
17 12 1941 Het opperbevel van de Duitse Wehrmacht maakt bekend dat Duitsland in de periode van 22 juni tot 1 oktober in de Heldenkampf heeft verloren: 162 313 doden, 581 767 gewonden en 33 334 vermisten. Het aantal krijgsgevangenen bedraagt volgens dit bericht tot nu toe 3 806 860. Admiraal H.E.Kimmel als Amerikaans opperbevelhebber over de Pacificvloot door admiraal Chester W.Nimitz vervangen.
18 12 1941 Landing van Japanse troepen bij Hongkong en op Malakka bij Kota Baroe
18 12 1941 De Duitsers worden bij Cyrenaica (Noord-Afrika) in het defensief gedrongen
19 12 1941 Japan bezet Hongkong. Hitler neemt het opperbevel van het leger over; hij is ontevreden over de krijgsverrichtingen aan het Oostfront en ontslaat de generaals von Brauchitsch en Von Bock.
19 12 1941 (tot 4 juni 1942) Chennault vernietigt met zijn Flying Tigers in deze periode 247 Japanse vliegtuigen, 300 worden beschadigd en 1 500 Japanners worden gedood
20 12 1941 De Belgische regering in Londen verbreekt de diplomatieke banden met alle mogendheden die verbonden zijn met Nazi-Duitsland. Op hetzelfde moment verklaart Paul-Henri Spaak dat Belgie in oorlog is met Italie. Churchill spreekt zich uit tegen de erkenning van de Russische grenzen van 1941. Landing van Japanse troepen op Mindanao in de Filippijnen
21 12 1941 Landing van nieuwe Japanse strijdkrachten op Luzon. De Siamese regering sluit een verdrag met Japan
22 12 1941 Japanse invasie in de Golf van Lingayen. Japanse troepen landen op het eiland Wake. Eerste conferentie van Washington. Brits-Amerikaanse besprekingen.
22 12 1941 (tot 14 januari 1942) Conferentie van Washington (Arcadia) met Churchill, Roosevelt en de verenigde chefs van staven. Besluit: defensief tegen Japan op te treden en aan de strijd in Europa voorrang verlenen
23 12 1941 De Japanners bombarderen Rangoon. Generaal Douglas MacArthur trekt zich met zijn troepen van Manilla terug en het zo onverdedigd achter op het schiereiland Bataan;
24 12 1941 De Franse eilanden St.-Piere en Miquelon worden door marine eenheden van de Vrij Fransen bezet. Britse eenheden rukken Benghazi binnen. Rommel trekt zich terug op de stellingen bij El Agheila. Britse-Amerikaanse conferentie 'Arcadia) te Washington geopend. Overleg van Churchill en Roosevelt met de Britse en Amerikaanse staf over de gezamenlijke strategie. Het Amerikaanse eiland Wake geeft zich aan de Japanners over. Japanse troepen gaan in het gebied van Kuching op Sarawak aan land
25 12 1941 Hongkong geeft zich over aan de Japanners
26 12 1941 MacArthur laat Manilla evacueren. Militaire verbond tussen de Verenigde Staten, Groot-Brittannie en Chang-Kai-sjek afgesloten
27 12 1941 De Britse Kroonkolonie Hong Kong capituleert voor Japan. De Japanners landen op de Tambelaneilanden ten noordwesten van Borneo en op de Minahasa op Celebes
29 12 1941 Einde van de besprekingen van de Britse minister Eden te Moskou over de gezamenlijke oorlogvoering en naoorlogse samenwerking
30 12 1941 De Russen heroveren Kaloega op de Duitsers. Het Congres van India gaat akkoord met het verlenen van steun aan Engeland in de oorlog tegen Japan. Ghandi legt de leiding van de Congrespartij neer, Nehroe neemt haar over.
00 00 1941 (eind tot eind) Griekse hongerwinter: 360 000 Grieken ten gevolge van hongersnood om het leven gekomen.rovergang bij Beris-Slawl aan de Duitse legergroep Zuid overgeven. Duits-Roemeens verdrag van Tighina, waardoor Bessarabie (het gebied tussen Bug en Dnjestr) onder Roemeens burgerlijk bestuur komt
00 00 1942 (begin) De leider van een Berlijnse communistische partij, Robert Uhrig, en een aantal leden van de partij, die sedert 1939 actief was (verspreiding van een bijna maandelijks verschijnend blad, de Informationsdienst) door de Gestapo gearresteerd, de rest van de groep sluit zich aan bij de groep van Anton Saefkow.
00 01 1942 Begin van de U-botencampagne in de Noord-Amerikaanse en Canadese wateren van de Atlantische Oceaan: zware verliezen aan de koopvaardij toegebracht. Arcadia-conferentie in Washington, vorming van een gezamenlijke Brits-Amerikaanse legerstaf: de Combined Chiefs of Staff.
01 01 1942 Erkenning van het Atlantisch Handvest (United Nations Declaration) door 26 naties: de Verenigde Staten van Noord-Amerika, het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannie en Noord-Ierland, de Unie van de Socialistische Sovjet Republieken, China, Australie, Belgie, Canada, Costa Rica, Cuba, Tsjecho-Slowakije, de Dominicaanse Republiek, El Salvador, Griekenland, Guatemala, Haiti, Honduras, India, Luxemburg, Nederland, Nieuw-Zeeland, Nicaragua, Noorwegen, Panama, Polen, Zuid-Afrika en Joegoslavie. Pakt van de verenigde naties. Ondertekening van een verklaring door de vertegenwoordigers van de 26 naties in Washington: er zal geen afzonderlijke vrede met Japan of Duitsland gesloten worden.
01 01 1942 De Japanse luchtmacht begint met de dagelijkse bombardering van Singapore. Delen van de Japanse 48ste divisie bezetten Manilla. Jean Moulin, coordinator van de Franse Resistance in opdracht van generaal de Gaulle, boven Frankrijk gedropt. Hij weet in de zomer van 1942 de belangrijkste verzetsgroepen tot samenwerking te brengen
02 01 1942 Japan bezet Manilla. Dr.H.J.van Mook benoemd tot luitenantgouverneur van Nederlands-Indie. Het Duitse garnizoen van Bardia geeft zich over. Chinese troepen zijn Birma binnengetrokken tot ondersteuning van de Britse troepen van generaal Wavell.
03 01 1942 De bezetter verbiedt het beluisteren van radio-uitzendingen die niet door hen gecontroleerd worden. Vorming van het geallieerde ABDA- (American, Britisch, Dutch, Australian) Command onder leiding van generaal Wavell in Nederlands-Indie, het hoofdkwartier te Lemberg bij Bandung op Java
05 01 1942 De Nederlandse kerken protesteren gezamenlijk tegen de rechteloosheid van de Joden en vragen een gesprek met Seyss-Inquart aan. Mislukte Russische invasie op Sebastopol
06 01 1942 Roosevelt maakt als het ondubbelzinnige doel van de Amerikaanse politiek bekend: de verplettering van het Duitse militarisme
06 01 1942 Terugtocht van Duitse troepen naar de Marada-Marsa-el-Berga-stelling (Noord-Afrika
07 01 1942 Japan landt op Nieuw-Guinea, Celebes en de Molukken.
08 01 1942 Generaal Hopner, commandant van het 4de tankleger, die zijn troepen op eigen verantwoording het bevel gaf tot de terugtocht in de Winterstellung, wordt door Hitler uit het leger ontslagen
09 01 1942 Russische troepen rukken het district Smolensk weer binnen
10 01 1942 Japanse troepen landen op Noord-Celebes, Tarakan en Borneo. De Japanners in Birma steken de Salween over en bezetten Mantaben. Sir Archibald Wavell arriveert op Java
10 01 1942 Duitse luchtaanvallen op Liverpool en Merseyside
11 01 1942 Japanse troepen veroveren Koeala Loempoer, de hoofdstad van Malakka. Begin van de Japanse aanval op Nederlands-Indie begint met landingen bij het oliecentrum Tarakan op Borneo en bij Manado Kema Op Celebes
11 01 1942 Operatie Paukeslag voor de Amerikaanse kust, waarbij Duitse U-boten een scheepstonnage van 142373 bruto registerton tot zinken brengen
12 01 1942 Tarakan (Borneo) en Menado (Celebes) door Japanse troepen bezet. Britse eenheden heroveren Solloem
13 01 1942 De Nederlanders op Tarakan geven zich aan de Japanners over. Geallieerde regeringen confereren in Londen. Zij besluiten plechtig de oorlogsmisdadigers te bestraffen.
15 01 1942 Japanse bombardementen op de Molukken. Begin van deportaties vanuit het getto Lodz naar het kamp Birkenau-Auschwitz
15 01 1942 Raid van de RAF-bommenwerpers op Hamburg en Emden
16 01 1942 Het 16de Japanse leger begint van Thailand uit aanvallen op Birma. In Nederland komen de nieuwe zinken pasmunten in circulatie. De secretarissen-generaal nomen de Belgische voedselsituatie precair
17 01 1942 Capitulatie van ingesloten Duits-Italiaanse troepen in het gebied van Solloem-Halfaya-pas. Verliezen sinds het begin van de Britse offensieven op 18/11/41: 13 000 Duitses, 20 000 Italianen en 17 000 Engelsen. De Joden in het Nederlandse Zaandam moeten hun woonplaats verlaten; hun woningen worden verzegeld
17 01 1942 Dr.H.B.Wiardi Beckman bij een poging naar Engeland uit te wijken op het Scheveningse strand gearresteerd
18 01 1942 Militair verbond tussen Duitsland, Italie en Japan. Feodosia op de Krim door Duitse troepen veroverd
19 01 1942 Japanse bombardementen op Ambon, Celebes en Sumatra. Japans offensief tegen Birma
20 01 1942 De Russische generaal Timosjenko herovert Kertsj en Theodosia. In Rusland stabiliseert het front. De Wannsee-conferentie van de staatssecretarissen van de voornaamste Duitse ministeries onder voorzitterschap van Heydrich, waarbij deze de definitieve oplossing van het Jodenvraagstuk in geheel Europa door evacuering naar het oosten en andere maatregelen bekend maakt. Tijdens deze conferentie die o.a. werd bijgewoond door Eichmann, Schongarth en Freisler, werd besloten tot de Endlosung der Judenfrage. Voor deze Endlosung, die voor de slachtoffers niets anders dan de dood betekende kwamen alle joden in aanmerking. Heydrich legde op de conferentie een lijst voor met de aantallen die uitgeroeid moesten worden in elk land; De Endlosung werd gronding voorbereid: ook Engeland, Zweden, Zwitserland, Ierland, Spanje en Portugal werden erbij betrokken. Want eens zouden ook die landen onderworpen worden.
21 01 1942 De troepen van Rommel gaan tot de aanval over ter herovering van Cyrenaica
21 01 1942 Raid van RAF-bommenwerpers op Bremen en Emden
22 01 1942 Reimond Tollenaere, propagandaleider van het VNV (Vlaams Nationaal Verbond) sneuvelt aan het oostfront. Nederlanders verwoesten de olieboortorens bij Balikpapan aan de oostkust van Borneo opdat deze niet in Japanse handen zouden vallen. De Japanse strijdkrachten krijgen vaste voet op Nieuw-Ierland en in Rabaul, de hoofdstad van Nieuw-Brittannie. De Japanse troepen bezetten Minahasa. Engels bombardement op Enschede, ruim 30 doden.
23 01 1942 Inname van Rabaul op New Britain en Kavieng op New Ireland in de Bismarck Archipel. Kieta op Bougainville (Solomon Eilanden) door eenheden van de Japanse vierde vloot bekend. De Japanse luchtmacht voert hevige bombardementen uit op Lae, Nieuwe-Guinea. En protocollair verbond tussen de Poolse en Tsjechoslowaakse regering in ballingschap te Londen regelt een naoorlogse statenbond van beide landen. In Australie wordt de algehele mobilisatie afgekondigd. De Australische regering vraagt Londen en Washington om directe militaire versterkingen. Japanse landingen op Nieuw-Brittannie. Duitse troepen bezetten Agedabia. Russische doorbraak in het gebied tussen Smolensk en het Ilmenmeer
24 01 1942 De Britten maken voorbereidingen ter evacuatie van Benghazi. Op deze datum werken al 180 000 Nederlandse arbeiders in Duitsland. Japanse landingen bij het oliecentrum Balikpapan op Borneo en bij Kendari op Celebes. Slag in de straat van Makassar. De Australische premier Curtin eist zitting in het Britse oorlogskabinet.
25 01 1942 Het vriest twaalf graden onder nul in Belgie, de bevolking tracht te overleven zonder steenkool en gas. Vroegere Duits-Joodse families uit Hilversun moeten naar Westerbork.
26 01 1942 Aankomst van de eerste Amerikaanse troepen in Noord-Ierland. Dit lokt hevig protest uit van de Ierse minister-president de Valera. Japanse landing op de noordelijke Salomonseilanden.
28 01 1942 Bombardement op Rotterdam, 24 doden. Japanse bombardementen op de Molukken en landing op de westkust van Borneo bij Pontianak
28 01 1942 Herovering van Vyrenaica door de Duitse troepen. Generaal Timosjenko dringt de Oekraine binnen
29 01 1942 Conflict tussen Alfred Rosenber, de minister voor de bezette gebieden in het Oosten, en Erich Koch, de rijkscommissaris voor de Oekraine, over de herinvoering van de godsdienstoefeningen in de Oekraine. Generaal Auchinleck meldt Churchill, dat hij vreest Benghazi, in elk geval tijdelijk, te moeten ontruimen. Rommel herovert Benghazi
30 01 1942 De Japanners bezetten in Birma Moelmein. Max Blokzijl wordt leider van het Persgilde
00 01 1942 (eind) Begin van de deportaties van Duitsland naar Theresienstadt
01 02 1942 Installatie van een Noorse regering onder leiding van minister-president Quisling door de Rijkscommissaris Terboven. De eerste groep Nederlandse joden wordt in de werkverruiming geplaatst. Later wordt er te Ellecom een speciaal kamp met SS-bewaking opgericht
02 02 1942 Japanse landingen op Ambon
03 02 1942 De namen van de levende leden van het Huis van Oranje worden verboden. Ambon capituleert. De Japanners beginnen Port Moresby op Nieuw-Guinea te bombarderen.
06 02 1942 Het offensief van Rommel loopt vast
07 02 1942 De tegenoffensieven van de Duits-Italiaanse tankgroep Afrika komen in het gebied van El Gazala (ten westen van Tobroek) tot staan;
07 02 1942 Laatste fase van de strijd om Singapore: nadat eenheden van de Japanse gardedivisie in de nacht van 8/2/42 op het eiland Ubin in het oostelijk deel van de Straat van Johore zijn geland, begint op dezelfde dag de beschieting van het eiland Singapore door de artillerie van het 25ste Japanse leger. In de nacht van 10/2/42 steken de 5de en de 8ste Japanse divisie de Straat van Johore over, waarna de volgende nacht de gardi-divisie en twee tankeenheden volgen. Tot 15 februari dringen de Japanners de Britten in de stad Singapore terug, waarop de verdediger, luitenant-generaal Percival, 's avonds op 15 februari met ongeveer 70 000 man capituleert voor de opperbevelhebber van het Japanse leger, luitenant-generaal Yamashita
07 02 1942 Verdediging van het zuidoostelijke strand van Cyrenaica door Duitse troepen
08 02 1942 Albert Speer wordt door Hitler minister voor de oorlogsindustrie benoemd in plaats van de om het leven gekomen Reichsminister fur Bewaffnung und Munition, Fritz Todt. De Japanse luchtmacht voert een aanval op Soerabaja uit. Japanse eenheden bezeten Gasmara op New Britain (Bismarck Archipel)
08 02 1942 Duitse legereenheden zijn in Demjansk omsingelde door Russische legers
10 02 1942 De Japanners landen op Makassar en Sumatra. Protest van 2 400 kunstenaars tegen de Kultuurkamer aangeboden aan Seyss-Inquart
12 02 1942 De slagkruisers Scharnhorst en Gneisenau en de zware kruiser Prinz Eugen ontsnappen uit de haven van Brest door Het Kanaal naar de Noordzee
14 02 1942 Japanse parachutisten voeren een landing uit op Zuid-Sumatra. Protesbrief van de Noorse bisschoppen aan de minister van kerkelijke zaken en onderwijs over de nieuwe nazificatiemaatregelen
15 02 1942 Palembang wordt door de Japanners veroverd. Luitenant-generaal Percival, opperbevelhebber van de Engelse troepen in Singapore, ondertekent de onvoorwaardelijke overgave van Singapore. Er worden 138 000 Britse en Australische soldaten krijgsgevangen genomen
16 02 1942 De integratie van het Amerikaanse en Britse opperbevel, de Combined Chiefs of Staff, komt tot stand. Nieuwe landbouwwet voor de bezette gebieden in het oosten door Rosenberg uitgevaardigd. Een U-boot brengt bij Aruba een tanks tot zinken en vuurt op de installaties aan de wal
16 02 1942 Eerste Duits-Italiaanse onderzeeboot-operaite in de Caribische Zee en in de wateren rondom de Antillen: 6 U-boten brengen 32 schepen van tezamen 158 395 BRT. tot zinken, 5 Italiaanse onderzeeers brengen 16 schepen met in totaal 96 305 BRT. tot zinken
19 02 1942 De op Bandoeng (Java) gestationeerde Amerikaanse B-17 vliegtuigen worden door de Japanse luchtmacht vernietigd
20 02 1942 De Duitsers besluiten om 627 000 Russen in Duitsland te laten werken. Japanse landingen op Bali en Timor.
21 02 1942 Nederlands-Indie ontvangt nieuwe commando's uit Washington: Java moet tot het uiterste worden verdedigd door zee- en luchtmacht. Britse troepen in Birma beginnen de terugtocht over de Sittang
22 02 1942 Als eerste Amerikaanse commando in Europa wordt in Engeland het US Army Bomber Command onder brigadegeneraal Eaker opgericht. President Roosevelt geeft aan D.MacArthur het bevel om Bataan te verlaten.
23 02 1942 De Russen openen een nieuw offensief aan het centrale front. Bali grotendeels door de Japanners bezet.
24 02 1942 Eenheden van de Japanse vloot o.l.v. admiraal Nisjimoera in de Java Zee gesignaleerd. Het Poolse Verbond voor gewapende strijd krijgt de naam Armia Krajowa (AK), Vaderlands leger.
25 02 1942 ABDA-Command opgeheven, de verdediging van Java wordt aan de Nederlanders overgelaten, Britse, Australische en Amerikaanse eenheden zullen hulp bieden.
26 02 1942 Eenheden van de Japanse vloot o.l.v. admiraal Moerita in Straat Karimata gesignaleerd
27 02 1942 Slag in de Javazee. Tevergeefs proberen de geallieerde zeestrijdkrachten (onder bevel van schout-bij-nacht Doorman) met 5 kruisers en 9 torpedobootjagers de vanuit de Straat van Makassar naar het zuiden varende Japanse invasievloot voor Java tegen te houden. Engelse commandoraid op Bruneval ter verkrijging van gegevens over het aldaar geplaatste radarapparaat.
27 02 1942 Slag in Javazee, de geallieerde eenheden staan onder bevel van Schout-bij-nacht K.Doorman. De Nederlandse schepen De Ruyter, Java en Kortenaer gaan verloren. De Britten verliezen de Electra en de Jupiter
28 02 1942 Japan landt op Java. Eerste wapendroppings boven Nederland
28 02 1942 Japanse landing op Java.
00 03 1942 In Warschau centrum van de Poolse zionistische jeugdbewegingen wordt tot de oprichting van een gezamenlijke joodse strijdorganisatie besloten. Hieraan nemen ook de communisten deel. De inspectie van de concentratiekampen organisatorisch ingedeeld bij het Witschaftverwalungshauptamt, waarover Oswald Pohl de leiding had. Eerste malaria-experiment op gevangenen in het kamp Dacahu
02 03 1942 Japanse troepen landen op Zamboanga (Mindanao)
04 03 1942 Geheim bevel van de Reichssicherheitshauptamt betreffende de toelating van de Noorse, Deense, Nederlandse en Belgische nazi- en fascistengroepen als enige bevoegde partijen in deze landen (Noorwegen Quisling; Denemarken: Clausen; Nederland:Mussert; Belgie:Leon De Grelle, Staf de Aerge)
05 03 1942 Bevel van de OKW ter verovering van het Russische schiereiland Kertsj en de vestiging Sebastopol op de Krim
06 03 1942 In Belgie wordt de gedwongen tewerkstelling voor werklozen in Duitsland ingevoerd. De Sicherheitspolizei (SD) onder leiding van Schreieder arresteert de in november '41 gedropte SOE-agent Lauwers. Hiermee begint het zogenaamde Englandspiel. Batavia wordt door de Japanners bezet.
07 03 1942 Het 15de Japanse leger verovert o.l.v. Loto Rangoon, de hoofdstad van Birma
08 03 1942 Capitulatie van de Nederlandse strijdkrachten (o.l.v. generaal Ter Poorten) op Java. Daarmede is geheel Nederlands-Indie in Japanse handen. Rangoon door Japanse eenheden bezet. Japanse bezetting van Lae en Salamanua aan de Huon Golf in Nieuw-Guinea. Capitulatie van de Nederlandse-Indische regering te Kalidjati. Op Midden- en Noord-Sumatra blijven Nederlandse troepen de strijd voortzetten. Von Rundstedt volgt Von Witzleben op als Duits opperbevelhebber in het westen
08 03 1942 RAF-bommenwerpercommando valt Essen aan
09 03 1942 Begin van de Japanse bezetting op Java. Brits-Griekse overeenkomst in Londen getekend met betrekking tot organisatie en inzet van Griekse gewapende legereenheden
09 03 1942 RAF-bommenwerpercommando valt Essen aan
10 03 1942 Het Waalse legioen defileert in de Brusselse straten. De Hongaarse rijksbestuurder von Horthy benoemt Nikolaus Kallay tot Hongaars minister president en minister van buitenlandse zaken. Bomaanslag op het hoofdkwartier van de Rex-beweging in Brussel. Aanmeldingsplicht van 24-jarige studenten, die niet in hun onderhoud kunnen voorzien, bij de Gewestelijke Arbeidsbureaus. Bandoeng valt in handen van de Japanners
11 03 1942 De Amerikaanse generaal Joseph Warren Stilwell krijgt het commando over de beide Chinese divisies die in Birma opereren.
13 03 1942 Koffiesurrogaat in Nederland op de bon. De Duitsers bevelen de deportatie van 110 000 Roemeense joden
14 03 1942 In Nederland zijn de bronzen centen ingetrokken
15 03 1942 Hitler voorspelt in zijn reden ter gelegenheid van de Heldengedenktag de vernietiging van het Rode Leger in de zomer van 1942.
17 03 1942 MacArthur komt in Australie aan, hij wordt geallieerd opperbevelhebber in het zuidwestelijk gebied van de Stille Oceaan (hoofdkwartier Sydney, Australie) generaal Wainwright blijft opperbevelhebber op de Filippijnen. De Duitsers open het vernietigingskamp Belzec (tot midden december 42 gebruikt)
17 03 1942 Deportaties vanuit het getto Lublin naar Belzec en andere vernietigingskampen
18 03 1942 Memorandum van Schenckendorff over het gebruik van Russische vrijwilligers. Tot deze datum zend de Nirom (Nederlands-Indische Radio Omroep) nog het Wilhelmus uit
20 03 1942 Generaal Wainwright bevelhebber val alle Amerikaanse troepen op de Filippijnen
21 03 1942 SA-Obergruppenfuhrer und SS-Obergruppenfuhrer Fritz Sauckel (Reichsstatthalter van Thuringen) wordt bij Erlass van Hitler Generalbevollmachtigte fur den Arbeitseinsatz benoemd: inschakeling van in totaal 7,5 miljoen buitenlandse arbeiders (Fremareiter) en ongeveer 30 miljoen Duitse burgers in de Duitse fabrieken
22 03 1942 Tweede slag aan de Syrte tussen de Italiaanse en Britse marine. Sir Safford Crips arriveert in Karachi met het voorstel India na het einde van de oorlog de volledige Dominion-status met het recht van uittreding te verlenen.
23 03 1942 Japanse troepen bezetten de Andamanen-eilanden in de Indische Oceaan
26 03 1942 In Duitsland wordt een bevel van kracht tot Kennzeichnung van Joodse woningen: op de voordeur moet een gele ster aangebracht worden. De Joden uit Beverwijk, Bloemendaal, Den Heler, Santpoort, Zandvoort, Alkmaar en IJmuiden in Nederland moeten zich naar Amsterdam begeven. Eveneens alle Joden uit Zeeland. Eerste RSHA-transport afkomstig uit Slowakije komt in Bierkenau binnen? Aldus werden de transporten aangeduid die door Amt IV B 4 (Eichmann) van het Reichssicherheishaupamt naar Auschwitz en andere vernietigingskampen werden geleid. Uit de Engelse haven Fallmouth vertrekt een expiditiegroep voor de raid op St.Nazaire.
27 03 1942 De Engelse raid op St.Nazaire.
28 03 1942 Het eerste transport van Slowaakse Joden arriveert in Auschwitz om te worden vergast
28 03 1942 Aanval op Lubeck door de Engelse luchtmacht
30 03 1942 Aankomst van het eerste RSHA-transport uit Frankrijk in Birkenau. Nieuwe commando's door de Amerikaanse legerleiding ingesteld. MacArthur opperbevelhebber van de Amerikaanse strijdkrachten in het zuidwestelijk gebied van de Pacific (Australie, Filippijnen, Solomon Eilanden, Bismarck Archipel en Nederlands-Indie zonder Sumatra). Admiraal C.W.Nimitz opperbevelhebber commando in overige Pacific-Ocean Area.
31 03 1942 De regering van Liberia staat Amerika voor de duur van de oorlog het recht toe om luchtmachtbases in haar land aan te leggen
31 03 1942 Landing van Japanse troepen op Christmas-Island (ten Zuidwesten van Java)
00 04 1942 (begin) Internering van Europese mannen, vrouwen en kinderen vooral in Zuid-Sumatra.
00 04 1942 Jean Moulin richt het Comite General des experts (CGE) en het Bureau d'information et de propagande (BIP) op.
01 04 1942 Hendrik De Man verlaat Belgie en trekt zich terug in Zwitserland. Japanse landingen vanuit Nederlands-Oost-Indie op de kust van Nederlands Nieuw-Guinea van Sorong tot Hollandia.
02 04 1942 Hevige luchtaanvallen van het tweede Duitse vliegercorps en Italiaanse bommenwerpers op Malta, met het doel het eiland stormrijp te maken
03 04 1942 Slotfase van de strijd op Bataan en de Filippijnen. Het 14de Japanse leger (o.l.v. Homma) breekt met de 4de infanteriedivisie en de 65ste brigade door het front van de 41ste Filippijnse divisie en werpt dan met de 21ste en de 16de infanteriedivisie de rechtervleugel van Amerikaanse en Filippijnse eenheden terug. Het 11de Amerikaanse korps (o.l.v. King) wordt na vergeefse tegenaanvallen op 6 april onder de voet gelopen en op 9 april tot de capitulatie gedwongen. Van de 78 000 man kunnen zich slechts 2 000 in de vesting op het eiland Corregidor in veiligheid brengen
04 04 1942 De Belgische rantsoenen blijven kleiner dan de Franse en Nederlandse
05 04 1942 Fuhrer-Weisung nr.41 voor het Duitse zomeroffensief van 1942 in de zuidelijke sector van het Oostfront: vier operaitefases met het einddoel, tot de Kaukasus door te stoten, de aardoliegebieden van Bakoe verwerven de grens van Iran te bereiken. Bijna de gehele clerus van de Noorse Staatskerk legt in navolging van zijn besschoppen uit protest het ambt neer voor zover het de officiele betrekkingen met de staat betreft. De Noorse kerk wordt hierdoor een vrij kerk. Bisschop Berggrav wordt gearresteerd
06 04 1942 Japan verovert Sumatra
07 04 1942 Leden van de Nirom worden wegens het uitzenden van het Wilhelmus onthoofd (vlg 18/3/42)
09 04 1942 Voortaan moeten mijnwerkers ook op zon- en feestdagen werken. Het Amerikaanse garnizoen o.l.v. generaal King op Bataan geeft zich over. Bespreking van Sauckel met Seyss-Inquart over de werving van Nederlandse arbeidskrachten voor de Duitse industrie, hij eist voor 15 mei 30 000 Nederlandse metaalarbeider, Holland-Aktion I
09 04 1942 Vruchtloze aanval van de Russen op het Kertsjfront
10 04 1942 De Japanners beginnen met een 3 weken durend bombardement op Corregidor. Nederlands Herderlijk schrijven in de kerken over de toenemende rechteloosheid (o.a. met betrekking tot de Joden en de Arbeidsdienst). 4 852 man van het 14de Japanse leger landen op de oostkust van Cebu (Filippijnen) en overmeesteren in een twee dagen durende strijd 6 500 Amerikanen en Filippino's, die het eiland verdedigen. In Nederland distributie van tabak en versnaperingen. Het Indiase Congres verwerpt de Britse voorstellen met betrekking tot de naoorlogse status.
11 04 1942 Alle 'vreemdelingen' op Java boven 17 jaar moeten zich laten registreren.
13 04 1942 In Nederland worden 7 doodvonnissen voltrokken, waaronder Henk Sneevliet, leider van de RSAP.
14 04 1942 Bolero-plan van generaal Marshall te Londen door de Britse regering en de chefs van staven geaccepteerd. Dit betekent de opbouw van een Amerikaanse strijdmacht in het Britse koninkrijk voor militaire acties in Europa
15 04 1942 Hitler besluit, dat de verenigde troepen van Hongarije, Italie en Roemenie tijdens de zomerveldtocht tot eigen legers moeten worden gegroepeerd
16 04 1942 De oprichting van ondernemingen wordt verboden. Japans operatieplan voor de tweede oorlogsfase in hoofdlijnen vastgelegd. 4 160 man van het 14de Japanse leger landen op Panay. De verdedigers, 7 000 Amerikanen en Filippino's trekken zich in de binnenlanden terug voor een guerrillaoorlog
18 04 1942 De Amerikaanse luchtmacht bombardeert o.l.v. luitenant-kolonel J.Doolitle voor het eerst Tokyo, de Japanse hoofdstad en de havenstad Yokohama maar ook Kobbe en Nagoya. Alle zestien de toestellen gaan bij de landing in China door slecht weer verloren. Het bombardement was gepland op 19 april maar doordat de vliegdekschepen de Hornet van waar uit de B-25 moesten opstijgen werden ontdekt door de Japanse radar moesten ze vroeger starten. De president verklaarde in een toespraak dat de toestellen op gestegen waren van de basis Sangri La. Pierre Laval wordt hoofd van de Vichy regering
20 04 1942 Een eenheid van 47 spirtfires wordt door de Amerikaanse vliegdekschip Wasp naar Malta gebracht. Aangekomen vernietigde de Luftwaffe de eenheid volledig. Doordat de radar op Sicilie het onderschept had was de Luftwaffe gealarmeerd. Het oppercommando van de Wehrmacht staat de vorming en opstelling aan het front van Kaukasische en Rukmeense vrijwilligerslegioenen toe.
21 04 1942 Verbod tot het betreden van strand en duinen van Den Helder tot Hoek van Holland
24 04 1942 Hevige Engelse bombardementen op Rostock
25 04 1942 Hevige luchtaanvallen op Bath, Norwich en York door de Duitse luchtmacht
29 04 1942 Verordening tot het draging van de Jodenster in Nederland vanaf 2 mei. Arisering van het bedrijfsleven. De Britten ontruimen Mandalay. Japanse troepen bezetten Lashio in Birma en snijden daarmee de Birmaweg, de enige landverbinding met China, definitief af. Begin van een geallieerde luchtbrug van Assam naar China. Pierre Laval brengt een bezoek aan Hitler. Ter vervanging van de vakbonden wordt het Nederlandse Arbeidsfront opgericht o.l.v. H.J.Woudenberg.
29 04 1942 Ontvangst van Mussolini en Ciano in kasteel Klesshein bij Salzburg. Thema is het verloop van de strijd in de Sovjet-Unie. Ciano schrijft in zijn dagboek: De Russische koude is door Hitlers genie overwonnen... Ze komen in het Berghof dan overeen tijdens besprekingen, om eind mei in Noord-Afrika tot de aanval over te gaan op Tobroek in te nemen. Daarna zal in juli, voordat de Duits-Italiaanse troepen naar Egypte opdringen, het eiland Malta door paratroepen worden veroverd (operatie Herkules)
30 04 1942 Het Japanse keizerlijke hoofdkwartier geeft het China-expiditieleger de opdracht, de luchtbases Yushan, Lishio en Chuckow te veroveren. Hongarije en Roemenie zullen voedsel leveren t.b.v. de Winterhulp en het Rode Kruis Voorjaar
00 05 1942 Ontmoeting van Sauckel met Laval. Sauckel eist direct 250 000 Franse arbeidskrachten voor tewerkstelling in Duitsland. Te Montpelier wordt de Mouvement de la Jeunesse Sioniste (MJS) opgericht. Eerste arrestaties van Italiaanse joden. Zij worden geinterneerd in kampen in Salerno, Cosenzo en Chioti. De eerste ondergrondse Nederlandse bladen bereiken Londen
01 05 1942 Het strand tussen Hoek van Holland en Den Helder wordt Sperrgebiet. Alle kustbewoners worden geevacueerd. Oprichting van het Nederlandse Arbeidsfront, dat onder leiding van de NSB'ers HH.J.Woudenberg staat.De 56ste divisie van het 15de Japanse leger bezet Manalay in Noord-Birma
02 05 1942 De Joden in Nederland worden verplicht de Davidster te dragen
03 05 1942 Alle joden vanaf zes jaar moeten in het openbaar een jodenster dragen. In een proces tegen de Ordedienst (OD) worden 79 doodvonnissen uitgesproken, 72 worden er voltrokken
04 05 1942 De eerste nauwkeurig te dateren selectie in het kamp Birkenau (Auschwitz). Eerste vernietiging van een volledig transport (ui het getto Sosnowitz) in Birkenau. Het konvooi bestond uit 1 200 mannen, vrouwen en kinderen. 460 Nederlanders worden opgepakt als gijzelaar en naar Haaren (Noord-Brabant) overgebracht. De Britten evacueren uit hun laatste Birmaanse haven aan de Golf van Bengalen, Akyab.
04 05 1942 Zeeslag in de Koraal-Zee: eerste zeeslag in de geschiedenis waarin de strijd werd door de vliegtuigen en de schepen zelf geen contact met elkaar hadden. De Japanners verliezen het vliegdekschip Shoho, het zwaar beschadigde vliegdekschip Shokaku kan hersteld worden. De Amerikaanse verliezen: het vliegdekschip Lexington, een tanker en een torpedoboot
05 05 1942 Het Japanse keizerlijk hoofdkwartier geeft opdracht operatie Midway in de eerste week van juni uit te voeren. Britse troepen landen op Madagascar
06 05 1942 Japanse troepen veroveren het eiland Corregidor en maken 11 574 Amerikanen en Filippino's krijgsgevangen. Hiermee zijn de Filippijnen geheel in Japanse handen gekomen. Generaal Wainwright ondertekent de capitulatie ten overstaan van de Japanse generaal Homma. 400 man van de Nederlandse Arbeidsdienst, die naar het Oostfront vertrekken, leggen de eed van trouw af op Hitler
06 05 1942 Russische legers omsingelen Duitse legereenheden Cholm.
07 05 1942 Japanse en Amerikaanse oorlogsbodems bekampen elkaar nabij Nieuw-Guinea. Deze slag om de Koraalzee eindigt onbeslist. Het Japanse vliegdekschip Shoho wordt tot zinken gebracht. Capitulatie van alle Amerikaanse troepen op de Filippijnen. In Nederland worden 6 doodvonnissen voltrokken in verband met de overval op een distributiekantoor.
08 05 1942 Duits offensief in de Krim (Sebastopol) Tijdens de 2¢Xaanval wordt de Dikke Berta ingezet om Sebastopol te veroveren omdat ze de stad anders niet klein krijgen. Ten zuidoosten van Nieuw-Guinea eindigt de Slag in de Koraalzee onbeslist. Het Amerikaanse vliegdekschip Lexington getorpedeerd. De Japanse invasievloot voor Port Moresby moet terugkeren. Hervatting van het Duitse offensief aan het oostfront, voornamelijk in de Krim.
09 05 1942 Bespreking te Poltawa tussen Hitler en de legeraanvoerders van de in het zuidelijk gedeelte van Rusland gelegerde troepen. Begin van een groot Russische offensief door het Zuid-westfront (o.l.v.maarschalk Timosjenkp) op het Donjets-bruggehoofd bij Isjim met het doel Charkow ter heroveren.
11 05 1942 In Nederland worden 24 veroordeelden uit het Maastrichtse OD-proces terechtgesteld
12 05 1942 Russische tegenoffensief in de richting van Karkov mislukt. De eerste nauwkeurig te dateren massavernietiging van een geheel transport door gifgas in Auschwitz: ca 1 500 joodse mannen, vrouwen en kinderen uit Sosnowitz
14 05 1942 Decreet over de verplichte tewerkstelling in Duitsland van Poolse arbeidskrachten
15 05 1942 Ruim 2 000 vroegere Nederlandse beroepsonderofficieren weer in Duitse krijgsgevangenschap. Himmler en Heydrich brengen een bezoek aan Nederland
16 05 1942 Te Corregidor geven de Amerikanen zich over. Japan verovert in de tweede helft van de maand Birma helemaal. De Britse en Nederlandse krijgsgevangenen worden van Belawan naar Zuid-Birma gedeporteerd.
17 05 1942 Aanvang van een Duitse tegenaanval met het 17de leger (generaal Hoth) en het 1ste tankleger (generaal Von Kleist) tegen het Russische offensief in de richting van Charkow. Op 22 mei komt een verbinding met het 6de leger (generaal van de tankgroepen Paulus) tot stand in het gebied Balakleja. Hierdoor worden de Russische aanvalsleger afgesneden. Leden van de Nederlandse SS leggen een eed van touw aan de Fuhrer af. In Nederland worden talrijke personen gevangen genomen en als gijzelaars overgebracht naar het Grootseminarie te Haarlem (Noord-Brabant). Oprichting van het vernietigingskamp Sobibor.
17 05 1942 De slag bij Charkow
20 05 1942 Molotow bezoekt Londen. Birma in Japanse handen.
21 05 1942 Hitler stelt operatie Herkules (de verovering van Malta) voor onbepaalde tijd uit.
21 05 1942 Conferentie in Londen tussen de Sovjet-Unie en Engeland. De Sovjet-Unie laat onder druk van de geallieerden haar territoriale eisen vallen.
22 05 1942 30 000 exemplaren van het eerste nummer van het pamflet de Vliegende Hollander boven Nederland uitgeworpen
22 05 1942 Eerste vergadering in uitgebreide kring van leden van de Kreisauer Kreis op Schloss Kreisau, het landgoed van de belangrijkste figuur van deze groepen, Helmuth James Graf von Moltke.
25 05 1942 De Japanners bezetten Lombok, Flores en Soembawa
26 05 1942 In Belgie moeten joden voortaan een gele ster dragen. Begin van de operatie Theseus: offensief van het Duits-Italiaanse tankleger (o.l.v. generaal Rommel) op het El Gazalafront; doel: de verovering van Toroek. Het Duitse Afrika-korps telt met 2 zware en 1 licht tankdivisie tezamen 333 tanks, het XXste Italiaanse korps met 1 tank- en 1 gemotoriseerde divisie tezamen 228 tanks op de aanvalsvleugels in het zuiden, het Xde en het XXIste Italiaanse korps met 4 infanteriedivisies. Engelse strijdkrachten: het XXXste korps met 2 tankdivisies en 1 gemotoriseerde brigade, het XIIde korps met 3 gemotoriseerde divisies. Tegenover 542 vliegtuigen van de Luftwaffe kan de Engelse Desert Air Force 604 toestellen in de lucht brengen. Sluiting van een Engels-Russisch verdrag voor 20 jaar ter gelegenheid van een bezoek van Molotow in Londen. Geen territoriale clausules, afwijzing van afzonderlijke vrede
26 05 1942 Slag om de Ain-el-Gazala-stelling
27 05 1942 Het Tsjechische verzet pleegt een aanslag te Praag op Reinhard Heydrich, de Reichsprotektor van Bohemen en Moravie. De Gestapo executeert 1 331 Tsjechen als represaille na de aanslag. Bekendmaking van het bevel tot het dragen van de jodenster in Belgie.
28 05 1942 Beeindiging van de ketelslag ten zuiden van Charkow, 24 000 Russen gaan in krijgsgevangenschap. De Enterprise en de Hornet bereiken Midway.
29 05 1942 Hitler ontvangt de leider van een Indische anti-Engelse beweging, Shoebhas Chandru Bose. De joden in Vicy-Frankrijk worden verplicht de davidster te dragen
29 05 1942 Conferentie te Washington tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten. Roosevelt zet zijn ideeen uiteen over de ontwapening van Duitsland, over controle en toezicht op de zware Duitse industrie ter voorkoming van een heimelijke herbewapening, en over het toekomstige politionele optreden van de grote mogendheden. Molotow bevestigt de algehele instemming van Stalin met deze voorstellen
30 05 1942 Luxemburg wordt hij het Duitse Rijk gevoegd
30 05 1942 Luchtaanval op Keulen. 1 407 Engelse bommenwerpers, opgestegen van 52 vliegvelden, werpen in totaal 1 455 ton bommen af; 460 doden en 45 000 daklozen. De Engelse verliezen: 40 bommenwerpers, bovendien 45 zwaar beschadigd waarvan 12 bij de landing verloren gaan
31 05 1942 Canterbury wordt aangevallen door de Duitse luchtmacht. In Tokio wordt besloten Nederlands-Indie bij het Japanse keizerrijk in te lijven
00 06 1942 Saukel eist opnieuw van Laval 150 000 Franse arbeider op voor de Duitse bedrijven in ruil voor vrijlating van 50 000 Franse krijgsgevangenen
01 06 1942 Het Duits-Italiaanse offensief loopt vast. De Engelsen nemen de commandant van het Duitse Afrikacorps, generaal Cruwell, gevangen
01 06 1942 956 Engelse bommenwerpers vallen Essen en het Ruhrgebied (o.a. Duisburg en Oberhausen) aan, 31 bommenwerpers worden neergehaald.
03 06 1942 Slag om Midway. Plan van de Japanners: na een zijdelingse aanval op de Aleoeten met sterke eenheden op de Midway-eilanden te landen en met alle beschikbare strijdkrachten van de verenigde vloot (o.l.v.admiraal Yamamoto) de ter ontzetting van de Aleoeten opstomende Amerikaanse vloot tot de beslissende slag te dwingen. Bij een slag van vliegtuigen opgestegen van vliegdekschepen, verliezen de Japanner de vliegdekschepen Akagi, Kaga, Soryu> en Hiryu terwijl het Amerikaanse vliegdekschip Yorktown na bomtreffers door een onderzeeer tot zinken wordt gebracht
04 06 1942 Heydrich sterft aan de gevolgen van de aanslag die enkele dagen tevoren door het Tsjechisch verzet op hem werd gepleegd. Zware Duitse represailles zullen volgen. Het offensief van de Japanse troepen tegen de 12de Chinese legergroep leidt tot de inname van de luchtbasis Fuchow. De Yorktown wordt tijdens de slag om Midway zodanig getroffen dat het schip moet worden prijsgegeven. De Britten voeren een tegenaanval uit op het front van Rommel. De aanval mislukt. Alle joodse burgers moeten de Davidster dragen
05 06 1942 Het eerste transport van Belgische joden arriveert te Birkenau. De Japanse kruiser Mikuma wordt tot zinken gebracht door Amerikaanse duikbommenwerpers van het vliegdekschip Enterprise. Mexico sluit zich aan bij de Verenigde Naties
06 06 1942 Japanse onderzeeboten brengen het zwaar beschadigde Amerikaanse vliegdekschip Yorktown tot zinken. Nadat Heydrich aan zijn verwondingen is voerleden, laat Goring in Berlijn 152 Joden bij een Sonderaktion neerschieten
07 06 1942 Operatie Storfang: begin van de aanval op Sebastopol door het 11de Duitse leger (o.l.v. Generaal Von Manstein) met 7 1/2 divisies en 1 1/2 divisie
09 06 1942 De Sovjetregering garandeert de oude grenzen van Tsjecho-Slowakije
09 06 1942 De SS neemt wraak op de dood van Reinhard Heydrich door het Tsjechische dorp Lidici met de grond gelijk te maken. 199 mannen worden doodgeschoten, 195 vrouwen overgebracht naar een concentratiekamp samen met 70 kinderen
10 06 1942 De Filippijnen sluiten zich aan bij de Verenigde Naties. Generaal Auchinleck maakt een schatting van de Britse verliezen in Noord-Afrika: 2 000 doden en gewonden, 8 000 in krijgsgevangenkamp, voorts verloren ze 350 tanks. Ze maakten 4 000 Duitsers krijgsgevangen en stelden 400 tanks buiten gevecht
10 06 1942 Uit het getto van Theresienstadt trekken 3 treinen met 3 000 Tsjechische Joden die in Wit-Rusland worden omgebracht als represaille na de aanslag op Heydrich
10 06 1942 De verwoesting van Lidice als vergelding voor de aanslag op Heydrich
11 06 1942 Cardijn en drie van zijn medestanders worden in hechtenis genomen. Het Engelse kabinet besluit eerst dan tot een geallieerde landing in Noord-Frankrijk over te gaan, als daarvoor genoeg strijdkrachten beschikbaar besteld kunnen worden. Over dit besluit wordt een memorandum aan Roosevelt gezoden (20/6); in plaats van invasie in Noord-Frankrijk wordt een landing in Noord-Afrika voorgesteld. Nederlandse boeren zullen via de Oostcompagnie als kolonisten naar West-Rusland vertrekken
12 06 1942 In Oost-Europa voert Hitler de slavernij voor alle Slavische volkeren in. Himmler keurt het zogenaamde Generalplan Ost goed. De volken van Oost-Europa moeten naar Siberie worden overgebracht; ongeveer 85% van de Polen, 65% van de Oekrainers, 75% van de Wit-Roethenen en 50% van de Tsjechen
13 06 1942 De Japanners landen op de Aleoeten waardoor een der verbindingswegen tussen Amerika en Rusland wordt afgesneden
14 06 1942 Alle Europese mannen op Java worden geinterneerd.
15 06 1942 Redevoering van Hideki Todjo in Tokio waarin hij de Filippijnen onafhankelijkheid toezegt
17 06 1942 Hitler keurt een plan van de bevelhebber van de U-boten goed om een verrassingsaanval op het scheepsverkeer voor de Braziliaanse kust uit te voeren. Door een protest van het ministerie van buitenlandse zaken wordt het plan echter op 29 juni afgelast. Churchill vertrekt naar Washington
18 06 1942 Generaal-majoor Spats neemt het commando over van het 8ste Amerikaanse luchtmacht in Engeland
18 06 1942 Conferentie van Washington tussen Roosevelt en Churchill (voortijdig afgebroken wegens kritieke toestond in Noord-Afrika) over het tweede front en het atoom onderzoek.
20 06 1942 De Japanners bombarderen Vancouver, in Canada
21 06 1942 Tobroek wordt veroverd door de Italiaans-Duitse strijdkrachten. Ruim 25 000 Britten worden krijgsgevangen gemaakt De Duits-Italiaanse opmars in Noord-Afrika word tot stilstand gebracht bij El Alamein.
22 06 1942 Overeenkomst tussen Vichy-frankrijk en Duitsland in ruil voor de vrijlating van Franse krijgsgevangenen worden Fransen in Duitsland tewerkgesteld. Generaal Rommel word tot veldmaarschalk bevorderd. De Joden in Nederland moeten hun fietsen inleveren. Hitler verkrijgt Mussolini's instemming bij de voortzetting van het offensief in Noord-Afrika; van de voorgestelde landing op Malta wordt afgezien. 1 miljard gulden boete opgelegd aan de Nederlandse gemeenten Hilversun, Bussum, Huizen, Laren en Blaricum. Een Japanse duikboot beschiet Fort Stevens aan de monding van de Columbiarivier (Oregon). Het is de eerste en laatste beschieting van een militair doel in de Verenigde Staten door de vijand tijdens de Tweede Wereldoorlog.
22 06 1942 Achtervolgingsgevechten in de Marmarica en West-Egypte door Duits-Italiaanse legereenheden.
23 06 1942 Fuhrerweisung nr.45: gewijzigd zomeroffensief op het Oostfront
24 06 1942 Rommel trekt met zijn legers over de Egyptische grens. Generaal Dwight D.Eisenhower arriveert in Londen als opperbevelhebber van de Amerikaanse strijdkrachten in Europa
25 06 1942 Te Londen wordt besloten: binnen 4 maanden zal worden getracht met een gecombineerde Anglo-Amerikaanse strijdmacht Frans Marokko, Algerije en zo mogelijk Tunesie te bezetten. Generaal Auchinleck neemt persoonlijk het bevel over het Britse 8e leger van generaal Ritchie over. Hij besluit van Matroeh op El Alamein terug te trekken
25 06 1942 De Britse luchtmacht bombardeert Bremen met 1 006 bommenwerpers, 46 worden er neergehaald
26 06 1942 Capuzzo, Sollum, Halfaya en Sidi Barrani vallen in Duitse handen Rommel stelt de volgende aanvalsdoelen vast: El Alamein-Alexandrie-Nijl-delta-Cairo (dat tegen 30 juni bereikt moet zijn), met uitstel van de operatie Malta. De Joodse Raad wordt meegedeeld dat de Nederlandse Joden naar Duitsland zullen worden gedeporteerd en wordt gesommeerd aan deze deportatie zijn medewerking te verlenen
28 06 1942 Aanvang van de operatie Blau: het zomeroffensief in het zuidelijk gedeelte van Rusland nl. Koersk-Woronezj-sector
29 06 1942 De Duitse zegetocht gaat verder, de Britse soldaten moeten zich terug trekken naar El Alamein (Egypte). De 8ste Amerikaanse luchtvloot voert zijn eerste weliswaar bescheiden luchtaanval uit met 1 Bosten Bommenwerper. De Mighty Eight zou de meest gevreesde luchtvloot worden op het einde van de oorlog. Verovering van de vesting Mersa Matruh door de Duitser en Italianen
30 06 1942 Verordening van Goring over de behandeling van arbeider uit het oosten. Sluiting van de Joodse scholen in het Derde Rijk. In Nederland mogen de Joden 's avonds na 8u niet meer buitenshuis zijn
30 06 1942 gevechten om de Alamein-stelling
00 00 1942 (zomer) Begin van verzetsactiviteiten van Joachiem Simon (Schuschu) en Joop Westerweel: organisatie van een geheime ontsnappingsroute.
00 00 1942 (zomer - herfst) Optreden van een aantal verzetsgroeperingen in Griekenland, het Nationaal Republikeins Grieks Verbond (EDES o.l.v. Napoleon Zervas. De Nationale en sociale bevrijdingsgroepering (EKKA o.l.v. Dimitrios Psaros). De AAA - opgericht door George Papandreou - o.l.v. Stephanos Saraphis, de verdedigers van noord-Griekenland (YVE, het latere PAO).
00 07 1942 La France Libre voortaan La France Combattante genoemd. Aanvang van de eerste ontsnappingsdienst van het Bureau central de renseignements et d'action. De Noorse Kerkenraad, die in het voorjaar van 1942 werd opgericht geeft een verklaring uit, die de volledige breuk met de regering-Quisling nog eens bevestigt. In Nederland ontstaat de Zwitserse weg
01 07 1942 2 000 Japanse geniesoldaten landen in Luga Point. Inname van Sebastopol door het 11de Duitse leger; de opperbevelhebber Von Manstein tot veldmaarschalk bevorderd
01 07 1942 Duits U-boten brengen op de Atlantische Oceaan voor de Amerikaanse kust, op de Noordzee en op de Middellandse zee 93 geallieerde vrachtschepen met in totaal 454 535 BRT. tot zinken gebracht
02 07 1942 Minister Pierlot roept vanuit Londen de Belgen op om hun land te verdedigen. Het tankkorps van veldmaarschalk Rommel bij El Alamein tot staan gebracht. De gecombineerde chefs van staven geven een directief uit voor de herovering van New Britain, New Ireland en Nieuw-Guinea.
03 07 1942 Veldmaarschalk Rommel breekt de drie dagen durende poging af om door de El-Alameinstelling van het 8ste Engelse leger (o.l.v.generaal-majoor Ritchie) te breken en gaat met zijn verzwakte eenheden over tot het defensief. Sebastopol valt onder de Duitse druk
04 07 1942 Rommels Afrikakorps wordt gestuit bij El Alamein
07 07 1942 Duitse troepen in Woronezj
08 07 1942 De familie van Anne Frank duikt onder in het achterhuis aan de Amsterdamse Prinsengracht. Eerste fase van het Duitse zomeroffensief afgesloten: het Russische front tussen de Don en Donjet aan het wankelen gebracht, doch de vernietiging van een groot deel der Russische strijdkrachten is mislukt
10 07 1942 Inonu, president van Turkije, hecht zijn goedkeuring aan de hervorming van het Turkse kabinet; de nieuwe premier M.Saracoglu tevens minister van buitenlandse zaken. Himmler geeft professor Clauberg opdracht in Ravensvruck zijn sterilisatiemethode op joodse vrouwen toe te passen.
11 07 1942 De Nederlandse kerken protesteren bij Seyss-Inquart tegen de op handen zijnde deportatie van Joodse landgenoten.
12 07 1942 De Duitsers stellen nieuwe eisen met betrekking tot de behandeling van de Franse joden
13 07 1942 In het geheim komen vertegenwoordigers van de katholieke, de socialistische en de liberale partij samen om de toekomst van Belgie na de oorlog te bespreken. Het Russische oppercommando besluit tot terugtrekken naar Stalingrad, de Wolga en de Kaukasus waarmede het vrijwillig terrein prijsgeeft. In Nederland laat Christiansen voor de tweede maal talrijke personen gevangen nemen (ditmaal 600) en als gijzelaars overbrengen naar het grootseminarie te haaren, als preventieve maatregel tegen eventuele sabotage
14 07 1942 De legergroep Von Weichs heeft sinds het begin van operatie Blau (vanaf 30 februari Braunschweig genoemd) 32 536 Russen krijgsgevangen gemaakt, bovendien 1 239 tanks en 599 stukken geschut vernietigd of buitgemaakt
15 07 1942 Vanuit het Judendurchgangslager Westerbork vertrekt de eerste trein met joden die op transport gesteld zijn naar het concentratiekamp Auschwithz. De eerste Nederlandse Joden worden opgeroepen voor de Arbeitseinsatz in oost-Silezie
16 07 1942 Eerste jodentransport uit Nederland naar Auschwitz
18 07 1942 De Belgische boekhandelaars ontvangen een lijst met 1 470 literaire werken die niet meer mogen verkocht worden. Opnieuw worden in Luik 20 gijzelaar gegrepen n.a.v. enkele bomaanslagen
18 07 1942 Besprekingen tussen Churchill, de adviseur van president Roosevelt Hopkins en de chef van de generale staf in Londen over de geallieerde operatieplannen in 1942.
19 07 1942 Het zwaartepunt van de Duitse U-botenoorlog wordt op de route van Noord-Atlantische konvooien gelegd. Eerste rijwielvordering (fietsenrazzia) in Rotterdam en Den Haag
20 07 1942 Mussolini keert van zijn verblijfplaats in Derna, van waaruit hij zijn intocht in Cairo had willen houden terug. Hitler en Mussolini ontmoeten elkaar in de buurt van Rimini. Rommel tracht tevergeefs de Britse linies te forceren. Worosjilowgrad wordt door de Russen ontruimd. Herderlijk schrijven in de kerken in Nederland tegen de deportaties van Joden
22 07 1942 Eerste deportaties van joden uit het getto van Warschau naar het concentratiekamp Treblinka. Het vernietigingskamp Treblinka geopend. Eerste razzia's op Joden in Antwerpen en Brussel
22 07 1942 Opstand in het Warschause getto; 310 332 Joden worden naar vernietigingskampen in Belzec en Treblinka gebracht
23 07 1942 Aanvang van de deportatie van joden uit het getto van Warschau. De Acht grondbeginselen voor het burgerlijk bestuur in het oosten door Bormann bekendgemaakt. Rostow door Duitse troepen heroverd. Het vernietigingskamp Treblinka in gebruik genomen. Laval weet een compromis met betrekking tot de Duitse eisen jegens de joden te bereiken. Laval stemt toe in de deportatie van buitenlandse en staatsloze joden
24 07 1942 Overeenstemming tussen de Engelse en Amerikaanse chefs van staven betreffende een landing in Frans Noord-West-Afrika (operatie Torch)
25 07 1942 Duitse troepen bij Tsym Lyanskaja over de Don.
26 07 1942 Een honderdtal Belgische communisten wordt aangehouden en naar Duitsland gevoerd.
26 07 1942 De Britse luchtmacht bombardeert Hamburg.
28 07 1942 Ethiopie sluit zich aan bij de Verenigde Naties. Ontstaan van de ZOB, een Poolse zionistische partizanenorganisatie
28 07 1942 Verdediging van de Alamein-stelling door het Duits-Italiaanse tankleger
28 07 1942 De Britse luchtmacht bombardeert Hamburg voor de 2de maal.
31 07 1942 Duitse troepen hebben over een lengte van ruim 200 km de rivier de Don overschreden.
00 08 1942 Admiraal Donitz verlegt het aanvalsgebied van de U-boten van de Noord-Amerikaanse wateren naar de konvooiroutes in het noordelijk en middengedeelte van de Atlantische Oceaan. Arrestatie van 118 leden van de Schluze-Boysen/Harnack-Gruppe (door de Gestapo met Rote Kapelle aangeduid. Sauckel verlangt voor de maanden augustus en september 40 000 Nederlandse arbeider voor tewerkstelling in Duitsland: Holland-Aktion II
01 08 1942 Birma verkrijgt van Japan onafhankelijkheid
03 08 1942 De 10 000ste jood vertrekt vanuit de Mechelse Dossin-kazerne om in Duitsland te gaan werken. Generalkommissar Schmidt houdt een rede te Waubach (Zuid-Limburg, Nederland) waarin hij o.a. zegt: "De Nederlandse Joden zullen Nederland even arm verlaten als zij er in gekomen zijn".
04 08 1942 In Nederland wordt een verbod van kracht tot het houden van duiven. Eerste jodentransport uit Belgie naar Auschwitz
05 08 1942 Duitse troepen overschrijden de Koebanrivier. In Birkenau arriveert het eerste deportatietransport uit Belgie
06 08 1942 Koningin Wihelmina spreekt tot het Amerikaanse Congres. In Nederland komt de taptemelk op de bon
06 08 1942 Grote razzia's in Nederland op Joden wegens het geen gehoor geven aan de oproep van 15 juli
07 08 1942 Amerikaanse eenheden gaan aan land op de eilanden Guadalcanal, Florida (Tulgai), Gavutu en Tanambogo van de Solomongroep.
07 08 1942 Landing van een Amerikaans marinecorps op Guadalcanal, een der Salomonseilanden. Alle Belgische joden tussen 16 en 30 jaar zullen naar Duitsland worden gebracht om daar te werk te worden gesteld
08 08 1942 Het oppercommando van de Wehrmacht heeft een krachtenberekening voor het Oostfront voor het jaar 1943 opgesteld. In totaal zullen -volgens deze berekeningen Duitse strijdkrachten aan het Oostfront in de zomer van 1943 3 850 000 man tellen
09 08 1942 De Duitsers bereiken het Russische oliegebied van Maikop. Krasnodar bezet. Japanse zee- en luchtstrijdkrachten vernietigen de kruisers Canberra, Astoria, Quincy en Vincennes bij Savo Island Gandhi en de leden van het comite Quit India gearresteerd.
10 08 1942 Generaal sir H. Alexander in de plaats van generaal Auchinleck tot opperbevelhebber van het Midden-Oosten benoemd. Generaal Montgomery wordt bevelhebber van het 8e leger in Noord-Afrika
10 08 1942 Operatie Pedestal: Engelse poging om een ravitailleringkonvooi naar Malta te laten varen
12 08 1942 Hitler bepaalt dat de uitsluitende verantwoordelijkheid voor de Duitse volksgroepen in Denemarken, Noorwegen, Belgie en Nederland berust bij Himmler. Eenheden van het 1ste Duitse tankleger nemen Elista in de Kalukkensteppe in.
12 08 1942 Eerste conferentie van Moskou, Churchill en Averell Harriman, speciale vertegenwoordiger van president Roosevelt, voeren besprekingen met Stalin, o.a.over de kwestie van het tweede front en de invasie in Noord-Afrika
12 08 1942 Besprekingen tussen Stalin, Churchill en Harriman in Moskou. De Russen worden over operatie Torch (landing in Frans Noord-Afrika) ingelicht
15 08 1942 De eerste executie van Nederlandse gijzelaars; vijf vooraanstaande Nederlanders worden gefusilleerd. Arrestatie van 4 000 staatloze joden in Vichy-Frankrijk. Zij worden aan de Duitsers overgegeven
17 08 1942 De Franse stad Rouen wordt het eerste Europese doelwit van Amerikaanse B-17 bommenwerpers
18 08 1942 Aankomst van eerste jodentransport uit Joegoslavie in Birkenau
19 08 1942 Geallieerde (4de en 6de brigade van de 2de Canadese divisie (o.l.v. generaal-majoor Roberts) + 1 000 Britse soldaten en 50 Amerikaanse Rangers + tanks, zowel onder bescherming vanuit de lucht als van commando's aan beide zijden van Dieppe) strijdkrachten voeren een rampzalige aanval uit op het strand van Dieppe (Frankrijk) er worden meer dan 1 000 soldaten gedood en meer dan 2 000 moeten achtergelaten worden als krijgsgevangene. De Duitse generaal Paulus geeft het bevel tot de aanval op Stalingrad. De generaals Alexander en Montgomery worden belast met de leiding van de strijd in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De generaals Auchinleck en Ritchie worden gepensioneerd
20 08 1942 De Duitsers bereiken in Rusland de Wolga. Zeven dagen later staan ze aan de Terek (Kaukasus). In de plaats van de op 29 januari 1941 gestorven Gurtner wordt benoemd tot minister van justitie de president van het Volksgerichtshof Otto Thierack; tot diens opvolger wordt benoemd Roland Freisler
21 08 1942 De Duitse oorlogsvlag wordt gehesen op 5 633 meter hoge Elbroes in de Kaukasus
23 08 1942 Hitler stelt het begin van de aanval op Leningrad - met de van de Krim naar het noorden verplaatste strijdkrachten van het 11de leger (o.l.v. veldmaarschalk Von Manstein)- vast op 14 september (operatie Noorderlicht)
23 08 1942 Een lucht- en zeeslag tussen Japanse en Amerikaanse marine ten oosten van de Solomoneilanden tussen eenheden van vliegdekschepen, die zonder beslissing eindigt
24 08 1942 Zeeslag in het oostelijk gebied van de Solomon Eilanden. Het Japanse vliegdekschip Ryuju tot zinken gebracht.
25 08 1942 De Duitsers trekken over de gehele linie de Don over. De Russen kondigen in Stalingrad de staat van beleg af. Nieuwe arrestaties van joden in Midden-Frankrijk
26 08 1942 Aan het Moskou-front gaan de Russen in het offensief. Japanners landen op Nieuw-Guinea in de Milnebaai.
26 08 1942 Een zeeslag om de Santa Cruzilanden.
27 08 1942 Aanvang van een Russisch offensief van het Leningradfront (o.l.v.luitenant-generaal Goworow) en het Wolchowfront (o.l.v generaal Meresjkow). Het offensief wordt op 10 september door het Duitse 11de leger voorlopig tot staan gebracht. Russische vliegtuigen bombarderen Berlijn, Danzig en Stettin
28 08 1942 Brazilie verkaart Duitsland de oorlog. De Duitsers bereiken de Wolga ten noorden van Stalingrad
29 08 1942 De Duitsers dreigen alle Fransen van 18 tot 55 jaar voor de arbeidsinzet op te roepen. Laval protesteert bij Sauckel
30 08 1942 Luxemburg wordt geannexeerd door Duitsland
31 08 1942 De verzetsgroep Die Rote Kapelle wordt opgedoekt
00 09 1942 Eerste koudwater-experimenten op gevangenen in Dachau. Tweede gijzelaarsactie van de Duitse bezetter tegen vroeger CPN-functionarissen en -leden. De Japanners beginnen met de aanleg van de beruchte Birmaspoorweg tussen Thanbynzayt (Birma en Nong Pladuk (Siam)
01 09 1942 In Duitsland bevinden zich 70 907 Belgische krijgsgevangenen waaronder 4 094 officieren. Het 6de Leger voert een stormloop uit op Stalingrad en dringen tot in de voorsteden binnen. Landing van Duitse troepen vanuit de Krim op het schiereiland Taman
02 09 1942 Verstarring van de fronten bij El Alamein
03 09 1942 De Duitsers bereiken de Wolga bij Sarepta
04 09 1942 Aankondiging van de gedwongen tewerkstelling van Franse arbeiders in Duitsland
06 09 1942 De in april 1942 via Zweden naar Londen uitgeweken conservatieve Deense politicus John Christmas Moller roept de Denen voor de BBC op tot openlijk verzet tegen de bezettingsmacht
07 09 1942 De Rooms-katholieke Joden worden wegens het voorlezen van het herderlijk schrijven van 20 juli op 26 juli in de Rooms-katholieke kerken naar Westerbork overgebracht. In Nederland worden de zilveren munten uit de circulatie genomen.
09 09 1942 Alle in Batavia wonende vrouwen, kinderen en oude mannen van geallieerde nationaliteiten moeten zich melden voor opname in beschermde wijken.
10 09 1942 Duitse troepen veroveren Noworossijsk
12 09 1942 Begin van de slag bij Stalingrad. Namens een aantal landen vraagt de Belgische ambassadeur in Rome samen met zijn Poolse collega aan de Paus de Duitse oorlogsmisdadigers te veroordelen.
15 09 1942 Aanval van de gecombineerde Japanse onderzeeers en kruisers op een Amerikaanse vlooteenheid; het vliegdekschip Wasp wordt tot zinken gebracht ook het slagschip North Carolina en 1 torpedobootjager worden getorpedeerd. Japanse landingen op Salomonseilanden. Aanvang van de grote slag om Stalingrad. De Duitsers dringen door tot de buitenwijken van de stad.
16 09 1942 Het Japanse offensief in de richting van Port Morseby bij Ioribaiwa tot staan gebracht.
22 09 1942 De Duitsers dringen tot in het centrum van Stalingrad door.
23 09 1942 Russische tegenoffensief ten noordoosten van Stalingrad ingezet.
24 09 1942 De chef van de generale staf van de Wehrmacht, generaal Halder, wordt vervangen door generaal Zeitzler. In Nederland het begin van de Koenraad van de Arbeidsdienst-campagne.
27 09 1942 19 Brussels gemeenten worden samengevoegd tot een nieuw juridische agglomeraat Groot-Brussel waarvan J. Grauls burgemeester werd.
29 09 1942 Hitler houdt een rede voor de bevelhebbers van het oppercommando West over de voltooiing van de Attlantikwall
00 10 1942 Moskou en Stalingrad worden belegerd, Stalingrad houdt stand. De Duitsers worden omsingeld en geven zich in 1943 over. (Tweede helft) Slag bij Guadalcanal. De Duitse gezant in Denemarken wordt door de SS-Gruppenfuhrer Werner Best als Reichsbevollmachtigter vervangen. Overlijden van Staf de Clercq. H.Elias volgt hem als leider van het VNV op. Oprichting van de 1e SS-Baubrigade van gevangenen in het KL-Sachsenhausen, een soort mobiele brigade, bestaande uit honderden gevangenen, die bij opruimingswerkzaamheden na bombardementen werd ingezet. Er zijn 6 SS-Baubrigaden en 8 SS-Eisenbahnbrigaden bekend.
00 10 1942 (begin) Begin van het inrichten van de vrouwenkampen de (z.g. Beschermde wijken) in onder andere Batavia, Malang, Sermarang en Bandung.
02 10 1942 Geheel in tegenspraak met eerder gedane beloften worden 5 000 Joodse mannen uit de Nederlandse werkkampen weggevoerd en samen met hun vrouwen en kinderen (in totaal 14 000 personen) via Westerbork naar Opper-Silezie gedeporteerd
03 10 1942 Amerikaanse vliegende forten bombarderen wapenfabrieken te Luik
05 10 1942 Verordening van Himmler tot deportatie van alle joodse KL-Haftlinge naar de vernietigingskampen Auschwitz en Majdanek
06 10 1942 De arbeidsdienst in Belgie of Duitsland wordt verplicht voor alle Belgische werknemers van 18 tot 50 jaar en voor vrouwen tussen 21 en 35 jaar. Op 6 maart was het principe van de verplichte arbeid in Belgie voor werklozen reeds ingevoerd. De 48 urenweek wordt als een minimum beschouwd
08 10 1942 De christen-democraat Delfosse wordt opgenomen in de regering in Londen. Geruchten over evacuatie van Den Haag en de kuststreek zaaien paniek onder de aldaar wonenden. In november vindt de evacuatie ban de bewoners uit de kustgebieden plaats
09 10 1942 In het Rode Leger berust het uitsluitend bevel weer bij de legercommandanten. De politieke commissarissen worden de volmacht hiertegen ontnomen. Het presidium van de Opperste Sovjet der USSR staat de oude rang- en onderscheidingstekens voor politieke werkers weer toe. Aanvang van de bombardementen op de havens van Napels en Savona, die van strategisch belang zij omdat hieruit de As-troepen in Noord-Afrika worden bevoorraad.
11 10 1942 Zeeslag om Kaaps Esperance
12 10 1942 Slag bij Capa Esperance (Guadalcanal). Een Amerikaans eskader brengt de Japanse kruisers Furutuka tot zinken, de kruisers Aoba en Kinugasa worden beschadigd. De Amerikaanse verliezen zijn beperkt
14 10 1942 De Filippijnen krijgen de door Japan toegezegde onafhankelijkheid
16 10 1942 Na de fusillade van 15 augustus worden opnieuw Nederlandse gijzelaars geexecuteerd, ditmaal worden 15 gijzelaars neergeschoten
18 10 1942 Hitler vaardigt het Kommando-Befehl uit: geallieerden die deelnemen aan speciale opdrachten (commando-operaties) moeten na hun gevangenneming worden doodgeschoten
21 10 1942 Ontwerp van Churchill voor een Verenigd Europa (Pruisen gedemilitariseerd)
22 10 1942 Staf De Clercq overlijdt. Hij wordt opgevolgd door Hendrik Elias. 21.40u Aanvang van het Britse offensief Lightfoot bij El Alamein
23 10 1942 Het leger van generaal Montgomery breekt door bij El Alamein.
23 10 1942 Het Duits-Italiaanse tankleger wordt in het defensief gedrongen
23 10 1942 (tot 12 mei 1943)De geallieerden maken in Noord-Afrika in totaal 335 000 Duitsers krijgsgevangen
24 10 1942 Jozef Podevijn, hoofd van de Fabriekswacht wordt door het verzet vermoord
25 10 1942 Rommel komt uit Rome naar Noord-Afrika
26 10 1942 Kardinaal Van Roey protesteert tegen gedwongen arbeid van Belgen in Duitsland. Slag bij Santa Cruz Eilanden. Aan het eskader van admiraal Kinkaid wordt zware schade toegebracht. Het Amerikaanse vliegdekschip Hornet en de destroyer Porter tot zinken gebracht. Het vliegkampschip Enterprise beschadigd
28 10 1942 Het eerste vernietigingstransport uit Theresienstadt arriveert in Birkenau
00 11 1942 Protest van de Noorse Kerk bij Quisling tegen de Duitse maatregelen tegen de joden. Afkondiging van het Programm-Rustung November 1942: Sauckel eist tewerkstelling van 35 000 Nederlandse arbeiders in Duitsland.
01 11 1942 Instelling van het ministerie-Groot-Oost-Azie onder leiding van Kazuo Aoki voor het bestuur van de door Japan veroverde zuidoost-Aziatische gebieden.
02 11 1942 Het 8ste Britse leger gaat over tot de operatie Super Charge: doorbraak van de Duitse-Italiaanse linies in Noord-Afrika. Overeenkomst tussen Murphy, vertegenwoordiger van Amerika in Algiers en generaal Giraud. Admiraal Darlan arriveert in Algiers om zijn zieke zoon te bezoeken
03 11 1942 Koning Leopold III van Belgie protesteert in een brief aan Hitler tegen de deportaties van Belgische arbeiders naar Duitsland. Hitler beveelt generaal Rommel: Tot iedere prijs stand houden
04 11 1942 De Britse tegenaanval bij El Alamein is succesvol. Ze breken op 5 plaatsen door de Alamein-stelling.
05 11 1942 De Duits-Italiaanse legers in Noord-Afrika worden tot terugtrekken gedwongen. Admiraal Darlan arriveert in Algiers. Ondertekening van een wapenstilstandsovereenkomst op Madagascar tussen Britten en Fransen
07 11 1942 De geallieerden landen in Noord-Afrika met name in Algerije en Marokko (de z.g. Operatie Torch). Ongeveer 110 000 man. Opperbevelhebber generaal Dwight D.Eisenhouwer. Daarmee geraken de Duits-Italiaanse troepen in een tweefrontenoorlog
08 11 1942 Hitler verzekert in zijn toespraak in de Lowenbraukeller te Munchen dat hij Stalingrad al heeft. In Nieuw-Guinea hebben de Britse strijdkrachten Midden- en Noord-Papoea van Japanners gezuiverd. Dezen houden nog stand in het bruggenhoofd in het Gona-Bunagebied.
09 11 1942 Generaal Giraud vliegt naar Algiers. Duitse landingen op het vliegveld El Aouana in Tunesie. Darlan door de Amerikaanse generaal Clark als Hoge Commissaris van Frankrijk in Noord-Afrika aanvaard. Generaal Giraud arriveert in Algiers
09 11 1942 Ontmoeting van Hitler en Laval in Berchtesgaden
10 11 1942 Eerste Duitse luchtlanding in Tunis. Hitler beveelt tot de bezetting van het tot nu toe niet bezette deel van Frankrijk
11 11 1942 De Duitse troepen bezetten Zuid-Frankrijk en Corsica : operatie
12 11 1942 Vichyttroepen worden in Noord-Afrika ingezet tegen de geallieerden. Tobroek in Britse handen
13 11 1942 Bij de zeeslag van Guadalcanal (nabij Australie) lijden de Amerikanen zware verliezen. Toch slaagt Japan er niet in het eiland te ontzetten (12 tot 15). Hitler verzekert Petain Toulon niet te zullen bezetten (vlg 25/11). De Britten heroveren Tobroek.
13 11 1942 Zeeslag van Guadalcanal. De Amerikaanse vloot weet landing van Japanse versterkingen op Guadalcanal ter voorkomen. De Amerikaanse vloot heeft zware verliezen geleden, o.a. kruisers Atlanta en Juneau.
14 11 1942 Zeeslag in de Pacific; Vliegtuigen van een Amerikaans vliegdekschip brengen ten westen van Guadalcanal 4 Japanse transportschepen tot zinken
15 11 1942 Duits-Italiaanse troepen bezetten Tunis (14?). Churchill laat overal in het Verenigd Koninkrijk de kerkklokken luiden ter viering van de overwinning in Egypte.
16 11 1942 Admiraal Darlan door maarschalk Petain van al zijn functies ontheven.
16 11 1942 De geallieerde eenheden slagen er in de Japanners op drie plaatsen aan de noordkust van Nieuw-Guinea bij Gona, Sananada en Buna van elkaar af te snijden en in te sluiten.
19 11 1942 Russische tegenaanval te Stalingrad onder leiding van de Russische maarschalk Zjoekov. 7.30u Aanvang van het Russische offensief door de troepen van de legergroep Zuidwestfront (ong.3 tank-, 2 cavaleriekorpsen en 21 infanteriedivisies) en het Donjetsfront (ong.20 infanteriedivisies, 6 tankbrigades en 2 gemotoriseerde brigades). Het Front van het 3de Roemeense leger bij Klettsjkaja en Blinoft wordt doorbroken Dit betekent het begin van de slag om Stalingrad. Jean Teughels, de Rexistische burgemeester van Groot-Charleroi wordt door het verzet neergeschoten. Mislukte SOE-operatie om de Norsk Hydro Elektrisk bij Rjukan te vernielen: alle 41 agenten vinden de dood
20 11 1942 De legergroep Stalingrad-front (62stte leger, 64ste leger, 57ste leger en 51ste infanterieleger) o.l.v. Jeremenko gaan ten zuiden van Stalingrad tot de Aanval over. De Britten nemen Benghasi in.
21 11 1942 Veldmaarschalk Von Manstein wordt met de leiding van de Duitse legergroep Don belast. Opdracht: De Russische aanval tot staan brengen. Gevechten om de vestig Stalingrad; het 6de leger poogt de stad tegen de Russen te verdedigen. 15 Nederlanders wegens brandstichten als saboteurs gefusilleerd
22 11 1942 Hitler beveelt 's avonds: Het 6de leger moet in een egelstelling gaan en wachten op de ontzetting van buitenaf. Hiermee doelt hij op de troepen van generaal von Manstein
23 11 1942 Het Rode Leger veroverd Tsjernysjewskaja, Perelazowsky, Pogodinsky, Toendolowa en Aksay het gevolg is dat Stalingrad omsingeld is en dat 330 000 Duitse soldaten in de val zitten
24 11 1942 Inbeslagname van de kerkklokken in Nederland
25 11 1942 Op de universiteit van Brussel worden de colleges gestaakt omwille van de benoeming van een collaborateur uit 1914-1918 tot hoogleraar. Hitler beveelt tot uitvoering van operatie Lila: de bezetting van Toulon (vgl 13/11). 22 Duitse divisies tussen Wolga en Don ingesloten. Eerste Jodentransport uit Noorwegen naar Auschwitz. Eerste bijeenkomst van de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers
25 11 1942 Defensieve gevechten van het 5de Duitse tankleger ten westen en zuiden van Mateur (Noord-Afrika)
26 11 1942 Defensieve gevechten in de Mersa-el-Berga-stelling van het Duits-Italiaanse tankleger
27 11 1942 Omdat de Duitsers de Franse vloot in beslag willen nemen nadat de haven hebben met een luchtaanval en magnetische mijnen hebben aangebracht brengt de Franse vloot zichzelf in Toulon tot zinken. Tito richt in Bosnie de Antifascistische Nationale Bevrijdingsraad op. Een reeks executies begint met de terechtstelling van 8 gijzelaars.
29 11 1942 In verbond met de moord op de rexistische burgemeester op Charleroi worden 8 mensen zonder vorm van proces gefusilleerd
30 11 1942 Een Japanse vlooteenheid valt voor Tasafaronga (Guadalcanal) 4 Amerikaanse kruisers aan, waarvan er een zinkt. de japanners, die op Guadalcanal pogen te landen, worden teruggedreven. In bezet Nederlands-Indie worden het Engels en Nederlands bij telefoongesprekken verboden door de Japanse bezetting. Beediging van meer dan 1 000 functionarissen der NSB op een bijeenkomst in Arnhem door Mussert: "Ik zweer den Leider der NSB der Nederlanden, Anton Mussert, trouw tot in den dood, zoo waarlijk helpe mijn God almachtig".
00 12 1942 Oprichting van de Organisation de resistance de l'Armee. Oprichting van het Nationaal Comite van Verzet.
01 12 1942 De geallieerde rukken op in Nieuw-Guinea. Aankomst van het 1e transport Duitse joden in Birkenau
02 12 1942 Het hoofd van de politieke dienst van Rex, Jose Streel stuurt naar alle leden een brief waarin hij spionage ten voordele van de Duitsers aanmoedigt. 15.30u Enrico Fermi ontketent in Chicago de eerste atoomreactie. Het Poolse parlement in ballingschap spreekt de wenselijkheid uit van een rede toegang tot de zee en een grens met Duitsland, die zowel een eindweegs naar het westen verschoven als ook gecorrigeerd en verkort moet worden. Het Belgische episcopaat veroordeelt de verplichte tewerkstelling in Duitsland
04 12 1942 Eerste geallieerde luchtaanval op Italiaanse doelwitten. Aan de Schaarbeeksepoort in Brussel wordt de 26-jarige Stormbanleider August Schollen door de Gewapende Partizanen doodgeschoten
06 12 1942 Koningin Wihelmina spreekt in een radiorede over herziening in de verhouding tussen kolonien en het moederland na de oorlog. De RAF bombardeert Philips in Eindhoven
07 12 1942 Amerikaanse mariniers landen op Guadalcanal. Radiorede van koningin Wihelmina over een nieuwe structuur van het Koninkrijk na de oorlog.
09 12 1942 De Japanse tegenstand bij Gona definitief gebroken.
10 12 1942 Tijdens zijn (derde) bezoek aan Hitler krijgt Mussert het recht zich voortaan Leider van het Nederlandse volk te noemen.
11 12 1942 Evacuatie van de Australische en Nederlandse guerrillatroepen van Kolonel N.van Straten op Timor naar Australie.
12 12 1942 De Duitsers pogen onder leiding van generaal Von Hoth proberen te vergeefs de omsingeling van Stalingrad te doorbreken. Montgommery hervat het offensief in Noord-Afrika
12 12 1942 De Duitse legergroep Hoth, bestaande uit 2 tankdivisies, gaat over tot de aanval ter bevrijding van de in Stalingrad omsingelde Duitsers. Op 17 december wordt nog 1 gemotoriseerde divisie toegevoegd; Op 21 december zijn deze eenheden een op een afstand van 48 kilometer genaderd
13 12 1942 Het Duits-Italiaanse tankleger wordt in de Syrte tot terugtrekken gedwongen
13 12 1942 Een verslagen Rommel laat de stelling bij El Alamein ontruimen.
14 12 1942 Het Franse bestuur op Madagascar in handen van de Vrije Fransen van generaal de Gaulle
15 12 1942 Boena op Nieuw-Guinea door de geallieerden heroverd
16 12 1942 De Duitsers trekken zich terug langs de Don
17 12 1942 In de Verklaring van Londen veroordelen de geallieerden de Duitse oorlogsmisdaden.
18 12 1942 Kardinaal Van Roey klaagt bij de Heilige Stoel de deportaties en verplichte tewerkstelling aan.
19 12 1942 Na zijn maanden Oostfront keert Degrelle terug naar Belgie
21 12 1942 Hendrik Elias volgt de overleden Staf De Clercq op als leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Von Paulus krijgt toestemming van Hitler om een uitbraak uit Stalingrad te doen mits hij tegelijkertijd Stalingrad bezet houdt. De legergroep Hoth nadert Stalingrad tot op 48km
22 12 1942 Hitler geeft het 6de leger geen toestemming tot ontruiming van Stalingrad
24 12 1942 Admiraal Darlan, de Hoge Commissaris van Marokko en Algerije, wordt vermoord door een Frans monarchist. Generaal Giraud volgt hem op op 26 december. Sinds april was Darlan opperbevelhebber van het Franse leger; op 11 november door Petain voor de buitenwereld uit zijn ambt ontzet, daadwerkelijk handelde Darlan in zijn naam, sinds 1 december staatschef van Noord-Afrika. Von Manstein wordt met zijn 8ste Italiaans leger teruggedreven. Von Manstein moest Paulus in Stalingrad ontzetten. Eerste proeflancering van een Duitse V-1 in Peenemunde
26 12 1942 In de sector aan de Midden-Don hebben de Russen Grekowo, Maltsjewskaja en Fominka heroverd
27 12 1942 Gevechten tussen Duitse torpedobootjagers en 2 Engelse kruisers. 3 Duitse boten worden tot zinken gebracht. Het eerste van de beruchte vrouwenkampen te Ambarawa in gebruik genomen.
27 12 1942 17 U-boten brengen 14 geallieerde in konvooi varende schepen op de Atlantische Oceaan tot zinken. Totaal verlies 69 893 bruto registerton
28 12 1942 Het Duitse oppercommando van de Wehrmacht geeft bevel tot de terugtocht van de Duitse legergroep A uit de Kaukasus (in de nacht van 27op28 december door de chef van de generale staf van Hitler afgedwongen).
30 12 1942 De Wehrmacht verlaat de frontlijn van de Terek. Kolonel Bastin wordt door Pierlot erkend als enige bevelhebber van het militair verzet in Belgie.
31 12 1942 In Sint-Joost-ten-Node wordt de voormalige Burgemeester Georges Pertr vermoord.
00 00 1942 (eind) Begin van openlijke gewapende strijd van de Duitse bezetter met de Oekraiense nationalistische guerrilla's. Reorganisatie van Radio Oranje, hij wordt samen gevoegd met Radio Brandaris.ng van arbeider uit het oosten. Sluiting van de Joodse scholen in het Derde Rijk. In Nederland mogen de Joden 's avonds na 8u niet meer buitenshuis zijn
00 00 1943 (begin) Het aantal sabotagedaden in Denmarken nemen iedere maand toe. Ook het aantal botsingen van de bevolking met de Duitse bezetters stijgt. Samenwerking van de SOE met Deense verzetsgroepen wordt van een periode van frustratie in 1942 intensiever.
00 01 1943 De U-boten opereren nu voornamelijk in het midden van de Atlantische Oceaan en langs de noordkust van Zuid-Amerika: begin van hevige RAF-bombardementen op U-Boot-bases langs de Golf van Biskaje
02 01 1943 Tien Brusselaar worden gefusilleerd i.v.m. een aanslag op drie Duitse soldaten. Na langdurige en hardnekkige gevechten in december 1942 wordt de Japanse weerstand bij Bona definitief gebroken.
04 01 1943 Japan ontruimt Papoea en Guadalcanal (bij Australie). De Japanse troepen van Guadalcanal trekken zich terug naar het eiland New Georgia.
06 01 1943 Besluit van het presidium van de Opperste Sovjet van de USSR over de invoering van legeronderscheidingstekens en schouderstukken in het Rode leger (op 15 februari bij de Rode Vloot)
08 01 1943 Generaal Von Paulus verwerpt een Russisch capitulatievoorstel van Rokossowski. Ook Hitler verwierp het capitulatievoorstel De bloedige strijd om Stalingrad wordt voortgezet.
10 01 1943 De met Japan collaborerende Chinese regering te Nanjing verklaart de oorlog aan de USA en de UK. De Russen beginnen met niets ontziende aanvalsgolven het leger van Paulus te decimeren. Aanvang van de liquidatie der Duitse troepen in de ketel van Stalingrad door de troepen van de legergroep Don front (o.l.v. Rokossowsky van het Russische oppercommando)
11 01 1943 President Roosevelt deelt mee dat Amerika in 1942 meer dan 48 000 vliegtuigen heeft gebouwd. Het Amerikaanse leger telt ruim 7 000 000 man en bezit 56 000 tanks. Sauckel eist in Parijs 250 000 Franse arbeidskrachten voor 15 maart 1943
12 01 1943 De Russen beginnen de stellingen rond Leningrad aan te vallen.
13 01 1943 Kardinaal van Roey roept op om een einde te stellen aan de terreur in Belgie. Antonescu bezoekt Hitler in diens hoofdkwartier. Hitler eist dat meer Roemeense troepen aan de strijd tegen Rusland zullen deelnemen. De divisie van de Franse generaal J.P.Leclerc verenigt zich na een barre tocht vanuit Tsjaad met het 8e leger van Montgomery in Libie. Decreet van Hitler met aanwijzingen voor het voeren van een totaler Krieg.
14 01 1943 De Russen gaan over tot een offensief over de Don in de richting van de Donetz. Het vliegveld Pitomik (in stalingrad) valt in Russische handen. Er worden in Brussel weer 20 gijzelaar gefusilleerd.
14 01 1943 Conferentie van Casablanca: besprekingen van Curchill en Roosevelt met hun chefs van staven. Plan tot invasie op Sicilie voor het voorjaar 1943, de invasie in West-Europa wordt naar 1944 verschoven, voor het eerst wordt door Roosevelt op een persconferentie het begrip onvoorwaardelijke overgave gebezigd. Ontmoeting van de Franse generaals Giraud en de Gaule met Churchill en Roosevelt met betrekking tot de behandeling van het vraagstuk over het bestuur van de Franse kolonien.
15 01 1943 De liquidatie van het getto vangt aan. Aanvang van Montgomery's laatste en beslissende offensief in Noord-Afrika, dat leidt tot de verovering van Tripolis. Het concentratiekamp Vught in gebruik genomen. Verordening die bepaalt dat vondelingen als Joodse kinderen zullen worden beschouwd. De Duitse autoriteiten in Nederland moeten voor 10 maart 1943 22 000 metaalarbeiders voor tewerkstelling in Duitsland vrijmaken, Stahl-un Eisen-Aktion. Alsmede 78 000 ongeschoolde arbeiders leveren.
16 01 1943 Irak sluit zich aan bij de Verenigde Naties
16 01 1943 Hevige luchtaanvallen op Berlijn
17 01 1943 Het Russische leger herovert Woronezj. Rex-leider Leon Degrelle scandeert alle Walen zijn Germanen
17 01 1943 Een Engelse formatie torpedobootjagers brengt 10 schepen van een Italiaans konvooi tot zinken
18 01 1943 In het getto van Warschau worden verzetsacties gepleegd tegen deportaties. Russische troepen brengen een toegang over land naar Leningrad tot stand (troepen van legergroep Leningrad verenigen zich met de legergroep Wolchow-front. Onder commando van generaal Goworow en bij Wolchow onder beveel van generaal Meretskow leidt tot de herovering van een corridor van 16 km breed in het gebied ten zuiden van het Ladogameer. De Duitse blokkade is hiermee doorbroken. Duitse aanvallen op Britse en Franse troepen in het gebied van Bou Araba in Tunesie
19 01 1943 De Nederlandse prinses Juliana schenkt in Canada het leven aan een dochtertje Margriet Francisca. De Russen bevrijden Leningrad
20 01 1943 Baron Jean de Selys Longchamps vliegt van Engeland naar Brussel waar hij het gebouw van de Gestapo mitrailleert. Generaal Emile Latigue (72 jaar en gepensioneerd) wordt doodgeschoten in Brussel. Eerste Jodentransport uit het getto Theresienstadt naar Auschwitz
20 01 1943 Het Duits-Italiaanse tankleger in Tripolitanie wordt tot de terugtocht gedwongen
21 01 1943 Verlaging van de vlees- en melkrantsoenen in Nederland. Worosjilowsk op de Kaukasus door de Russen heroverd
22 01 1943 Einde van Japanse tegenstand in het Boena-Gona gebied op Brits Nieuw-Guinea. De Japanse tegenstand bij Sanananda na enige maanden van hevige strijd ingestort. De operatie in Papua op Nieuw-Guinea is de eerste geallieerde overwinning te land op de Japanners geweest
23 01 1943 De conferentie van Casablanca (Marokko) voor het eerst komen Roosevelt en Churchill bijeen in bevrijd gebied (14 januari tot 24 januari). Beide oorlogsleiders verklaren dat er gevochten zal worden tot de onvoorwaardelijke overgave van de Nazi's. 05u a.m. het 8ste Britse leger bereikt Tripolis. Hiermee is het offensief van Montgomery beeindigd.
25 01 1943 Splitsing van de ketel van Stalingrad in een noordelijk en zuidelijk front
26 01 1943 Het Russische leger dat vanaf de don is opgerukt maakt contact met het leger dat vanuit het noorden komt. De 1 200 verpleegden in het (Joodse) tehuis voor geesteszieken Apeldoornsche Bosch worden weggehaald. Er is nooit meer iets van hen gehoord (Ned.)
27 01 1943 Louis Fonsmy redacteur van de collaborerende krant Le Soir wordt door het verzet neergeschoten. Verordening over de gedwongen tewerkstelling (Arbeitseinsatz) ten behoeven van de totale oorlogsvoering (Sauckel). Alle mannen tussen 16 en 65 jaar en alle vrouwen tussen 17 en 45 jaar moeten zich melden voor de Arbeitseinsatz. Vele bedrijven, die niet van belang zijn voor de oorlogsvoering, worden gesloten. In totaal melden zich -volgens een brief van Sauckel aan Hitler van 14 april 1943 - 553 415 mannen en 2 696 328 vrouwen; Door het sluiten van een aantal bedrijven kwamen nog eens 76 644 personen beschikbaar voor de oorlogsindustrie. De eerste aanval bij dag van de 8ste Amerikaanse luchtvloot op Duitsland 55 B-17 (vliegende forten) op Wilhelmshafen (zonder bescherming van jachtvliegtuigen)
29 01 1943 Het Auschwitz-Erlass van kracht. Dit bepaalde dat alle zigeuners, aanvankelijk enkele categorieen uitgezonderd, naar Auschwitz moeten worden gedeporteerd.
30 01 1943 De toestand van het 6de Duitse leger bij Stalingrad wordt dramatisch. De munitie raakt op, de soldaten moeten het stellen met 15 gram brood per dag. Generaal von Paulus wordt tot veldmaarschalk bevorderd. Von Paulus telegrafeert naar Hitler, dat hij binnen 24 uur een instorting voorzien in Stalingrad. Hermann Goring houdt in het gebouw van het Rijksluchtvaarministerie een rede voor de Wehrmacht en huldigt de helden die in de strijd om Stalingrad zijn gevallen. Aftreden van de opperbevelhebber van de marine, admiraal Rader (meningsverschil met Hitler over de buitendienststelling van grote schepen); opvolger admiraal Donitz. De Russen bevrijden de oliestad Maikop. De Duitsers besluiten tot de doorbraak uit het omsingelde Don-front. Omdat te Haarlem een Duitser is doodgeschoten worden aldaar 10 personen gefusilleerd
30 01 1943 Het eerste gebruik van de Engelse 9cm radarapparatuur H2S bij een aanval op Hamburg; buitgemaakt op 3 februari 1943 door de Duitsers uit een bij Rotterdam neergestorte Engelse viermotorige bommenwerper (vandaar de Duitse benaming Rotterdam-apparatuur
31 01 1943 Het Rode leger bevrijdt Stalingrad. Von Paulus geeft zich over in de zuidelijke ketel. 91 000 Duitsers geven zich over (waaronder 2 500 officieren en 24 generalen). Cavallero benoemt generaal Amrosio tot chef van de Italiaanse legerstaf
31 01 1943 Gevechten in het Tunesisch-Triplitaans grensgebied tussen Engelsen en het Duits-Italiaanse tankleger
00 01 1943 (eind) Het eerste nummer van Trouw verschijnt te Meppel
01 02 1943 De charmezangeres Tino Rossi geeft enkele concerten in Belgie.
01 02 1943 Japanse torpedobootjagers evacueren 11 000 man Guadalcanal
02 02 1943 De Duitsers geven zich over in Stalingrad, in de noordelijke ketel. Er worden 90 000 Duitse soldaten krijgsgevangen gemaakt, volgens Russische verklaringen 130 000 krijgsgevangenen. Er worden ook 34 000 gewonden achtergelaten Dit betekende het keerpunt van de oorlog aan het Oostfront. Om Stalingrad te heroveren hadden de Russen gebruik gemaakt van een ongehoorde vuurkracht op een front van 3 500 meter groepeerden ze meer dan 4 000 stuks geschut, dus meer dan een per meter.
03 02 1943 Als teken van rouw om de Duitse nederlaag bij Stalingrad zijn de schouwburgen en bioscopen in Duitsland en Nederland drie dagen gesloten
04 02 1943 Voorhoede-eenheden van het Britse 8e leger rukken Tunesie binnen
04 02 1943 19 U-boten brengen op de Atlantische Oceaan 11 schepen van het konvooi ON.166 met 59 765 BRT tot zinken. Drie Duitse duikboten tot zinken gebracht
05 02 1943 Jan Verleun, lid van de illegale groep CS VI schiet luitenant-generaal Seyffardt neer, de bevelhebber van het Nederlandse Vrijwilligerslegioen. Ciano afgezet als Italiaans minister van buitenlandse zaken, Mussolini neemt zijn portefeuille over. Ciano wordt gezant bij het Vaticaan. Reorganisatie van het gehele Italiaanse kabinet
06 02 1943 Razzia's op studenten door de Sicherheitspolizei. 500 studenten uit Amsterdam, Utrecht, Delft en Wageningen worden gegrepen en naar Vught gebracht
07 02 1943 Hendrik Elias, de leider van het VNV, noemt de verplicht en vrijwillige tewerkstelling in Duitsland "een plicht voor volk en vaderland"
08 02 1943 Het Rode leger verovert Koersk. Schepen Eric Sasse van Antwerpen wordt vermoord. Brazilie sluit zich aan bij de Verenigde Naties. Rauter gelast vervroegd sluitingsuur van cafes enz. Voor Noord- en Zuid-Holland geldt de avondklok (22u).
09 02 1943 Kardinaal Van Roey klaagt opnieuw bij de Heilige Stoel de deportaties en verplichte tewerkstelling aan. Maar weer bracht het geen baat. Het eiland Guadalcanal is nu volledig in Amerikaanse handen
10 02 1943 Alle Nederlandse Joodse weeskinderen worden via Westerork direct naar Polen gedeporteerd
12 02 1943 De gemeenten Haarlem, Heemstede, Bloemendaal, Aerdenhout en Voorschoten zijn voor Joden verboden
14 02 1943 Het Rode leger verovert Rostow aan de Don en Worosjilowgrad. In Amsterdam en Den Haag wordt het sluitingsuur voor cafes enz. vervroegd tot 19u. De avondklok wordt vervroegd tot 20u. Duitse troepen beginnen in Tunesie een zwaar tegenoffensief in westelijke richting vanuit de Faid-pas
16 02 1943 De Duitsers trekken weg uit Charkow en Rostow. Studenten te Munchen (o.a. Sophie en Hans Scholl) gaan over tot openlijk verzet. Goebels' redevoering over de totale oorlog
17 02 1943 Protest van de kerken bij Seyss-Inquart over de toenemende rechteloosheid, op 21 februari daaraanvolgend wordt dit protest van de kansel voorgelezen
17 02 1943 De jaarklassen 1920, 1921 en 1922 worden in Frankrijk voor de verplichte arbeidsinzet opgeroepen, einde tweede Sauckel-actie in Frankrijk.
18 02 1943 De Duitse verzetsgroep Die Weisse Rose wordt opgerold in Munchen. De initiatiefnemers, Hans en Sophie Scholl worden enkele dagen later gefusilleerd. Rede van Goebbels over de totale oorlog in het Berlijnse sportpaleis.
20 02 1943 Duitse tankeenheden breken door de El Qasserin-pas. Zij bereiken Thala en Tebessa
21 02 1943 In de Protestantse en Rooms-katholieke kerken in Nederland wordt een brief voorgelezen, die op 17 februari aan de rijkscommissaris Seyss-Inquart verzonden is door de kerken in Nederland. In deze brief wordt geprotesteerd tegen: 1) toenemende rechteloosheid; 2) ten dode toe vervolgen van Joodse medeburgers; 3) het opdringen van een levens- en wereldbeschouwing, die lijnrecht in strijd is met het evangelie van Jezus; 4) de verplichte Arbeidsdienst als Nationaal-Socialistisch opvoedingsinstrument; 5) het aantasten van de vrijheid van het christelijk onderwijs; 6) het gedwongen tewerk stellen van Nederlandse arbeiders in Duitsland; 7) het ter dood brengen van gijzelaars; 8) het gevangen nemen en houden van velen, onder zodanige omstandigheden, dat reed een ontstellend aantal in de concentratiekampen het offer van hun leven moesten brengen; 9) het als slaven opjagen, grijpen en wegvoeren van duizenden jonge mensen
23 02 1943 De slag de Mareth-linie in Noord-Afrika
24 02 1943 De 55-jarige advocaat Raoul Engol wordt in Elsene met een kogel in de rug gedood.
25 02 1943 Na hevige gevechten maken de Britse troepen zich definitief meester van de El-Qasserinm-pas. Rommels leger is uitgeput. De Duitsers lanceren een tegenaanval om het Russisch offensief te stoppen. Vorming van het Indochinese Democratische Front door de Vietminh
26 02 1943 In Birkenau arriveert het eerste zigeunertransport uit Duitsland, zij worden in een speciale afdeling Familienlager (Abschnit B II) ondergebracht. Duitse eenheden onder generaal von Arnim vallen in Noord-Tunesie Britse troepen aan. Deze aanvallen duren tot 24 maart. De Britten worden geleidelijk tot Medjez en Beja teruggedreven.
27 02 1943 Aanhouding van 750 Belgische politieagenten en rijkswachters. Volgens de Duitse bezetter voeren ze hun taak niet naar behoren uit.
00 03 1943 Opschorting van de arctische konvooien in verband met versterking van escorte-eenheden op de Atlantische routes. Eerste groepen van maquisards in Vercors en Slavoie. Protest van de Noorse Kerkenraad tegen de Duitse arbeidsinzetmaatregelen. Arrestaties van enige leiders van de Kerkenraad. Deportaties uit Praag, Wenen, Luxemburg en Macedonie naar Treblinka
00 03 1943 De nieuwe crematoria II, IV en V in Birkenau in gebruik genomen
01 03 1943 Duits tegenoffensief in het Zuidoosten o.l.v Von Manstein
01 03 1943 (nacht) Bombardement op Berlijn
02 03 1943 Er wordt een aanslag gepleegd op de nieuwe korpscommandant van de Rijkswacht en tevens hoofd van de Algemene Rijkspolitie, Luitenant-kolonel Emil van Coppenoll, hij bleef echter ongedeerd. De Amerikaanse luchtmacht vernietigt een Japans konvooi bij de Bismarckchipel (bestaande uit 8 transportschepen en 4 torpedebootjagers
04 03 1943 Jan Acke, eigenaar van Steenlandt, de grootste collaboratie uitgeverij en drukkerij in Brussel wordt samen met een bediende doodgeschoten. 's nachts pleegt de stootgroep van Verbelen 5 aanslagen al vergelding , 1 man overlijdt.
05 03 1943 De eerste grote met behulp van radar geleide RAF-aanval op de Kruppfabrieken in Essen
05 03 1943 Ingebruikneming van het KL-Riga-Kaiserwald (27 buitencommando's voor mannen en vrouwen bekend) evacuatie van de gevangenen van het hoofdkamp in augustus 1944
06 03 1943 De bezetter laat een verordening verschijnen waardoor de jeugdorganisaties elk publiek of semi-publiek optreden wordt ontzegd. Generaal Rommel leidt vanuit Medenine een Duitse tankaanval op het Britse 8e leger bij de Marethlinie. De slag brengt geen succes
06 03 1943 23 U-boten brengen op de Atlantische Oceaan 13 schepen uit het konvooi SC 121 van 59 331 BRT tot zinken waarbij 1 Duitse onderzeeer verloren gaat.
08 03 1943 Poetera-Centrum van volkskracht ten behoeve van de oorlog - de tweede massabeweging met Japanse goedkeuring op Java ingesteld. Het staat onder leiding van de Ampat Serangkai.
09 03 1943 Generaal Von Arnim benoemd tot opperbevelhebber in Noord-Afrika in plaats van de ziek geworden Rommel.
09 03 1943 U-boot 510 torpedeert voor de Braziliaanse kust 9 schepen van het konvooi BT 6 van 54130 BRT.
10 03 1943 Bij Duitse verordening worden de klokken van alle Belgische kerken in beslag genomen. Maar de werknemers van de Cockerillfabriek, die met het karwei belast zijn leggen het bevel naast zich neer.
11 03 1943 Oprichting van de Landstorm, een formatie van Nederlandse vrijwilligers, die alleen in Nederland dienst zullen doen
12 03 1943 De Griekse minister-president Canellopoulos treedt af. Militaire conferentie in Washington. Operatieve plannen tegen Japan voor 1943 worden vastgelegd. Wjasma door de Russen bevrijd
13 03 1943 Generaal Hennig von Tresckow plaatst een tijdbom in het vliegtuig van Hitler maar het ontploffingsmechanisme hapert en de bom ontploft niet de aanslag was tijdens een vlucht van Smolensk naar Rastenburg. Nieuwe crematoria in Auschwitz geopend. De studenten moeten voor 10 april een loyaliteitsverklaring ondertekenen
15 03 1943 In een herderlijke brief veroordeelt kardinaal Van Roey scherp de verplichte tewerkstelling, deportaties en het weghalen van de kerkklokken. Door de Duitse tegenaanval veroveren de Duitsers Karkov. Deportaties uit Saloniki en Thracie
16 03 1943 Liwinow bevestigt, dat de Sovjet-Unie er in zal bewilligen, dat Polen na de oorlog Oost-pruisen zal krijgen
16 03 1943 42 U-boten brengen 21 schepen van konvooi SC 122 en HX 299 van 140 492 BRT tot zinken, waarbij een Duitse onderzeeer verloren gaan. Grootste aanval op een geallieerd konvooi tijdens de hele oorlog
16 03 1943 Gevechten om de Mareth-linie en in het gebied van Maknassy-El Guettar
18 03 1943 De Duitsers veroveren Begorod. De Rijkskanselier Adolf Hitler kiest zich uit de Berlijnse SS 120 mannen voor de formatie van een nieuwe Stabswache, die hij onder bevel van Sepp Dietrich plaatst. Ook in andere steden worden SS-Sonderkommandos uit zeer betrouwbare SS-lieden samengesteld. Uit deze Sonderkommandos (later Kasernierte Hunderttschaften, nog later als Politische Bereitschaften aangeduid) ontstaat de Verfugungstruppe (VT) waaruit tenslotte de Waffen-SS ontstaat.
20 03 1943 Mislukte aanslag op Hitler. Het Britse 8e leger opent het offensief tegen de Marethlinie.
21 03 1943 Hitler houdt een rede op Heldengedenkdag, waarin gij meedeelt dat tot nu toe in de strijd tegen Rusland 542 000 Duitsers gesneuveld zijn. De geraamde aanslag op Hitler in het Zeughaus te Berlijn kan niet uitgevoerd worden (Gersdorff). Herderlijk schrijven van kardinaal van Roey tegen de deportaties
21 03 1943 Deze week houdt Hitler dagelijks zogenaamde Lagebesprechungen (besprekingen van de militaire situatie aan de fronten)
22 03 1943 De verplichte tewerkstelling voor vrouwen in Belgie wordt na hevige protesten weer ingetrokken. Bij een tegenaanval heroveren de Duitsers het door de Britten veroverde terrein bij de Mareth-linie
24 03 1943 Artsenstaking in Nederland, ca 5 300 Nederlandse artsen richten een brief aan de president van de Artsenkamer, waarin zij meedelen afstand te doen van hun bevoegdheid tot het uitoefenen van het beroep arts (naambordjes worden verwijderd of het woord arts wordt bedekt)
25 03 1943 De RAF begint de bommenwerperoffensieven tegen Duitsland (round-the-clock)
26 03 1943 Bij Gabes ontketent een Brits expeditieleger de doorbraak door de Mareth-linie. Zeegevechten bij de Komandorski-eilanden tussen Amerikanen en Japanners
27 03 1943 Aanslag op het bevolkingsregister te Amsterdam. US-eenheden vallen in Midden-Tunesie de Fondouk-pas aan.
27 03 1943 De Duitse legergroep Afrika moet zich terugtrekken naar de Chott-linie
28 03 1943 Het engelse 8ste leger doorbreekt de Duits-Italiaanse Mareth-linie
29 03 1943 Ingevolge beschikking van Rauter is met ingang van 10 april 1943 aan de joden het verblijf in de provincies Friesland, Groningen, Drente, Overijsel, Gelderland, Limburg, Noord-Brabant en Zeeland verboden. Ze moeten zich naar Vught begeven.
30 03 1943 Opnieuw worden de Philipsfabrieken in Eindhoven door de geallieerden gebombardeerd. Het Britse 8e leger bezet Oudref en Metouja. Het Britse 1e leger dat op 28 februari in het offensief is gegaan, herovert Sejenane.
30 03 1943 Duitse verdediging van de Chott-stelling en gevechten in het gebied van Maknassy-El-Guettar en ten westen van Mateur
30 03 1943 De RAF voert een raid op Neurenberg uit met 795 vliegtuigen, waarvan er 94 niet terugkeren
31 03 1943 Koning Boris bezoekt Hitler. De Amerikanen doen een mislukt bombardement op de werven van Wilton-Feyenoord in Rotterdam, waarbij onder de burgerbevolking 300 doden vallen
00 00 1943 (voorjaar) Het Noorse vaderlandse front organiseert ontsnappingsroutes naar Zweden ten behoeve van onderduikers van de Duitse arbeidsinzet
00 04 1943 Generaal Wlassow richt te Smolensk een Russisch bevrijdingscomite op. Zweden is bereid met Duitsland over de vrijlating van 20 000 joodse kinderen te onderhandelen. Amerika en Engeland weigeren financiele hulp. De massavergassing in Chelmo worden gestaakt
01 04 1943 In het bijzijn van generaalveldmaarschalk Keitel verleent Hitler in de tot Fuhrerhauptquartier omgedoopte Berghof de opperbevelhebber van het aan het Oostfront strijdende Italiaanse 8ste legerkops, generaal Garibaldi, het ridderkruis. Britse luchtaanval op Rotterdam; 314 doden, 163 zwaar en 400 lichtgewond
03 04 1943 Hitler ontvangt in aanwezigheid van minister Von Ribbentrop de Bulgaarse vorst Boris
04 04 1943 Bombardement op Parijs, 400 doden en 500 gewonden
05 04 1943 Amerikaanse vliegtuigen bombarderen rond 15u30 de Antwerpse gemeente Mortsel (bedoeling was de Erla-fabriek, een herstellingsplaats voor vliegtuigen) er vallen meer dan duizend doden. Dohnanyi en Bonhoeffer gearresteerd
06 04 1943 Belgie is geschokt door de desastreuze gevolgen van het bombardement op Mortsel. In Antwerpen komen tal van hulpacties op gang ten voordele van de geteisterde bevolking. De Belgisch regering in Londen wordt verruimd met August de Schrijver en August Balthazar. Zij worden respectievelijk minister van binnenlandse zaken en minister van openbare werken. Onze regering bestaat vanaf dat moment uit zeven ministers en vijf staatssecretarissen. Montgomery hervat zijn offensief vanaf de veroverde Mareth-stelling
06 04 1943 Terugtocht van de Duitse legergroep Afrika naar de Enfidaville-stelling en gevechten ten westen van Terbourba
07 04 1943 Graaf Claus von Stauffenberg raakt zwaargewond wanneer zijn vliegtuig beschoten wordt. Hij verliest zijn rechterhand en onderarm en 2 vingers van zijn linkerhand. Zijn rechteroog wordt weggeschoten en z'n linker beschadigd. Hierna wordt hij tot stafchef van generaal Fromm bevorderd. Hij zou later een aanslag op Hitler plegen. het Britse 8e leger maakt contact met het IIde Amerikaanse legerkorps in Noord-Afrika (in Tunesie)
07 04 1943 Mussolini en zijn gevolg verblijven op kasteel Klessheim bij Salzburg. Mussolini maakt zich grote zorgen want het gaat fout met de Italiaanse oorlogsvoering in Noord-Afrika. De Italiaanse dictator adviseert de Fuhrer de oorlog met de Sovjet-Unie te stoppen en te proberen een compromisvrede te bewerkstelligen, om zo de handen in het westen en zuiden van Europa vrij te krijgen. Maar Hitler laat zijn bondgenoot niet eens uitspreken. Hij valt hem in de rede en praat daarna bijna vier dagen op il Duche in, totdat deze het geloof in de Endsieg weer heeft herwonnen.
08 04 1943 De Russen openen een groot offensief tegen de Duitsers op de Krim
09 04 1943 Antwerpen rouwt: de slachtoffers van het bombardement op Mortsel worden begraven. Het KGL (Kriegsgefangen Lager) Lublin wordt KL, het had 12 buitencommando's (vroeger Zwangsarbeitslager fur Juden) voor mannen en vrouwen. Evacuatie van hoofdkamp begon reeds in het voorjaar 44, bevrijd op 24 juli 44.
10 04 1943 Studenten die de loyaliteitsverklaring niet hebben ondertekent, mogen de universiteiten en hoge scholen niet betreden
12 04 1943 Hitler heeft op de Obersalzberg een bespreking met Antonescu. Bombardement op Antwerpen, 2110 doden en 600 gewonden
13 04 1943 Nabij Katyn ontdekken Duitse soldaten een massagraf van meer dan 4 000 Poolse officieren die door het Rode leger zijn afgemaakt. Beschikking van Rauter: De joden moeten nu ook Noord- en Zuid-Holland (behalve Amsterdam) en Utrecht verlaten en wel voor 23 april
13 04 1943 Gevechten om de Efida-stelling en ten westen van de lijn Bizerta-Tunis
14 04 1943 Paul Colin, directeur van het collaborerende kunstweekblad Cassandre wordt neergeschoten door Arnaud Fraiteur. Sauckel deelt in een brief aan Hitler mee dat op 31 maart 1943 3 638 056 buitenlandse arbeider in de Duitse oorlogsindustrie werkten. Bovendien waren in de Duitse industrie 1 622 829 krijgsgevangenen tewerkgesteld.
16 04 1943 Horthy, de Hongaarse leider, brengt een bezoek aan Hitler in Straatsburg. Horthy weigert deel te nemen aan de deportatie van Hongaarse joden naar uitroeiingkampen. Alleen Tunis en Bizerta nog in Duitse handen
16 04 1943 Rijksregent Horthy van Hongarije bezoekt Hitler op Kasteel Klessheim. Aan de orde zijn zoals gebruikelijk de politieke en militaire situatie, maar ook dringt Hitler sterk aan op de arrestatie en deportatie van de Hongaarse joden naar de Duitse concentratie- en vernietigingskampen. Horthy weigert evenwel.
17 04 1943 De directeur van het Franstalige collaboratie dagblad le nouveau journal, Paul Colin wordt vermoord. De Civil Affairs division van het Amerikaanse minister van oorlog begint met zijn arbeid (ontwerpen voor de toekomstige bezetting van Duitsland; generaal-majoor Hilldring). Tijdens een inspectiereis wordt het toestel van de Japanse admiraal Yamamoto aangevallen door de Amerikanen, waarbij Yamamoto om het leven komt
18 04 1943 De Japanse admiraal Yamamoto wordt boven de Salomonseilanden met zijn vliegtuig neergeschoten door een Amerikaanse P-38 en stort naar op Bougainville, hij wordt vervangen door admiraal Koga. Yamamoto was het brein achter de Japanse aanval op Pearl Harbor. Hans en Sophie Scholl veroordeeld tot de dood door de strop
19 04 1943 De Gentenaar wordt een week geschorst omdat de redactie berichten in verband met de verplichte tewerkstelling weigert op te nemen. Uitbreken van de opstand in het getto van Warschau. De Fuhrer ontvangt de Noor Quisling. In het communique valt onder meer te lezen: "In een sfeer van volledige vertrouwen werden de vraagstukken met betrekking tot de Europese strijd tegen het bolsjewisme besproken. Men kwam tot het besluit samen de strijd voor het voortbestaan van de Europese cultuur, de vrijheid en onafhankelijkheid van de volkeren van het Europese continent en de gemeenschappelijke Groot-Germaanse doeleinden voort te zetten."
19 04 1943 De tweede opstand van de Joden in het getto van Warschau; de opstand wordt in bloed gesmoord onderleiding van de SS-generaal Stroop; 56 065 joden worden vermoord
20 04 1943 De verzetsgroep Nola pleegt een aanslag op het kantoor voor de verplichte tewerkstelling in Brussel; 250 000 fiches gaan in vlammen op.
22 04 1943 De Fuhrer ontvangt Speer, zijn architect en minister van Bewapening en Oorlogsproductie. Volgens Speer is Hitler die dag vol vertrouwen over de afloop van de oorlog en ervan overtuigd dat de totale oorlog de grote redding al betekenen. Hans en Sophie Scholl, prof.Huber benevens 4 anderen uit de studentenwereld van Munchen ter dood gebracht. De eerste groep Britse waarnemingsofficieren landt bij Kibavsko Polje (Lika) in Joegoslavie
23 04 1943 Patton gaat met zijn 7de leger in Afrika in de aanval. Hitler heeft op de Obersalzberg een bespreking met Tito
26 04 1943 Verbreking van de betrekkingen tussen de Sovjet-Unie en de Poolse regering in ballingschap te Londen wegens een verzoek van de Poolse regering in ballingschap aan het Rode Kruis om een onderzoek in te stellen naar de vondsten te Katyn (13 april)
27 04 1943 Bolivia sluit zich aan bij de Verenigde Naties. Hitler heeft op de Obersalzberg een bespreking met Pawelic
28 04 1943 Tijdens een nachtelijke oefening in Lyme Bay (voor Operatie Neptune) laten 9 snelle Duitse E-boten 2 LST's zinken en wisten te ontkomen in de verwarring, 600 Amerikaanse soldaten en mariniers kwamen om het leven.
29 04 1943 Hitler ontvangt de Franse regeringschef Laval. Het communique spreekt van: "in volle objectiviteit werd nagegaan, welk aandeel Frankrijk moest bijdragen aan de oorlogsinspanning en offers die de As-mogendheden voor de opbouw van een nieuw Europa in de strijd tegen het bolsjewisme... op zich hebben genomen.". Oproep van generaal Christiansen betreffende de terugvoering van Nederlandse ex-militairen in krijgsgevangenschap, begin van de april-meistakingen in Twente. Officiele instelling van de keiboban, hulppolitien en van de seinendan, een stelsel van jeugdorganisaties.
29 04 1943 43 U-boten brengen op de Atlantische Oceaan uit konvooi ONS 5 13 schepen met 61 959 BRT tot zinken. De laatste dag worden door de Support-Groups 6 U-boten tot zinken gebracht
30 04 1943 Sinds de bloedige onderdrukken in het getto werden 40 000 joden gearresteerd. Oprichting van het Aufenthaltslager fur Juden te Bergen-Belsen. Uitbreiding van de stakingen over het gehele land (zie ook 29 april)
30 04 1943 De Duitse U-boot 515 brengt uit konvooi TS 37 ten westen van Freetown 7 schepen van 43 265 BRT tot zinken. Dagorder van Stalin: "Uitsluitend de onvoorwaardelijke overgave van Hitler-Duitsland zal Europa vrede schenken". Invoering van de politiestandrecht in Nederland. Talrijke doodvonnissen worden geveld (ca 4 000)
00 05 1943 Oprichting van de Service National Maquis (SNM) door Henry Frenay, hoofd van de Mouvement Combat. Eerste bijeenkomst van de Franse Nationale Verzetsraad (Conseil National de la Resistance) onder leiding van Jean Moulin te Parijs. Oprichting van de Raad van Verzet (RVV) te Amersfoort door de PTT-ambtenaar Jan Thysse. Gerben Wagenaar wordt voor de illegale CPN opgenomen in de top van de RVV.
00 05 1943 Derde Sauckel-actie in Frankrijk.
01 05 1943 Stalins dagorden, alleen de onvoorwaardelijke capitulatie van Duitsland zal tot vrede in Europa leiden. Politiestandrecht door Rauter voor heel Nederland afgekondigd
02 05 1943 Tijdens een toespraak bedreigt Degrelle het verzet. Hij maakt bekend dat de laatste maanden 508 Belgen door de Duitsers zijn gefusilleerd
03 05 1943 De stakingen van (29 en 30 april) nagenoeg gebroken
04 05 1943 Verplichte arbeidsinzet voor studenten. 3 600 Nederlandse studenten worden via het kamp Ommen naar Duitsland vervoerd
05 05 1943 Rauter bepaalt dat alle studenten zich binnen 24u moeten melden om te gaan werken in Duitsland. Mussolini houdt een rede waarin hij zegt dat miljoenen Italianen aan de Afrikaziekte lijden. Al hun verlangen en begeren gaan er naar uit, naar Afrika terug te keren. En wij zuller er terugkeren! Zware geallieerde luchtaanval op het gebied rond Bizerta en Tunis
06 05 1943 Alle Nederlandse mannen van 18 tot 35 jaar worden verplicht zich bij een arbeidsbureau te melden. Jaarklassen-actie.
07 05 1943 In een brief aan Reeder, hoofd van het militaire bestuur, schrijft Hendrik Elias: "We hebben geen eigen Legioen, het legioen is maar een afdeling der Waffen-SS en wordt door velen aangevoeld als een nood gedwongen en spijtige toegeving aan het particularisme der Vlamingen". Maar dit wordt nooit in het openbaar gezegd. Bizerte wordt door Amerikaanse eenheden veroverd en Tunis door het Britse 1e leger. Alle Duitsers zijn nu uit Noord-Afrika verdreven of gevangen genomen (252 000 Duitsers en Italianen worden krijgsgevangen gemaakt). Einde van de strijd in Noord-Afrika. Verplichte aanmelding van alle Nederlandse mannen tussen 18 en 35 jaar oud
09 05 1943 7u25 het staakt-het-vuren voor geheel Afrika wordt afgekondigd. Opstelling van de eerste Poolse divisie (o.l.v.Taden Kostjussjko) in het Russische leger
11 05 1943 Fraiteur, Raskin en Bertulot, de drie verzetsstrijders die verantwoordelijk waren voor de moord op Paul Colin worden opgehangen. De Amerikaanse 7e divisie landt op het eiland Attu in de Aleoeten.
11 05 1943 Trident-conferentie (tweede conferentie van Washington). De Combined Chief bepalen de streefdatum voor operatie Overlord op 1 mei 1944. Er wordt overlegt tussen Churchill en Roosevelt en hun militaire chefs van staven
12 05 1943 Het Afrika korps onder leiding van Generaal von Arnim capituleert. De Britten namen tijdens hun offensieven in Noord-Afrika sedert 12 oktober 1942 meer dan 335 000 Duitsers en Italianen gevangen. Oproep voor de arbeidsinzet voor mannen geboren in de jaren 1920,1921, 1922,1923 en 1924.
12 05 1943 Conferentie te Washington tussen Churchill en Roosevelt
13 05 1943 Generaal Messe, opperbevelhebber van de Italiaanse troepen in Noord-Afrika capituleert. In bezet Nederland moeten alle radiotoestellen worden ingeleverd.
14 05 1943 Het verzet in het getto verschiet haar laatste kogels, de opstand is ten einde
15 05 1943 De Amerikaanse generaal MacArthur wordt opperbevelhebber van de troepen in de Stille Oceaan. Opheffing in Nederland van het politiestandrecht. Met ingang van 21 mei zullen geen Joden meer in Amsterdam mogen verblijven (behalve in het Spergebied)
16 05 1943 De SS blaast de grote synagoge in Warschau op, de sporen van de bloedige onderdrukking van de opstand worden zorgvuldig uitgewist. Op enkele maanden tijd werden 56 000 joden opgepakt en 6 000 gedood. Operatie Chastise: Lancasters voeren een aanval uit op de dammen van het Ruhr-gebied met bommen met de naam Unkeep, de bommen wogen 9 250 pond waarvan 6 600 pond explosieven de bommen moesten op een hoogte van 18 meter losgelaten worden op niet meer dan 410 en 375 meter voor de dammen en de vliegtuigen moesten perfect horizontaal vliegen aan 330 km/u. De eerste golf van 9 vliegtuigen vernietigd de Mohne-dam en de Eder-dam, een tweede van 5 de dam bij Sorpe, die slechts licht beschadigd werd en een derde van 5 geeft bescherming. De operatie was uiterst geheim
21 05 1943 De Japanners beginnen met de laatste fase van hun expeditieonderneming naar midden-China (tot 13/6/53)
22 05 1943 Radio Moskou maakt het besluit tot opheffing van de Komintern van 15 mei 1942 bekend
23 05 1943 Leon Degrelle wordt door SS-leider Himmler ontvangen
24 05 1943 De Gentenaar wordt definitief geschorst. De Duitse admiraal Donitz breekt de duikbotenoorlog op de Atlantische oceaan af de verliezen zijn te groot (in totaal 48 U-boten).
11 05 1943 Conferentie in Washington
25 05 1943 Afsluiting van de Trident-conferentie in Washington Er wordt besloten dat 1 mei 1944 de datum voor de operatie Overlord zal zijn; na de verovering van Sicilie (operatie Husky) moet Italie worden uitgeschakeld; de olievelden in Ploetsi (Roemenie) zullen vanaf de bases in de Middellandse Zee worden gebombardeerd; de levering van wapens en munitie aan China zal worden uitgebreid. Gemeenschappelijke strategie ter onderwerping van Japan: doorbraak naar Japan over de Midden-Pacific
26 05 1943 Grote razzia's op Joden te Amsterdam; 13 000 worden gegrepen en op transport gesteld
30 05 1943 Generaal de Gaulle arriveert in Algiers
31 05 1943 Donitz heeft een bespreking met Hitler over de U-boten oorlog op de Berghof. Japanse rijksconferentie over de toekomstige status van Indonesie.
00 06 1943 Generaal Rowecki, bevelhebber van het ondergrondse Poolse leger, gearresteerd, hij wordt opgevolgd door generaal Bor-Komorowski. Oprichting van een illegaal Deense persbureau : information Nordisk Nijhedstjeneste. Het wordt een officieel voorlichtingsorgaan van de latere Vrijheidsraad. De rector van de Universiteit van Leuven weigert de Kommandantur de lijst met ingeschreven studenten te overhandigen
01 06 1943 Het Waals legioen wordt opgenomen in de Waffen-SS
03 06 1943 In Algiers richten de Gaulle en Giraud een voorlopige Franse regering op, het Comite Francais de Liberation National (CFLN). Generaal de Gaulle legt zich neer bij de besluiten van de conferentie van Casablanca. Een Japans smaldeel valt Dutch Harbor aan op Aleoeten. Saboteurs brengen grote schade tot aan het spoorwegknooppunt te Luik
05 06 1943 De bezetter arresteert mgr. van Wayenbergh, de rector van de Leuvense Universiteit omdat deze weigert de lijsten van de ingeschreven studenten te geven.
06 06 1943 Hitler woont in de Platterhof een bijeenkomst bij van de leiders van de bewapeningsindustrie.
08 06 1943 Besprekingen van Hitler met de generaals Keitel en Zeitzler over het inschakelen van overgelopen militairen, zoals de Russische generaal Wlassow.
10 06 1943 Arrestatie van Jean Moulin in de omgeving van Lyon
11 06 1943 Het Italiaanse eilandje Pontelarria (Pantelleria) wordt bevrijd.
12 06 1943 Himmler decreteert de liquidatie van alle Poolse getto's. Het eilandje Lampedusa geeft zich over aan de Britten
13 06 1943 De West-Vlaamse priester-flamingant Cyriel Verschaeve houdt in Mechelen een ophefmakende redevoering ten voordele van collaboratie
19 06 1943 (nacht) 240 000 partizanen (volgens Russische bronnen) voeren overal in Rusland aanslagen uit op de Duitse bevoorradingslijnen.
20 06 1943 In Italie is een geallieerde landing nakend; op Sicilie en in Napels worden de burgers geevacueerd
20 06 1943 (nacht) De RAF bombardeert de oude Zeppelinfabriek van Friedrichshafen.
25 06 1943 Crematorium III in Birkenau gereedgekomen
30 06 1943 Begin van de operatie Cartwheel onder commando van generaal MacArthur, landingen op New Georgia (Solomon Eilanden) op Woodlark en Kiriwina van de Trobriand Eilanden, op Nieuwe-Guinea in de Nassaubaai. De Amerikanen landen op Randova (Salomons Eilanden). In een opzwepende toespraak voorspelt Churchill de onvoorwaardelijke overgaven van de fascistische en nazisistische dictaturen voor het einde van het jaar.
00 00 1943 (zomer) Vorming van een gezamenlijk algemeen hoofdkwartier van de voornaaste Griekse verzetsgroeperingen ELAS, EDES en EKKA, dat in naam onder commando van het Britse Algemene Hoofdkwartier (GHO) te Cairo gesteld wordt.
00 07 1943 Hitler gelast na het zien van het lanceren van de V2 de hoogste prioriteit voor verdere ontwikkeling. Georges Bidault tot voorzitter van de Conseil National de la Resistance gekozen. Vorming van het Comite d'action contre la deportation (CAD), geleid door Yves Farge.
01 07 1943 Het Vlaams Legioen wordt omgevormd tot de 27ste SS-Sturmbrigade Langemarck
03 07 1943 De Griekse koning belooft vrije verkiezingen binnen zes maanden na de bevrijding
04 07 1943 Generaal Sikorski bij Gibraltar door een vliegtuigongeluk om het leven gekomen. Hij wordt door Mikolajezyk als eerste minister van de Poolse regering te Londen opgevolgd
05 07 1943 De Russen lanceren een nieuw offensief. Slag in de Golf van Kula.
10 07 1943 De geallieerden landen op Sicilie. (Operatie Husky) Verovering van Siracusa en Pachino, Gela en Licata.
12 07 1943 Hitler breekt het offensief bij Koersk af. Slag van Kolombangara (de tweede slag in de Golf van Kula). De Japanners slagen er weer in tropen bij Vila ter verdediging van Kolombangara aan land te zetten.
12 07 1943 Oprichting van het Nationalkomitee Freies Deutschland in Krasnagorsk bij Moskou uit uitgeweken en krijgsgevangen Duitsers.
13 07 1943 Het Oostfront stuikt in elkaar, Hitler besluit nu ook een einde te maken aan Operatie Zitadelle, het laatste Duits-Italiaanse offensief in Rusland.
14 07 1943 De Italiaanse generaal Ambrosio en enkele ministers overwegen vredesonderhandelingen met de geallieerden aan te gaan. Mussolini wuift dit voorstel weg.
16 07 1943 Mgr. Van Wayenbergh, de rector ban de Leuvense Universiteit wordt veroordeeld tot 18 maanden cel. Enkele weken tevoren weigerde hij de studentenlijsten aan de bezetter te overhandigen. President Roosevelt en Churchill richten een oproep tot het Italiaanse volk zich over te geven. De volgende dag werpen de geallieerde vliegtuigen pamfletten met de geallieerde oproep uit boven Rome
17 07 1943 Mussolini ontmoet Hitler in de Dolomieten. De Russen beginnen aan het zuidwestelijk en het zuidelijk front een offensief tot herovering van het Donjetsbekken
19 07 1943 Rome wordt gebombardeerd. 9u Hitler ontmoet Mussolini in Feltre in Noord-Italie.
20 07 1943 JCS (Joint Chiefs of Staff) draag admiraal Nimitz op plannen op te stellen voor de verovering van de Gilvert Eilanden
21 07 1943 Via Radio Belgie maakt eerste minister Pierlot bekend dat collaborateurs na de oorlog verantwoording zullen moeten afleggen voor hun daden.
22 07 1943 Grandi, voorzitter van de Kamer, legt Mussolini een motie voor, waarin hij hem voorstelt de persoonlijke leiding over de oorlog aan de koning over te dragen. Amerikaanse troepen bezetten Palermo
23 07 1943 De Duitsers zijn voorbij hun vertrekpunt voor operatie Zitadelle (startte op 5 juli) terug gedreven
24 07 1943 De Britse luchtmacht bombardeert Hamburg. De Grote Raad komt in Italie bijeen
24 07 1943 Bijeenkomst van de Grote Fascistische Raad. Grandi's motie wordt aangenomen
25 07 1943 Audientie van Mussolini bij koning Victor Emanuel. De koning deelt hem de uitslag van de stemming van de Grote Fascistische Raad mee. Mussolini zal vervangen worden. Na de audientie (half ze 's middags) wordt Benito Mussolini aangehouden en in hechtenis genomen. Victor Emanuel opperbevelhebber van het Italiaanse leger. Maarschalk Badoglio wordt premier. Begin van de uitvoering van de operatie Achse: Duitse troepen rukken Italie binnen
28 07 1943 Opheffing van de Fascistische Partij en de Grote Fascistische Raad.
29 07 1943 Stalin reorganiseert de militaire hierarchie in het Sovjetleger
29 07 1943 (nacht) Bombardement op Hamburg
30 07 1943 In Italie is het volk in opstand gekomen tegen de fascistische dictatuur.
00 07 1943 (tweede helft) Slag om het eiland Munda
00 07 1943 (eind) De Duitse politie rolt de illegale groep Het Zwaantje van de Delfzijlse arts A.Oosterhuis op, die een jaar lang via de zogenaamde Zweedse weg contact met Engeland had onderhouden.
00 08 1943 De Russen heroveren Orel en Belgorod (5), Briansk (17), Karkov (23) en Taganrog (30). Afwijzing door de Griekse regering in Ballingschap van de voorstellen van een delegatie van de drie grootste Griekse verzetsorganisaties (Cairo) over de positie van koning George II in een naoorlogse regering. Het bestuur van de Mouvements unis de Resistance vestigt zich in Parijs
01 08 1943 Vanuit Libie vertrekken 178 vliegtuigen richting Ploetzi in Polen om de olieraffinaderijen te bombarderen, de vliegtuigen waren uitgerust met extrabrandstof tanks. Veel vliegtuigen kregen last met het zand vanuit Libie. Er gingen veel kleine dingen fout maar de operatie slaagde toch. De geallieerde troepen beginnen een offensief tegen de linies van de vijand op het noordoostelijke gedeelte van Sicilie. Japan verklaart Birma tot een onafhankelijke staat: hoofd van deze staat is U Ba Maw. Birma verklaart de oorlog aan Groot-Brittannie en de Verenigde Staten van Amerika.
02 08 1943 Opstand in het uitroeiingkamp Treblinka; de crematoria worden verwoest.
03 08 1943 Operatie Lehrgang terwijl de Britten en Amerikanen oprukken trekken de Duitsers en Italianen zich terug op het vaste land. Er kunnen 100 000 soldaten en tanks, geschut en voedsel ontsnappen.
04 08 1943 Eerste geheime contact van Italie met de geallieerden in Lissabon
06 08 1943 De Duitse bezetter neemt zestig procent van de Belgische textielstocks in beslag
13 08 1943 De Russen lanceren bij Spas-Demensk ten oosten van Smolensk een nieuw offensief: Saps-Demensk heroverd
14 08 1943 Het VNV werft officieel niet meer voor de Waffen-SS maar wel voor andere Duitse organisaties zoals de kriegsmarine en de OT-Schutzkommandos
14 08 1943 Quandrant-conferentie in Quebec. Strategische plannen met betrekking tot het terugdringen van de Japanse macht uit de Pacific. De Gilbert en Marshall Eilanden moeten heroverd worden. Rabaul zal geneutraliseerd worden, Nieuw-Guinea moet tot Wewak bevrijd worden.
15 08 1943 Geallieerde landing op het eiland Kiska in de Aleoeten. Daarmee is deze eilandengroep in Amerikaanse handen.
16 08 1943 De Amerikanen landen op Kiska (Aleoeten). Generaal Eisenhower besluit de landingen op het vasteland van Italie bij Salerno (operatie Avalanche) op 9 september uit te voeren, de datum voor de eerste geplande landing bij Reggio di Calabria (operatie Baytown) wordt nog niet bepaald
17 08 1943 Amerikaanse troepen rukken Messina binnen. De vijandelijkheden op Sicilie houden op
17 08 1943 Peenemunde aan de Oostzee gebombardeerd met 571 bommenwerpers. Hier ontwikkelden en experimenteerden de Duitsers met straalaandrijving door dit bombardement ontstond vertraging in de productie. De V-1 en de V-2 werden hier ontwikkeld evenals verschillende onderzeeers. De assemblage wordt verplaatst naar Niedersachswerfen in het Harzgebergte; de proeflanceringen vinden voortaan plaats in het Poolse Blinza
17 08 1943 Besprekingen van Churchill en Roosevelt op de eerste Quebec-conferentie: de plannen voor de invasie in Frankrijk worden besproken
23 08 1943 Charkow door het Rode leger heroverd, einde van de vierde slag om deze stad
24 08 1943 Londen en Washington erkennen het Franse Comite van Nationale bevrijding in Algiers, de Gaulle haalt zijn slag thuis.
25 08 1943 Bekendmaking van de benoeming van lord Mountbatten tot Supreme Allied Commander in Zuid-oost-Azie
27 08 1943 De DeVlag houdt een congres in Brussel, Jef van de Wiele stuurt aan op integrale annexatie van Belgie door Nazi-Duitsland. Het buitencommando Dora (gem. Salza) van het KL-Buchtenwald in gebruik genomen
28 08 1943 Russische offensieven aan het zuidelijk front tegen Taganrog aan het westelijk front tegen Smolensk en aan het centrale front in de richting van Gluchow en Rylsk ingezet
29 08 1943 Na steeds intensievere sabotagehandelingen kondigen de Duitsers in Denemarken de uitzonderingstoestand af. De Duitse Wehrmachtbefehlshaber, generaal von Hanneken, neemt het gezag over. De koning wordt krijgsgevangene, regering en parlement worden ontbonden, het leger en de vloot ontwapend en de manschappen en officieren geinterneerd. Er wordt een raad van de vrijheid, de Danmarks Frihedsradet, gevormd, die de losse Deense verzetsgroepen, die nu openlijk tegen de bezetter kunnen optreden, zal gaan bundelen.
31 08 1943 Eerste nummer van De Gazet, Jef van de Wiele (DeVlag) zwaait de scepter
00 09 1943 De Gestapo rolt de Berlijnse illegale groep Die Europaische Union op. Deze groep met onder anderen prof.dr. Robert Havemann stelde zich ten doel contacten te onderhouden met buitenlandse dwangarbeiders. Ingebruikneming van KL-Klooga in Estland (SS-Arbeitslager), in de herfst van 1944 opgeheven. De gevangenen naar KL-Stutthof geevacueerd.
02 09 1943 Voortzetting van besprekingen van Roosevelt en Churchill te Washington.
03 09 1943 Italie capituleert. Badoglio tekent een geheime wapenstilstand te Siracusa op Sicilie. Geallieerde landingen onder bevelvoering van generaal Montgomery bij Reggio op de zuidkust van Calabria
04 09 1943 De Australiers landen op Nieuw-Guinea. Stalin ontvangt de drie voornaamste metropolieten van de Russische orthodoxe kerk, hij geeft toestemming weer een patriarch te kiezen
06 09 1943 In Belgie worden de jaarklassen 1920 en 1921 voor verplichte arbeid in Duitsland opgeropen
07 09 1943 Een bombardement op Brussel eist 200 doden en 600 zwaargewonden, 1 200 gebouwen worden vernield
08 09 1943 Arrestatie van honderden Joden in Antwerpen en Brussel; na hun aanhouding worden ze naar de Dossinkazerne in Mechelen gebracht. Capitulatie van Italie door generaal Eisenhower bekendgemaakt. Maarschalk Badoglio maakt haar via de Romeinse radio bekend. Hitler gelast het Italiaanse leger te ontwapenen (Fall Achse)
09 09 1943 Geallieerde invasie bij Napels. Badoglio telegrafeert Hitler over de hopeloze militaire situatie waarin Italie zich bevindt en over zijn verzoek aan de geallieerden om een wapenstilstandsovereenkomst te sluiten. Dit betekent het formele einde van het verdrag van de Asmogendheden
10 09 1943 Duitse luchtlandingstroepen onder leiding van maarschalk Kesselring bezetten na hevige gevechten Rome. In Noord-Italie capituleren de Italiaanse troepen voor de Duitsers. Het Britse 8e leger bezet Tarente.
11 09 1943 Geallieerde landingen bij Tarente. Salammaua op Nieuw-Guinea door Amerikaanse en Australische tropen heroverd.
12 09 1943 De Vrije Fransen landen op Corsica, dat door Italiaanse troepen bezet wordt. Het Italiaanse verzet en ondergrondse partijen vormen een Comite van Nationale Bevrijding en eist afzetting van de koning. Begin van de periode van de Resistenza (verzet). Een Waffen-SS commando onder leiding van Otto Skorzeny bevrijdt Mussolini uit zijn gevangenschap in een klein intersporthotel op de Gran Sasso in de Abruzzen.
13 09 1943 Zware Duitse aanvallen op het geallieerde bruggenhoofd bij Salerno scheppen een kritieke situatie, die wordt overwonnen door landingen van paratroepen onder leiding van generaal-majoor Ridgway
14 09 1943 Kapitein Cassaert ontsnapt tijdens zijn proces uit het Justitiepaleis van Berlijn. Na een lange tocht vol gevaren bereikt hij Belgie. Ontmoeting van Hitler en Mussolini op het Fuhrerhauptquartier te Rastenburg
15 09 1943 (Mussolini roept plechtig de republiek van Salo uit? Het is niet meer dan een Duits marionettenstaatje.) Oprichting van het KL-Lauen (Litouwen). Dit kamp had 14 buitencommando's voor mannen en vrouwen. Evacuatie van de gevangenen in juli 1944 voornamelijk naar Dachau. Ingebruikneming van het KL-Vaivara in Estland, ongeveer 10 buitencommando's voor mannen en vrouwen zijn bekend.
16 09 1943 Lae in geallieerde handen.
17 09 1943 Jean Cassaert ontsnapt uit het justitiepaleis te Berlijn
18 09 1943 Aan het Gardameer roept Mussolini een fascistische republiek uit. Succesvolle ontwikkeling van de aanvallen van de Russische troepen in de richting van Kiew, Saporosje, Melitopol, Dnjepropetrowsk, Poltawa, Krasnograd, Smolensk, Roslawi en bij Noworossiisk
18 09 1943 Begin van de speciale missie (onder codenaam Macmis) van de Britse officier Fitzroy Maclean naar de partizanen van Tito. De dropping van deze groepen geschiedt in het reeds bevrijde gebied in westelijk Bosnie
21 09 1943 Het eiland Arundel van de Solomon-eilandengroep in Amerikaanse handen.
22 09 1943 Geallieerde troepen landen bij Bari.
24 09 1943 De Russen heroveren Smolensk (25?)
26 09 1943 Russische legereenheden bereiken op enige plaatsen de Dnjepr
26 09 1943 Ontsnappingsroute door Deense verzetsbeweging georganiseerd. Ongeveer 7 500 joden weten te ontvluchten
27 09 1943 De geallieerden naderen Napels, op dat moment breekt in deze stad een antifascistische opstand uit.
29 09 1943 Jean Cassaert komt in Belgie aan. In Italie valt Foggia. Eerste Silbertannemoord (Meppel)
00 10 1943 Duitse maatregelen tegen de Deense joden, meer dan 6 000 van de 8 000 Deense joden konden onderduiken of naar Zweden ontsnappen
00 10 1943 (tot januari 44) Periode van strijd tussen ELAS en EDES, de Griekse communistische verzetsbeweging ontketent een burgeroorlog om na de bevrijding de overname van de macht te bewerken
01 10 1943 Het Amerikaanse 5e leger onder leiding van generaal Clark verovert Napels.
02 10 1943 De Japanners hebben het eiland Kolombangara (Solomon Eilanden) verlaten.
03 10 1943 De Vrije Fransen bevrijden Corsica. Oprichting op Java van het vrijwilligersleger, de PETA (leger voor de verdediging van het vaderland) het staat onder Japans commando. De manschappen grotendeels afkomstig uit de seinendan.
06 10 1943 Slag bij Vella Lavella (Solomon Eilanden)
07 10 1943 Het Sovjetleger overschrijdt de Dnjepr. Begin van Russische herfstoffensieven over een breed front van Witebsk tot aan het Tamanschiereiland
08 10 1943 Franco trekt zijn soldaten aan het Oostfront terug, het Rode Leger rukt op langs heel het front.
12 10 1943 Zware Amerikaanse bombardementen op Rabaul (New Britain)
12 10 1943 (nacht) De geallieerden steken de Volturne over en slagen er nipt in om hun positie stand te houden
13 10 1943 De nieuwe Italiaanse regering verklaart Duitsland de oorlog. De raad van ministers van Mussolini's Republiek richt speciale rechtbanken op voor de berechting van de verraders van 25 juli 1943.
14 10 1943 Opstand van gevangen in kamp Sobibor. De massavergassingen worden weldra gestaakt. Onafhankelijkheidsverklaring van de Filippijnen onver president Jose Laurel.
16 10 1943 Razzia's op joden in Rome. Ongeveer 7 000 van de 8 000 Romeinse joden weten onder te duiken
17 10 1943 Russische doorbraak vanuit het bruggenhoofd bij Krementsjoeg op de rechteroever van de Dnjepr ten zuiden van Gomel rukken de Russen de Dnjepr over.
18 10 1943 Zware bombardementen van Amerikanen op Bougainville (Solomon Eilanden)
23 10 1943 Eerste transport van joden uit Rome in Birkenau aangekomen.
24 10 1943 Opheffing van de MIAI (Madjelis Islam A'la Indonesia), de bond van godsdienstig islamitische verenigingen die in 1937 gesticht was en op 13 juli 1942 opnieuw werd opgericht.
25 10 1943 Memorandum van generaal von Rundstedt; hij acht de verdediging van het kustgebied in Frankrijk niet voldoende gewaarborgd. Hij wil een gewijzigde strategie om bij een landing overal snelle en effectieve tegenaanvallen te kunnen lanceren
27 10 1943 Ir.Louwes, directeur-generaal van de Voedselvoorziening, waarschuwt de Hauptabteilung Ernahrung und Landwirtschaftt omtrent de slechte voedings- en gezondheidstoestand van het Nederlandse volk. Hij verzoekt ingrijpende wijzigingen te brengen in de export en de leveranties aan de Wehrmacht.
00 11 1943 Voltooiing van de Birmaspoorweg. (eerste helft) Geallieerde invasie op Bougainville
01 11 1943 De Russen zetten een offensief in op de Krim. Landing van Amerikaanse mariniers in de Keizerin Augusta-baai op Bougainville. Slag in deze baai: de Japanse kruisers en destroyers worden verdreven.
02 11 1943 Begin van de Amerikaanse landingen op de atollen Tarawa en Makin van de Gilbert-eilandengroep
05 11 1943 Vaticaan gebombardeerd
05 11 1943 Eerste conferentie van de landen van Groot-Oost-Azie te Tokyo.
06 11 1943 Stalins rede voor de Sovjetbijeenkomst: De zaak van het Duitse fascisme is verloren. Kiew door eenheden van het Oekrainse 1e front heroverd, Russische eenheden landen op het schiereiland Kertsj.
07 11 1943 Zware Japanse tegenaanval op Bougainville
08 11 1943 De Gaulle zet Giraud op een zijspoor en wordt de enige president van het CFLN
09 11 1943 In Brussel verspreidt het verzet een valse editie van Le Soir, die voor flink wat hilariteit zorgt. Generaal de Gaulle alleen president van het Comite van Nationale Bevrijding.
12 11 1943 De Japanners trekken hun carrier aircraft van Rabaul terug. Rabaul betekent niet langer een ernstige Japanse bedreiging voor de geallieerde troepen
13 11 1943 Oprichting van de Landwacht als zelfbeschermingorganisatie van de NSB tegen aanslagen van het verzet.
14 11 1943 De Hitlerjeugd Vlaanderen wordt opgericht. In Grenoble laten verzetsgroepen het opslagdepot van benzine, wapens, munitie en voertuigen ontploffen.
17 11 1943 Definitieve ondertekening van de geallieerde wapenstilstandsvoorwaarden door de regering Badoglio.
18 11 1943 (nacht) Bombardement op Berlijn.
20 11 1943 De Amerikanen landen op de Gilbert-eilanden
21 11 1943 In een brief aan koning Leopold III keuren zeven Londense Belgische ministers zijn gedrag in de oorlog af.
22 11 1943 Oprichting van de Masjoemi, raad van overleg voor moslims in Indonesie. Zij gaat samen de MIAI.
22 11 1943 Eerste conferentie (Sextant) te Cairo. Besprekingen van president Roosevelt, premier Churchill en generaal Chiang Kai-shek. Ze komen tot overeenstemming over een gecombineerde actie tegen Japan in Birma.
23 11 1943 Het eiland Makin (Gilbertgroep) door de Amerikanen veroverd
24 11 1943 Kolonel Bastin, de leider van het Geheime Leger wordt opgepakt. Kolonel Ivan Gerard neemt zijn functie over. Hij moet uitwijken naar Londen en Jules Pire wordt de nieuwe bevelhebber
28 11 1943 (tot 1 december) Meer dan een jaar voor Yalta komen Roosevelt, Churchill en Stalin in Teheran bijeen om de organisatie van de naoorlogse wereld en de kwestie Duitsland te bespreken maar ook operatie Overlord, die onder opperbevel van de Amerikaanse generaal Eisenhower uitgevoerd zal worden, ook besprekingen over de UNO, het Poolse vraagstuk en de positie van Zweden en Turkije
29 11 1943 Tweede zitting van de antifascistische raad van Joegoslavische partizanen in Jajce, vorming van een Nationaal Comite, dat als voorlopige regering zal optreden. Er wordt een ontwerp voor de vestiging van een Federatieve Volksrepubliek aangenomen.
00 12 1943 Oprichting van de Mouvement de Liberation nationale (MLN). Vorming van een communistische Nationale Raad voor het Vaderland (KRN) o.l.v. Bierut uit Polen. Oprichting van de Union des Juifs pour la Resistance et l'Entraide (UJRE). Centrum van verzet van joodse communisten, hun illegale blad Droit en Liberte werd geredigeerd door Charles Ledermann.
00 12 1943 (begin) Veldmaarschalk Rommel krijgt van het Oberkommando der Wehrmacht de opdracht de kustverdediging van de Atlantikwall te inspecteren; Hij is als opperbevelhebber van legergroep B onder de opperbevelhebber West (von Rundstedt) geplaatst
02 12 1943 Het eerste RSHA-transport uit Wenen in Birkenau aangekomen.
03 12 1943 Professor Frans Daels stapt uit het VNV en heeft veel kritiek op de situatie en de werving van jongeren voor het Oostfront
04 12 1943 Vorming van een Voorlopig Bestuur voor het bevrijde gebied in Joegoslavie onder leiding van Dr. I.Ribar? Generaal Tito voorzitter van het Comite van Nationale Verdediging
04 12 1943 Tweede conferentie van Cairo. Onderhoud van Roosevelt en Churchill met de Turkse president Inonu.
05 12 1943 De geallieerde luchtmacht begint luchtaanvallen op de skischansen in Frankrijk.
07 12 1943 Einde Sextant-conferentie te Cairo, o.a. tijdschema opgesteld voor de herovering van de Marshall Eilanden en New Britain (jan 44), Manus en de Admiralty Eilanden (april 44) Hollandia en Nieuw-Guinea (juni 44) en de Marianen (okt.44)
09 12 1943 Maarschalk Badoglio maakt bekend dat Italiaanse eenheden aan de zijde van de geallieerden meevechten
11 12 1943 De Belgische secretarissen-generaal lanceren een nieuwe oproep om de vele aanslagen en sabotage daden te beeindigen
24 12 1943 Aanslag op Leo Vindevogel, burgemeester van Ronse. President Roosevelt en Churchill kondigen de benoeming van generaal Eisenhower aan tot opperbevelhebber van het geallieerde landingsleger voor de operatie Overlord. Sir Henry Maitland Wilson wordt opperbevelhebber van de geallieerde legers in het Middellandse-Zeegebied
27 12 1943 Onder geallieerde druk erkent de Gaulle de onafhankelijkheid van de voormalige Franse kolonies Syrie en Libanon
00 00 1943 (eind) Alle Slowaakse verzetorganisaties verenigen zich in de Nationale Raad (Voorbereiding van de opstand van augustus 44) met Tito
00 01 1944 De V2 in Niedersachswerfen in productie genomen; wegens wijzigingen van het ontwerp wordt de productie weldra weer gestaakt. Britse en Amerikaanse verbindingsofficieren bewerken een wapenstilstand tussen het ELAS en het EDES in Griekenland
01 01 1944 Generaal Clark neemt het commando over het Amerikaanse 7e leger van generaal Patton over. Hij wordt verantwoordelijk voor de planning van Anvil, een operatie ter voorbereiding van een landing in Zuid-Frankrijk
02 01 1944 Amerika zendt een expeditieleger naar Nieuw-Guinea.
03 01 1944 Russische troepen bereiken de vooroorlogse Poolse grens
08 01 1944 Boodschap van Churchill aan Tito, De Britse regering zal hulp aan de Cetniks opschorten en het bevrijdingsleger ondersteunen, wanneer het Volksbevrijdingsfront de officiele betrekkingen met koning Peter zal handhaven
08 01 1944 Processen van Verona tegen zes leden van de voormalige Grote Fascistische Raad, o.a. worden graaf Ciano en maarschalk di Bono ter dood veroordeeld en op 11 januari 1944 geexecuteerd.
10 01 1944 Britse tropen veroveren Maungdaw in Birma.
11 01 1944 Oprichting vn KL-Krakau-Plaszou door samenvoeging van een viertal Zwangersarbeitslager fur Juden. Krakau-Plaszow werd op 15 januari 1945 bevrijd
12 01 1944 Sauckel in Parijs. Hij eist een miljoen Franse arbeidskrachten voor Duitsland
14 01 1944 Omdat de Duitsers een landing vrezen van de geallieerden, worden de kustbewoners geevacueerd. Walthere Dewe, hoofd van de verzetsgroep Clarence wordt in Ixelles (Brussel) door de Gestapo neergeschoten. Het overwinningsoffensief in Rusland is ingeluid. Begin van het grote Russische offensief bij Oranienbaum en Wolchow. Generaal Eisenhower arriveert in Londen om zijn nieuwe functie van Supreme Commander van de Allied Expeditionary Forces (voor operatie Overlord). Hij wijzigt Morgans COSSAC-hoofdkwartier in SHAEF: Supreme Headquarters, Allied Expeditionary Forces
15 01 1944 Spanje trekt zijn vrijwilligers terug uit de Wehrmacht. Generaal Rommel krijgt het 15de en 7de leger onder zijn bevel (gelegen van Nederland tot Saint-Nazaire)
15 01 1944 (nacht) Groep G (opgericht in Brussel in 1941, ong.4 000 leden) dynamiteert masten van elektriciteit leidingen en veroorzaakt een grote elektriciteitspanne.
17 01 1944 (nacht) De geallieerden ontketenen een offensief tegen de Garigliano
21 01 1944 (nacht) Een landingsvloot vaart de baai van Anzio binnen.
22 01 1944 Het Amerikaanse 6e legerkorps gaat bij Anzio en Nettuno aan land.
24 01 1944 Jean Cassaert is in Londen
25 01 1944 In Leopold III's testament wordt een knieval voor de koning geeist door de regering en een bekentenis dat ze fout waren. Inzet van het Russiche offensief aan de vier Oekraiense fronten
27 01 1944 Leningrad is bevrijdt. Het beleg van 900 dagen is voorbij, 600 000 Russen kwamen om.
28 01 1944 Fuhrerweisung met betrekking tot de verdediging van Italie die gevoerd moet worden bis der letzte Gegner vernichtet oder wieder ins Meer geworfen is
30 01 1944 Eerste landing in de Marshall-eilandengroep op het eiland Majuro.
31 01 1944 De Amerikanen landen op de Marshall Eilanden. De Amerikanen bezetten zonder tegenstand het eiland Roi. Hevige gevechten op het eiland Namu, waaraan op 2 februari een einde komt.
00 02 1944 Het Nationaal Comite van het FI besluit de groep van door de Solidarite ondersteunde werkweigeraars en andere speciale Milices patriotiques te rekruteren, die onder commando van Maurice Quinet geplaatst worden. Arrestatie van ongeveer honderd medewerkers van de ontsnappingsroute naar Zwitserland van John Henry Weidner
00 02 1944 (begin) Het definitieve plan voor operatie Overlord vastgesteld. Partijvoorzitter Pietro Nenni stelt namens de Italiaanse socialistische partij een ultimatum aan het Comite van Nationale Bevrijding om met de monarchie te breken. De socialisten weigeren in te stemmen met het voorstel dat het Comite medewerking zal verlening aan een gereorganiseerd kabinet-Badoglio
01 02 1944 Vorming van de Forces Francaises de l'Interieur. Landingen op het eiland Kwajalein
05 02 1944 De bezetter versnelt de procedure voor de ter dood veroordeling bij terrorisme. de aanvallen rond de Monte Cassino worden onderbroken
09 02 1944 Churchill deelt aan Stalin zijn plannen mee. Hij stelt de toekomst redelijk rooskleurig voor nl "Het einde van de Tunesische veldtocht in april, de verovering van Italie in juli en een landing in Frankrijk in de loop van augustus 1943". Maarschalk Tito eist van Churchill da de geallieerde regeringen het Nationale Comite als enige regering zullen erkennen totdat na de oorlog over het voortbestaan van de monarchie beslist zal worden
12 02 1944 De Russen veroveren Loega
15 02 1944 De Benedictijnenabdij op de Monte Cassino wordt door een geallieerd bombardement en artillerie beschietingen volledig verwoest.
16 02 1944 3 Duitse divisies gaan tot de aanval over in Anzio om het geallieerd bruggenhoofd te vernietigen
17 02 1944 De Duitse legereenheden, waaronder de Waalse Stormbrigade van Leon Degrelle, slagen erin uit hun omsingeling te breken nabij de Russische stad Tsjekassy
17 02 1944 Zware bombardementen door een Amerikaanse Task Force onder commando van vice-admiraal Spruance op het eiland Truk van de Carolinen-groep; zij richten grote schade aan op de vooruitgeschoven Japanse basis.
18 02 1944 Amerikaanse landing op Eniwetok. Albert Panis en Leon Labyt worden gefusilleerd door de Duitsers omdat ze weerstanders zijn. De Russen veroveren Staraja en Roessa.
18 02 1944 Operatie Catchpole tegen Eniwetok Atol, de eilandjes Engebi, Parry en Eniwetok worden successievelijk veroverd.
19 02 1944 Zware reeks aanvallen van de geallieerde luchtmacht op ventra van de Duitse vliegtuigindustrie om de overmacht van de Luftwaffe boven het continent van West-Europa te breken. In deze slag hebben de Duitsers meer dan 500 jagers en vliegers verloren
20 02 1944 SOE-saboteurs brengen in het Noorse Tinnsjomeer een schip met 15 000 liter zwaar water tot explosie
22 02 1944 De Russen veroveren Kirwoj Rog. Marcel Demonceau wordt gefusilleerd in Breendonk nadat hij in mei 1943 Leon Degrelle probeerde te vermoorden.
23 02 1944 Dropping van een Russiche militaire missie in Joegoslavie
27 02 1944 De leiders van het VNV en de DeVlag Elias en Van de Wiele, reizen naar Duitsland voor een onderhoud met Himmler
28 02 1944 De Chinezen verslaan de Japanners te Maingkwan. Alexandre Galopin, de gouverneur van de Societe Generale wordt in zijn huis in Etterbeek vermoord door de Groep Verbelen andere vooraanstaanden kunnen ontsnappen aan deze aanslagen. Maar in Agatha-Berchem wordt een granaat in een herberg geworpen waarbij 2 doden vallen en in de taverne Le Muscadin worden de klanten met machine pistolen onder vuur genomen en 2 handgranaten. 26 mensen raakte gewonden en 2 overleden. Een nieuw offensief bij Anzio door de Duitsers maar het slechte weer werkt in het voordeel van de geallieerden.
29 02 1944 Begin van landingen van Amerikaanse troepen op het eiland Los Negros van de Admiralty Eilanden. Inheemse verzetsleiders waaronder leden van de Partai Kommunis Indonesia ter dood veroordeeld, o.a. Amir Sjarifoeddin, die echter begenadigd wordt.
29 02 1944 Hendrik Elias heeft een onderhoud met Himmler, het werd een volledige mislukking. Himmler wilde geen enkele toegeving doen
00 03 1944 Het communistische Griekse Nationaal Bevrijdingsfront (EAM) vormt een voorlopige ondergrondse regering: PEEA (Politiek comite van nationale bevrijding)
00 03 1944 Het RAF Bomer Command bombardeert in toenemende mate de Franse spoorwegverbindingen
01 03 1944 Massale stakingen in Turijn en andere Noorditaliaanse steden uitgebroken. De Japanse opperbevelhebber op Java maakt de officiele instelling van de Djawa Hokaido - organisatie voor de volkstoewijding en offerbereidheid op Java - bekend. Het hoofdkantoor zetelt te Batavia met ir.Soekarno aan het hoofd. Einde van de Poetera als tweede volksbeweging
03 03 1944 De twee voornaamste Griekse verzetsgroepen de EAM (ELAS) en de EDES, tot overeenstemming gekomen, zij zullen gezamenlijk tegen Duitsland optreden
04 03 1944 Begin van het Russische offensief in de Karpaten. Chinese troepen in Birma bezeten Maingkwan.
09 03 1944 Rommel maakt Mussolini deelgenoot van zijn ernstige bezorgdheid over de gang van zaken tijdens zijn oponthoud in Rome nadat hij was teruggeroepen na de slag van Medenine.
11 03 1944 Nieuwe landingen op enkele eilandjes van de Admiralty-groep rond het eiland Manus.
11 03 1944 De agent Albrecht (Engelandvaarder) boven Drentet gedropt, hij richt de militaire spionagegroep Albrecht op.
12 03 1944 In Turijn gaan 100 000 arbeiders in staking waardoor de oorlogsproductie van Fiat en van nog zeven andere Turijnse fabrieken werden lamgelegd. In Belgie worden de jaarklassen 1922-1924 voor verplichte arbeid in Duitsland opgeroepen. Joint Chiefs of Staff geeft aan generaal MacArthur en admiraal Nimitz opdracht Ermirau op het eiland St.Matthias in plaats van Kavieng op New Ireland en Hollandia op Nieuw-Guinea in plaats van Hansa Bay te bezeten. Rabaul en Kavieng moeten met zo weinig mogelijk troepen worden geisoleerd.
13 03 1944 De Russen nemen Cherson in. De Sovjetregering erkent het kabinet-Badoglio
14 03 1944 De EAM richt het Griekse Politiek Comite van Nationale Bevrijding (PEEA) op. Britse troepen van het 14e leger zijn in Noord-Birma Chindwin overgetrokken.
15 03 1944 250 vliegtuigen vernietigen het klooster op de Monte Cassino. De offensieven worden verdergezet. De Poolse regering in ballingschap verwerpt de Russische verklaring over de grenzen van het nieuwe Polen. Landingen op het eiland Manus. Op 25 maart 1944 is ook dit eiland stevig in Amerikaanse handen.
16 03 1944 Stalin schrijft aan Roosevelt De vaagheid van uw mededelingen betreffende de vorming van een tweede front in Frankrijk heeft hij ons ongerustheid gewekt die ik u niet mag verbloemen
18 03 1944 Vier Duitse divisies vallen Hongarije binnen en bezetten het land in minder dan 24 uur. Hitler geeft het laatste interview van zijn leven aan de Berlijnse correspondent van een Zweedse krant. Het vraaggesprek spitst zich vooral toe op de rol van Finland, dat vrede met de Sovjet-Unie wil en voorzichtig bezig is via zweden onderhandelingen met de Russen aan te knopen.
19 03 1944 De Fuhrer ontvangt in de conferentiezaal van de Berghof alle Duitse generaalveldmaarschalken en opperbevelhebbers voor een bespreking over de situatie aan het zuidelijk deel van het Oostfront. Hij neemt een door alle deelnemers ondertekende loyaliteitsverklaring in ontvangst. Duitse troepen bezetten Hongarije en is dus in staat van oorlog met Hongarije.
20 03 1944 Emirau op St.Matthias-eiland in Amerikaanse handen. Deze actie betekent het einde van de reeks Cartwheel-offensieven tegen Rabaul
21 03 1944 Montgomery zet zijn offensief tegen de Marethlinie in
22 03 1944 In het hele land worden de lichtingen 1922-1924 opgeroepen voor gedwongen tewerkstelling in Duitsland
24 03 1944 Overeenstemming onder de geallieerde legerleiding over uitstel van gelijktijdige landing in Zuid-Frankrijk (onder codenaam Anvil) op D-day. Er komen aldus meer landingsvaartuigen voor operatie Overlord vrij
26 03 1944 Het bombardement van Kortrijk kost aan 250 mensen het leven. Eenheden van het Oekraiense 2e front steken de Dnjestr over en bereiken aan de Proeth de grens
28 03 1944 Kortrijk wordt gebombardeerd
29 03 1944 De Russen heroveren Nikolajev
30 03 1944 Amerikaanse luchtaanval op de Carolinen. Begin van een reeks zware bombardementen op de Japanse vliegvelden bij Hollandia op Nederlands Nieuw-Guinea. Dit is tevens het begin van operatie Reckless tegen Hollandia.
00 04 1944 De Franse communisten treden toe tot het Comite Francais de liberation nationale. Benoeming van de generaals Koenig en Cochet als commandanten van de Franse Binnenlandse Strijdkrachten (FFI). Nieuwe aanval van het Griekse communistische volksleger op de EKKA, wiens strijdmacht wordt vernietigd
01 04 1944 De Belgische piloten veranderen van basis, naar Friston bij Eastbourne. De Zuid-kust van Engeland van Cornwal tot East Anglic wordt verboden terrein voor bezoekers. Hitler benoemt Goebbels tot stadspresident van Berlijn en daarmee tot de hoogste bestuursfunctionaris van de hoofdstad.
02 04 1944 Het Rode leger overschrijdt de Roemeense grens. De Fuhrer vaardigt 'nieuwe parolen' uit. In Operationsbefehl 7 heet het: "Het Russische offensief heeft zijn hoogtepunt reeds overschreden". Palmiro Togliatti, leider van de Italiaanse communisten, uit ballingschap in Rusland naar Italie terug gekeerd. Hij bepleit voorrang van de gezamenlijke strijd tegen Duitsland, de koningskwestie tot na de oorlog uit te stellen en tot gezamenlijke deelname aan de regering-Badoglio
07 04 1944 Hitler ontmoet Mussolini in Salzburg. Het Amerikaanse 2de Korps brengt bij Graiba, aan de Golf van Gabes een verbinding tot stand met het 8ste leger.
08 04 1944 Het Rode Leger, eenheden van het Oekraiense 1e front dringen door tot aan het grensgebied met Tsjecho-Slowakije en Roemenie. De Amerikanen bombarderen Boedapest en Boekarest.
09 04 1944 Albert Melot (Schuilnaam: Martin) wordt achter de linies gedropt om het Geheim Leger en de geallieerden te helpen coordineren.
10 04 1944 De Russen veroveren Odessa; drie dagen later Eupatoria. De geallieerde luchtmacht bombardeert Schaarbeek, Haren, Evere, Melsbroek, Charleroi, Namen, Merelbeke en Hasselt evenals Bourges (FRA)
11 04 1944 Bombardement van RAF op het Cenraal Bevolkingsregister in Den Haag
12 04 1944 De Italiaanse koning Victor Emmanuel III kondigt aan dat hij zal abdiceren als Rome Bevrijd is. De Finse regering wijst de Russische eisen tot beeindiging van de oorlog af.
13 04 1944 Veldmaarschalk Rommel geeft de opdracht de werkzaamheden de Zweite Stellung te staken, behalve daar waar zij in de directe nabijheid van de kust uitgevoerd worden.
14 04 1944 De Griekse kolonel Venizelos vormt een nieuw kabinet. De Turkse minister van buitenlandse zaken kondigt aan dat Turkije de geallieerden binnen grenzen van materiele mogelijkheden zal helpen. Eerste transport van joden uit Athene naar Auschwitz.
18 04 1944 De guerrillaleider, kapitein J.Willemsz Geeroms, valt met het grootste gedeelte van zijn groep op Manokwari in Japanse handen.
19 04 1944 Mechelen en Leuven worden zwaar gebombardeerd
20 04 1944 Tot middernacht wordt op de Berghof feest gevierd ter gelegenheid van Hitlers verjaardag. De bijna voltallige kring van intimi is daarbij aanwezig. Het zou zijn laatste verjaardag op de 'Berg' zijn. Jan Postma vanwege zijn veelvuldige activiteiten voor de illegale CPN ter dood veroordeeld
21 04 1944 Vorming van een nieuw kabinet-Badoglio waarin nu ook de oppositiepartijen vertegenwoordigd zijn.
22 04 1944 Landingen van Amerikaanse en Australische eenheden bij Hollandia.
22 04 1944 Hitler voert op kasteel Klessheim besprekingen met Mussolini. De gemeenschappelijke militaire, economische en politieke problemen komen aan de orde.
26 04 1944 Papandreou vormt een nieuw Grieks kabinet
29 04 1944 Admiraal Ramsey verhuist zijn hoofdkwartier naar Souhtwick House
30 04 1944 Ter gelegenheid van zijn 70ste verjaardag ontvangt de collaborerende priester-schrijver Cyriel Verschaeve eredoctoraten van de universiteiten van Keulen en Jena. De geallieerden openen de aanval tegen Tunis
00 05 1944 Duitse troepenverplaatsingen naar het voorgenomen geallieerde landingsgebied in Normandie. Arrestatie van de communist Bernhard Bastien, die in de herfst van 1940 op de scheepswerven in Hamburg een illegale organisatie opbouwde. Gearresteerd in oktober 1942 wist hij in januari 1944 te ontvluchten
01 05 1944 Militaire missie van Tito arriveert in Londen
01 05 1944 De BBC zend uit "Les sanglots longs des violons de l'automme" dit betekent dat de invasie binnen de 48 is na de tweede vers. De Duitse geheime diensten waren hiervan op de hoogte. (wordt herhaald op 3 mei).
02 05 1944 Spanje staakt na Engels-Amerikaans overleg voor een groot deel zijn wolframleveranties aan Duitsland. Het Amerikaanse olie-embargo tegen Spanje opgeheven
03 05 1944 De BBC zend uit "Les sanglots longs des violons de l'automme" dit betekent dat de invasie binnen de 48 is na de tweede vers. De Duitse geheime diensten waren hiervan op de hoogte. (herhaling van 1 mei).
09 05 1944 De Russen nemen Sebastopol in. De oprichter en leider van de Witte Brigade, Fidelio, alias Marcel Louette, wordt in Antwerpen door de Gestapo aangehouden.
10 05 1944 Geallieerde en Chinese troepen ontmoeten elkaar in Birma. Chinees offensief in het westelijke gedeelte van de provincie Yunnan. Leuven wordt 's nachts gebombardeerd.
11 05 1944 Generaal Truscottt rukt op vanuit Anzio. Om 23u wordt er langs het volledige Italiaanse front een offensief met kannonen ontketent. Om23u45 gaan de Britten aan de oever van de Rapido tot de aanval over.
11 05 1944 Vierde slag om Monte Cassino. Het gelijknamige stadje wordt op 18 mei door Britse eenheden veroverd, terwijl het Poolse 2e korps van generaal Anders het klooster van Duitse eenheden zuivert. Het 5e en 8e geallieerde leger breken door de Gustavlinie
12 05 1944 Om 1u, de Polen ten westen van de Monte Cassino, de Fransen in het Aurunci-gebergtye en de Amerikanen in de kuststrook gaan tot de aanval over. De Opperbevelhebber West (Von Rundtstedt) formuleert zijn bevelsbevoegdheden zwart op wit op papier, de hoofdpunten alleen al bevatten 8 blazijden.
14 05 1944 Britse troepen ontzetten Kohima in Assam
15 05 1944 De Amerikanen heroveren het eiland Wake. Churchill stemt in met een invasie in Normandie.
15 05 1944 476 000 Hongaarse joden worden naar Auschwitz gedeporteerd
16 05 1944 De Belgische regering in Londen ondertekent de Civil Affairs Agreement. Hierdoor aanvaardden de geallieerden om in bevrijd Belgie het wettelijke burgerlijk gezag te herstellen. Chinese successen op de Japanners in de provincie Yunnan.
17 05 1944 Omwille van haar "dilettante houding" krijgt Het Nieuws van den Dag een publicatieverbod opgelegd. In diezelfde maand wordt ook de Landwacht geschorst omdat de redactie weigert een artikel met lof over Hitler over te nemen. Nieuwe landingen op Nederlands-Nieuw-Guinea, rond de Makkin-baai op het eiland Wakde, 130 mijl ten westen van Hollandia (operatie Straightline)
17 05 1944 De geallieerden slagen er na een maandenlange belegering in de Monte Cassino in te nemen.
20 05 1944 Instelling van de commissie voor de economie door de Japanse opperbevelhebber met de taak de economie van Java nog meer aan te passen aan de oorlogsomstandigheden.
21 05 1944 In een herderlijke brief aan de regeringen van Groot-Brittannie en de Verenigde Staten protesteert kardinaal Van Roey tegen de geallieerde bombardementen.
22 05 1944 Stalin ontvangt vertegenwoordigers van het Pools Nationaal Comite
23 05 1944 Eisenhouwer beslist om D-day op 5 juni te laten doorgaan. Bemanningsleden en troepen krijgen een verbod op het verlaten van hun schip opgelegd. Onder commando van generaal Truscot begint de operatie Buffalo. Uitbraak uit het Anzio-bruggehoofd. Canadese eenheden van het Britse 8e leger veroveren Pontecorvo en breken door de Adolf Hitlerlinie. Chinees tegenoffensief aan het Honan-front.
25 05 1944 De orders voor operatie Neptune worden geopend. Het Duitse 10e leger van Von Vietinghoff trekt zich in Italie terug op de Caesarlinie.
27 05 1944 Landingen op de zuidkust van het eiland Biak (operatie Horlicks) bij Bosnik
28 05 1944 De datum voor D-day en uur H voor de verschillende stranden worden aan de bevelhebbers meegedeeld.
29 05 1944 Antwerpen wordt weer gebombardeerd.
31 05 1944 Er wordt begonnen met het laden van schepen en landingsvaartuigen.
00 06 1944 (eerste helft) Russische veldtocht in Karelie (Finland)
01 06 1944 Het Belgisch Legioen noemt vanaf nu het Geheim Leger (ong. 54 000 leden). 99,3% van de Amerikaanse en 97,7% van de Britse amfibievaartuigen zijn zeewaardig. Admiraal Ramsay aanvaard het bevel over de invasievloot en de kanaalsector vanuit zijn hoofdkwartier Southwick House bij Portsmouth. In een verklaring dringt koning peter van Joegoslavie bij de volken van zijn land aan op het bewaren van de eenheid gedurende de strijd; De nieuwe premier Dr.Iwan Suasi'c zal alle verzetsgroepen consulteren, voordat er een nieuwe regering zal worden gevormd. De joodse padvindersorganisatie van Frankrijk (Eclaireurs Israelites de France) wordt opgenomen in de Armee Juive
02 06 1944 Belgische piloten maken verkenningsvluchten boven Le Havre.
03 06 1944 De zuster van Eva Brauwn trouwt met een generaal in het paviljoen. De Duitser beseffen dat de geallieerde aanval ieder moment kan beginnen. Task Force O (Omaha) scheept met 35 000 man en 3 000 voertuigen in. Het Franse Comite van Nationale Bevrijding zal zich voortaan als Voorlopige Regering van de Franse Republiek beschouwen. Hitler geeft Kesselring toestemming zich uit Rome terug te trekken
04 06 1944 Rome wordt door de geallieerden bevrijd.
03u15: De invasievloot vaart uit
05u00: Het signaal wordt uitgezonden dat de operatie met 24 uur is uitgesteld.
05 06 1944 Operatie Neptune gaat van start. 4u15: Er wordt beslist om verder te gaan met de invasie, met de woorden O.K. we'll go. 21u15: De BBC zend uit "Blessent mon Coeur d'une longeur mono-tone" dit betekende dat de invasie binnen de 48 uur is. 22u56: de eerste vliegtuigen met luchtlandingstroepen vertrekken richting Frankrijk. 23u01: De laatste vliegtuigen met luchtlandingstroepen vertrekken richting Frankrijk. Koning Victor Emanuel doet afstand van de troon ten gunste van zijn zoon Umberto
06 06 1944 De geallieerde invasie in Normandie onder de naam operatie Overlord.
00u05: De landing wordt voorbereid door massale bomaanvallen op alle kust-batte-rijen tussen Le Havre en Cherbourg.
00u10: Paraverkenners worden gedropt op de meest kw-ets-bare plaatsen van het slagveld.
00u16: Britse gliders landen aan de Orne en het Kanaal van Caen.
00u20: Britse parachutisten landen rond Voraville, Breville en tussen Colombelles en Bires.
00u20 tot 02u30: Massale dropping van paracommando-eenheden. 1662 vliegtuigen en 512 zweefvliegtuigen brengen 15000 Amerikanen boven Normandie. Doel is een bruggenhoofd te veroveren op de oevers van het riviertje Mederet, het dorp Sainte-Mere-Eglise, Beuzeeville en Pont l'Abbe, het bevrijden van alle wegen naar het Utah-strand sluiten, om de Duitsers te beletten verster-kin-gen aan te voeren tegen de landende geallieerde troepen. 7990 Britten in 733 vliegtuigen en 355 zwevers landen tussen de rivieren Orne en Dives aan de oostelijke kant van Normand-ie. Ze moeten de bruggen veroveren om het slagveld af te zonderen en de kustbatterij van Merville het zwijgen opleggen. Vanuit Merville kunnen de Duitsers met grof geschut het grootste deel van de landingsstrand bestoken.
00u50: Britse parachutisten landen rond Voraville, Breville en tussen Colombelles en Bires.
00u55: De mijnenvegers maken de vaargeulen voor Omaha vrij.
01u30: In het 7de Duitse leger komen berichten binnen van luchtlandingen.
02u00: Mijnenvegers maken de vaargeulen vrij.
02u20: De schepen die belast zijn met de beschieting van Omaha nemen hun post in.
02u30: Het vlaggeschip van Admiraal Moon ligt op zijn post.
03u00: De Duitsers signaleren oorlogsschepen voor de kust van Port-en-Bessin en de overge-bleven kustradars bevestigen dit. Alle transportschepen voor Omaha liggen op hun plaats 17 km buiten de kust.
03u30: Britse gliders landen rond Breville.
04u00: Britse para's nemen het Franse stadje Renville in. 52 zweefvliegtuigen landen er in de sector van de 82ste luchtlandingsdivisie.
04u05: De landingsvaartuigen voor Utah worden gezakt.
04u30: Troepen van het 505ste regiment dringen Saint-Mere-Eglise binnen en verbreken de contacten met Cherbourg en ruimen de Duitse verzetshaarden op. Troepen van het 4de en 24ste cavalerie eskadron landen op de Saint-Marcourf eilanden. De eerste landingsvaartuigen varen richting Omaha. De kustbatterij van Merville wordt aangevallen door Britse para's. De Musquito-nachtjagers worden afgelost door zes groepen P-38 lightnings, zij vliegen een schema om de invasiestranden en schepen continu te bewaken.
05u15: Dageraad.
05u30: De schepen van Utah worden onder vuur genomen door Duitse kustbatterijen, de marine beantwoordt de schoten. Aanvalsgroep G komt aan op de kust van Gold.
05u42: Een belangrijk coordinatieschip loopt op een mijn hierdoor boog de eerste lan-dings-golf van Utah af naar de zuid-oostelijke richting.
05u45 tot 07u15: Beschieting en bombardement van Gold.
05u50: Kruisers, slagschepen en destroyers beginnen een zware beschieting van Duitse stellingen, tot de andere schepen en landingsvaartuigen bij de kust zijn.
06u00: De zon gaat op. 1333 bommenwerpers gooien 5316 ton bommen op de Duitse versterkingen langs de Normandische kust. De bombardementen houden op vijf minuten voor de eigen-lijke landing begint.
06u30: Uur H : Landing van de Amerikanen op de stranden Utah en Omaha. De landingsgolf van Utah land op 1800 meter van hun oorspronkelijke landingsplaats.
07u10: Amerikaanse Rangers van het 2de bataljon vallen de Pointe du Hoc aan.
07u25: Uur H voor Sword en Juno.
07u35 tot 07u45: Uur H voor de Canadese troepen den op Juno.
07u45: Troepen gaan aan land nabij Courselles (Juno).
07u55: Troepen gaan aan land nabij Bernieres (Juno).
09u30: Saint-Mere-Eglise is bevrijd. De strandtoegangen 1,2 en 3 van het strand Utah zijn bezet.
09u45 tot 12u45: vloed.
10u00: President Roosevelt richt zich in een radiorede tot het Amerikaanse volk.
11u00: De crisis in Omaha is voorbij. De 185ste brigade slaagt er in Sword in om het strand te verlaten.
12u00: Rede van Winston Churchill in het Lagerhuis over de geallieerde invasie in Normandie. Ook Radio Moskou maakt het nieuws bekend. Duitsers zetten een zware tegenaanval in om Saint-Mere-Eglise te heroveren. Er wordt contact gemaakt met de 101ste luchtlandingsdivisie rond Pouppeville.
12u30: De Britten trekken vanop het 'Sword'-strand landinwaarts.
13u00: 4 toegangen tot het strand Utah zijn gerealiseerd.
13u30: Amerikaanse troepen trekken vanop het 'Omaha'-strand landinwaarts.
15u00: Hitler gelast eindelijk de 12de pantserdivisie en de Panzer-Lehrdivision in de strijd te werpen.
16u30: De 21ste Duitse SS-Pantserdivisie lanceert een tegenaanval nabij het 'Sword'-strand.
18u00: De Britse opmars naar Caen wordt tot stilstand gebracht. Radiorede van Generaal de Gaulle voor de BBC.
19u00: De 21ste pantserdivisie doet een tegenaanval om het strand van Sword te heroveren
21u00: 76 zweefvliegtuigen landen rond Les Forges
23u00: 100 zweefvliegtuigen landen rond Les Forges. Doelstelling Voor Utah een bruggehoofd vestigen en contact maken met de vroeger gelande paratroepen rond Quineville en Sainte-Marie-du-Mont; voor Omaha de batterij van de Pointe du Hoc uitschakelen en oprukken tot de lijn Isigny-Trevieres-Vaucelles; voor Gold de stad Bayeux veroveren en contact maken met de Canadezen op de oostflank en de Amerikanen op de westflank. voor Juno een diep bruggehoofd veroveren, ondermeer de heuvels die uitkijken over Caen voor Sword de stad Caen innemen en de Britse lucht-landingstroepen ontzetten. Hoewel van deze doelstellingen nauwelijks iets gerealiseerd was op de avond van 6 juni '44, werd de landing een succes genoemd. Vooral Omaha was beter verdedigd dan de geallieerden hadden verwacht. Daar vielen ook de meeste slachtoffers. Leopold III krijgt te horen dat hij laken zal moeten verlaten. De Fuhrer krijgt bericht van massale geallieerde landingen in Normandie. D-day is begonnen, maar Hitler weigert te geloven dat het de echte invasie is.
1 500 gevangenen uit de Polizeigafangnis te Scheveningen naar het kamp Vught overgebracht. Ruim 400 van hen worden van juli tot begin september gefusilleerd.
Terechtstelling van Gerrit van der Veen.
07 06 1944 Koning Leopold III moet laken verlaten en wordt naar een kasteel nabij Dresden gebracht. Het joodse peloton van de maquis uit Armee juive sluit zich aan bij het vrijkops van Montagne noire
08 06 1944 Hitler besluit de koning der Belgen en zijn gezin als gijzelaars naar Duitsland te deporteren, naar het kasteel Hirschstein. Bayeux wordt ingenomen (7?) De BBC zend de boodschap "Le Roi Salomon a mis ses gros sabots" uit, dit is het teken dat voor het Geheime Leger de 1ste fase van de sabotage acties inluidt. Hierna werden tot aan de bevrijding 100 bruggen opgeblazen of vernietigd, 285 locomotieven en 116 treinen werden vernietigd. Montgomery gaat aan land. De 325ste voert een aanval uit op de verhoogde weg bij La Fiere. Papandreou is gereed met de vorming van zijn kabinet, waarin ook vertegenwoordigers van het verzet zijn opgenomen
09 06 1944 1u25 Duitse schepen proberen Normandie te bereiken maar ze worden beschoten en zo weggedreven. De oppositiepartijen ontnemen Badoglio het premierschap en benoemende reformistische socialist Bonomi, voorzitter van het Comite voor de Nationale Bevrijding, tot eerste minister
10 06 1944 De SS-divisie Das Reich moordt de bevolking uit van het Franse dorp Oradour-sur Glane. Kleine Duitse tegenaanvallen tegen vooruitgeschoven posten rond Caen.
10 06 1944 (nacht) De RAF bombardeert het vliegveld van Le Mans
11 06 1944 Carentan wordt gebombardeerd. McAuffli neemt het bevel over Groep F, de 501ste, 506de para-infanterie en de 327ste glider-infanterie op zich. Overval van KP-ploeg op het Huis van Bewaring te Arnhem. Begin van operatie Forager van de Amerikaanse Task Force 58 tegen de Marianen met luchtaanvallen op de Japanse bases. Ook aanvallen op de noordelijker gelegen Bonin Eilanden.
12 06 1944 De Britten bombarderen het dorpje Aunay-sur-Odan met 6 500 ton bommen. Carantan wordt veroverd. Begin Operatie Perch. Groep F voert een dubbele tangaanval op Carentan uit.
12 06 1944 (nacht) De eerste V-1 wordt afgevuurd op Londen en komt om 04.18u neer bij Swanscombeneer. Albert Melot wordt door de Gestapo gevangen gezet.
12 06 1944 De Duitsers voeren felle tegenaanvallen uit op Carentan.
13 06 1944 Britse Beaufigther-vliegtuigen voeren een aanval uit op een groot aantal E-boten en R-boten voor de kust van Le Touquet en brengen 4 schepen tot zinken. De eerste geallieerde vliegvelden op Franse bodem worden geopend. Londen wordt gebombardeerd door V1-bommen. De Russische generaal Konec start de tegenaanval met het eerste Oekrainsche leger. Een Britse poging om ten westen van Caen door te breken mislukt.
14 06 1944 325 Britse Lancasters reken af met de Duitse flottielje in Le Havre 11 E-boten, 2 torpedoboten en 40 andere vaartuigen werden tot zinken gebracht. Zware gevechten rond de heuvelrug van Montebourg. De Gaulle zet voet aan wal in Frankrijk.
11 06 1944 Slag bij Caen
14 06 1944 De geallieerde 7de Pantserdivisie trekt zich terug
15 06 1944 Operatie Perch is afgelopen, Caen is niet ingenomen. Registratie van de Ambonezen en andere inheemsen (afkomstig uit de Molukken) op Java. Task Force 58 begint de landing op het eiland Saipan. Mariniers van het vijfde amfibiekorps gaan aan land op het eiland Saipan van de Marianengroep.
16 06 1944 De Amerikanen bereiken Barneville. Heuvel 192 wordt aangevallen maar niet veroverd. De 82ste luchtlandingsdivisie steekt de Douve over. Hitler geeft bevel tot het afschieten van raketten op Engeland
17 06 1944 De Fuhrer drukt in Soisson zijn bevelhebbers persoonlijk op het hart drukken dat Cherbourg tot elke prijs moest worden verdedigd.
17 06 1944 Verovering van het eiland Elba door Franse eenheden onder bevel van generaal de Lattre de Tassigny
18 06 1944 Kardinaal Van Roey reageert in een herderlijke brief op de wegvoering van de koninklijke familie naar Duitsland. De Amerikanen bereiken de westkust van Cotentin en sluiten zo Cherbourg in. De geallieerden bevinden zich op 10 km van Cherbourg.
19 06 1944 510 Amerikaanse bommenwerpers stijgen op om Noord-Frankrijk te bombarderen, slechts een keert niet terug nl de Able Mabel, dit vliegtuig stort neer in de St.-Joriswijk in Brugge. Een zware storm beschadigd de Amerikaanse Mulberry bij Saint-Laurant en wordt onherstelbaar. Heuvel 192 wordt aangevallen maar niet veroverd. De geallieerde 50ste divisie neemt Hottot in. Een zwaar artillerie bombardement op Montebourg. De Japanse lucht- en zeemacht onder commando van vice-admiraal Ozawa vallen Task Force 58 aan, de Japanners lijden zware verliezen in deze slag in de Filippijnenzee (ten oosten van Luzon)
20 06 1944 Wiborg door Russische troepen van het Leningradfront veroverd; de Finse Golf weer open voor de vloot van de Sovjet-Unie. Sorido en Boroekoe op Biak in geallieerde handen.
20 06 1944 De geallieerden tasten de verdediging van Cherbourg af.
21 06 1944 De Duitse bevelhebber generaal Von Schlieben weiger zich over te geven en zo Cherbourg opgeven. Oprichting van het Poolse comite voor nationale bevrijding (Comite van Lublin) onder leiding van Osobka-Morawski
22 06 1944 De geallieerden gooien al hun middelen in de strijd om Cherbourg te veroveren. Zelfs vanuit zee wordt Cherbourg bestookt. 12.40 uur 10 eskaders mustangs en Typhoons vallen de versterking van Cherbourg aan met bommen en boordkanonnen. 13.00uur 562 jachtbommenwerpers, die helaas niet alleen vijandelijke maar ook eigen troepen raakt omdat de rook die de doelen markeerde naar het zuiden was afgedreven, bombarderen de Duitse stellingen. 14.00 uur 377 middelzware bommenwerpers vallen elf belangrijke bolwerken van Cherbourg aan. De Russische troepen vallen op drie fronten aan (en kunnen in 2 maanden 600 km veroveren). Eerste illegale gesprek te Berlijn van de sociaal-democraten Julius Leber en Adolf Reichwein met de communisten Anton Saefkow en Franz Jacob over mogelijke samenwerking. Imphal in Assam door het Britse 14e leger bevrijd.
23 06 1944 De Russen lanceren een offensief in de Baltische provincies en Wit-Rusland
23 06 1944 Begin van het Russisch zomeroffensief in Wit-Rusland langs het 1e Baltische en het 3e, 2e en 1e Witrussische front over een lengte van 450 mijl
24 06 1944 Het 3/12 bataljon van de 4de divisie valt een stelling aan bij Dugosville. 70 verzetslieden vernietigen in Kopenhagen een wapenfabriek en een algemene staking, die door de Duitsers bloedig wordt onderdrukt
24 06 1944 (nacht) 4 'Mistel''s voeren een actie uit op de Normandische schepen.
25 06 1944 De bevelhebber van Cherbourg krijgt bevel de stad te verdedigen tot de laatste patroon. Cherbourg wordt zwaar gebombardeerd o.a. door 3 slagschepen en 4 kruisers. Een aanval op Caen wordt afgeslagen.
26 06 1944 Zware versterkingen zoals Fort au Roule en het arsenaal bieden nog weerstand in Cherbourg. Operatie Epson. Mogaung in Birma door Chinese troepen bezet.
27 06 1944 Rauray wordt ingenomen
28 06 1944 Begin van de tweede slag bij Caen. De 500ste V-1 wordt gelanceerd, een V-1 raakt de kazerne van de Wellington Guard, gevolg 21 doden. Heuvel 112 (nabij Caen) wordt ingenomen
29 06 1944 Cherbourg capituleert. Mullberry B wordt opnieuw in gebruik genomen na de storm van 19 juni. Operatie Epson is afgelopen slechts kleine vooruitgang. De Duitsers voeren 5 tegenaanvallen uit tegen stellingen rond Caen.
30 06 1944 Kleine Duitse tegenaanvallen rond Caen.
30 06 1944 Opstand en staking in Kopenhagen
00 07 1944 Hitler vervangt in Belgie het militaire bestuur door een burgerlijk. De communistische groepering van Anton Saefkow, die in Berlijn op intensieve wijze illegaal opereerde wordt door de Gestapo opgerold. Er worden ongeveer 1 000 leden gearresteerd van wie er ongeveer 400 worden terechtgesteld. Nieuwe regering in Thailand onder leiding van majoor Kuang Aphaiwong, deze zoekt heimelijk contact met de geallieerden.
01 07 1944 De Duitsers proberen langs de 4 aslijnen op te rukken.
02 07 1944 Landingen op het eiland Noemfoer (Nederlands-Nieuw-Guinea)
03 07 1944 De Amerikanen zetten een offensief in om Saint-Lo te veroveren. Hitler vervang Von Rundtstedt door Von Kluge (2?). Sienna wordt verovert
04 07 1944 De Canadezen vallen de linkerflank van Caen aan. De Canadese 3de divisie neemt Carpiquet in. Hitler spreekt in hotel Platterhof voor de leider van de Duitse bewapeningsindustrie.
05 07 1944 Lungmoong (Longmen?) ten noorden van Kanton door Chinese troepen op de Japanners heroverd.
06 07 1944 Militaire bespreking, waarbij onder meer Claus von Staufenberg aanwezig is.
07 07 1944 Meer dan 2 000 ton bommen worden op Caen geworpen. De stad is tot puin herschapen, meer dan 2 300 doden. Zwaar Japans tegenoffensief op het eiland Saipan
08 07 1944 De Russen bevrijden Vilnius, hoofdstad van Litouwen. Canadese en Britse troepen bereiken het centrum van Caen. Operatie Charnwood.
09 07 1944 (De geallieerden heroveren Caen) De Duitsers beantwoorden de opmars ten westen van de Vire met tegenaanvallen van de 17de SS-pantsergrenadiers en de 2de SS-pantzerdivisie.
10 07 1944 Delen van Caen zijn bevrijd.
11 07 1944 De Duitse Panzer Lehr division, die net uit het zuiden van Bayeux was aankomen gaat in tegenaanval. Heuvel 192 wordt aangevallen en uiteindelijk toch veroverd. Militaire bespreken over de snel verslechterende situatie voor de Duitse troepen aan het Oostfront.
12 07 1944 In een herderlijke brief schrijft Kardinaal van Roey om te bidden voor de koning en zijn familie zeker nu ze achter de Duitse linies in gevangenschap leven.
13 07 1944 De hoofdstad van de Litouwe Sovjetrepubliek, Wilnioes (Wilna) bevrijd
14 07 1944 Op de Vecors vieren eenheden van la Resistance hun bevrijding (die ze zonder hulp gedaan hebben). Hitler verlaat voorgoed de Oberszalzberg en keer terug naar zijn hoofdkwartier in Oost-Pruisen.
15 07 1944 Albert Melot wordt bevrijd maar de represailles zijn hard, zijn ouders en zusters worden naar concentratiekampen gebracht waar ze overlijden, en de Duitsers klapten de netten dicht rond de Sector van het Geheime Leger rond Gent dicht, 50 leden worden opgepakt.
16 07 1944 Fusillering van Johannes Post na een mislukte overval op het Huis van Bewaring aan de Weteringsschans te Amsterdam
17 07 1944 Saint-Lo wordt zeer moeilijk verdedigbaar voor de Duitsers en krijgen het bevel zich terug te trekken. De Amerikaanse opmars verloopt zeer traag, de voorenste eenheden van het 7de korps zijn nog maar bij Pont-Hebert, iets meer dan 6 km van de weg Saint-Lo-Coutance. Een Brits vliegtuig neemt de auto van Generaal Rommel onder vuur, Rommel moet zwaar gewond het slagveld verlaten. Eenheden van het 1e Oekraiense front rukken de Pools-Russische grens over
18 07 1944 De Amerikanen trekken Saint-Lo binnen. Belgie wordt onder burgerlijk gezag geplaatst het zogenaamde Zivilverwaltung onder leiding van reichskommissar Joseph Grohe, hiervoor was Belgie onder Militarverwaltung. 2 000 vliegtuigen voeren een raid uit op de Duitse stellingen langs de Orne met fragmentatiebommen. Operatie Goodwood. Duitse linies rond Caen worden zwaar gebombardeerd door 1 000 bommenwerpers met in totaal 7 000 ton fragmentatiebommen. 05u45 bombardement op de dorpjes rond Caen. 07u45 bombardement op Troan en Bourguebus. Het Internationale Rode Kruis kondigt een overeenkomst met de Hongaarse regering aan over het stopzetten van de deportaties van joden. Generaal Tojo, Japans premier, treedt af. Zij opvolger wordt generaal Koiso (gouverneur-generaal van Korea)
19 07 1944 De Guard voeren aanvallen uit op dorpjes langs de Bourguebus hoogte
20 07 1944 In Ratsenberg, in Hitlers hoofdkwartier Wolfschanze, is er een stafbijeenkomst, om 12u40 ontploft er een bom in de barak waar ze vergaderen. Hitler wordt niet gewond of gedood. Claus Graf Schenk von Stauffenberg had de bom er geplaatst. Er volgen zware represailles tegen iedereen die verdacht wordt medeplichtig te zijn. Hitler ontmoet er ook Mussolini???
21 07 1944 Op de Vecors richten de Duitsers een bloedbad aan, dorpen worden platgebrand, mensen vermoord. Vorming van het Pools comite van nationale bevrijding; het vestigt zich in Lublin. Landingsoperaties van de Amerikanen op het eiland Guam.
22 07 1944 De Conferentie van Bretton-Woods wordt beeindigd. Er wordt besloten de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) op te richten. Castelfiorentiono wordt verovert.
23 07 1944 De Russen bezetten Lublin in Polen, ze zien voor het eerst een concentratiekamp. Pisa door Amerikaanse eenheden veroverd. Vijftig heiho's, inheemse hulpsoldaten van het Japanse leger in Nederlands-Indie, wegens dienstweigering als afschrikwekkend voorbeeld te Tjilatjap geexecuteerd.
24 07 1944 De Russen bevrijden het KL-Majdanek. Landingen van Task Force 58 op het eiland Tinian van de Marianen-groep.
25 07 1944 Operatie Cobra.
27 07 1944 Vorming van een bruggenhoofd op de westelijke over van de Weichsel tussen Magnuszew en Pulawy ten zuiden van Warschau door troepen van het 1e Witrussische front
28 07 1944 Coutance wordt verovert
29 07 1944 Radio Moskou roept op in Warschau op de wapens tegen de Duitsers op te nemen. De Brigade Piron ontvangt het bericht zich paraat te houden voor een overtocht naar het vaste land.
30 07 1944 Granville en Avranches (31?) worden door de geallieerden ingenomen. De 22-jarige collaborateur Gaston Merckx wordt doodgeschoten Carentan wordt door de Amerikanen ingenomen. Operatie Bluecoat. Landingen op het schiereiland Vogelkop op Nederlands-Nieuw-Guinea (operatie Globetrotter)
31 07 1944 De Russen rukken Oost-Pruisen binnen. De Amerikanen veroveren intacte bruggen over de See en Seluwe op het schiereiland Contin.
00 08 1944 200 joden uit Bergen-Belsen en tientallen uit Vitell tegen Rijksduitsers in Palestina uitgewisseld
01 08 1944 In Warschau breekt een opstand uit van het Armja Krajowa (Vaderlands Leger). De geallieerden rukken op naar Parijs. De leden van het Veiligheidscorps van Verbelen, Vlaamse en Duitse SS'ers en SD'ers omsingelen de dorpskom van Meensel en doorzoeken vele huizen op zoek naar wapens, munitie en verzetslui, verschillende inwoners worden mishandeld en drie van hen worden ter plekke doodgeschoten. Dit alles als wraak voor de moord op collaborateur Gaston Merckx. De Poolse 10de divisie landt in Arromanche. Het Amerikaanse 1e leger in Normandie gesplitst in een 1e en 3e leger; het 3e leger komt onder commando van generaal George S.Patton en heeft tot taak Bretagne en zijn havenplaatsen te veroveren; het 1e leger moet zijn offensief in zuidoostelijke richting langs de Vire voortzetten en een sterke corridor vestigen om een Duitse tegenaanval in de richting van Avranches af te slaan; Tessy en Percy veroverd. De Finse president Ryti treedt af; generaal Mannerheim volgt hem op. Het Zigeunerkamp in Birkenau wordt opgeheven er werden ongeveer 4 000 zigeuners vergast.
02 08 1944 De eerste Ardo Ar234-verkenningsvliegtuig wordt getest
03 08 1944 Gaston Merckx wordt ten grave gedragen. De Brigade Piron scheept in. Rennes wordt bevrijdt. Prins Bernhard tot bevelhebber van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten benoemd. Myitkyina in Birma door Chinese troepen veroverd.
03 08 1944 De Belgische strijdkrachten verlaten de Britse haven Tillbury met 5 liberty-schepen om in Courseulles aan te komen
04 08 1944 Pattons troepen hebben Vannes aan de zuidkant van Bretagne en Rennes veroverd. Duitse troepen beginnen de aanval tegen de opstandelingen in Warschau onder commando van SS-Obergruppenguhrer von dem Bach-Zelewski. Troepen van het Britse 8e leger bereiken de buitenwijken van Florence. De stad is op 13 augustus geheel in geallieerde handen.
06 08 1944 27 000 joden uit kampen ten oosten van de Weischel naar kampen in Duitsland gedeporteerd.
07 08 1944 Geheel Bretagne is bevrijd. Begin van operatie Totalize. De Belgische strijdkrachten ontschepen op het strand van Courseulles. Operatie Luttich.
08 08 1944 De Brigade Piron komt aan op de Normandische kust waar ze de Duitse weerstandsnesten ten oosten van de Orne moeten uitschakelen. De regering Pierlot komt aan in Belgie aan maar ze worden heel koel ontvangen(?). Het zogenaamde "Volksgerichtshof" in Berlijn spreekt doodvonnissen uit tegen de generaals die bij de aanslag op Hitler betrokken waren. Le Mans wordt bevrijd
09 08 1944 Alencon, Chartres en Chateaudun zijn bevrijd
10 08 1944 De Amerikanen veroveren definitief Guam
11 08 1944 3 kampgroepen van Algemeen SS-vlaanderen en secties van de Waalse fabriekswachters en veldgendarmerie (totaal 350 man) sluiten o.l.v. SS-officier Tony van Dijk, Jozef Bochol en Jef de merec het dorpje Meensel-Kiezelgem hermetisch af. 69 mensen worden weggevoerd waarvan er maar 8 de oorlog zullen overleven nadat enkele wapens gevonden werden. Nantes is ingenomen.
12 08 1944 Operatie Luttich is afgelopen. Alecon bevrijd. De geallieerde troepen in Italie beginnen het offensief tegen de Gotenlinie. De Poolse troepen slaan bij Pesaro een bres in het Duitse front.
13 08 1944 Nantes en Argentan worden ingenomen
14 08 1944 De Maquis in Zuid-Frankrijk krijgt berichten door over de op handen zijnde operatie Dragoon, de invasie in Zuid-Frankrijk. Saint-Malo (behalve de citadel) veroverd. Oprichting van een afzonderlijk regeringsbureau tot behartiging van de belangen van de Arabische bevolkingsgroep bij de Japanse militaire autoriteiten op Java.
15 08 1944 Het Franse expiditiekorps landt op de Franse Middellandse-Zeekust (operatie Dragoon). De Poolse 10de divisie begint een blitsdoorbraak over de Seine en de Somme. De Nederlandse regering maakt via Radio Oranje bekend dat het Nederlandse instanties niet is toegestaan de Duitsers bij de aanleg van verdedigingswerken behulpzaam te zijn.
16 08 1944 16 jongeren worden in Parijs dood geschoten bij Carrefour des Casades. Chartres en Orleons bevrijd.
17 08 1944 De Rexistische burgemeester van Groot-Charleroi Oswald Englebin wordt samen met zijn vrouw en zoon doodgeschoten door partizanen. 86 500 man Amerikanen en Fransen, 12 500 voertuigen, 46 100 ton vracht, zijn geland in Zuid-Frankrijk. De Duitse commandant krijgt bevel zich terug te trekken naar Marseille en Toulon en deze havens zo lang mogelijk bezet te houden. De Canadezen veroveren Falaise (16?) en Saint-Malo
17 08 1944 (nacht) De Rex-leden nemen wraak voor de moord op Oswald Englebin, er komen 27 mensen die lid waren van de magistratuur, de politie en de balie om bij de represailles die door de groep Z werden uitgevoerd.
18 08 1944 De Belgische strijdkrachten trekken Franceville binnen. De bevrijding van de Haute-Savoie door de Forces Francaises de l'Interieur (FFI)
19 08 1944 De geallieerden bereiken de Seine. Het Franse verzet mobiliseert alle strijdkrachten om Parijs te bevrijden. De opstand is een feit. Brest bevrijd. De Duitse opperbevelhebber van het westelijk front, von Kluge pleegt zelfmoord nadat hij bij Hitler in ongenade is gevallen. Maarschalk von Model volgt hem op. Afgrendeling van de corridor Falaise-Argentan door Poolse eenheden en troepen van de 80e divisie van het Amerikaanse 1e leger
20 08 1944 Generaal de Gaulle betreedt in Cherbourg Franse bodem. Het Hotel de Ville in Parijs wordt door de opstandelingen als hoofdkwartier bezet, algehele afkondiging van het staakt-het-vuren in Parijs, dat niet wordt nagekomen. Het Duitse garnizoen van Castres geeft zich over aan 300 Franse maquisards over. Tot de 300 maquisards behoorde een 150 man sterk joods peloton onder commando van Marc Hagnenau
20 08 1944 Duitse troepen forceren gedurende enige uren een doorbraak uit de zak van Falaise.
21 08 1944 De Belgische Strijdkrachten veroveren Cabourg
22 08 1944 Het staakt-het-vuren tussen het verzet en de Duitse leger wordt verbroken de dag voordien was het afgesloten. Generaal Leclerc krijgt bevel zijn 2de gepantserde divisie naar Parijs te sturen ze leggen met 15 000 man en 200 tanks 240 km af in 40 uur. De Belgische Strijdkrachten bevrijden Houlgate.
23 08 1944 Aix-en-Provence en Grenoble (22?) bevrijd. Het Frans Palais word in brand gestoken. Eisenhower is niet bereid het plan Montgomery, in een geconcentreerde aanval door Belgie en Nederland naar Noord-Duitsland door te stoten, uit te voeren, er komt een compromisplan. Staatsgreep in Roemenie; maarschalk Antonescu gevangengenomen. Roemenie aanvaardt de Russische wapenstilstandsvoorwaarden. Het Sammellager Drancy bevrijd
24 08 1944 's avonds bereikt Generaal Leclerc het Parijse stadhuis met 3 tanks de rest van de divisie wacht in de agglomeraties. Op bevel van SS-generaal Jungclauss worden in Gosselies 20 politieke gevangenen vermoord als wraak op de moord op Oswald Englebin. De Belgische Strijdkrachten veroveren Deauville. Groep G neutraliseert in Luttre 23 locomotieven. Ernst Thalmann, leider van de KPD , in Buchenwald vermoord. Roemenie breekt zijn relaties met Duitsland af en verklaart het de volgende dat de oorlog
25 08 1944 Bilotte rukt Parijs binnen, 's morgens om 7u45; hij stuurt aan generaal von Choltitz een ultimatem. Deze geeft zich 's middags om 17u20 over. Generaal de Gaulle arriveert een anderhalf uur later bij het Hotel de Ville Finland vraagt de Russen om een wapenstilstand. Roemenie verklaart Duitsland de oorlog. De Belgische Strijdkrachten trekken Honfleur binnen. Avignon is terug vrij.
26 08 1944 Overwinningsparade van de Gaulle op de Champs-Elysees. Toulon, Troyes en Briancon bevrijd. 40 Duitse vliegtuigen verassen tientallen lightnings pas nadat een geallieerd eskader er zich bijvoegt keerden de kansen. Nadien verdween de Lufttwaffe volledig uit Frankrijk.
27 08 1944 De Belgische Strijdkrachten veroveren Berville. Eisenhouwer en Bradley bezoeken Parijs.
28 08 1944 Marseille, Toulon (27?) en Montelimar bevrijd
29 08 1944 Nimes, Montpellier, Narbonne, Soissons bevrijd. De Belgische Brigade wordt onder bevel van de 49ste Britse Divisie geplaatst. Begin van de opstand in Solowakije. Mihailovi'c op bevel van de Joegoslavische koning Peter afgezet. Tito als enige leider van de bevrijdingslegers van Joegoslavie erkend.
30 08 1944 Lyson bevrijd. De Duitsers voeren een konvooi gevangenen naar Ravensbruck
31 08 1944 Heel wat collaborateurs vluchten ijlings naar Duitsland. Het Britse 2de leger bereikt Amiens, de brug over de Somme valt ongeschonden in hun handen. Amerikaanse troepen aan de Maas. Eenheden van de FFI bevrijden Bordeaux. Generaal Eisenhower neemt het geallieerde opperbevel over alle geallieerde landstrijdkrachten over. Boekarest door troepen van het 2e Oekriense front bezet.
00 09 1944 Evacuatie van het KL-Natzweiler (Baden-Elsass) ruim 45 buitencommando's voor mannen en vrouwen bekend. Grote gevangenentransporten van het kamp Amersfoort naar het KL-Neuengamme. Generaal Patrick Hurley wordt tot persoonlijk afgezant van president Roosevelt bij de Chinese regering in Tsjoenking benoemd. Hij probeert te bemiddelen tussen de beide Chinese partijen, de nationalisten en communisten, in november 1944 brengt hij een bezoek aan Moa Tse-Toeng (Mao Zedong)in Jenan
01 09 1944 De Duitsers verlaten Griekenland. "La jonquile jaune est en fleur" deze zin werd uitgezonden door de BBC, deze zin luide de guerillafase in, alle leden van het Geheime Leger werden per schuiloord gemobiliseerd. De Brigade Piron krijgt de opdracht naar Brussel op te trekken. Montgommery wordt veldmaarschalk benoemd. Britse troepen rukken Arras binnen. Canadese troepen veroveren Dieppe en Rouen. Amerikaanse eenheden bevrijden Verdun, zij rukken de Maas over. De Bulgaarse regering Bagrjanow treedt af.
02 09 1944 Geallieerde troepen overschrijden de Belgische grens. Heel wat politieke gevangenen komen vrij door het gebrek aan bewakers. Finland wil de oorlog beeindigen en zijn betrekkingen met Duitsland verbreken
03 09 1944 Lyon, Doornik, Brussel en Bergen bevrijd. Duitse soldaten vernietigen in Brussel hun archieven waardoor de koepel van het Justitiepaleis brandt. De eerste 'Guards' komen op Brussels grondgebied rond 20u. De Brigade Piron stak rond 16u30 de Frans-Belgische grens in Rongy (Henegouwen) over. Een genieofficier (Robert Veckeman) onderzoekt de bewaking en bewapening van de bruggen over de Ruppel, dank zij hem kunnen de volgende dag de Britse tanks de meeste bruggen onbeschadigd innemen. Bij de bevrijding van Brussel vallen er slechts 18 doden. Legerorder van generaal Eisenhower aan het Britse 2e leger om zo snel mogelijk naar de Rijn op te rukken en aan de rechteroever en bruggenhoofd te vormen. Prins Bernard tot bevelhebber van de Nederlandse Strijdkrachten benoemd.
04 09 1944 Antwerpen, Mechelen en Namen bevrijd. De Brigade Piron trekt rond 15u Brussel binnen. Van de Meulebroeck neemt zijn ambt als Burgemeester van Brussel op en de 19 samengevoegde gemeenten (27/11/42) worden opnieuw onafhankelijk. De Duitsers voeren een konvooi gevangenen naar Neuengamme. De Antwerpse haven valt ongeschonden in geallieerde handen. Seyss-Inquart kondigt de noodtoestand af in de Nederlandse bezette gebieden. De 7e pantserdivisie en de 9e infanteriedivisie steken tussen Namen en Dinant de Maas over
05 09 1944 Rusland verklaart Bulgarije de oorlog en Bulgarije verklaart Duitsland de oorlog. Leuven, Zele en Charleroi bevrijd. Bevrijdingsnummer van Het Laatste Nieuws. De overige Vlaamse dagbladen die tijdens de oorlog actief waren mogen voorlopig niet terug verschijnen. Dolle Dinsdag: als gevolg van geruchten over een snelle geallieerde opmars vanuit Zuid-Nederland haasten duizenden NSB'ers zich hals over kop naar Noordoost-Nederland en zelfs naar Duitsland (Luneberg). Mussert vestigt zijn hoofdkwartier op De Bellinckhof bij Almelo. In het Belgisch Staatsblad te Londen verschijnen zes wetsbesluiten die dateerden van 1 mei 1944 daardoor werd het gebruik van Duits geld verboden, werd het afhalen van deposito's beperkt tot 2 000 frank en werd de bevolking verplicht de hoeveelheid buitenlandse bankbiljetten aan te geven. Belgie, Nederland en het Groothertogdom Luxemburg onderteken in Londen een douane-unie met de naam Benelux. Bij Turnu Severin bereiken troepen van het 2e Oekraiense front de grens van Roemenie met Joegoslavie
06 09 1944 Hongarije verklaart Roemenie de oorlog. Russische eenheden van het 3e Oekraiense front bereiken de Roemeense grens met Bulgarije Gent, Hoei en Dinant bevrijd. Een vreemd vliegtuig (V-1) wordt boven Belgie rond Hasselt gesignaleerd. De eerste V-2 worde afgevuurd richting Parijs maar beiden raken onderweg defect.
07 09 1944 Bulgarije verklaart Duitsland de oorlog. Diest, Ieper, Nijvel, Herbeumont, Hasselt en Luik bevrijd. De eerste mijnenvegers bereiken de Antwerpse haven. De belangrijke Kruisschanssluis valt licht beschadigd in geallieerde handen. Lingling in de Chinese provincie Hunan door Japanners veroverd. Koiso-verklaring: de Japanse premier belooft Nederlands-Indie in de toekomst onafhankelijkheid te verlenen, zij het als lid van de Gemeenschappelijke Welwaartssfeer van Groot-Oost-Azie
08 09 1944 Duitse aanval met V-bommen op Engeland. Oostende, Luik, Sint-Truiden en Nieuwpoort bevrijd. De Belgische regering terug uit ballingschap en komt dezelfde dag aan in Brussel. De eerste V-2 wordt gelanceerd vanuit Wassenaar (bij Den Haag) op Londen omstreeks 18u43. Het Militair Bestuur op Java staat het gebruik van de Indonesische nationale vlag toe, het volkslied Indonesia Raja is niet langer verboden
09 09 1944 Neufchateau, Recogne, Sint-Niklaas, Lokeren, Leopoldsburg en Eupen bevrijd. De VNV-leiding bereikt Lippstadt in Duitsland. De linkeroever van de Schelde is gezuiverd van de Duitsers. Acht verzetsorganisaties worden officieel erkend. Opstand in Sofia; vorming van een regering van het Vaderlandse Front onder leiding van K.Georgijew. De Raad van Verzet, de Ordedienst en de Knokploegen van de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers worden gebundeld als Binnenlandse Strijdkrachten onder leiding van kolonel Koot.
10 09 1944 Verviers en Dijon bevrijd. (tot 09 april 1945) Brusselse periode van de Staf Militair Gezag, vanuit Brussel oefent hij de leiding uit over het bestuur van bevrijd Nederland.
11 09 1944 Wapenstilstand tussen Rusland en Bulgarije. De Amerikanen landen op Molokai. De brigade Piron krijgt bevel verder te trekken richting Duitsland. De Britse 2e divisie bereikt Zeebrugge; Patrouilles passeren de Belgisch-Nederlandse grens tot Valkenswaar. De Amerikaanse 3e divisie bevrijdt Eupen. In het gevechtsfront van het Amerikaanse 5e korps in Luxemburg passeert om 18u05 het 85e verkenningseskadron van de Amerikaanse 5e pantserdivisie als eerste de Duitse grens bij Stalzenburg. Vooruitgeschoven posten van het Amerikaanse 3e leger komen bij Sombernon in contact met de uit Zuid-Frankrijk oprukkende geallieerde troepen. Mr.H.J.Kruls tot chef-staf van het Militair gezag benoemd.
11 09 1944 Tweede conferentie van Quebec
11 09 1944 (nacht) De Duitsers verlaten heimelijk Brugge
12 09 1944 Brugge en Blankenberge bevrijd. De President Plotter zinkt nadat hij op een mijn voer in de scheldemonding. In de omgeving van Dijon komt een verbinding tot stand met de troepen die in Normandie geland waren en de troepen die in het Zuiden van Frankrijk geland waren. Bestandsregeling van de Sovjet-Unie met Roemenie; Bessarabie en Noord-Boekowina stilzwijgend aan de USSR toegekend, zuid-Dobroedsja aan Bulgarije. Hongarije zal Zevenburgen aan Roemenie afstaan.
13 09 1944 Laatste van de in totaal 67 transporten van Westerbork naar Auschwitz vertrokken
14 09 1944 Troepen van het 3e, 2e en 1e Baltische Front beginnen het beslissende offensief tot volledige bevrijding van de Baltische sovjetrepublieken. Tweedaagse staking in Denemarken. Internering van ongeveer 2 000 Deense politiemannen door de Duitsers. Zij gaan over tot de vorming van een illegale politiemacht onder commando van de Vrijheidsraad. Eenheden van de Amerikaanse 117e en 30e divisie bevrijden Maastricht. Het Overgangsbesluit Algemeen Bestuur Nederlands-Indie van kracht geworden. Het algemeen bestuur over Nederlands-Indie overgedragen aan een luitenantgouverneur-generaal. Vestiging van de Nederlands-Indische regering in Brisbane. Dr H.J.van Mook waarnemend generaal-GG.
15 09 1944 De Russen bezetten Sofia. Geel bevrijd. In de bevrijde gebieden in Belgie worden de bioscoopzalen heropend. Tientallen onuitgegeven Amerikaanse en Britse films worden er vertoond. Amerikaanse eenheden landen op het eiland Morotai, dat als vliegbasis voor de herovering van de Filippijnen gebruikt zal worden. Marine-eenheden landen ook op Peleliu van de Palau Eilanden.
17 09 1944 14u00 Begin van de eerste grote geallieerde actie op Nederlands grondgebied met luchtlandingen van de Britse 1e en Amerikaanse 82e en 101e luchtlandingsdivisie bij Eindhoven, Grave en Groesbeek, Wolfheze en Heelsum, de operatie Market Garden. Ze is bedoeld om de belangrijkste bruggen tussen Arnhem en Eindhoven in handen te krijgen en zo de weg vrij te maken voor een opmars naar Duitsland. De Nederlandse regering in ballingschap roept omstreeks 6u 's avonds op via de BBC tot een algemene spoorwegstaking.
18 09 1944 De Duitsers lanceren hevige aanvallen op de droppingzones nabij Arnhem. De Amerikaanse 101e luchtlandingsdivisie bevrijdt Eindhoven. De Britse onderzeeboot Tradewind torpedeert het Japans schip Junyo Maru, van de 6 000 opvarenden, krijgsgevangenen en koelies op weg van Tandjong Priok naar Padang, komen ongeveer 5 000 om het leven.
19 09 1944 Wapenstilstand Finland-Rusland in Moskou ondertekend. De Belgische kamers komen voor het eerst terug samen. 270 van de 369 waren aanwezig. Brest wordt eindelijk bevrijd. De voedselpositie en de brandstoffenpositie in het westen van Nederland zeer ernstig bedreigd. Het elektriciteitsrantsoen tot de helft verminderd
20 09 1944 Kallo is bevrijd. In een gecombineerde aanval van het Britse Legerkorps en de Amerikaanse Luchtlandingsdivisie wordt de Waalbrug bij Nijmwegen en Nijmwegen veroverd.
20 09 1944 Dumbarton-Oaks: besprekingen tussen Engeland en de Verenigde Staten. Hier worden de grondslagen voor een naoorlogse internationale volkerenorganisatie gelegd.
21 09 1944 Prins Karel wordt tot regent benoemd en legt de eed af voor de Verenigde Kamers van het Parlement. (20?). Bij Arnhem worden de Britse troepen die naar de brug wisten door te steken, overweldigt. De anderen houden wanhopig stand in het nabijgelegen Oosterbeek. De Poolse brigade doorgestoten tot aan de Braakman in Zeeuws-Vlaanderen, hiermee is de Scheldeoever van Antwerpen tot de Braakman in geallieerde handen gevallen.
23 09 1944 De Plen die ten zuiden van de Rijn zijn geland, slagen er in de Britten te bereiken.
25 09 1944 Turnhout en Maaseik bevrijd. De overlevende Britse parachutisten (bij Arnhem) worden geevacueerd of trekken zich terug uit de perimeter bij Oosterbeek over de Rijn op Driel terug. Hitler beveelt tot mobilisatie van de niet-dienstplichtige mannelijke bevolking van 16-60 jaar in de Volkssturm voor de verdediging van Das Reich.
26 09 1944 Het eerste schip komt in de haven van Antwerpen aan. Generaal Zervas (EDES) en generaal Saraphis (ELAS) plaatsen hun verzetslegers onder het bevel van de Griekse nationale regering van eenheid. De Duitsers eisen van de mannelijke bevolking van 16 tot 60 jaar gevolg te geven aan de oproep voor het verrichten van graaf werkzaamheden
27 09 1944 Pierlot hervormt zijn kabinet. Als antwoordt op de Nederlandse treinstaking voeren de Duitsers een embargo uit dat het transport van voedsel naar het westen van Nederland verhinderde.
28 09 1944 Terugtrekkende eenheden van de Duitse SS vermoorden in het Italiaanse dorpje Marzabotto zeker 1 830 mensen als vergeldingsmaatregel voor steun aan partizanen.
29 09 1944 President Roosevelt verwerpt het Morgenthau-plan voor de toekomst van Duitsland, dat voorzag in opdeling van Duitsland en ontmanteling van de industrie, zodat het land uitsluitend op landbouw zou zijn aangewezen. Koning Peer van Joegoslavie arriveert met zijn kabinet in Cairo.
30 09 1944 De geallieerden veroveren Calais
30 09 1944 11 transporten van Theresienstadt naar Auschwiz
00 09 1944 (eind) De Japanse generaal Takijiro Onisji neemt het besluit bij de marine zelfmoordpiloten te gaan gebruiken, majoor Tamai krijgt opdracht de eerste groep kamikazepiloten samen te stellend.
01 10 1944 Brecht en Merksem bevrijd. Naar aanleiding van een aanslag op vier Duitse militairen bij Putten wordt de mannelijke bevolking tussen 18 en 30 jaar van dit plaatse gearresteerd en de volgende dag naar het Kamp Amersfoort op transport gesteld, op 10 oktober worden zij naar het kamp Neuengamme gedeporteerd, slechts 49 van de 582 gedeporteerden keerden uit Duitsland terug. Ook werden vele huizen in brand gestoken. De Canadese 2e divisie begint de opmars vanuit Antwerpen tussen de Schelde en het kanaal van Antwerpen naar Turnhout in de richting van Zuid-Beveland.
02 10 1944 De laatste opstandelingen van Bor-Komorowski in Warschau geven zich over aan het Duitse leger na 63 dagen strijd, meer dan 300 000 Polen hebben in deze opstand het leven verloren. De Amerikanen vallen de Siegfreid-linie aan. De Nederlandse regering doet een beroep op de Zweedse regering voedsel naar Nederland te sturen
03 10 1944 De Duitsers ontruimen Athene. RAF-Bomber-Command voert een inundatiebombardement uit op de West-Kapellezeedijk van het eiland Walcheren, het bombardement wordt op 4 oktober herhaald, nieuwe bombardementen op 7 en 11 oktober bij Vlissingen en Veere.
04 10 1944 De Russen veroveren Riga. Britse troepen landen op het Griekse vaste land
05 10 1944 De Standaard verschijnt een dag. Onmiddellijk daarna wordt de krant onder sekwester geplaatst.
06 10 1944 De regering Pierlot decreteert de sanering van het geldwezen; de Gutt-operatie.
07 10 1944 Eerst V-2 inslag in de provincie Antwerpen te Brasschaat. Opstand van gevangenen van het Sonderkommando te Birkenau, zij steken het crematorium IV in brand en pogen te vluchten. Razzia's in Utrecht, Amersfoort en Kampen, begin van een maandenlange periode van razzia's op mannen van 17 tot 50 jaar
09 10 1944 De 9de Canadese infanteriebrigade landt tussen Biervliet en Hoofdplaat. De operatie-Gutt gaat van start. In Moskou begint een conferentie tussen Stalin, Churchill en Eden over de verdeling van invloedssferen in Oost-Europa (bij gelegenheid van de tweede conferentie van Moskou van 9-20 oktober)
10 10 1944 Hoofdplaat wordt veroverd. Vliegtuigen van de Amerikaanse 3e vloot vallen schepen en vliegvelden op Okinawa aan. De Masjoemi op Java neemt een resolutie aan, waarin zij besluit tot samengaan met Dai Nippon
11 10 1944 Biervliet wordt bevrijd. 4 u eerst V-1 gesignaleerd in de provincie Antwerpen te 's Gravenswezel. Hongaars-Russische wapenstilstandsonderhandelingen te Moskou eindigen in een voorlopige overeenkomst. Herderlijk schrijven van het Nederlandse episcopaat, waarbij de instelling van een Aartsbisschoppelijke Hulpactie bij Oorlogsgeweld bekend wordt gemaakt.
12 10 1944 De Duitse troepen verlaten Athene
13 10 1944 In de Schildersstraat te Antwerpen kost een V-2 inslag de dood aan 32 mensen en 45 gewonden en op de slachthal van het Stedelijk Slachthuis aan de Lange Loobroekstraat vielen 14 doden. De eerste fase van operatie-Gutt is afgelopen.
14 10 1944 De Duitse veldmaarschalk Erwin Rommel pleegt (gedwongen) zelfmoord. De Britten bezetten Athene. Geallieerde landingen op het eiland Corfu
15 10 1944 Het Geheime Leger wordt gedemobiliseerd met uitzondering van 7 000 man (van de 54 000 erkende leden). Rijksregent Horthy kondigt in een radioboodschap het bestand af; hij wordt door de Duitsers gearresteerd. Nieuwe Hongaarse regering-Szalasi (leider der Pijlkruisers)
16 10 1944 Een V-2 inslag maakt 44 doden in de Kroonstraat in Antwerpen. Woensdrecht bevrijd. Hierdoor zijn de Duitse tropen op Zuid en Noord-Beveland en Walcheren van hun hoofdmacht afgesneden.
17 10 1944 Amerikaanse tropen landen op eilanden rond de golf van Leyte.
18 10 1944 Proclamatie van de Fuhrer aan het Duitse volk, waarin het bevel tot oprichting van een Volkssturm van jongens en mannen van 16 tot 60 jaar in iedere Duitse Gau gegeven wordt. Op dezelfde dag verklaart hij in een speech bij gelegenheid van een inspectie van de eerste bataljons van de Volksstrum in Oost-Pruisen: "Als wolven zullen onze mannen de vijand achter het front aanvallen". De Griekse regering in ballingschap keert naar Griekenland terug
20 10 1944 Belgrado door eenheden van de partizanen en Griekse troepen na een strijd van zes dagen bevrijd ook Kalmthout wordt bevrijd. Knokke wordt gebombardeerd met een duikvluchtbombardement. Het Amerikaanse 6e leger landt op Leyte bij Tacloban
21 10 1944 Aken capituleert na hevige gevechten sedert begin oktober aan de Amerikanen. Breskenks (22?) bevrijd.
22 10 1944 Amerikaanse troepen beginnen met de herovering van de Filippijnen. Een V-bom kost het leven aan 13 mensen op het Mestputtekke in Deurne
23 10 1944 In Amsterdam begint een centrale keuken voedsel uit te reiken aan de hongerende bevolking. Aanslag op de SD-functionaris Oehlschlagel te Amsterdam, op de Apollolaan worden 29 mensen de volgende dag als represaille neergeknald. De Amerikaanse marine ontdekt de Japanse vloot.
24 10 1944 De Amerikaanse marine bombardeert de Japanse vloot.
23 10 1944 In de zeeslag in de Golf van Leyte (Filippijnen) brengen de Amerikanen de Japanse marine de genadeslag toe. De Japanners verliezen 3 slagschepen, 14 kruisers, 9 destroyers.
25 10 1944 Kamikazes maken hun eerste succes en kunnen het hulpvliegdekschip Saint-Lo laten zinken. Bevrijding van Roemenie van Duitse troepen voltooid. Geslaagde illegale overval op het Rotterdamse politiebureau Het Haagse Veer, meer dan 40 arrestanten bevrijd, represaille van de Duitsers. In Amsterdam wordt de gaslevering stopgezet
26 10 1944 De Canadezen landen op Zuid-Beveland. 30 mensen vinden de dood in de Tuinbouwstraat in Antwerpen door een V-inslag.
27 10 1944 Bergen-op-zoom en Roosendaal bevrijd. De eerste V-1 wordt onderschept in de provincie Antwerpen. 's Hertogenbosch en Tilburg door geallieerden bevrijd. Eerste kamikazeaanval op Amerikaanse schepen bij Leyte.
28 10 1944 Wapenstilstand tussen Bulgarije en de geallieerden. Een V-inslag maak 71 doden in de dichtbevolkte buurt aan de Bontemantelstraat. Duitse troepen heroveren op de Slowaakse opstandelingen Banska Bystrica. De Slowaakse opstand neergeslagen. Generaal Stilwell, opperbevelhebber van de Amerikaanse landstrijdkrachten in Zuidoostt-Azie van zijn commando ontheven en teruggeroepen naar Washington
29 10 1944 Cadzand en Zuidzame worden bevrijd.
30 10 1944 De geallieerden bevrijden Rozendaal en de Duitsers ontruimen Saloniki (Griekenland). Het eiland Tholen zonder Duitse tegenstand bevrijd.
31 10 1944 Heel Belgie is bevrijd, op de streek rond Zeebrugge na.
00 10 1944 (eind) Het buitencommando Dora wordt een zelfstandig KL onder de naam Mittelbau (25 buitencommando's voor mannen en vrouwen bekend), vervaardiging van vliegtuigen in onderaardse fabrieken
00 11 1944 Schrijven van de gezamenlijke kerken aan Seyss-Inquart met de bezwering af te laten van daden, die met elementaire menschelijkheid in strijd zijn.
01 11 1944 Eerste Japanse kamikazeaanvallen (zelfmoordpiloten). De Warspite en kanonneerschepen beschieten de Duitse artillerie op Walcheren. De laatste Duitse verdedigers van Sluis capituleren, geheel Zeeuws-Vlaanderen is bevrijd. Uitvoering van de landingsoperaties Infatuate I en II door Canadezen respectievelijk bij Vlissingen en Westkapelle op Walcheren. Vlissingen voor het grootste deel bevrijd, ook Westkapelle veroverd
02 11 1944 Tito en Subasi'c, president van Joegoslavische regering in ballingschap, roepen een verenigde Joegoslavische regering uit. Einde van de vergassingen in Auschwitz. Noord-Beveland in geallieerde handen. Het Britse 14e leger herovert Mawlu in Birma. De Leytevallei door de Amerikanen veroverd
03 11 1944 De streek rond Zeebrugge en Knokke en Heist zijn bevrijd. Geheel Belgie is bevrijd. Vlissingen bevrijd. Een compromis voorstel voor de aanval in de Ardennen wordt door Hitler afgewezen
04 11 1944 Operatie Calender gaat van start (ontmijning van de Schelde).
05 11 1944 Duitse eenheden blazen in Heusden het stadhuis op, 134 burgers vinden hierbij de dood.
06 11 1944 Canadese en Britse eenheden bereiken het Hollands Diep.
07 11 1944 Middelburg bevrijd. Roosevelt wordt voor de vierde maal tot president van de Verenigde Staten verkozen. Verklaring van generaal Eisenhower over de bestraffing van hen die in concentratiekampen gruwelen jegens gevangenen hebben bedreven.
08 11 1944 De Duitsers zetten hun eerste reactievliegtuig (een straaljager) in. De Kamer heft de politieke onschendbaarheid op van de kamerleden die lid zijn van Rex en van het VNV. Begin van Pattons offensief tegen het Saargebied. Capitulatie van de Duitse tropen in Vrouwenpolder, Walcheren geheel bevrijd.
08 11 1944 38 000 joden uit Roemenie naar concentratiekampen Buchenwald en Ravensbruck gedeporteerd
09 11 1944 Voor het eerst sinds 1939 worden er weer Nobelprijzen uitgereikt. Het Internationale Rode Kruis krijgt de Nobelprijs voor de Vrede. West- en Midden Brabant ten zuiden van de Maas van Duitse tropen gezuiverd.
10 11 1944 Rotterdam wordt hermetisch afgesloten en de mannen worden opgeroepen om zich te melde om te gaan werken in Duitsland. Daar de schrik voor represailles er goed in zat melden de meesten zich.
11 11 1944 Zesde zitting van de Centrale Adviesraad op Java, bespreking over de mobilisatie van de bevolking in verband met landingen van de geallieerden. Formulering van de Pantja Dharma, de vijf plichten van het volk, door Soekarno.
13 11 1944 Om paal en perk te stellen aan de ongecontroleerde wapendracht, vaardigt de regering een besluit uit om de verzetsbewegingen te ontwapenen iedereen die niet over een bijzondere machtiging beschikt moet binnen de vijf dagen zijn wapens inleveren.
14 11 1944 Oprichting van het Comite voor de bevrijding van de volken van Rusland op de Prager burcht. Generaal Wlassow tot voorzitter gekozen. Manifest dat oproept tot de strijd tegen Stalin. Wlassow probeert een nieuw ROA-leger te vormen
16 11 1944 De ministers Demany, voorzitter van het onafhankelijkheidsfront, en de communisten Mareaux en Dispy nemen ontslag. 36 mensen sterven als gevolg van een V-inslag bij het hulpgasthuis.
17 11 1944 32 lijken worden geborgen wanneer een V-2 inslaat op het St-Johanna-Instituut van de Zeusters Annonciaden aan de Ferdinand Coosemansstraat in Antwerpen.
18 11 1944 De Verenigde Staten beginnen aanvallen met B-29's op Japan.
19 11 1944 Mullberry B word officieel gesloten.
20 11 1944 Bevrijding van Metz, Belfort en Mulhouse. Prins Bernhard vestigt zijn staf in Breda (tot mei 1945)
21 11 1944 Begin van de herovering van de Gilbert Eilanden door de Amerikanen
23 11 1944 Straatsburg wordt bevrijd door het 7e leger van generaal Patch.
24 11 1944 Eerste B-29-raid op Tokyo
25 11 1944 Tijdens een woelige betoging in de omgeving van het parlement raken 38 betogers gewond toen verzetgroepen de neutrale zonen van het parlement binnengingen. Generaal sir Harold Alexander benoemd tot veldmaarschalk en Supreme Allied Commander, Mediterranean area. Generaal Mark Clark wordt opperbevelhebber van de geallieerde troepen in Italie
26 11 1944 Himmler geeft bevel tot vernietiging van de crematoria Auschwitz-Birkenau
27 11 1944 11u zware inslagen in de Lange Nieuwstraat te Antwerpen met 18 doden en 64 gewonden en op het kruispunt de Kyserslei, Teniersplaats, en de Frankerlei vallen er 128 doden, 26 militairen en 196 burgers en 113 militairen raken gewond. Edward Stettinius wordt benoemd tot minister van Buitenlandse Zaken van de VS als opvolger van Cordell Hull.
28 11 1944 De haven van Antwerpen wordt officieel geopend en de eerste schepen meren aan.
29 11 1944 De Russen trekken, te Baia, over de Donau. Albanie geheel van Duitse troepen bevrijd
00 12 1944 De provincie Dalmatie door Joegoslavische partizanen bevrijd. Ook Montenegro met hulp van Albanese partizanen van Duitse troepen gezuiverd. Overeenkomst van de Vrijheidsraad met de leiders van de vroegere Deense regeringspartijen over de vorming van een gezamenlijke naoorlogse regering. Begin van massale hongertochten vanuit de grote steden in het westen naar het platteland.
01 12 1944 De Amerikaanse generaal Patton trekt Saarland binnen. Kolonel Bastin overlijdt in het concentratiekamp Gross-Rosen. Papandreou gelast de demobilisatie van de Griekse verzetsstrijders. Onlusten in Athene
02 12 1944 Het Nationale Onafhankelijkheidsfront in Hongarije (bestaande uit socialisten, kleine boeren, de Nationale Boerenpartij en de liberaal-democratische partij) opgericht. Het aanvaardt te Sgezed een gezamenlijk programma
03 12 1944 In Griekenland breekt een algemene staking uit als de regering onder Britse druk het linkse verzet wil ontwapenen. De politie schiet op demonstranten
04 12 1944 De Duitsers steken de Rijndijken door, de Betuwe loopt onder water. Vermindering van de broodrantsoenen tot 1 000 gram per week in de provincies Noord- en Zuid-Holland en Utrecht
04 12 1944 Aanvoer van 130 000 ton consumptieaardappelen via het IJselmeer naar het westen
06 12 1944 De IJzelbruggen gesloten voor mannen en vrouwen
07 12 1944 De Russen bereiken het Balatonmeer in Hongarije. Nieuwe regering in Roemenie van generaal Radescu
08 12 1944 Overval van de KP op het Huis van Bewaring te Leeuwarden, 51 gevangenen worden bevrijd.
09 12 1944 De Russen rukken op naar Boedapest
11 12 1944 De M257 zinkt door een mijn in de scheldemonding
12 12 1944 Commandant Charles Claser overlijdt in het concentratiekamp Gross-Rosen. Claser was een van de oprichters van het Belgisch Legioen
13 12 1944 Britse troepen in gewapende strijd met communistische ELAS-partizanen
14 12 1944 Algeheel verbod op het gebruik van elektriciteit in Noord-en Zuid-Holland
15 12 1944 De Amerikanen landen op Mindoro.
16 12 1944 Von Rundstedt begint een tegenoffensief in de Ardennen. Operatie Wacht-am-Reim ofwel Herbstnebel. V-2 slaat in op de Rex-cinema er vallen 567 doden en 300 gewonden. De 1ste SS-Pantserdiviesie Leibstandarte Adolf Hitler kan door de Amerikaanse linies breken. Oprichting van een Centrale Reederij voor de Voedselvoorziening
17 12 1944 Duitse soldaten die zich als Amerikaanse voordeden worden gevangengenomen de soldaten maakten deel uit van een groep die achter de linies herrie moest schoppen door de Amerikaanse troepen langs andere wegen te sturen, telefoonleidingen door te snijden. De Panzer Lehr Division staat voor de stadspoorten van Bastogne. De Amerikaanse 101ste luchtlandingsdivisie komt in Bastogne aan. Massamoord op Amerikaanse soldaten bij Malmedy
18 12 1944 In het Verre-Oosten bereiken de geallieerden de Chinese grens. De geallieerden proberen het front langs de linie Monschau-Butgenbach-Malmedy-Stavelot te stabiliseren. De vijand blijft door de opening in het front ten zuiden van Butgenbach dringen. Honsfeld en Bullingen in Duitse handen.? Zij dringen door in Stavelot. Hevige gevechten bij St.Vith van de Amerikaanse 7e pantserdivisie. De Duitsers snijden de weg St.Vith-Vielsalm af. Zij dringen door naar Bastogne en Houffalize
18 12 1944 De Duitsers rukken op in de Ardennen en heroveren Malmedy, Saint-Hubert, Rochefort en Libramont.
19 12 1944 Geallieerde militaire conferentie te Verdun. Hier wordt besloten de offensieven in de richting Rijn te staken om de vijandelijke saillant in het Ardennengebied terug te dringen. Geallieerde tropen houden stand in Stavelot, houden de Duitse troepen door felle strijd buiten Stoumont en beveiligen zo het geallieerde hoofdkwartier en de enorme benzinevoorraden in het noordelijker gelegen Spa. Z
20 12 1944 Geallieerd offensief in de Golf van Bengalen
21 12 1944 De Duitsers nemen Bastenaken in. Bijeenkomst van het Hongaarse parlement te Debrecen ter bevestiging van de nieuwe regering van het Nationale Onafhankelijkheidsfront
22 12 1944 De redacties en de ateliers van de Volksgazet in Antwerpen worden door een V2 vernielt. Duitse troepen bezetten Saint-Hubert en plunderen de stad. De Duitsers omsingelen de stad Bastenaken en haar verdedigers. Op de Duitse vraag tot overgave antwoordt McAuliffe met zijn beroemd geworden: Nuts. Een Duitse doorbraak bij Butgenbach en in het Monschaubos wordt tot staan gebracht. Zware Duitse druk langs de rivier de Salm bij Trois Pont. Het slechte weer verhindert aanvoer van munitie en voedsel door de lucht. Het Amerikaanse 3e korps begint het offensief tot ontzet van Bastogne. Het rukt op tot Martelange en Burnon
23 12 1944 Het weer klaart op, geallieerde vliegtuigen bombarderen Duitse stellingen. De Duitsers trekken Rochefort binnen. De Amerikanen moeten zich terugtrekken met grote verliezen.
24 12 1944 Duitse soldaten maken in de Ardennen 32 jongemannen af met een nekschot 1 kan ontsnappen. Bastenaken wordt zeker tien maal gebombardeerd. De Duitse pantservoertuigen die naar de Maas oprukken, worden vlakbij Dinant gestopt en teruggeslagen. Bekendmaking tot aanmelding van alle mannen van de jaargangen 1905-1928 in de provincies Noord- en Zuid-Holland en Utrecht voor inschakeling in de arbeidsinzet (Liese-Aktion)
25 12 1944 Van 0u00 tot 04u00 bombardeert de Duitse infanterie de Amerikaanse stellingen. De Duitse opmars naar Dinant Bij Celles tot staan gebracht. Veldmaarschalk von Rundtstedt verzoekt Hitler in verband met de mislukking van het offensief in de Ardennen de Duitse troepen tot aan de Westwall terug te trekken. Hitler gelast echter de aanval voort te zetten.
26 12 1944 In Astme raak Patton door de Duitse omsingeling. Generaal Paton ontzet in een tankslag een ingesloten Amerikaanse Airborne Divisie in Bastenaken. Churchill en Eden voeren in Athene besprekingen met vertegenwoordigers van de Griekse regering en communistische partizanen.
27 12 1944 27 V-inslagen in Antwerpen op een dag. Het College van Vertrouwensmannen besluit tot principiele afwijzing van het aanvagen van Ausweise in het kader van de Liese-Aktion
28 12 1944 Bastenaken wordt door de Amerikanen ontzet. Per Besluitswet voert de regering Pierlot een nieuw stelsel van sociale zekerheid in met ingang van 1 januari 1945. De Hongaarse regering van het Nationale Onafhankelijkheidsfront in Debrecen verklaart Duitsland de oorlog
30 12 1944 Twee Duitse pantserdivisies proberen de Amerikaanse corridor af te snijden. In Griekenland abdiceer koning George II; aartsbisschop Damaskinos wordt regent.
31 12 1944 Aartsbisschop Damaskinos regent van Griekenland. Papandreou treedt af.
00 00 1944 (eind) Oprichting van het Interkerkelijk Bureau (IKB) in Den Haag-West ter leniging van de nood onder de kinderen.he Brigade wordt onder bevel van de 49ste Britse Divisie geplaatst. Begin van de opstand in Solowakije. Mihailovi'c op bevel van de Joegoslavische koning Peter afgezet. Tito als enige leider van de bevrijdingslegers van Joegoslavie erkend.
00 01 1945 (eind) Amerika zal Thailand (Siam) wapens zenden voor haar guerrilla's (getraind door OSS van Force 836) in de strijd tegen Japan.
01 01 1945 De M187 en M193, twee mijnenvegers die aan het 'swepen' waren zinken door een luchtaanval van de Luftwaffe in de scheldemonding. De Luftwaffe zet haar laatste grote luchtoperatie in. Uitroeping van de voorlopige regering van de republiek Polen door het Comite van Lublin. Zij wordt op 5 januari 1945 officieel door de Russische regering erkend.
02 01 1945 Landingen van Britse strijdkrachten bij Akyab in de Golf van Bengalen.
03 01 1945 De Duitsers bestormen Bastenaken. Het Amerikaanse 1e leger begint een tegenoffensief in de richting van Houffalize. Zware gevechten in het gebied bij Bastogne. Generaal Plastiras aan het hoofd van de Griekse regering
05 01 1945 Duitse aanval in de richting van Straatsburg. Intussen duurt het Ardennen offensief voort
06 01 1945 Houffalize wordt drie maal gebombardeerd door Amerikanen. Houffalize wordt herschapen tot een grote ruine met honderden doden. De mensen vluchten naar de bossen waar ze zeer primitief leven.
08 01 1945 Het Rode Kruis komt in Bastogne aan om de gewonden te verzorgen. Hitler gelast het terugtrekken van de Duitse troepen op de linie Dochamps-Longchamps. OP 14 januari geeft hij bevel voor een verdere terugtocht
09 01 1945 De Duitsers trekken zich terug. De Amerikanen landen op Luzon (Filippijnen). Minister-president Gerbrandy roept de Nederlandse bevolking op geen medewerking aan de Liese-Aktion te geven. Amerikaanse eenheden landen op Luzon.
10 01 1945 Landingen in de Golf van Lingayan.
11 01 1945 De socialisten verlaten de regering Pierlot. Wapenstilstand van ELAS-leiders met de Griekse regering.
12 01 1945 Russisch offensief langs de Wechsel (13)
13 01 1945 Russisch offensief in Oost-Pruisen
14 01 1945 Het Rode Leger rukt op in Oost-Pruisen. In een radiorede voor Radio Herrijzend Nederland levert mr.J.A.W.Burger, minister van Binnenlandse zaken, bedekte kritiek op het Militair Gezag en zuiveringen in het zuiden
16 01 1945 Einde van het Duits offensief in de Ardennen. Troepen van het Amerikaanse 3e leger en 1e leger leggen contact met elkaar in het zwaar vernietigde wegenknooppunt Houffalize. De Duitsers worden in de volgende dagen naar hun uitgangsstellingen in de Westwall teruggedrongen
17 01 1945 De Russen nemen het in puin geschoten Warschau in. De slag om de Ardennen is afgelopen. Bij de nadering van het Rode Leger evacueren de Duitsers 60 000 gevangenen van het concentratiekamp Auschwitz-Kirkenau te voet richting kamp Gross-Rosen. 5 000 zieken en andere nichtmarschfahige gevangenen blijven in Auschwitz achter
18 01 1945 Het Rode Leger verovert Karkau
18 01 1945 Vertegenwoordigers van de Sovjet-Unie, Engeland en de Verenigd sluiten met de Hongaarse regering in Moskou een wapenstilstandsverdrag
19 01 1945 Wilde staking in de Antwerpse haven. De dokwerkers vrezen voor een opheffing van het bibbergeld.
20 01 1945 Roosevelt aanvaardt zijn vierde ambtstermijn.
20 01 1945 In de Ardennen gaan de geallieerden tot de tegenaanval over.
22 01 1945 De Birmaweg heropend
23 01 1945 De verbinding tussen China en Birma wordt hersteld. Een Junker Ju.88 dropt mijnen in de scheldemonding. St-Vith wordt bevrijd
24 01 1945 Mr.J.A.W.Burger krijgt ontslag als minister, twee andere socialistische minister, ir.J.W.Albarda en dr.J.van den Temel, dienen hun ontslag in.
25 01 1945 Eerste evacuatietransporten vanuit het KL-Stutthof (bij Danzig), waarvan meer dan 70 buitencommando's bekend zijn, in de richting Lauenburg (Pommeren). De centrale keukens verlagen het Dagelijkse rantsoen van drie-kwart tot een halve liter.
27 01 1945 Het Rode Leger bevrijd het beruchte concentratiekamp Auschwitz in het zuiden van Polen.
28 01 1945 De Russen nemen Memel in. Twee Zweedse schepen met voedselhulp voor de hongerende bevolking van West-Nederland komen in Delfzijl aan. eind februari begint de eerst distributie van dit voedsel
30 01 1945 De M248 zinkt door een mijn in de scheldemonding. Laatste radiotoespraak van Hitler tot het Duitse volk: "Ich erwahre von jedem Deutschen, dass er jedes Opfer auf sich nimmt".
31 01 1945 Het Rode Leger bereikt de rivier de Oder, die na de oorlog de grens zou vormen tussen Polen en de DDR. In de Ardennen worden de Duitsers voorbij de vertreklinie van het offensief van 16/12/44 teruggedreven
00 02 1945 Evacuatie van de gevangenen van het KL-Gross Rosen, van het zelfstandige KL zijn bijna 100 buitencommando's voor mannen en vrouwen bekend geworden.
02 02 1945 Colmar wordt bevrijd. Executie van Carl Goerdeler, ex-burgemeester van Leipzig, wegens zijn deelname aan het Duitse verzet.
03 02 1945 De geallieerden bombarderen Berlijnse woonwijken met 3 000 ton aan bommen. Offensief van troepen van het 1e Witrussische front tegen de Duitse Oderlinie
04 02 1945 In de buur van de stad Jalta op de Krim ontmoeten de leiders van de 'Grote Drie', Roosevelt, Churchill en Stalin, elkaar voor het bespreken van de laatste oorlogshandelingen en de naoorlogse situatie.
06 02 1945 De geevacueerden uit Auschwitz worden vanuit Gross Rosen naar de kampen Buchenwald, Dachau, Mauthausen, Ravensbruck en Sachsenhausen gedeporteerd.
07 02 1945 Pierlot's hervormde kabinet komt ten val
04 02 1945 De Russen pogen de Oder over te steken. Roosevelt, Stalin en Churchill ontmoeten elkaar te Jalta op de Krim
12 02 1945 Er wordt een nieuwe regering gevormd onder de socialist Achille Van Acker. De Griekse regering en de communistische partizanen sluiten vrede met elkaar op de conferentie van Varkiza
13 02 1945 Boedapest wordt door de troepen van het 2e en 3e Oekraiense Front ingenomen.
13 02 1945 De geallieerden bombarderen Dresden, de stad wordt met de grond gelijk gemaakt.
14 02 1945 Canadese en Britse troepen bereiken tegenover Emmerich de Rijn. Het Amerikaanse 6e leger begint zijn operaties op Bataan.
15 02 1945 Koning Peter van Joegoslavie en diens kabinet verlaten Cairo en begeven zich naar Belgrado
16 02 1945 De Amerikanen bombarderen Tokyo
17 02 1945 Amerikaanse landing op Corregidor
19 02 1945 2 Amerikaanse marinedivisies landen op Iwo Jima.
23 02 1945 De Amerikanen lanceren een offensief in de Ruhrstreek
24 02 1945 Tweede ministerie-Gerbrandy
25 02 1945 Manilla,(24?) de hoofdstad van de Filippijnen, wordt definitief heroverd.
27 02 1945 Hitler verbiedt generaal von Rundstedt een algemene terugtocht van Duitse troepen achter de rijn
04 03 1945 Finland verklaart Duitsland (van 15 september 1944 af) de oorlog.
05 03 1945 Maarschalk Tito zal een nieuwe Joegoslavische regering vormen. De koning heeft toegestemd in een regentschap
06 03 1945 Verovering van Keulen (5?). Bij een aanslag van het verzet wordt de Hoherer SS-und Polizeifuhrer Hanns Rauter, de hoogste bevelhebber van de Duitse politie in Nederland zwaargewond, als represaille worden 400 Nederlanders vermoord. De Ludendorffbrucke over de Rijn bij Remagen valt onbeschadigd in Amerikaanse handen. Onder Russische dwang wordt in Roemenie een nieuw regering gevormd onder leiding van Dr.Petru Groza, leider van het Nationaal-Democratische Front
07 03 1945 De Amerikanen (patrouilles van het 1e leger) steken de Rijn over te Remagen over de enige intacte brug (spoorwegbrug). Koning Leopold wordt samen met zijn gezin naar het Oostenrijkse Strobl gebracht, tijdens de deportatie komt de colonne in helse bombardementen terecht, een gesprek met zijn vader laat een diep indruk op Boudewijn na. Vorming van een verenigde Joegoslavische regering onder leiding van Josip Broz Tito? Deze wordt op 20 april door Engeland, op 28 april door de Verenigde staten en op 29 april door de Sovjetregering erkend. Bij de Woeste Hoeve tussen Apeldoor en Arnhem wordt bij toeval door de illegaliteit een aanslag gepleegd op de Hohere SS-und Polizeifuhrer Rauter, meer dan 200 mannen worden als represaille gefusilleerd, hiervan 117 bij de Woeste Hoeve
08 03 1945 De Amerikanen bombarderen de voornaamste Japanse steden. Er worden 111 V-1's afgevuurd. Geheime besprekingen over capitulatieonderhandelingen van de SS-generaal Wolff, hoofd van de Duitse politie in Italie en militair gevolmachtigde, met Allend Dulles, hoofd van het Amerikaanse Office of Strategic Services, te Zurich. Amerikaanse troepen landen te Samboanga op Mindanao
09 03 1945 Tokyo wordt gebombardeerd vanop lage hoogte met brandbommen. De tol was hoog: 80 000 mensen stierven en een kwart van de stad was vernield. 40% van de oppervlakte van de grote Japanse agglomeraties werden in de loop der maanden vernield.
10 03 1945 De Oberbehfelshaber West von Rundtstedt door Kesselring vervangen.
11 03 1945 Bao Dai, keizer van Vietnam, verklaart de Franse protectoraatrechten voor vervallen
12 03 1945 De Communistische Partij in Italie roept arbeider, boeren en intelligentsia op tot een gewapende opstand. Fusillering van 36 mannen aan het Weteringplantsoen te Amsterdam
12 03 1945 Koningin Wihelmina brengt een reeks bezoeken in Zeeland, Noord-Brabant en Limburg
13 03 1945 Bij het plaatsje Eede in Zeeuws-Vlaanderen, aan de Belgische-Nederlandse grens zet Wilhelmina voet op Nederlandse bodem. De Britse troepen veroveren Maymo en snijden daarmee de Japanners van Mandalay af. Ook koning Norodom Sihanouk van Cambodja verkaart de Franse protectoraatrechten als vervallen.
16 03 1945 De Amerikanen veroveren Iwo Jima
16 03 1945 Russisch offensief tegen Wenen
19 03 1945 Konvooien FS 1734 en FS 1759 worden aangevallen door de Kriegsmarine van beide konvooien zinken er 2 schepen
22 03 1945 Eenheden van Pattons leger steken nabij Oppenheim (ten zuiden van Mainz) de Rijn over
23 03 1945 Montgomery trekt bij Wesel de Rijn over
25 03 1945 De M466 loopt op een mijn en zinkt in de scheldemonding. Het Amerikaanse 7e leger rukt bij Worms de Rijn over
26 03 1945 De geallieerden zwermen uit over de Rijn en nemen Mainz, Worms, Duisbergen en Spiers in.
27 03 1945 In Mortsel vinden 23 mensen de dood toen om 22u48 een V-2 insloeg op de Antwerpse steenweg.
28 03 1945 De Russen dringen Oostenrijk binnen. Generaal Eisenhower wijzigt zijn strategie. Hij streeft er naar zo spoedig mogelijk contact te leggen met de Russische legereenheden in het gebied van Leipzig-Dresden
29 03 1945 De laatste V- wapens worden gelanceerd. Laatste V-2 op de provincie Antwerpen. Laatste V-1 op Londen wordt rond 12u43 neergehaald. Amerikaanse troepen landen op Negros in de Filippijnen.
30 03 1945 de laatste V-1 in de Provincie Antwerpen te Ronst. Danzig veroverd. De geallieerden rukken de Achterhoek binnen.
00 03 1945 (eind - begin) Voorbereiding van operatie Amherst, inzet van valschermtropen van het 2e en 3e Regiment des Chasseurs onder leiding van brigadegeneraal Clavert in samenwerking met de Canadese 2e divisie in Noordoost-Nederland.
01 04 1945 De Amerikanen landen op Okinawa. De strijd om de Rijn is voorbij en is het Ruhrgebied ingesloten door het 1e en 9e Amerikaanse leger. Hamm veroverd. Paderborn bezet. Het Franse 2e legerkorps vestigt bij Philippburg een bruggenhoofd over de Rijn. Amerikaanse landingen op Okinawa door tropen van het 10e leger. Verschijning van het semi-nationalistische blad Indonesia Merdeka.
03 04 1945 Generaaal MacArthur tot Commander in Chief van de Amerikaanse tropen in de Pacific benoemd.
04 04 1945 De bevrijding van Hongarije van Duitse troepen door de Russische legers van het 2e en 3e Oekraiense Front voltooid
05 04 1945 Leo Mundeleer, minister van defensie, verbiedt bij ministerieel besluit de publicatie van het dagblad Le Gaulois, waarin op 4 april werd gezegd dat er bij het toezicht aan de Rijn geen plaats kon zijn voor Vlaamse troepen. De Sovjet-Unie maakt bekend dat zij het Russische-Japanse verdrag van neutraliteit niet langer zal verlengen.
06 04 1945 Japanse kamikazes gaan in Okinawa over tot de tegenaanval. De steden Almelo en Zuften worden bevrijd.
06 04 1945 Operatie Kikusui (= drijvend chrysanthemum) een massale kamikaze aanval met 355 vliegtuigen. 4 schepen werden tot zinken gebracht, 25 waaronder een slagschip en vliegdekschip leden ernstige schade.
06 04 1945 Opstand van 800 Georgische krijgsgevangenen op het eiland Texel.
07 04 1945 Zeeslag tegenover de Japanse kust. Nieuwe Tsjecho-Slovaakse regering gevormd. Fierlinger premier en Masaryk minister van buitenlandse zaken. Slag in de Oost-Chinese Zee, vorming van een nieuw kabinet in Japan onder leiding van Suzuki
09 04 1945 Executie van Hans Oster, officier bij de Abwehr, hij waarschuwde bij herhaling de Nederlandse militair attache in Belrijn, majoor G.J.Sas, voor de militaire aanval van Duitsland op Nederland. Hij werd gearresteerd naar aanleiding van de 20ste juli. Na een twee jaar durende gevangenschap wordt Dietrich Bonhoeffer, pastoor van de Belijdende kerk, opgehangen
10 04 1945 Leeuwaarden en Groeningen bevrijdt. Generaal Blaskowitz benoemd tot bevelhebber van de Vesting Holland. Deventer in handen van de Canadezen, de Duitsers blazen de IJselbrug op.
11 04 1945 21 000 gevangenen in Buchenwald, waarvan ruim 130 buitencommando's bekend zijn, door Amerikaanse troepen bevrijd. Het Amerikaanse 9e leger bereikt de rechteroever van de Elbe ten zuiden van Maagdenburg. Verdrag van vriendschap en bijstand gesloten tussen de Sovjet-Unie en de regering van Tito. Bij Gardelegen worden 1 100 geevacueerde gevangenen door de SS in een Schuur verbrand of bij ontvluchtingpogingen neergeschoten.
12 04 1945 De Russen nemen Wenen in (13). President Roosevelt sterft omstreeks 15u35 aan een hersenbloeding in zijn buitenverblijf in Warm Springs te Georgia, hij was president sinds 1933, het jaar waarin Hitler Rijkskanselier werd. Harry S. Truman volgt hem op. Het Amerikaanse 9e leger streeft over een tien kilometer breed front de Elbe over en beet Brunswijk. Essen in Amerikaanse handen. Troepen van het Amerikaanse 3e leger bezetten Efurt. Franse troepen in Baden-Baden en Rastadt. Bevrijding van ongeveer 880 gevangenen van het kamp Westerbork. Bespreking van jhr. Six, vertegenwoordiger van de Commandant der Binnenlandse Strijdkrachten, met Seyss-Inquart, de laatste geeft te kennen dat hij niet bereid is te capituleren voor er een algemene capitulatie in Duitsland is. Hij is wel bereid de voedsel aanvoer te hervatten, wanneer de geallieerden bij de Grebbellinie blijven liggen en de verzetsgroepen hun acties tegen de Duitsers staken.
13 04 1945 Troepen van het 2e en 3e Oekraiense Front bezetten Wenen.
15 04 1945 Bergen-Belsen wordt bevrijd. Eva Braun reist van Munchen naar Berlijn. Bespreking van Minister-president Gerbrandy met Churchill over de situatie in West-Nederland, "We have tem in our grip". Bij Zoutkamp bereiken Canadese tropen de Waddenzee. Nagenoeg de gehele provincie Friesland is bevrijd.
16 04 1945 Begin van het Russisch offensief van troepen van het 1e Witrussische front ter verovering van Berlijn. De Duitse tropen in de stad Groningen capituleren
17 04 1945 Het Duitse leger in de Ruhr geeft zich over. De Wieringermeerdijk wordt door Duitse militairen op twee plaatsen opgeblazen, evacuatie van de Wieringermeer.
18 04 1945 Het Britse 2e leger in Luneburg. Amerikaanse troepen rukken bij Prex de grens met Tsjecho-Slowakije over. Het Amerikaanse 9e leger verovert Maagdenburg
20 04 1945 Tijdens Hitler laatste verjaardag wordt op de Obersalzberg de laatste afdeling (Ortsgruppe) van de NSDAP opgericht. In tegenstelling tot de rest van Duitsland was er op de Berg geen afdeling van de nationaal-socialistische partij. Neurenberg door troepen van het Amerikaanse 7e leger bezet. Begin van de evacuatie van het kamp Sachsenhausen. De Duitsers inunderen de Beemster en de Schermer
21 04 1945 Verdrag van vriendschap en bijstad tussen de Sovjet-Unie en de republiek Polen te Moskou gesloten. Duitse militairen blazen de Sluizen van IJmuiden op.
22 04 1945 De Russen rukken Berlijn binnen (21). KL Sachsenhausen, waarvan meer dan 50 buitencommando's bekend zijn, bevrijd.
23 04 1945 Hermann Goering stelt de Fuhrer per telegram vanuit Berchtesgaden voor het decreet van 29 juni 1941 van kracht te doen worden. Hitler ontslaat Goering echter uit al zijn functies en ontneemt hem het recht van opvolging. Rijksmaarschalk Goring wordt op de Obersalzberg door SS-officieren gearresteerd. Het KL-Flossenburg, waarvan ongeveer 90 buitencommando's voor mannen en vrouwen bekend zijn bevrijd.
23 04 1945 Samenkomst van graaf Bernadotte, Walter Schellenberg en Himmler in Lubeck.
24 04 1945 In Amsterdam volledige stopzetting van de voedselvoorziening
25 04 1945 Amerikanen en Russen ontmoeten elkaar in het Duitse Targou aan de Elbe. De Donau wordt overgestoken. Italiaanse partizanen maken een einde aan Mussolini's Republiek van Salo. Hijzelf probeert uit Milaan te ontkomen. De conferentie van San Francisco wordt geopend. Ruim 300 geallieerde bommenwerpers bestoken ruim een uur lang de Obersalzberg met hun bommenlast. Berlijn omsingeld. Britse troepen bereiken de Grebbelinie.
26 04 1945 Bremen veroverd. Generaal Wenck onderneemt het laatste Duitse offensief tot ontzetting van Berlijn. Hij weet op
27 04 1945 Ferch te bereiken. Het offensief loopt echter dood. Italiaanse partizanen actief in Genua. Straatgevechten in Milaan. Het Britse 8e leger verovert Verona en steekt de rivier de Adige over. De Commandant der Binnenlandse Strijdkrachten ontvangt uit Londen een telegram van Eisenhower, waarin deze Seyss-Inquart laat verzoeken met geallieerde vertegenwoordigers over de situatie in westelijk Nederland van gedachten te wisselen. Seyss-Inquart wijst na overleg met generaal Blaskowitz de contact van het College van Vertrouwensmannen vier afwerpterreinen aan voor de geallieerde voedselzendingen.
27 04 1945 Franse troepen rukken de Frans-Italiaanse grens over en bezetten Ventimiglia. Het Amerikaanse 5e leger rukt Genua binnen
28 04 1945 Mussolini wordt met zijn vriendin, Clara Petacci door partizanen terechtgesteld (geexecuteerd) bij het dorpje Giulino di Mezzegra. Het bevrijdingscomite verklaart zich verantwoordelijk voor deze executie. Het Algemeen partijbureau van de socialistische partij (BSP) verzet zich tegen de terugkeer van Leopold III op de troon. De BBC verspreidt 's middags het bericht, dat Himmler via graaf Bernadotte onvoorwaardelijke overgave aan de westelijke geallieerden heeft aangeboden. Brescia en Bergamo door eenheden van het Amerikaanse 5e leger veroverd. Zij bereiken het Comomeer
29 04 1945 Het kamp Dachau, dat gedurende zijn bestaan ongeveer 170 buitencommando's voor mannen en vrouwen heeft gekend, door een speciale afdeling Amerikaanse soldaten bevrijd. Eerste plundering van de Duitse bevolking op de Obersalzberg. Door een fusie van de vooroorlogse vakbonden en andere syndicale groeperingen wordt het Algemeen Belgisch vakverbond (ABVV) opgericht. Hitler maakt zijn politieke testament, wijst admiraal Donitz aan als zijn opvolger, geeft de schuld van de hele situatie aan het internationale jodendom als volgt hij roept het Duitse volk en zijn nieuwe leiding op tot een onbarmhartig verzet tegen "de Weltverfigter aller Volker, dem internationallen Judentum" en trouwt met Eva Brauwn. Toestellen van de RAF droppen de eerste voedselzendingen boven de vliegveld Ypenburg bij Den Haag, de droppings duren negen dagen, er word ook voedsel neergeworpen bij Amsterdam, Rotterdam, Gouda en Haarlem.
30 04 1945 Laatste strafbespreking van Hitler in de Fuhrerbunker. Hitler pleegt 's middags samen met Eva Brauwn zelfmoord in de ruines van de kanselarij. Goebbels volgt het voorbeeld van zijn meester nadat hij zijn vrouw en zes kinderen gedood had. Munchen word door de Amerikanen bezet evenals Ravensbruck. Radio Flensburg maakt bekend dat Hitler in Berlijn de dood heeft gevonden. Bevrijding van Ravensbruck (van dit kamp zijn ongeveer 30 buitencommando's bekend). Bespreking tussen Seyss-Inquart en generaal Bedell-Smith te Achterveld, aanwezig zijn ook prins Bernhard, generaal de Guignand en de Russische generaal Soesloparow.
01 05 1945 Russische troepen hijsen de Rode Vlag op het Rijksdaggebouw in Berlijn. Regering Donitz tot 23 mei 1945. Generaal Kesselring geeft toestemming aan generaal Wolff voor de capitulatie van de Duitse troepen in Italie. Seyss-Inquart vertrekt per Schnellboot naar Flensburg. Australische troepen landen op het eiland Tarakan.
02 05 1945 Britse troepen trekken Lubeck binnen. Capitulatie van de Duitse troepen in Berlijn onder bevel van generaal Weidling. Joegoslavische eenheden bezetten Triest. Begin van operatie Faust, de eerste Canadese voertuigen met voedsel rijden 's morgen som half achter door de Grebbelinie.
03 05 1945 Einde van de oorlog in Birma, Britse-Indische troepen trekken de hoofdstad Rangoon binnen. Insbruck word door de geallieerden bevrijd. Geallieerde vliegtuigen bombarderen de schepen Deutschland, Cap Arcona, Thielbeck en Athen in de Lubecker Bocht. 7 000 uit Neuengamme geevacueerde gevangenen komen hierbij om het leven. Indiase troepen rukken Rangoon binnen
04 05 1945 Munchen en Berchtesgaden word door de geallieerden bevrijd. Overgebleven SS'ers en leden van een springcommando van de Luftwaffe steken de Berghof in brand. Tegen 17u30 bereiken de eerste geallieerde eenheden van de 3de Amerikaanse Infanteriedivisie de Berghof. Een van hun eerste daden is het verscheuren van de Nazi-vlag, die op dat moment nog steeds boven de Berghof wappert. Capitulatie van alle Duitse strijdkrachten in Nederland, Noordwest-Duitsland, Denemarken, op Helgoland en de Friese eilanden. Het ogenblik is bepaald op 5 mei 's ochtends
05 05 1945 De Duitse troepen capituleren in Noord-West-Duitsland, Nederland, Denemarken en Sleeswijk-Holstein. In hotel De Wereld in Wageningen ondertekent de bevelhebber van de Duitse torpen in Nederland generaal Blaskowitz, om half vijf de capitulatieovereenkomst ten overstaan van de Canadese generaal Foulkes. Opstand te Praag. De tropen van Wlassow steunen daarbij de rechtse Tsjechische verzetsorganisaties. Zij geven zich over aan de Amerikanen wanneer de communistische groepering (o.l.v. J.Smrkowsky) de leiding van de opstand overneemt. Bevrijding van Mauthausen, berucht als Arbeitslager waren de commando's Ebensee en Gusen. Meer dan 60 buitencommando's voor mannen en vrouwen bekend. Met groot ceremonieel wordt de Amerikaanse vlag boven de Berghof gehesen.
06 05 1945 De Duitsers leggen de wapens neer in Zuid-Duitsland
07 05 1945 Het koninklijk gezin wordt bevrijd door pantsertroepen van generaal Patton (o.l.v. generaal Patch)in het Oostenrijkse Strobl. Om 02u41 (of 3u30) tekent Generaal Jodl en Von Friedeburg in Reims, in naam van admiraal Donitz ten overstaand van generaal Eisenhouwer en vertegenwoordigers van de Britse, Franse en Russische strijdmachten de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland. Het getto Theresienstadt, met 25 000 gevangenen, wordt door Russische troepen bevrijd. Bevrijdingsfeest op de Dam in Amsterdam. Duitse mariniers openen vanuit de Grote Club het vuur op de menigte: 19 doden en 117 gewonden.
08 05 1945 Om 23u01 zouden alle vijandelijkheden gestaakt worden. Op verzoek van de Russen wordt de Duitse overgave in het Russische hoofdkwartier in Berlijn nogmaals getekend. De Oosterschelde is volledig ontmijnd. Sommige grote havens in Frankrijk zijn steeds bezet gebleven zoal Lorient en Saint-Nazaire.
09 05 1945 Jersey geeft zich over. In Noorwegen wordt Quisling gearresteerd. Te middernacht wordt in Berlijn-Karlshorst door generaal Stumpf, veldmaarschalk Keitel en admiraal von Friedeburg de onvoorwaardelijke capitulatieovereenkomst met Sobjet-Rusland in aanwezigheid van westelijke militaire vertegenwoordigers ondertekend
10 05 1945 Praag geeft zich over.
11 05 1945 In Japan vindt op hoog niveau van regeringsleiders en militairen -de Grote Zes- geheim overleg plaats over de Japans-Russische betrekkingen, er sprake komen de neutralisering van Zuid-Mantsjoerije en de afstand van de Koerillen.
13 05 1945 De laatste Duitse troepen in Tsjecho-Slowakije staken hun verzet.
14 05 1945 In Luik vindt een gewelddadige betoging plaats tegen koning Leopold III
15 05 1945 De laatste Duitsers in Joegoslavie capituleren.
23 05 1945 Churchill reorganiseert zijn kabinet en schrijft verkiezingen uit. Admiraal Donitz wordt aangehouden samen met zijn regering. Himmler pleegt zelfmoord.
26 05 1945 Chinese tropen bezeten Joengning, hierdoor dreigt de landroute naar Indo-China voor de Japanners afgesneden worden.
27 05 1945 De Chinezen veroveren Nanking.
01 06 1945 Eerste zitting van de Commissie van Onderzoek (BPKI), Soekarno houdt een rede over de Pantja Sila: "Wij zullen een Indonesische nationale staat stichten...". Het eerste beginsel van Indonesie is het beginsel van het Nationalisme
05 06 1945 De geallieerde Controleraad, samengesteld uit de bevelhebbers van de vier bezettingszones, neemt het bestuur van het bezette Duitsland op zich door het ondertekenen in Berlijn van een verklaring waarin wordt vastgesteld dat er geen centrale regering meer is in Duitsland en dat de vier mogendheden alle macht in Duitsland zullen uitoefenen.
09 06 1945 De Kamer stemt voor de instelling van paritair samengestelde arbeidsgeschillencommissies.
09 06 1945 Australische troepen landen in de Brunei-baai
11 06 1945 De Amerikanen landen op Borneo. In Berlijn wordt de Duitse Communistische Partij heropgericht.
12 06 1945 De Prins-regent en Achiel Van Acker ontmoeten de koning om over diens diens terugkeer naar Belgie te spreken.
14 06 1945 In Sankt-Wolfgang (Oostenrijk) zegt de koning tegen eerste minister Achiel Van Acker dat hij genezen is en van plan is naar Belgie terug te keren.
15 06 1945 Een eerste niet-opgeeiste aanslag brengt de Ijzertoren heel wat schade toe.
16 06 1945 Eerste minister Achiel Van Acker biedt de regent het ontslag van zijn regering aan, omdat hij de verantwoordelijkheid niet wil dragen voor wat er zal gebeuren als de koning terugkomt.
18 06 1945 Op het Filippijnse eiland Mindanao staken de Japanners de strijd.
21 06 1945 Bezetting van olievelden en installaties van Seria en Lutong op Noord-Borneo
22 06 1945 Okinawa is eindelijk veroverd op Japan na 82 verbitterde strijd (21). In aanwezigheid van keizer Hirohito komen de Grote Zes voor een nieuwe bijeenkomst te samen, de keizer dringt aan op snelle actie tot beeindiging van de oorlog.
24 06 1945 Op het Rode Plein in Moskou vindt de grote overwinningsparade plaats.
26 06 1945 De conferentie van San Francisco wordt beeindigd; de opricht van de Verenigde Naties is een feit.
28 06 1945 In Polen wordt een voorlopige regering van nationale eenheid gevormd.
30 06 1945 James Byrnes wordt de nieuwe Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken. Hij vervangt Ed Stettinius, die de Amerikaanse ambassadeur wordt bij de VN. Lioesjou door Chinese tropen veroverd. In Indo-China wordt de Tsjoengtsjin bezet.
01 07 1945 Geallieerde tropen landen te Balikpapan.
04 07 1945 De Luikse krant Le Monde du Travail bloklettert "Zal de koning de democratie nog lang schaakmat zetten".
05 07 1945 In Groot-Brittannie worden verkiezingen gehouden. De uitslag zal pas bekendgemaakt worden als ook alle stemmen van de troepen in het buitenland geteld zijn. Generaal MacArthur maakt officieel de gehele bevrijding van de Filippijnen bekend.
07 07 1945 Japan ontruimt Indo-china
14 07 1945 In de Russische bevrijdingszone van Berlijn wordt een eenheidsfront van antifascistische partijen opgericht. Italie verklaart Japan de oorlog.
15 07 1945 De regering Van Acker hervat haar werkzaamheden nadat de prins-regent het ontslag van de regering weigerde.
16 07 1945 De eerste experimentele atoombom word in de woestijn van Nieuw-Mexico, nabij Los Alamos, tot ontploffing gebracht.
18 07 1945 De Amerikanen bombarderen Tokyo
28 07 1945 6 Japanse steden worden gebombardeerd nadat Japan niet inging op een ultimatum.
17 07 1945 De geallieerden komen in Potsdam samen om de akkoorden van Jalta over de Duitse ontwapening, denazificatie en herstelbetalingen verder uit te werken
20 07 1945 In het parlement begint het debat over de koningskwestie. Premier Van Acker opent het debat met een opzienbare aanklacht tegen Leopold III.
23 07 1945 In Parijs wordt het proces geopend tegen generaal Petain.
24 07 1945 President Trumann besluit de atoombom boven Japan te gebruiken.
25 07 1945 Generaal Carl Spaatz, bevelhebber van de Amerikaanse strategische luchtmacht, krijg opdracht voorbereidingen te treffen voor het afwerpen van de eerste atoombom boven een van de vier volgende Japanse steden: Hiroshima, Kokoera, Niigata of Nagasaki.
26 07 1945 Labour wint de Britse parlementsverkiezingen? Clement Attlee wordt de nieuwe eerste minister en gaat Winston Churchill vervangen in Potsdam. In Potsdam wordt een akkoord bereikt over de verdeling van Duitsland en de onvoorwaardelijke capitulatie van Japan.
27 07 1945 Chinese troepen rukken Kwellin binnen. Naar aanleiding van de verklaring van Potsdam komen de Grote Zes van de Japanse regering opnieuw bijeen, men wil zekerheid op de bedoelingen van de Russische regering, maar zal passief afwachten. De Sovjet-Unie reageert niet.
30 07 1945 De Nationale Arbeidersconferentie beslist tot een loonsverhoging van 20 %, acht betaalde feestdagen en een familiaal fonds.
31 07 1945 12 Japanse steden worden gebombardeerd wanneer Japan opnieuw niet op een ultimatum inging.
01 08 1945 Opnieuw worden 4 steden gebombardeerd nadat ze niet op het ultimatum ingingen. Pierre Laval, die door Spanje werd uitgeleverd, komt in Frankrijk aan en wordt opgesloten in de gevangenis van Fresnes.
02 08 1945 Van Acker vormt een nieuwe regering ditmaal zonder de katholieken.
05 08 1945 Maarschalk Terauchi te Saigon krijgt van Tokyo de opdracht om op korte termijn onafhankelijkheid aan Indonesie te verlenen. Hij ontbiedt de Indonesische leiders. De Commissie van Onderzoek op Java ontbonden.
06 08 1945 De B-29 Enola Gay laat Little Boy (de naam van de atoombom) omstreeks 8u15 op Hiroshima vallen. De bom ontplofte 500 m boven Hiroshima en vernielde 10 km2. Meer dan 71 000 mensen kwamen om in de eerste seconden, 68 000 gewonden. In Batavia wordt onder leiding van Soekarno de eerste bijeenkomst gehouden van de Centrale Raad voor de Nieuw-Leven-Beweging.
07 08 1945 Op last van maarschalk Terauchi wordt op Java een Comite van Voorbereiding van de Onafhankelijkheid samengesteld. Het bestaat uit 21 leden, heel Indonesie is vertegenwoordigd.
08 08 1945 De Sovjetunie verklaart de oorlog aan Japan. Radio toespraak van Truman over de verklaring van Potsdam en het afwerpen van de atoombom. Russische troepen beginnen het offensief tegen het Kwantoengleger in Mantsjoerije en Noord-Korea.
09 08 1945 Fat Boy (naam van de atoombom) op Nagasaki. 35 000 inwoners komen om en 60 000 gewond.
10 08 1945 Radio Japan maakt bekend dat Japan bereid is te capituleren. De soevereiniteit van de keizer moet echter onaangetast blijven.
13 08 1945 Het Joods Wereldcongres maakt een plan van de Britse regering bekend over de emigratie van een miljoen joden naar Palestina.
14 08 1945 Japan capituleert onvoorwaardelijk
15 08 1945 De Japanse keizer (14?)beveelt het beeindigen van de strijd op alle fronten en maakt de onvoorwaardelijke capitulatie bekend. Petain wordt door een militair gerechtshof ter dood veroordeeld.
16 08 1945 Radiotoespraak van keizer Hirohito: hij beveelt alle troepen de wapens neer te leggen.
17 08 1945 Ir.Soekarno roept op de galerij van zijn huis in Batavia voor de microfoon van Radio Djakarta zonder formele toestemming van de Japanse autoriteiten de Republiek Indonesia uit.
20 08 1945 Russische roepen bezeten Harbin en Moekden
25 08 1945 Japan aanvaard in een openbare verklaring het ultimatum van Amerika, waarin de onmiddellijke en onvoorwaardelijke overgave van Japan werd geeist
28 08 1945 Generaal MacArthur komt aan in Japan, waarmee de Amerikaanse bezetting van dat land een aanvang neemt. Japanse capitulatieondertekening in Rangoon. Het eiland Sachalin door de Russen bezet
02 09 1945 Japan capituleert, de wapenstilstand wordt ondertekend om de Amerikaanse pantserkruiser Missouri, die voor anker lag in de haven van Tokio. Amerikaanse troepen trekken Tokyo binnen.
09 09 1945 Amerikaanse troepen landen in het zuiden van Korea. De demarcatielijn ten opzichte van de Russische troepen in het noorden van het land is volgens afspraak de 38ste breedtegraad.
17 09 1945 De commandant en 44 kampbewakers van Bergen-Belsen worden in Luneberg voor een Brits oorlogstribunaal gebracht. Elf van hen zullen ter dood veroordeeld worden.
30 09 1945 Koning Leopold III vestigt zich in Zwitserland bij familie te Pregny (pas op 22 juli 1950 zal hij terugkeren naar Belgie). Koning Leopold III verklaart in een officiele boodschap dat hij zich al onderwerpen aan het oordeel van de natie.
15 10 1945 Kort na zijn mislukte zelfmoordpoging wordt Pierre Laval geexecuteerd.
21 10 1945 Het Waalse Congres wordt in Luik afgesloten. De congresgangers stemmen voor Waalse onafhankelijkheid.
24 10 1945 Vidkun Quisling wordt in Oslo terechtgesteld.
06 11 1945 De regering besluit een witboek te publiceren over haar meningsverschillen met de koning.
20 11 1945 Het Internationaal Militair Gerechtshof, samengesteld uit een Amerikaan, een Brit, een Fransman en een Rus, het monsterproces tegen 22 nog levende kopstukken van het Nazi-regime en tegen 6 organisaties. De aanklachten omvatten misdaden tegen de vrede, misdaden tegen de mensheid en oorlogsmisdaden.
29 11 1945 Joegoslavie wordt een federale republiek en Tito wordt de eerste president.
27 12 1945 Vierentwintig landen ondertekenen de besluiten van de conferentie van Bretton-Woods.945
01 01 1946 In de Verenigde Staten wordt de eerste elektronische computer vervaardigd. De Britten hadden tijdens de oorlog al een soort computer ontwikkeld om de Enigma-code van de Duitsers te kraken.
09 01 1946 Eerste minister Achiel van biedt het ontslag van zijn regering aan bij de prins-regent.
11 01 1946 Paul-Henri Spaak wordt in Londen voorzitter van de eerste zitting van de Verenigde Naties
17 01 1946 Het Militair Gerechtshof bevestigt in beroep de doodstraf voor August Borms.
01 02 1946 De Noorse minister van Buitenlandse Zaken Trygve Lie wordt de eerste secretaris-generaal van de VN
17 02 1946 De parlementsverkiezingen zijn een groot succes voor de CVP en voor de communisten.
05 03 1946 Bij de aanvaarding van een eredoctoraat aan de universiteit van Fulton (Missouri) zegt de Britse oud-premier Churchill dat een "ijzeren gordijn" neergedaald is op het Europese continent.
15 03 1946 Groot-Brittannie biedt zijn kolonie Indie volledige onafhankelijkheid aan.
16 03 1946 Een tweede niet opgeeiste aanslag legt de Ijzertoren in Diksmuide volledig in puin.
19 03 1946 De net samengestelde regering Spaak valt.
31 03 1946 Van Acker vormt een nieuwe regering met socialisten, liberalen en communisten.
12 04 1946 Twee dagen voor hij de leeftijd van 68 jaar bereikt, wordt August Borms wegens collaboratie terechtgesteld.
07 05 1946 In Nederland wordt de voormalige NSB-leider Anton Mussert terechtgesteld. In Mechelen eindigt het proces tegen de beulen van het concentratiekamp van Breendonk; er worden zestien doodstraffen uitgesproken.
13 05 1946 Een Amerikaanse krijgsraad veroordeelt 58 kampwachten uit het concentratiekamp Mauthausen ter dood.
21 05 1946 In de Russische bezettingszone van Duitsland wordt de communistische en socialistische partijen samengevoegd tot de Socialistische Eenheidspartij (SED)
02 06 1946 Het Italiaanse volk verwerpt bij referendum de monarchie en kiest voor de republiek. Koning Umberto II verlaat het land.
17 06 1946 In Tokio verschijnen 28 Japanners die beschuldigd worden van oorlogsmisdaden voor de Militaire Rechtbank voor het Verre Oosten. Uit politieke overwegingen wordt echter geen proces gevoerd tegen de Keizer.
27 06 1946 Gynaecoloog Frans Daels wordt in Gent op beschuldiging van collaboratie met de vijand bij verstek ter dood veroordeeld.
30 06 1946 Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog brengen de VS een atoombom tot ontploffing in de buurt van het Bikini-atol
10 07 1946 De derde regering van Acker valt
16 07 1946 Een Amerikaanse krijgsraad veroordeelt in Dachau 43 Waffen-SS'ers ter dood wegens het vermoorden van Amerikaanse soldaten en Belgische burgers tijdens het Ardennenoffensief.
03 08 1946 Camille Huysmans vormt een nieuwe regering met socialisten en liberalen.
12 08 1946 Het Britse gezag in Palestina kondigt een immigratiestop aan.
22 08 1946 De Spaanse regering van dictator Franco verklaart dat Leon Degrelle het bevel heeft gekregen het land binnen de acht dagen te verlaten. Degrelle verdwijnt spoorloos.
12 09 1946 De krijgsraad in Brussel veroordeelt Hendrik De Man bij verstek tot 20 jaar gevangenis wegens collaboratie.
01 10 1946 Het verdikt valt over het proces in Nurenberg Goring (zou zelfmoord plegen), von Ribbentrop, Rosenberg, Frank, Frick, Streicher, Saucke, Seyss-Inquart, Kalttenbrunner, Keitel, Jodl en Bormann (bij verstek) worden ter dood veroordeelt. Hess, Funk en Raeder kregen levenslang. Speer en von Schirach kregen 20 jaar cel, Von Neuath 15 jaar en Donitz 10 jaar cel. Schacht, Fritsch en von Papen worden vrijgesproken. De NSDAP, Gestapo, SS en SD worden als misdadige groeperingen veroordeelt. De veroordeelden worden op 16 oktober opgehangen. In 1946 opende een gelijkaardige militaire rechtbank in Tokyo haar debatten. De rechtbank veroordeelde wel de Japanse leiders, maar spaarde de keizer. Eerste minister Tojo en 5 andere hoge functionarissen werden ter dood veroordeeld en opgehangen. In totaal werden in het verre Oosten 5 000 Japanners veroordeeld.
16 10 1946 In Nurenberg worden de doodvonnissen voltrokken. Hermann Goering slaagt er echter in zich voordien van het leven benemen door een gifcapsule in te nemen.
19 11 1946 Belgie wordt voor een periode van twee jaar gekozen als niet permanent lid van de VN-veiligheidsraad.
11 12 1946 Het Spanje van dictator Franco wordt geschorst als lid van de Verenigde Naties. Cyriel Verschaeve wordt bij verstek ter dood veroordeeld.
24 12 1946 De Amerikaanse generaal MacCartney kondigt amnestie af voor naar schatting 800 000 'kleine nazi's' in de Amerikaanse bezettingszone in Duitsland.
01 01 1947 In Belgie, Nederland en Luxemburg treedt de Benelux-douaneovereenkomst in werking.
02 01 1947 De 77-jarige hindoeleider Mahatma Ghandi begint in Oost-Bengalen een voettocht om de voornamelijk mohammedaanse bevolking te winnen voor zijn leer van geweldloosheid.
08 01 1947 Generaal George Marshall volgt James Byrnes op als Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken.
31 01 1947 De Joegoslavische regering beschuldigt er het Vaticaan van Joegoslavische oorlogsmisdadigers te helpen ontvluchten naar Zuid-Amerika.
07 02 1947 In de Britse zone van Duitsland wordt amnestie verleend aan anderhalf miljoen 'meelopers' van de nazi-partij NSDAP
26 02 1947 Voor het parlement in Brussel betogen duizenden ex-krijgsgevangenen.
01 03 1947 Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) treedt in werking. Het doel is stabiele valutakoersen te bevorderen
11 03 1947 De communistische ministers nemen ontslag omdat ze het niet eens zijn met de steenkoolprijzen politiek van de regering. De dag daarop valt de regering Huymans.
12 03 1947 De Amerikaanse president stelt zijn Truman-doctrine voor, een nieuwe buitenlandse politiek die gericht is op het bestrijden van het communisme in de hele wereld.
19 03 1947 Paul-Henri Spaak vormt een nieuwe regering van socialisten en katholieken.
01 05 1947 Op alle Belgische staats- en gemeentescholen wordt een nieuwe spelling in gebruik genomen.
19 05 1947 Wies Moens, die tijdens de oorlog directeur was van Radio Brussel, wordt bij verstek ter dood veroordeeld.
05 06 1947 Generaal Marshall stelt in Washington een economisch hulpplan voor Europa voor.
27 06 1947 Vertegenwoordigers van de Sovjet-Unie, Groot-Brittannie en Frankrijk komen bijeen om het Marshall-plan te bespreken. De Russische minister Molotov verzet zicht tegen het Marshall-plan.
09 07 1947 De Vlaamse collaborateur Ward Hermans krijgt levenslang
15 08 1947 Na twee eeuwen van Brits bestuur verkrijgt India zelfbestuur binnen het Britse Gemenebest. Het gebied wordt opgedeeld in de hindoestaat India en de moslimstaat Pakistan.
16 10 1947 Hendrik Elias, leider van het VNV, wordt ter dood veroordeeld.
26 10 1947 Kasjmir treedt toe tot de Indiase Unie. Omdat de meerderheid van de bevolking moslim is, leidt dit tot een confrontatie met Pakistan.
29 10 1947 Belgische, Nederlandse en Luxemburgse regerings-vertegenwoordigers ondertekenen het Beneleux-tolunieverdrag.
30 10 1947 In Geneve ondertekenen 23 landen de Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel (GATT).
10 11 1947 In Dinant worden 27 leden van de rexistische Brigade Z geexecuteerd.
16 11 1947 In Brussel vindt een betoging plaats tegen de repressiepolitiek, die als 'te mild' wordt bestempeld.
29 11 1947 De Algemene Vergadering van de VN keurt het verdeelingsplan voor Palestina goed en stelt Jeruzalem onder VN-bestuur
01 01 1948 De Gatt-akkoorden en het Benelux-tolunieverdrag treden in werking
30 01 1948 De Indiase hindoeleider Mahatma Gandhi wordt in New Delhi door een fanatieke hindoe vermoord.
17 03 1948 Frankrijk, Groot-Brittannie en de Benelux-landen ondertekenen het Pact van Brussel, waarmee een defensieve alliantie tot stand komt.
27 03 1948 De communisten worden uitgesloten uit alle leidende instanties van het ABVV.
03 04 1948 In de VS ondertekent president Truman het wetsontwerp voor het Marshall-plan
16 04 1948 In Parijs wordt de Organisatie voor Europese Economische Ontwikkeling (OEES) opgericht, die belast zal worden met de verdeling van de fondsen van het Marshall-plan.
05 05 1948 Paul-Henri Spaak dient het ontslag van zijn regering in.
14 05 1948 Het Britse mandaat over Palestina loopt ten einde en in Tel Aviv wordt de onafhankelijke staat Israel uitgeroepen
15 05 1948 Troepen uit de Arabische buurlanden vallen de nieuwe staat Israel binnen.
14 06 1948 Het parlement keurt een wet goed waarbij in bepaalde gevallen eerherstel mogelijk wordt voor collaborateurs.
20 06 1948 In de westelijke zones van Duitsland wordt de nieuwe "Deutsche Mark" geintroduceerd.
22 06 1948 Leopold III laat weten dat hij slechts wil aftreden indien de bevolking zich daarover in een referendum uitspreekt.
23 06 1948 De Sovjet autoriteiten blokkeren alle toevoerwegen naar de westelijke sectoren van Berlijn. De Amerikanen en de Britten organiseren een luchtbrug.
28 06 1948 De Sovjet en alle andere landen van het Oostblok breken met het Joegoslavie van Tito.
02 07 1948 Belgie en de VS ondertekenen een akkoord inzake Marshall-hulp
14 07 1948 Harry Truman wordt door de Democratische Partij aangewezen als kandidaat voor het presidentschap.
26 07 1948 Na verhitte debatten in het parlement wordt het stemrecht voor vrouwen ingevoerd.
29 07 1948 In Londen worden de XIVde Olympische Spelen geopend.
02 08 1948 Gaston Reiff behaalt goud op de 5 000 m tijdens de Olympische Spelen in Londen
15 08 1948 In het door Amerikanen bezette deel van Korea wordt de onafhankelijke republiek Zuid-Korea uitgeroepen.
06 09 1948 Juliana, dochter van koningin Wilhelmina, wordt in Amsterdam ingehuldigd als nieuwe koningin van Nederland.
07 09 1948 Pris Boudewijn wordt 18 jaar en dus meerderjarig. Hij komt zo in aanmerking om te regeren.
09 09 1948 De Volksrepubliek Noord-Korea wordt officieel uitgeroepen.
02 11 1948 De Democratische president verslaat onverwachts zijn Republikeinse tegenstander Thomas Dewey in de strijd om het Witte Huis.
12 11 1948 Het Internationaal Tibunaal voor het Verre Oosten veroordeelt zeven Japanse politieke en militaire leiders ter dood wegens oorlogsmisdaden.
18 11 1948 Minister van Justitie Struye neemt ontslag uit de regering en wordt daarin gevolgd door zijn christen-democratische collega's.
09 12 1948 De Vlaamse schrijver Ernest Claes wordt vrijgesproken van de beschuldiging van collaboratie met de Duitsers.
10 12 1948 De Verenigde Naties keuren de tekst goed van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
23 12 1948 De voormalige Japanse premier Tojo wordt met zes andere veroordeelden in Tokio opgehangen.
00 00 1951 De Obersalzberg wordt voor niet-militaire publiek vrijgegeven onder voorwaarde dat de ruines van de Berghof en die huizen van Bormann en Goring met de grond worden gelijk gemaakt?
30 04 1952 Om 17u05 precies zeven jaar na de zelfmoord van Hitler in zijn bunker te Berlijn, wordt de Berghof met behulp van dynamiet opgeblazen. Het enige dat de explosie overleeft is de garage en het weidse terras van de Berghofgelijkgeschakeld konden worden, werden verboden. Berucht is de gelijkschakeling van de pers. Door de Gleihschaltung kreeg het nazi-regime een grotere greep op de bevolking. Pogingen in dezelfde richting werden alter in de bezette gebieden ondernomen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten