Duitsland

Duitsland (Duits: Deutschland), officieel de Bondsrepubliek Duitsland (Duits: Bundesrepublik Deutschland), is een Midden-Europese staat die wordt gevormd door een federatie van 16 deelstaten, in het Duits Bundesländer of Länder (enkelvoud Land) geheten.

Duitsland ligt in Centraal-Europa en grenst in het noorden aan de Oostzee, de Noordzee en Denemarken, in het oosten aan Polen en Tsjechië, in het zuiden aan Oostenrijk en Zwitserland en in het westen aan Frankrijk, Luxemburg, België en Nederland.

De Bondsrepubliek Duitsland heeft met 82.400.996 (2007) inwoners na Rusland de grootste bevolking van alle Europese landen. Zij is een belangrijk lid van de Europese Unie en van de economische, politieke en militaire organisaties in Europa.

Inhoud [verbergen]
1 Geschiedenis
2 Bestuurlijke indeling
2.1 Bestuurlijke structuur
3 Demografie
3.1 Bevolking
3.2 Taal
4 Geografie
4.1 Noord-Duitsland
4.2 Centrale hoogland
4.3 Zuid-Duitsland
4.4 Steden in Duitsland
4.5 Rivieren in Duitsland
5 Bezienswaardigheden
6 Overheid en politiek
6.1 Politiek systeem
6.2 Allerlei
7 Algemeen
7.1 Lidmaatschap internationale organisaties
8 Economie
9 Defensie
10 Transnationale zaken
11 Verkeer en vervoer
12 Cultuur
13 Externe links
14 Bronnen, noten en/of referenties



[bewerk] Geschiedenis
Zie Geschiedenis van Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Na de Frans-Duitse oorlog van 1870/1871 slaagde de Pruisische kanselier Otto von Bismarck erin de los van elkaar staande staten en koninkrijken van de Noord-Duitse Bond, Beieren, Württemberg, Baden en Hessen-Darmstadt achter zich te verenigen. Op 18 januari 1871 werd in de Spiegelzaal van het Kasteel van Versailles het Duitse Keizerrijk geproclameerd met Wilhelm I als eerste keizer. Het Keizerrijk was een vorstenbond onder Pruisische leiding, waarbij de afzonderlijke staten op cultureel en bestuurlijk gebied een grote mate van soevereiniteit genoten.

Op het einde van de 19e, begin 20e eeuw laaiden de internationale spanningen zeer hoog op. De industriële revolutie, kolonialisme en nationalisme kenden hun hoogtijdagen, wat uiteindelijk resulteerde in de Eerste Wereldoorlog. Nadat het Duitse Rijk in 1918 gecapituleerd had, werd het gedwongen tot afstand van een aantal gebieden en tot zware herstelbetalingen. De zwakke structuur van de toen opgerichte Weimarrepubliek, de zware lasten die het land opgelegd waren, de sociale onrust en de economische crisis maakten de weg vrij voor de overname van het land door de nationaalsocialisten onder leiding van de Oostenrijker Adolf Hitler.

De door het Duitse Rijk begonnen Tweede Wereldoorlog leidde in 1945 tot de bezetting van het land door de geallieerde Russische, Britse, Amerikaanse en Franse strijdkrachten. De gebieden ten oosten van de rivieren Oder en Neisse werden aan Polen en de Sovjet-Unie toegewezen.

In 1949 werden in de geallieerde bezettingszones twee Duitse staten opgericht: de Bondsrepubliek Duitsland (BRD), die de Britse, Amerikaanse en Franse zone omvatte (West-Duitsland) en de Duitse Democratische Republiek (DDR) in het door de Sovjet-Unie bezette deel (Oost-Duitsland).

De Bondsrepubliek Duitsland werd gevormd naar het democratische en economische model van het westen; de regeringszetel, tevens hoofdstad van de Bondsrepubliek Duitsland, was Bonn, terwijl Oost-Berlijn hoofdstad van de DDR was. De DDR sloot zich, ideologisch, economisch en militair gezien aan bij het socialistische/communistische Oostblok, onder leiding van de Sovjet-Unie. Het werd de meest westelijke staat achter het IJzeren Gordijn.

De Berlijnse Muur scheidde vanaf 13 augustus 1961 Berlijn in oost en west en werd symbool voor de verdeelde natie. De val van het communistische blok en het einde van de Koude Oorlog betekenden ook de val van de Muur, de opening van de grenzen tussen de twee Duitslanden en uiteindelijk de hereniging op 3 oktober 1990.

De regeringszetel stond van 1949 tot 1999 in Bonn, terwijl Berlijn de hoofdstad van het herenigde Bondsrepubliek Duitsland is. Het heeft de Bondsrepubliek Duitsland veel moeite gekost de twee helften ook in maatschappelijk en economisch opzicht te verenigen. Nog altijd maakt het voormalige DDR in economisch opzicht een minder florissante ontwikkeling door dan het voormalige West-Duitsland.

Per januari 2002 is Bondsrepubliek Duitsland met elf andere Europese landen binnen de Europese Unie overgegaan op de euro als nationale munteenheid. De oude munteenheid is de Duitse mark (DEM).


[bewerk] Bestuurlijke indeling
Zie deelstaten van Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Duitsland, officieel Bondsrepubliek Duitsland, is een federatie van 16 deelstaten, in het Duits Bundesländer of Länder (ev. Land) geheten.


[bewerk] Bestuurlijke structuur
De 16 deelstaten (Bundesländer, enkelvoud: Bundesland) zijn:

Baden-Württemberg
Beieren (Bayern)
Berlijn (Berlin)
Brandenburg
Bremen
Hamburg
Hessen
Mecklenburg-Voor-Pommeren (Mecklenburg-Vorpommern)
Nedersaksen (Niedersachsen)
Noord-Rijnland-Westfalen (Nordrhein-Westfalen)
Rijnland-Palts (Rheinland-Pfalz)
Saarland
Saksen (Sachsen)
Saksen-Anhalt (Sachsen-Anhalt)
Sleeswijk-Holstein (Schleswig-Holstein)
Thüringen

[bewerk] Demografie

[bewerk] Bevolking
Zie Bevolking van Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Duitsland heeft 82.400.996 (2007) inwoners waarvan 32,5 % niet is aangesloten bij een of andere religieuze groepering. Met 31,2% (25,685 miljoen) per 31-12-2006 zijn rooms-katholieken, de grootste religieuze groepering, waarvan de aanhangers hoofdzakelijk in het zuiden en het westen wonen. Bijna 31% van de bevolking (25,4 miljoen) is protestants (lid van de EKD (evangelische kerk Duitsland), vooral in het noorden. De getelde kerkgang cijfers zijn dat 4,4 procent van de bevolking een rooms-katholieke kerk op zondag bezoekt (in 2006) en ongeveer 1,5 procent een protestante (EKD)kerk (in 2005). Er is een kleine joodse minderheid van 0,2 miljoen en er zijn 3,3 miljoen moslims.

Meer dan de helft van de bevolking in het gebied dat vroeger Oost-Duitsland was en in het noordelijke bundesland Hamburg hangt geen godsdienst aan.

De katholieke en protestantse kerken en de synagogen ontvangen overheidssteun door kerksurtax die op leden van deze benamingen wordt geheven. Vrijwel alle burgers van het land spreken het Duits. De Denen, Friezen, zigeuners, en Sorben zijn de inheemse niet-Duitssprekende minderheden.

Sinds het begin van de jaren zeventig zijn miljoenen gastarbeiders uit andere landen (vooral voormalig Joegoslavië, plus Griekenland, Turkije en Italië) naar Duitsland gekomen voor de werkgelegenheid. Hieronder zijn ongeveer 3,3 miljoen moslims, hoofdzakelijk Turken en Koerden. In totaal zijn er zeven miljoen buitenlanders, waarmee het aantal Duitsers uitkomt op 82,4 miljoen.

Buiten de landsgrenzen bevinden zich in een aantal landen ook groepen zogeheten Volksduitsers die sinds de Middeleeuwen met emigratiegolven naar het buitenland waren vertrokken, maar onder wie nog steeds de Duitse cultuur aanwezig is.


[bewerk] Taal
Zie Talen in Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De taal is voornamelijk Duits.


[bewerk] Geografie
Zie Geografie van Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het is een federaal land in Midden-Europa, in het noorden grenzend aan de Oostzee, de Noordzee en Denemarken, in het oosten aan Polen en Tsjechië, in het zuiden aan Oostenrijk en Zwitserland en in het westen aan Frankrijk, Luxemburg, België en Nederland.

Duitsland als geheel kan in drie belangrijke geografische gebieden worden verdeeld: de laagliggende Duitse vlakte in het noorden, het centrale Duitse hoogland, en, in het zuiden, de uitlopers van de Centrale Alpen en ander hoogland. Het klimaat is gematigd hoewel er aanzienlijke variatie is. Bijna twee derde van de bossen van het land bestaat uit naaldbomen, de rest is hoofdzakelijk beukenbos.


[bewerk] Noord-Duitsland
Noord-Duitsland, dat door de rivieren Eems (Ems), Wezer (Weser), Elbe en de Oder wordt doorstroomd, is zwaar gecultiveerd, ondanks de slechte grond. De gewassen uit deze streek zijn onder andere tarwe, rogge, gerst, haver, aardappels en suikerbieten. Melkvee wordt veel gefokt, vooral in Sleeswijk-Holstein. Varkensvlees, rundvlees en kip zijn andere veeproducten. Het gebied omvat ook de belangrijkste industriële en vervoerscentra Kiel, Hamburg, Bremen, Hannover en Maagdenburg (Magdeburg), evenals Berlijn (Berlin).


[bewerk] Centrale hoogland
Het centrale hoogland bestaat uit de Rijnvallei, het Harz berggebied en het Thüringse bos. De rivier de Rijn die door West-Duitsland en tussen Bingen en Bonn stroomt door een steile kloof, beroemd om zijn mooie landschap, wijngaarden en kastelen. Langs de noordelijke rand van de Rijnvallei liggen de industriële gebieden van Duitsland, waaronder het Ruhrgebied. Hier liggen de steden Düsseldorf, Duisburg, Krefeld, Essen, Wuppertal, Bochum, Gelsenkirchen en Dortmund. De grootse stad in het westen is Keulen (Köln). In het oosten zijn de industriële centra gevestigd dichtbij de Elbe-rivier en zijn zijrivieren. De belangrijkste steden zijn hier Leipzig, Dresden, Chemnitz, Halle en Erfurt. De zuidelijke sectie van het Rijnland, dat de Eifel en Hunsrück-bergen bevat, is grotendeels landbouwgrond en heeft beroemde wijngaarden, vooral in de vallei van de Moezel.


[bewerk] Zuid-Duitsland
Door zuidelijke deel van Duitsland stromen de rivieren de Donau, Iller, Lech, Isar, Neckar en de Main. Het hoogste punt is de Zugspitze (2963 m) in de Beierse Alpen. Verder bestaat het gebied uit plateaus en beboste bergen, bijvoorbeeld het Zwarte Woud, de hooglanden van Zwaben en het Bohemer Woud. Het gebied rondom het Bodenmeer is een populair toeristengebied. De belangrijkste landbouwproducten van het gebied zijn fruit, tarwe, gerst en zuivelproducten. De belangrijke industriële centra in Zuid-Duitsland zijn München, Frankfurt, Augsburg, Neurenberg, Stuttgart en Karlsruhe.


[bewerk] Steden in Duitsland
De hoofdstad is Berlijn (Berlin).

Andere steden in Duitsland zijn: Aken (Aachen) - Aschaffenburg - Augsburg - Bautzen - Bocholt - Bonn - Bottrop - Braunschweig - Bremen - Chemnitz - Coburg - Cottbus - Darmstadt - Dortmund - Dresden - Duisburg - Düsseldorf - Eisenach - Emden - Erfurt - Essen - Flensburg - Frankfurt - Freiburg - Friedrichshafen - Fulda - Garmisch-Partenkirchen - Gelsenkirchen - Gera - Gießen - Görlitz - Goslar - Halle - Hamburg - Hameln - Hamm - Hannover - Hildesheim - Ingolstadt - Jena - Kaiserslautern - Keulen (Köln) - Kiel - Koblenz - Konstanz - Krefeld - Leipzig - Lübeck - Ludwigshafen am Rhein - Lüneburg - Maagdenburg (Magdeburg) - Mainz - Mannheim - Moers - Mönchengladbach - München - Münster - Neurenberg (Nürnberg) - Oberhausen - Offenbach - Oldenburg - Osnabrück - Passau - Pirmasens - Plauen - Potsdam - Recklinghausen - Regensburg - Rostock - Saarbrücken - Schwerin - Siegen - Solingen - Speyer - Stralsund - Stuttgart - Trier - Ulm - Wiesbaden - Weimar - Wismar - Wolfsburg - Worms - Wuppertal - Würzburg - Zwickau

Zie ook:

lijst van grote Duitse steden

[bewerk] Rivieren in Duitsland
De belangrijkste rivieren zijn: Ahr - Donau - Eems (Ems) - Elbe - Emscher - Fulda - Havel - Iller - Inn - Isar - Lahn - Lech - Lippe - Main - Moezel (Mosel) - Naab - Nahe - Neckar - Neisse - Oder - Overijsselse Vecht (Vechte) - Peene - Regen - Regnitz - Rijn (Rhein) - Roer (Rur) - Ruhr - Saale - Saar - Spree - Tauber - Warnow - Werra - Wezer (Weser) - Wupper

Voor een totaal overzicht zie:

Lijst van rivieren in Duitsland

[bewerk] Bezienswaardigheden
Zie:

Werelderfgoedlijst#Duitsland

[bewerk] Overheid en politiek

[bewerk] Politiek systeem
Duitsland is sinds 1949 een democratisch-parlementaire bondsstaat. De grondwet werd afgekondigd op 23 mei 1949. De grondwet kan door een tweederde meerderheid in bondsdag en bondsraad gewijzigd worden. De laatste wijziging dateert van 2006. Enkele artikelen, waarin de basisprincipes van de grondwet zoals de federale structuur van de staat, de democratische, sociale en rechtsprincipes van de staat, en de onschendbaarheid van de menselijke waarde van het individu, zijn van iedere wijziging uitgesloten.

Duitsland is opgedeeld in 16 deelstaten (Bundesländer) (sinds 1990, daarvoor 10 Länder plus West-Berlijn). De hoogste staatsmacht ligt bij de bondsstaat ("Bundesrecht bricht Landesrecht"), maar de deelstaten hebben een verregaande eigen staatsmacht en bevoegdheden. Buitenlandse betrekkingen en verdediging zijn exclusieve bevoegdheden van de federatie.


Bondspresident Horst KöhlerDuitsland kent algemeen stemrecht (sinds 1918) vanaf 18 jaar (gedeeltelijk vanaf 16 jaar voor communale of regionale verkiezingen), en heeft een tweekamersysteem. De bondsdag bestaat uit minstens 598 leden, en wordt principieel alle vier jaar in rechtstreekse verkiezingen verkozen. Het kiessysteem voor de Bondsdag combineert kenmerken van een meerderheids- en een districtenstelsel. Bij de verkiezingen is er een kiesdrempel van vijf procent.

De bondsraad telt 69 leden, die de vertegenwoordigers van de deelstaatregeringen (en dus niet van de deelstaatbevolking) zijn. Elk land heeft, afhankelijk van de grootte van zijn bevolking, 3 tot 6 stemmen, die echter 'in blok' uitgeoefend moeten worden. Federale wetten die ingrijpen in thema's die tot de bevoegdheid van de deelstaten behoren, of waarvan de uitvoering aan de deelstaten opgedragen wordt, moeten door de bondsraad goedgekeurd worden.

De deelstaten hebben een eigen grondwet, regering en parlement. De deelstaatparlementen worden in vier deelstaten om de vier jaar, in de andere twaalf om de vijf jaar verkozen volgens het meerderheidsprincipe.

Het staatshoofd, de bondspresident, met voornamelijk representatieve rol wordt om de vijf jaar door de bondsvergadering verkozen. Hij kan één keer herverkozen worden.

De bondskanselier is het hoofd van de regering, en hij bepaalt de richtlijnen van de politiek. De kanselier wordt door de Bondsdag, op voorstel van de president, verkozen. Hij wordt, net als zijn ministers, door de president benoemd.


[bewerk] Allerlei
Bondskanselier: Angela Merkel (sinds 22 november 2005).
Bondspresident: Horst Köhler
Zie ook:

Staatsinrichting van Duitsland, Duits kiessysteem
Lijst van Duitse politieke partijen
Duitse verkiezingen 2005
Duitse coalitieovereenkomst van november 2005
Lijst van Duitse politieke partijen
Lijst van Duitse staatshoofden

[bewerk] Algemeen
Voormalige namen van Duitsland of de Bondsrepubliek Duitsland:

Duitse Rijk (onofficieel: Duitse Keizerrijk, Weimarrepubliek, Derde Rijk)
Duitse Republiek
Type overheid: Federale republiek

Hoofdstad: Berlijn

Onafhankelijkheid:

18 januari 1871: vereniging Duitse Rijk.
8 mei 1945: onvoorwaardelijke capitulatie in de Tweede Wereldoorlog. Duitsland bezet door de vier overwinnaars (Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, de Sovjet-Unie, en later Frankrijk).
23 mei 1949: Bondsrepubliek Duitsland (BRD of West-Duitsland) uitgeroepen in het gebied van de Britse, Franse en Amerikaanse zone.
7 oktober 1949: Duitse Democratische Republiek (DDR of Oost-Duitsland) uitgeroepen in het gebied van de Sovjet-zone.
3 oktober 1990: Hereniging van West- en Oost-Duitsland.
15 maart 1991: De vier voormalige geallieerde machten deden afstand van hun rechten, waarmee Duitsland zijn volledige onafhankelijkheid weer verkreeg.
Grondwet:

23 mei 1949, bekend als de Basiswet; werd grondwet van het herenigd Duitsland op 3 oktober 1990.


[bewerk] Lidmaatschap internationale organisaties
AfDB, AsDB, Australië Groep, BDEAC, BIS, CBSS, CCC, CDB (niet-regional), CE, CERN, EAPC, EBRD, ECE, EIB, EMU, ESA, EU, FAO, G- 5, G8, G-10, IADB, IAEA, IBRD, Icao, ICC, ICFTU, ICRM, IDA, IEA, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, Inmarsat, Interpol, IOC, IOM, ISO, ITU, MONUC, NAM (guest), NAVO, NEA, NSG, OAS (toehoorder), OECD, OPCW, OSCE, PCA, VN, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNIKOM, UNMIBH, UNMIK, UNOMIG, UPU, WADB (niet-regional), WEU, WHO, WIPO, WMO, WToO, WTrO, ZC


[bewerk] Economie
Zie Economie van Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Duitsland bezit op technologisch vlak de op twee na sterkste economie van de wereld, na de VS en Japan, maar structurele markteisen, waaronder de substantiële brutokosten voor het in dienst nemen van nieuwe werknemers, hebben werkloosheid tot een langdurig, persistent probleem gemaakt. Een vergrijzende bevolking, gecombineerd met hoge werkloosheid, bemoeilijkt de handhaving van de wettelijke sociale zekerheid: de lasten voor werkhebbenden zijn onevenredig hoog geworden. De modernisering en integratie van de Oost-Duitse economie blijft een kostbaar lange-termijnprobleem.


[bewerk] Defensie
Defensietakken
Leger, marine (inclusief marineluchtvaart), luchtmacht, medisch korps, grenspolitie, kustwacht.
Militaire mankracht
Dienstplichtige leeftijd: 18 jaar
Militaire manschappen
Beschikbaarheid: mannen 15-49 jaar: 20.851.022 (2001)v Geschikt voor militaire dienst: mannen 15-49 jaar: 17.760.412 (2001)
Jaarlijks bereiken van dienstplichtige leeftijd: mannen: 482.318 (2001)
Militaire uitgaven
in dollars: $32,8 miljard (FY98)
percentage van het bruto nationaal product: 1,5% (FY98)


[bewerk] Transnationale zaken
Internationale disputen: geen

Illegale drugs:

Bron van grondstoffen voor chemicaliën voor Zuid-Amerikaanse cocaïneproducenten. Doorvoerland en gebruiker van Zuidwest-Aziatische heroïne en Latijns-Amerikaanse cocaïne.


[bewerk] Verkeer en vervoer
De grote steden van Duitsland beschikken over internationale vliegvelden. Zie: Lijst van Vliegvelden.
Duitsland heeft een prima wegennet van autosnelwegen en autowegen. Zie: Wegen in Duitsland.
Ook is er een prima spoorwegnet voor vervoer per trein.