Profielwerkstuk Economie Turkije in de Europese Unie

Inleiding

Wij gaan het in ons profielwerkstuk hebben over de eventuele toetreding van Turkije tot de EU. Er zijn veel verschillende meningen over dit onderwerp. Het land heeft een andere cultuur, andere godsdienst en ligt op een klein deel na niet eens in Europa. Toch zijn er verschillende redenen waarom Turkije wel toe zou mogen treden tot de EU. In dit profielwerkstuk zullen we onder andere voor- en tegenargumenten gaan behandelen, hoe de EU erover denkt en hoe wij erover denken.

Onze hoofdvraag is:

Is het waarschijnlijk dat Turkije binnen 10-15 jaar toe zal treden tot de EU?

Deze vraag zullen we proberen me behulp van de volgende deelvragen:

1 Welke criteria (acquis communautaire) worden er gehanteerd bij de toetreding van een land?
2 Hoe ver is Turkije met de hervormingen die nodig zijn om toe te treden?
3 Wat zijn de voor- en nadelen voor Turkije als ze toetreden tot de EU?
4 Welke argumenten zijn er voor de toetreding van Turkije?
5 Welke argumenten zijn er tegen de toetreding van Turkije?
6 Hoe zijn de meningen in de huidige lidstaten over de toetreding van Turkije?

Nadat we deze deelvragen hebben beantwoord geven we onze eigen mening en proberen we de hoofdvraag te beantwoorden.

Algemene informatie over Turkije
Oppervlakte: 780.580 km2
Inwonersaantal: 68.893.918 (juli 2004)
Munteenheid: Turkse Lira (1 euro = 1870000 lira)
Etnische groeperingen: Turken 80%, Koerden 20%
Religie: Islam 99,8%, overig 0,2%
BBP per hoofd: Ongeveer €5100,- (2003)
Werkloosheid: 10,6% (2003)
Economische groei: 5,5% (geschat voor 2005)
Inflatie: 18,4% (2003)
Bevolking beneden armoedegrens: 18% (2001)
Percentage beroepsbevolking actief in:
Primaire sector: 11,7%
Secundaire sector: 29,8%
Tertiaire sector: 59,5%

Wat houdt het Acquis Communautaire in?
Landen die toe willen treden tot de Europese Unie krijgen dit recht als ze voldoen aan de criteria van Kopenhagen. Deze criteria komen neer op dat een land een vrije markteconomie moet hebben, een stabiele politieke situatie heeft en het Acquis Communautaire aan wil nemen en instellen. De wetgeving van een land moet gelijk lopen aan de wetgeving van de Europese unie. Deze is samengevat in het Acquis Communautaire, dat samengesteld is op basis van verschillende verdragen (vooral de verdragen van Rome, Maastricht, Nice en Amsterdam). Het acquis bestaat uit tienduizenden paginas en is verdeeld in 31 hoofdstukken die afgesloten moeten worden. Alleen als alle hoofdstukken goed zijn uitgevoerd en worden gehandhaafd in een bepaald land, mag dat land toetreden. In het acquis zijn de rechten en plichten waaraan lidstaten moeten voldoen samengevat. Het is dus dat wat de lidstaten met de EU zelf bindt. Erin staan niet alleen gewone rechten en plichten voor burgers, maar ook doelen op bijvoorbeeld monetair en politiek gebied. De hoofdstukken van het acquis zijn:

"Vrij verkeer van goederen, vrij personenverkeer, vrij verkeer van kapitaal, vrije dienstverlening, vennootschapsrecht, mededingingsbeleid, landbouw, visserij, vervoer, fiscaliteit, economische en monetaire unie, statistieken, sociaal en werkgelegenheidsbeleid, energie, industriebeleid, kleine en middelgrote ondernemingen, wetenschap en onderzoek, onderwijs en opleiding, telecommunicatie en informatietechnologieën, cultuur en audiovisueel beleid, regionaal beleid, milieu, consumenten en gezondheid, justitie en binnenlandse zaken, douane-unie, buitenlandse handel, gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, financiële controle, financiën en begrotingen, instellingen, diversen." (http://www.diplomatie.be/nl/policy/euenlargementdetail.asp?TEXTID=11309)

Om aan dit acquis te voldoen moeten landen vaak hun wetten veranderen en ook zorgen dat de nieuwe wetten goed nageleefd worden. Hier is Turkije op het moment mee bezig.
Het is duidelijk dat de wetgeving erg dicht bij deze criteria liggen. Door de wetgeving aan te passen probeert Turkije te voldoen aan de criteria en aan het acquis. Volgens de criteria van Copenhagen is het nodig dat een land stabiel is op verschillende gebieden: democratie, wetgeving, mensenrechten, minderheden, economische markt. Dat is dus makkelijker gezegd dat het land goed geregeld moet zijn op sociaal en economisch gebied, en dat het dit ook moet handhaven.

Wat is het proces voor toetreding van een kandidaat lidstaat?

Allereerst moet een kandidaat-lidstaat solliciteren voor lidmaatschap. Dan wordt het proces in gang gezet. Dit proces bestaat uit 4 stappen. Eerst volgt een pretoetredingsstrategie. Hiermee helpt de EU het land klaar te stomen voor toepassing van het acquis. Met verschillende verdragen en financiële steun om de plaatselijke regering voldoende macht te geven om de regels toe te gaan passen.
Daarna volgt een onderzoek van de EU of het land bereid en in staat is het acquis toe te passen.
Hierna beginnen de onderhandelingen. Het land moet dan onderhandelingspunten indienen. Deze moeten door de Europese Raad worden aangenomen. De onderhandelingspunten gaan vooral over de manier waarop en de tijd waarin de punten van het acquis verwerkt zullen worden.
De Europese Commisie doet het onderzoek, de onderhandelingen en moet geregeld rapporteren aan het Europese Parlement. De commisie moet ook analyseren hoe ver de kandidaten zijn met de criteria. Hierbij behandelen ze al de criteria apart en beoordelen wat voor invloed het zal hebben op de EU.
Het Europese Parlement volgt de onderhandelingen omdat zij het uiteindelijk moet goedkeuren. Dit moet unaniem gebeuren: als een lidstaat tegen is, gaat het niet door.

Hoe is het met het proces voor toetreding van Turkije gesteld?

De onderhandelingen voor toelating van Turkije zijn in december 2004 toegezegd voor oktober 2005. Er hangen nog wel voorwaarden aan.
Turkije heeft al erg vroeg laten weten bij de EU te willen horen. Dat is al in 1987 gebeurd. En al in 1963 is er een associatieverdrag gesloten met de EU. Het is a vanaf 1945 lid van de Verenigde Naties. Turkije is vanaf 1994 lid van douane unie europa. Het is dus al lange tijd op de goede weg als je let op de politieke houding.
De pretoetredingsassistentie is in 1995 gestart. Deze hield in dat de EU Turkije zou helpen zich klaar te maken op verschillende manieren. De EU hielp Turkije niet alleen door schenkingen, investeringen, diensten of goederen aan de regering, maar ook aan instellingen zoals non-profit organisaties of instellingen die het bedrijfsleven moeten stimuleren. Deze steun wordt niet alleen betaald door de EU zelf maar kan ook samen met andere landen geregeld worden ook Turkije zelf betaald een groot deel hieraan mee. De steun wordt gegeven in de vorm van verschillende projecten. De prioriteiten van het pretoetredingsplan zijn op volgorde: naar de criteria toewerken, naar het acquis toewerken, de regering op krachten brengen, de economisch en sociale ontwikkelen.
Een rapport uit oktober 2004 had al de conclusie dat onderhandelingen gestart konden worden. Toen werd nog geen datum genoemd. Turkije hoopte toen dat ze zoals beloofd 'onverwijld' zouden beginnen, maar de onderhandelingen zullen volgens verwachtingen pas eind 2005 beginnen.

Daarna is, op basis van dat rapport, in december 2004 besloten dat de onderhandelingen in oktober het volgende jaar mogen beginnen onder bepaalde voorwaarden. Deze zijn nog niet bekend. De Europese commisie heeft toen besloten dat Turkije voldoende voldoet aan de politieke criteria van het acquis communautaire. Om te zorgen dat de hervormingen in Turkije blijvend zijn en nageleefd worden, zal de Commissie daar op blijven letten. Een van de belangrijkste punten hierbij is dat foltering en mishandeling totaal niet mag worden getolereerd. Als er tijdens de onderhandelingen toch mensenrechten zoals de vrijheid van religie worden geschend, kunnen de onderhandelingen afgebroken worden. Dan moeten er nieuwe voorwaarden komen om te kijken of er nog verder onderhandeld zal worden. Deze noodstop geeft duidelijk aan dat Turkije een geval apart is.

De onderhandelingen zijn geen garantie dat Turkije ook in de EU komt. Wel is er gezegd dat, als de onderhandelingen niet zouden slagen, wat de eerste keer zou zijn, Turkije een alternatief partnerverdrag krijgt aangeboden. De onderhandelingen zullen volgens schattingen 10 tot 15 jaar duren. Premier Erdogan van Turkije heeft gezegd niet tevreden te zijn met een partnerschap onder voorwaarden. Hij wil echt een volledig lidmaatschap verkrijgen.

Wat is er aan de hand met Cyprus?

Tijdens de onderhandelingen van december 2004 was onder andere Cyprus een erg belangrijk probleem.
Cyprus was vroeger een kolonie van Groot Brittanië. In 1960 werden ze onafhankelijk. Er woonden toen vooral Griekse Cyprioten en een minderheid Turkse. In 1974 probeerden de Griekse inwoners een staatsgreep te plegen. Deze was mede gefinanciëerd door Griekenland, maar werd tegengehouden door Turkse militaire macht. Turkije had in korte tijd ruim een derde deel van het eiland en houdt dit noordelijke deel nog steeds bezet met 40.000 troepen. Cyprus heeft nu dus twee regeringen, maar Turkije is de enige die de Turkse regering nog erkent. Bovendien is Zuid Cyprus een lidsstaat van de EU geworden in de laatste uitbreidingen. Hierdoor hebben de Cyprioten die op het noordelijk deel wonen een aparte situatie. Ze tellen wel mee als inwoner van de EU maar de Europese wetten gelden daar niet. De EU wil dat Turkije de regering van Cyprus erkent. Turkije wil echter Cyprus niet kwijtraken en is vastbesloten om het eiland te herenigen. De Griekse inwoners (77% van het totaal) van het eiland willen dat niet, de Turkse (18%) wel.

Dit is nog niet opgelost, maar er is wel besloten in december 2004 dat Turkije de Ankara akkoorden zal tekenen. Deze regelen de uitbreiding van de EU en de douane unie met Turkije. Omdat hierin ook de relatie met Cyprus is geregeld, erkent, als ze dit ondertekent, Turkije Cyprus impliciet. Nu dat nog niet zo is kunnen bijvoorbeeld geen ambassadeurs van Cyprus naar Turkije. Ook mogen bijvoorbeeld schepen van Cyprus niet in Turkije aanmeren.

Hoe ver is Turkije met het overnemen van het Acquis Communautaire?

Ik ga even kijken hoe ver Turkije volgens de rapporten van de EU is met de overname van het Acquis Communautaire. Op de site van europa is het ingedeeld in 15 onderwerpen die ik allemaal een voor een ga bekijken. Deze rapporten zijn vrij recent, sommige zijn in 2005 nog upgedate.

Economische en monetaire unie
In dit gebied van het acquis gaat het vooral over het beleid over de economie. Er moet bijvoorbeeld vrij verkeer van kapitaal kunnen zijn en alle staten horen zich eigenlijk aan het stabiliteits en groeipact te houden. Als Turkije lid gaat worden moet het dus hieraan kunnen voldoen.

De economie in Turkije heeft nog geen stabiel macro economische wetgeving op macro niveau. Ook was er in augustus 1999 een grote aardbeving die de economie schaadde (Turkije ligt in een gebied waar veel aardbevingen gebeuren). Turkije is wel steeds opener geworden voor andere markten, maar doordat het raster ontbreekt is het nog niet echt sterk veranderd. De koopkracht per inwoner is nog steeds ongeveer 30% van dat van een gemiddelde inwoner van de EU.

In 1994 en 1995 was er een flinke crisis, maar Turkije is in de jaren die daarin volgden erg snel weer terug geklommen. In 2003 was de groei nog ongeveer 6%.
Deze crisis zorgde er ook voor dat de schulden van Turkije erg groot werden. Deze waren in 2001, het toppunt, 102,4% van het BBP. Daarna begon de schuld weer te dalen tot 95% in 2002. Ook het begrotingstekort viel terug naar 10% van het BBP, dat was in 2001 nog 28%.

Turkije had in 1997-1998 ruim 100% inflatie. Turkije probeerde dit omlaag te halen en dat is goed gelukt. Ze probeerden de inflatie beneden de 35% te krijgen. Rond 2000 was de inflatie nog maar ongeveer 35%. In 2003 was de inflatie nog maar 28%.

Tot februari 2001 had Turkije een min of meer vaste koers. Deze was afgesteld tegen de euro en dollar. Dit werd losgelaten in februari 2001 omdat de banken het niet meer konden betalen. De koers van de turkse lire daalde hierdoor ruim 50%. De turkse bank zal nu alleen nog maar probeerden de koers minder te laten schommelen. De koers van de turkse lire steeg pas weer in 2002.

Het tekort op de lopende rekening was in 1996, 1997 rond de 2,5 - 3 procent. Er waren geen extreme schommelingen. In 2003 was het een tekort van ongeveer 2%.

Op het gebied van structurele hervorming heeft Turkije al veel veranderd en is goed opweg, maar nog niet goed genoeg. Er zijn nog steeds erg veel mensen die werken in de landbouw, zo'n 40% van de beroepsbevolking. Turkije is al lange tijd bezig met de hervormingen op dit gebied en heeft voor 2000 al veel veranderd. Zo is de sociale zekerheidsvoorziening aangepast en is er privatisering van staatsbedrijven geweest. In november 2000 was er een crisis die dit proces erg veel deed versnellen. Hierna zorgde Turkije ervoor dat de turkse staat minder invloed op de economie had. Rond 2002 was Turkije al ver richting een vrije markteconomie, maar de twee crisissen, van 2000 en 1994 hebben ervoor gezorgd dat deze nog niet sterk genoeg was. Verschillende regelingen voor de sociale zekerheid zoals een arbo-wet zijn ook aangenomen.

In 1998 was de turkse bank niet onafhankelijk van de staat. Dit is niet in lijn met het acquis, want daarin staat dat de bank wel onafhankelijk moet zijn en vooral geen geld mag scheppen voor de staat. In 2000 mocht de bank niet meer direct geld scheppen voor de staat, maar de bank was nog steeds niet onafhankelijk. Ook in 2003 was dit nog niet veranderd. De bank stelt ook nog steeds het infaltiedoel vast in overleg met de regering. Tegenwoordig zijn ze wel bezig met een nieuwe wet die de onafhankelijkheid van de centrale bank moet vergroten.

Sociale zaken

In 1999 was het officiële percentage werklozen 7,6%. Dit steeg in de jaren daarna tot 10,4% in 2002. In 2003 was het weer wat gezakt, namelijk naar 9%. Er is echter waarschijnlijk veel verborgen werkloosheid. Dat zijn bijvoorbeeld mensen die een baan hebben waar ze eigenlijk te gekwalificeerd voor zijn, mensen die minder werken dan ze willen, of mensen die het zoeken naar werk op gegeven hebben. Doordat dit er waarschijnlijk veel is, zal het percentage werklozen reëel nog groter zijn. Turkije moet volgens de rapporten van de EU zijn arbeidsmarkt moderniseren om de concurrentie aan te kunnen. In 2003 zijn de Europese Commissie en Turkije begonnen met een politiek die het percentage werklozen moet laten dalen. Ze worden hierbij gesteund door projecten van de pretoetredingsstrategie.

Voor 2003 heeft Turkije al verschillende dingen gedaan om de Europese wetgeving over arbeid ook in de turkse wet te zetten. In mei van dat jaar heeft ze al wetgeving overgenomen over het aantal werkuren, over part-time en over vaste contracten voor bepaalde tijd. In april 2004 nam ze wetgeving aan over speciale gevallen zoals overwerken en speciale afspraken voor mensen die in taakploegen werken.
Voor kinderarbeid heeft Turkije de definitie van kinderarbeid veranderd en de minimale leeftijd voor te werken omhoog geschroeft van 12 naar 15 jaar. Ook een stuk wetgeving dat in ieder geval een deel van de kinderarbeid wetten van de EU overneemt is in april 2004 van kracht gegaan in Turkije.

De sociale zekerheid in Turkije had voor 2000 grote geldproblemen. In 2004 is er nog steeds niet echt veel veranderd, maar Turkije blijft proberen het te verbeteren. In 2004 is de wetgeving over sociale zekerheid veranderd om te zorgen dat de premies altijd berekend worden op basis van het minimumloon.

Op het gebied van de volksgezondheid loopt Turkije nog ver achter. Er wordt slechts 3,2% van de begroting besteed aan het ministerie van volksgezondheid. Turkije moet volgens rapporten van de EU opschieten met het aanpassen van deze toestand. De volksgezondheid moet verbeteren en er moet gezorgd worden dat er centra komen voor de bestrijding van epidimiën. In 2004 is Turkije wel bij verschillende organizaties hiervoor, maar Turkije moet de capaciteit van hun centra nog flink vergroten als ze willen dat het effectief is.

Op het gebied van communicatie tussen werknemers en werkgevers is Turkije ook nog niet goed op weg. Er zijn wel vakbonden voor werknemers, maar de Turkse staat kan werknemers het recht ontnemen bij een vakbond te mogen gaan. In juni 2004 is hier wel iets aan veranderd, maar dat was alleen om het makkelijker te maken bij vakbonden aan te sluiten. Er moeten dus snel maatregelen komen die vakbonden wel volledige rechten geven. Er moet nog veel gebeuren voordat dit volgens Europese standaarden geregeld is.

Op het gebied van gezondheid en veiligheid op de werkplaats is Turkije al veel opgeschoten. In december 2003 en februari, juni 2004 zijn er verschillende regelingen van kracht gegaan. Er moet nog wel wat gebeuren, maar op dit vlak is Turkije erg ver op weg om gelijk te lopen met het acquis communautaire.

Op de gelijkheid van geslacht zijn er wel wetten aangenomen. Het rapport van 2000 zei al dat mannen en vrouwen volgens de wet gelijk waren, maar er was nog veel nodig om dit ook in de praktijk te brengen. Dit blijkt ook uit dit nieuwsbericht:

EU boos over uiteenslaan Turks protest
dinsdag 8 maart 2005 09:47 - Bron: ANP

"De Europese Unie heeft felle kritiek geuit op Turkije vanwege het hardhandig uiteenslaan van een demonstratie voor vrouwenrechten in Istanbul. Bij de betoging afgelopen zondag, ter ere van de Internationale Vrouwendag, werden ruim 75 demonstranten opgepakt.

Europees commissaris Olli Rehn zei in een verklaring: ''Wij veroordelen elke vorm van geweld, demonstraties dienen vredig te verlopen. We zijn geschokt door de beelden van politiemensen die vrouwen en jongeren hebben geslagen.'' Rehn moet over zo'n zes maanden de onderhandelingen met Turkije gaan leiden over een EU-lidmaatschap. De verklaring werd mede ondertekend door de Luxemburgse minister van Buitenlandse Zaken Asselborn, en de Britse bewindsman voor Europese Zaken MacShane, die de EU momenteel in het buitenland vertegenwoordigen.

Abdullah Gül, de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, heeft inmiddels zijn spijt betuigd over het optreden van de politie. Hij zei een onderzoek in te stellen naar het incident. Verder liet hij weten dat het een 'illegale betoging' betrof, maar dat de politie terughoudender had moeten optreden."

De minister geeft wel zijn verontschuldigingen, maar tegelijkertijd schoppen die agenten vrouwen op straat in elkaar. In theorie veroordelen ze het, maar in de praktijk blijkt het nog wel te gebeuren.

Tegen discriminatie heeft Turkije een wet aangenomen in Augustus 2002 die zegt dat iemand niet ontslagen mag worden op gebieden van geslacht, ras, zwangerschap, religie etc. In mei 2003 is hier echter een verandering op gekomen die het alleen nog deed gelden voor bedrijven met meer dan 30 werknemers en voor werknemers die al minstens 6 maanden werken. Dit is nog niet goed genoeg. Er zijn niet echt goede vooruitgangen geboekt.

Ook blijkt dat hoewel de wetten al voor veel delen veranderd zijn, de algemeen heersende mening van de bevolking dat nog lang niet altijd is. Hoewel dit (artikel A) een verslag is over één Turk die bekeerd is tot het Christendom en daar last van haar omgeving bij kreeg, is, is het niet onwaarschijnlijk dat er meer van dit soort gevallen zijn.

Er is nog geen vooruitgang op het gebied van gehandicapten betrekken bij de maatschappij.

Zelfs de islam is in Turkije aan het veranderen. Er zijn steeds meer moderne islamieten. Dat komt omdat veel liberale en conservatieve moslims bij de EU zouden willen. Hierdoor mengt het traditionele islamitische geloof met de minder gelovige wetgeving van de Europese Staten.

Landbouw - Visserij

Op deze gebieden zit Turkije niet in een lijn met het acquis. De landbouw wordt hevig ondersteund door de regering. Hoewel Turkije nu in de douane unie zit en vrij verplaatsing van landbouwgoederen met de EU wilde verbeteren, is dat nog niet gebeurd. Er zit ook bijna geen schot in. Volgens de rapporten is er pas in 2001 een begin gemaakt hiermee. Het rapport van 2002 geeft aan dat er weinig veranderd is en ook het rapport van 2003 geeft aan dat er eigenlijk weinig veranderd is en dat de wetgeving hierover van Turkije nog lang niet op een lijn staat met het acquis communautaire. Er zijn dus bijna geen verbeteringen, terwijl er wel programma's waren gemaakt van de pretoetredingsstrategie. Deze zijn niet ingezet. Op de landbouw zijn er wel enkele kleine veranderingen aangebracht, maar er is nog zeer veel werk nodig.

Op het gebied van de visserij is het nog slechter gesteld. Daarover was zelfs niet genoeg informatie beschikbaar om een rapport over op te stellen tot 2000. Daarna is de situatie van visserij volgens latere rapporten nauwelijks veranderd. Het rapport van 2004 zegt dat er van visserij alleen voorbereidende maatregelen zijn genomen.

Ondernemingen

In het rapport van 2000 blijkt dat er vooral vooruitgang is geboekt in het privatiseren van bedrijven. Daarna is er eigenlijk weinig vooruitgang geboekt.
Doordat Turkije eind 1995 in een douane unie met de EU ging, hebben ze al veel van hun wetgeving voor bedrijven moeten afstellen op de europese norm en dus het acquis. Hierdoor is Turkije op zich al redelijk ver op dit gebied. Turkije probeert eerst de economie te stabiliseren zodat ze een effectief beleid kan opstellen. Turkije gaat akkoord met de principes van de EU, maar hun beleid is nog niet effectief. Dit komt mede door internationale invloeden.
Op het gebied van Middel en Klein Bedrijf is Turkije iets dichter bij de EU gekomen maar niet veel. De wetgeving op dit gebied is erg complex. Er zijn wel projecten van Turkije onderweg om de wetgeving te vergemakkelijken en om de kosten van een bedrijf starten omlaag te halen door de kosten voor de wettelijke zaken omlaag te halen. Als dit lukt en als Turkije de middel en kleine bedrijven een betere concurrentiepositie kan geven, zal ze op een lijn zijn met het acquis.

Vrij verkeer van goederen

Net als bij het kopje 'ondernemingen', is Turkije bij vrij verkeer van goederen al heel ver gevorderd doordat zij in 1995 bij de douane unie gingen. Het verkeer van goederen was wel grotendeels vrij, maar de wetgeving was nog niet echt parallel met die van het acquis.

Doordat het verkeer op zich al redelijk vrij was, waren er niet veel veranderingen meer nodig op het gebied van douane. Dat komt ook omdat vrij verkeer van goederen zoveel met de douane te maken heeft. Turkije is al bijna klaar op dit gebied. Het rapport van de Europese Commissie van 2001 zegt dan ook dat de Turkse douane regeling bijna gelijk loopt met het acquis communautaire. Het rapport van 2003 echter zegt dat er bijna geen vooruitgang meer is geboekt. Sinds 2002 is er eigenlijk niks veranderd. De legislatie van de douane was in 2001 al bijna helemaal goed, maar daarna is er ook bijna niets meer veranderd.

Er zijn wel wat problemen met het vervoer van chemische stoffen. Deze worden nog niet voldoende veilig verpakt en gemerkt. Ook bij medische goederen zoals medicijnen zijn er nog problemen met bijvoorbeeld de prijzen en het labelen.

Het verkeer van landbouwgoederen is al nagenoeg compleet vrij, want dat was bij de douane unie een van de belangrijke doelstellingen. Het verkeer is erg vrij, maar er zijn wel restricties op de import van runderen. Verwerkte landbouwproducten zijn ook al erg vrij. Hier zijn alleen nog wat problemen met de administratie.

De administratie en het testen van de goederen werkt al redelijk goed, maar de instituten die dit doen moeten nog meer capaciteit krijgen.

Belastingen

In het rapport van 2000 staat dat Turkije vrij weinig heeft gedaan op het gebied van belasting. Turkije heeft sinds 1985 een BTW belasting. Het belastingstelsel lijkt vrij veel op dat van de EU maar het verschilt op sommige punten nog wel. In het rapport van 2002 heeft Turkije veel vooruitgang geboekt op het punt van belastingen. Het rapport van october 2004 gaf aan dat het belastingstelsel van Turkije over het algemeen wel lijkt op zoals in het acquis communautaire is weergegeven, maar er verschillen nog wel dingen die moeten veranderen.

Bij de BTW zijn er nog enkele problemen. De normale hoeveelheid belasting is 15%, maar er waren in 1985 toen het werd ingevoerd ook hogere tarieven voor luxe goederen en lagere tarieven voor voedsel en exportproducten. De BTW was aftrekbaar als de aankoop gedaan is voor een bedrijf, tenzij degene die belasting betaalt uit het buitenland komt. Deze twee zaken zijn veranderd in 2001. De hogere tarieven werden weggehaald, zoals volgens het acquis hoort, en ook personen uit het buitenland kunnen belastingen als het voor een bedrijf is aftrekken. De enige problemen zijn nu nog de twee lagere tarieven. Het minimumtarief van de EU is namelijk 5% en een van de tarieven is 1%. Ook moet er nog gekeken worden naar welke producten precies deze tarieven ontvangen.

Bij belastingen op de handel zijn er wat meer problemen. Turkije had in 2000 te hoge belastingen op te veel goederen. in 2001 zijn de belastingen iets verlaagd, maar nog niet genoeg. In 2002 werd wel het aantal goederen waar belasting op geheft wordt op een lijn gezet met het acquis. In 2004 heeft Turkije een nieuw belasting stelsel ingevoerd dat in strijd is met het acquis. Ze heffen extra hoge belasting op tabak en alcoholische dranken op basis van het type tabak of drank. Dit is in strijd met het acquis omdat nu sommige dranken met een even hoog percentage deze belasting niet hebben en andere wel. Ook op tabak is het een discriminerende belasting. Dit moet nog verbeteren.

Bij de directe belastingen zijn er de laatste jaren (2003, 2004) geen veranderingen geweest. Ook dit gebied is nog niet helemaal in lijn met het acquis.

Ook de administratie van belastingontvangsten is nog niet goed genoeg. Turkije heeft nog te veel mensen die te weinig of geen belasting betalen. Het systeem van belastingbetalen moet worden gemoderniseerd. Er zijn al verschillende projecten hiervoor op gang. Turkije moet proberen ervoor te zorgen dat minder mensen belasting ontduiken of in het algemeen zwart werken.

Mededinging
Turkije heeft veel gedaan om de regels van het communautaire acquis na te leven.
In het verslag van 1999 staat dat ondanks de veranderingen in de wetgeving over concurrentie, er nog steeds vooruitgang moest worden geboekt bij gevallen van kartelvorming. De Commissie was voornamelijk bezorgd over de privileges van sommige bedrijven die een monopolie positie hebben. Over de afspraken wat betreft staatshulp werden nog steeds gediscussieerd door de Commissie en de Turkse autoriteiten.
In het verslag van 2000 staat dat Turkije steeds meer op een lijn kwam met het acquis en dat het de anti-kartelvormingswetgeving heeft aangenomen. Wel was er geen vooruitgang geboekt in de monopolies en de situatie was nog steeds ver van bevredigend. Omdat er geen supervisie voor staatshulp was ingesteld, is de vooruitgang in dit gebied beperkt.
In het verslag van 2001 staat dat Turkije vooruitgang heeft geboekt in anti-vertrouwens zaken, maar niet in staatshulp (de supervisie autoriteit was niet actief tot aan januari 2003)
In het rapport van 2003 staat dat er nog steeds meer inzet nodig is tegen monopolie en kartelvorming. En dat er dringend wetgeving over nodig is.

Turkije loopt op dit gebied gedeeltelijk goed met het acquis. Alleen bij staatshulp van bedrijven en publieke monopolie vorming is het nog slecht gesteld. De staat heeft zelf nog enkele monopolies op bijvoorbeeld alcohol en tabak. Het instituut dat de staatshulp moet monitoren werkt nog niet goed en Turkije kan hierdoor geen rapporten daarover uitbrengen, wat helemaal niet goed is tegenover het acquis.

Vervoer

Op het gebied van vervoer heeft Turkije de laatste jaren bijna geen vooruitgang gemaakt. De infrastructuur is goed, maar de wetgeving nog niet op de meeste punten. Het is ook belangrijk dat er meer gelet wordt op dat de wetten ook echt nageleefd worden.

Bij het wegvervoer heeft Turkije wel al een plan opgestelt over verkeer van gevaarlijke stoffen, maar dit is nog niet uitgevoerd. Er is wel in 2003 een algemene wet aangenomen voor (inter)nationaal vervoer over de wegen.

In de situatie van de spoorwegtransport is niks veranderd. Volgens het rapport van 2003 moet hier aan begonnen worden.

Bij de vluchtvaart gaat het beter. Er zijn verschillende diensten voor internationale vluchten en Turkije probeert deze sector te privatiseren.

Bij de zeevaart zijn de grootste problemen. Ten eerste krijgen handelsschepen vanuit Cyprus hevige restricties. Ook de handel langs de kust heeft Turkije voor zichzelf gereserveerd. De turkse handelsvloot is ook erg gevaarlijk en Turkije heeft nog amper iets gedaan om dit te verbeteren. Ze hebben veel controleurs nodig als ze willen zorgen dat het acquis ook toegepast gaat worden. in 2002 is er niks veranderd op dit gebied.
Dat ze controleurs nodig hebben geld eigenlijk voor bijna alle veranderingen van hun wetgeving die ze hebben aangepast. Het staat zo wel in de wet, maar er wordt onvoldoende op gecontroleerd en dus wordt het onvoldoende uitgevoerd.

Energie

De energiebedrijven waren vroeger van de staat, maar omdat ze later veel meer energieverbruik hadden, hadden ze investeringen van het buitenland nodig. Daardoor is de markt geprivatiseerd. De doelstellingen van het beleid van Turkije zijn ongeveer hetzelfde als die van de EU. Ze willen allebei effectieve, verschillende, veilige en milieubewuste energievoorzieningen. De wetgeving zelf past echter nog niet in het acquis en dit moet dus nog veranderd worden. Het rapport van de Europese Commisie van 2003 zegt dat er veel vooruitgang hierin is. Dat is ook logisch, omdat de doelstellingen ongeveer hetzelfde zijn.

Turkije is vooruitgegaan met twee wetten voor electriciteit en gas. Deze wetten zorgen ervoor dat de markt voor energie meer open wordt. Toch heeft de Turkse staat ook nog steeds controle over bepaalde zaken. Deze wetten zijn nog niet goed genoeg.

De vrije markt van energie is in Turkije ook nog niet helemaal ontwikkeld. De markt is wel vrijer geworden, maar er zijn nog steeds limieten als energie naar het buitenland geexporteerd wordt of geïmporteerd wordt.

De doelen van Turkije zijn nog vooral om het vrijer te maken en investeringen van buitenland aan te trekken. De twee wetten die eerder genoemd maken hier een begin in.

Sinds 2003 kunnen mensen in Turkije zelf kiezen van welke maatschappij ze energie kopen. Ook de afnemers van gas zijn sinds 2002 vrij om te kiezen. De wetgeving over prijzen, verdeling en infrastructuur is veel dichter bij het acquis komen te staan.

De voorraad olie is ongeveer voldoende voor 3 maanden. Dit hoort zo volgens het acquis. Turkije heeft een sterke doorvoer positie voor olie en gas. Deze versterkt ze.

Op het gebied van effectiviteit van energie is er geen vooruitgang geboekt. Turkije maakt hierdoor veel onnodige kosten, maar ze hebben als doel effectief om te gaan dus het zal waarschijnlijk in de toekomst nog gaan veranderen.

Turkije heeft geen kernenergie. Ze hebben hier wel regels over en er wordt aandacht besteed aan de veiligheid van eventuele kerncentrales.

Milieu

Op het gebied van milieu loopt Turkije ver achter tegenover het acquis communautaire. Alleen als ze doorzetten zal het op lange termijn gelijk lopen met het acquis. Het rapport van 1999 stelde dat de wetgeving van Turkije heel verschillend was dan dat van het acquis. pas in 2002 begon Turkije met veranderingen te maken hierin, maar dit was niet erg veel. Wel was toen de administratie en controle sterk verbeterd. Ook het rapport van 2004 zegt dat de wetgeving nog steeds op de meeste plaatsen niet gelijk loopt met het acquis. Er is dus wel wat vooruitgang geweest, maar zeker niet veel. Er moet nog veel gebeuren.

Turkije heeft wel de overeenkomst van de Verenigde Naties tegen klimaatverandering aangenomen, maar niet het verdrag van Kyoto. Er zijn ook nieuwe regelingen getroffen voor milieuzaken. Met betrekking tot de schoonheid van de lucht is er weinig vooruitgang. De verwerking van afval heeft wat vooruitgang maar ook niet veel. Dit moet nog nationaal goed geregeld worden.

Bij chemische producten is Turkije ook licht vooruitgegaan, doordat ze een wetgeving aangenomen die pesticide controleert en beperkt. Ook de fokking van testdieren is nu gebonden aan wetten.

Voor veiligheid van radioactiviteit is er ook weinig veranderd. Er is wel een wetgeving over het afval van radioactief materiaal, maar er moeten nog dingen komen om dit volledig op een lijn te zetten met het acquis en om te zorgen dat er ook op gelet wordt.

Om de wetgeving over het behoud van de natuur met het acquis overeen te laten stemmen moet ook nog veel gebeuren. Er is nog geen goede basiswetgeving over natuurgebieden of de bescherming ervan.

Op gebieden van vervuiling door industrie en geluidsoverlast is niets veranderd.

Consumenten

Turkije heeft in 1995 een wet aangenomen om de consumenten te beschermen. Door deze wet kwam Turkije al veel dichter bij het acquis. In de jaren daarna is er steeds nog langzaam maar zeker vooruitgang geboekt. In 2003 hadden ze nog een flinke sprong vooruit door nieuwe wetgevingen. Het probleem volgens het laatste rapport is, zoals bij veel van deze onderwerpen, vooral dat Turkije beter de wetgeving moet handhaven en moet controleren. Ook moeten ze consumenten beter voorlichten op hun rechten en plichten.

Over veiligheid:
Wetgeving over producten die defect zijn moet nog overeenstemming komen met het acquis. Wetgeving over de veiligheid van producten is geregeld door het ministerie van industrie en handel.

Over andere zaken:
Vooral in 2003 is er vooruitgang geboekt door veel nieuwe wetten, maar dit moet nog goed uitgevoerd worden. Er zijn verschillende groepen die kunnen beslissen over geschillen.
Turkije moet haar burgers over deze nieuwe regelingen nog beter informeren.

Onderwijs - opleiding - jeugdzaken

Turkije had volgens het rapport van 1998 een lage educatiegraad tegenover de EU, terwijl ze wel veel inzet hadden om dit te verbeteren. Toen is al voorgesteld dat Turkije bij verschillende projecten van de EU om de scholing van jeugd te verbeteren zou kunnen gaan. In de latere rapporten wordt steeds gezegd dat er maar weinig vooruitgang is. In 2001 is een plan opgesteld om rond 2005 tot 12 jaar schoolplicht te geven aan mensen.

Voor en door dit plan ontvangt Turkije nu tot 2010 geld van de wereldbank om het leren te promoten.
Turkije is nu volledig bezig met de projecten die de EU in 1998 voorgesteld heeft.
In het zuioosten en oosten van Turkije waren er nog problemen. Daar werden erg weinig arme kinderen geschoold en ook relatief weinig vrouwen. Door verschillende projecten, geholpen door unicef en de EU is de situatie daar iets verbeterd.

Het is in de wet vastgelegd dat ook gehandicapten kinderen een basisschool opleiding moeten krijgen, maar dat is ook nog niet goed geregeld. Er zijn grote verschillen tussen de verschillende gebieden van Turkije in het aantal leerlingen en aantallen vrouwelijke of armere scholieren. Op het platteland zijn er erg veel mensen slecht geschoold. 18% mannen en 28% vrouwen is er analfabeet. Daardoor kunnen ze zelfs als ze dat zouden willen geen baan vinden buiten de landbouwsector.

Het systeem van Turkije is erg gecentraliseerd. De staat regelt alles. Hierdoor kunnen de universiteiten zich niet aanpassen op de arbeidsmarkt. In verschillende sectoren is Turkije dit al aan het veranderen.

Sinds het rapport van 1998 is er niet veel echt verbeterd. Turkije moet verder werken om aan te sluiten op het acquis communautaire.

De audiovisuele sector

Dit gaat vooral over televisie uitzendingen en wat daarmee te maken heeft.
Op dit gebied wil de EU ervoor zorgen dat TV programmas vrij rond kunnen gaan in lidstaten, dat reclame in elk lidstaten dezelfde basisstandaard heeft, dat minderheden ook inzegging krijgen op programmering en de EU wil programmas van europa promoten.

Rapport van 1999 zegt dat de wetgeving in Turkije totaal niet in lijn staat met het acquis. In 2000 werkt Turkije hier flink aan, maar daarna gebeurt er weinig tot 2004.

De televisie en radio sectoren zijn in Turkije sterk geprivatiseerd en dus is er concurrentie tussen de verschillende stations.
Aan de wetgeving van uitzendingen (RTÜK) is veel gesleuteld de laatste jaren. Er mag nu uitgezonden worden in verschillende dialecten die Turken spreken. Ook mogen uitzendingen doorgezonden worden (bijvoorbeeld BBC dat ze nu ook in Turkije uitzenden). Wel worden verschillende uitzendingen geblockeerd. Als een uitzending een bedreiging voor de visie van Atatürk of de onafhankelijkheid van Turkije kan zijn, kan hij verboden worden. Ook uitzendingen die aan zouden kunnen zetten tot geweld en discriminatie kunnen verboden worden.
Er is dus nog niet zoveel vrijheid als in het acquis wordt voorgeschreven.
Turkije kan ook onredelijk hoge boetes opleggen op bepaalde programmas waardoor de vrijheid van de uitzenders ernstig beperkt wordt.

Een groot probleem hierbij is dat er een regeling is, waaraan Turkije meedoet, die zegt dat een uitzending uit een ander land (voorbeeld van BBC hierboven) die aan eisen van de EU doet niet geblockeerd mag worden, terwijl dit dus wel kan gebeuren omdat Turkije verschillende wetten heeft.
Zoals ik heb gezegd is er wel een regeling dat de tv en radiozenders programma’s in andere talen mogen uitzenden, maar in de praktijk is dit nog niet gebeurd.
In 2004 is er een nieuwe regeling gekomen zodat niet alleen de publieke zender andere talen of dialecten mag uitzenden. Deze regeling is echter ook niet helemaal ingevoerd.

Onderzoek en technologische ontwikkeling

Sinds het rapport van 2000 is er door Turkije op dit gebied vooruitgang geboekt. In 2003 heeft ze een grote stap gezet door een programma van basisvoorwaarden, maar het resultaat hiervan is nog niet duidelijk.

Het wetenschappelijk onderzoek wordt vooral uitgevoerd op universiteiten en speciale onderzoekscentra. Het budget voor onderzoek was laag maar er was een plan opgezet om dit op te voeren tegen 2005 naar 1,5% van het BBP van 0,49% van het BBP.
Toch blijft het geld en de mankracht voor de wetenschap erg laag. Er is maar ongeveer 30% van het gemiddelde van de EU aan geld beschikbaar en Turkije heeft zelf maar 10% van het gemiddeld aantal wetenschappers van de EU. Turkije heeft een speciaal kantoor in Brussel geopend, dat vanuit daar onder andere contact moet onderhouden met onderzoekscentra van de EU.

De telecommunicatie is erg verbeterd. Het turkse staattelecommunicatiebedrijf hield zijn monopolie vast tot 2003. Daarna werden verschillende telefoonmaatschappijen opgericht. Het percentage van de bevolking dat toegang heeft tot internet en het percentage dat toegang heeft tot kabeltv is beide 6%, het laagste van alle kandidaat lidstaten. In mei 2003 is wel een project gestart dat het aantal mensen met toegang tot internet moet vergroten.

Bij mobiele telefonie zijn er nog problemen omdat de staatsbedrijven geen hulp willen verlenen aan andere bedrijven door middel van hun netwerk. Dit is in strijd met het acquis en nog groot obstakel.

Er zijn regelingen getroffen in verschillende gebieden van de telecommunicatie, zoals vastgestelde maximumprijzen op telefoongesprekken. Het nummer 112 is nog niet volledig in gebruik genomen.

Doordat er zoveel nieuwe regelingen zijn in dit gebied speciaal, is de instelling die er controle op moet houden nog erg onervaren en niet effectief.

Over de post in Turkije is niks veranderd. Hier moet nog een nationale instelling voor komen om zicht op te houden.

Ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid

Het eerste rapport van de EU hierover is van 1998. Toen begon Turkije met het veranderen van haar wetgeving op dit gebied. Het doel is vooral om te zorgen dat het gebied van de EU rechtvaardig, veilig en vrij blijft. Dit bevat dus dingen zoals het weren van illegale immigranten, corruptie, drugs etc.
Turkije heeft hier wel aan gewerkt natuurlijk en heeft veel plannen opgesteld, maar deze plannen worden over het algemeen nog niet of nog niet goed uitgevoerd.

De regelingen voor een visa zijn verbeterd. Sinds 2002 zijn visas verplicht voor mensen uit bepaalde arabische landen en in 2003 is van dertien andere landen het recht weggenomen om zonder visa binnen te mogen.

De regelingen voor de grenzen van Turkije zijn verbeterd. Turkije heeft nu nieuwe grensposten en douane op zee. Turkije is op dit gebied ongeveer klaar met het aanpassen aan het acquis.

Ook op het gebied van immigratie is Turkije vooruit gegaan. Mensen die werken in Turkije maar een buitenlandse nationaliteit hebben, hebben nu dezelfde rechten als mensen met een Turkse nationaliteit. Het immigrateit beleid en de controle daarop is aangescherp. Hierdoor vermindert het aantal illegale immigranten dat naar Turkije gaat, hoewel dat er nog steeds veel zijn. Turkije heeft wel nog veel problemen met het opnieuw binnenlaten van mensen die in Griekenland zijn gaan wonen. Dit komt omdat Turkije en Griekenland van oudsher conflicten hebben. Met sommige andere landen heeft Turkije hier wel een regeling over afgesproken.

Op het gebied van vluchtelingenbeleid is Turkije ook vooruit gegaan. Er wordt voor betere scholing gezorgd en, toen de problemen in Irak voorspelt waren, heeft Turkije veel maatregelen genomen om de mogelijke grote stroom vluchtelingen op te vangen. Verder heeft Turkije zich aangesloten bij verschillende verdragen en praat ze met de EU over een gedeelt beleid tegen illegale immigratie.

Turkije is verder ook vooruitgegaan op het gebied van de bestrijding van georganiseerde misdaad. Mensensmokkel is een misdaad geworden en er is een speciale commisie aangesteld en een speciale wet aangenomen, om er voor te zorgen dat dit goed kan worden bestreden. Turkije heeft een verdrag gesloten met Griekenland om misdaad te bestrijden.
Tegen terrorisme heeft Turkije het verdrag hierover van maart 2003 getekend.

Om corruptie beter te bestrijden heeft Turkije in 2003 nieuwe wetgeving aan genomen. In 1999 en 2000 heeft ze al verschillende verdragen hierover getekend. Nu wordt ook de wetgeving beter geregeld.

Om de productie en verspreiding van drugs tegen te gaan heeft Turkije een speciale commisie ingesteld. Dit heeft echter nog geen grote vooruitgang geboekt. Er zijn wel enkele organisaties gevonden die drugs vervoeren. Het probleem is dat veel drugshandelaren via Turkije hun drugs verspreiden. Daarom moet Turkije veel met het buitenland samenwerken om dit tegen te gaan.

Het tegengaan van het witwassen van geld wordt verbeterd daardat ook hiervoor een speciale comissie is ingesteld. Ook zijn er extra regelingen getroffen.

Om internationale criminaliteit tegen te gaan heeft Turkije een plan gemaakt dat dit makkelijker moet maken. Ook is er wetgeving die orgt dat de douane te macht heeft om goederen in te nemen.

De mensenrechten in Turkije heeft Turkije verbeterd door discriminatie op ras te verbieden. Ook is de doodstraf in januari 2004 volledig verboden. Deze was eerder alleen verboden in vredestijd. Verder zijn in 2003 ook verschillende wetten veranderd om te zorgen dat de rechten voor alle mensen gelijk zijn.

Handhaving van Mensenrechten.

Hoewel de situatie van de mensenrechten in Turkije verbeterd is en verbeterd wordt doordat ze toe willen treden tot de EU, zijn ze hier nog lang niet ver genoeg in gevorderd.

Bijna iedereen in Turkije (99,8%) is islamitisch. De overige religies worden erg benadeeld. Zo krijgen organisaties van een ander geloof dan de islam geen juridische erkentening. De staat ontkent dus dat deze organisaties voor de wet bestaan. De staat geeft niet islamieten dus een mindere status dan islamieten.

Mensen die in Turkije bezig zijn om de mensenrechten te promoten en op komen voor mensenrechten van anderen, bijvoorbeeld medewerkers van Amnesty, worden in Turkije vaak door de staat aangeklaagd. Hoewel deze rechtzaken vaak eindigen in een schorsing of lage boete, vindt Amnesty dat dit een dreiging is tegen hen en andere activisten. Zij worden door deze rechtzaken beperkt.
Een goed voorbeeld van hoe de staat deze organizaties bijvoorbeeld tegenwerkt is het volgende: In december 2003 printte de plaatselijke beweging voor mensenrechten (Ýnsan Haklarý Derneði) posters met daarop de tekst 'Vrede zal winnen, iedereen is gelijk, iedereen is anders" in het Turks en Koerdisch. Deze posters werden toen in verschillende steden weggehaald omdat ze de basisstandaard van Turkije schaadde. Twee reprentatieven werden aangeklaagd. Eentje werd onschuldig verklaard en de ander kreeg hoge boetes.

Het aantal gevangen dat doodgaat in de gevangenissen is nog steeds even hoog als voor de verschillende veranderingen in de wetgeving. Dat komt doordat de politie de belangrijkste stappen tegen martelingen niet heeft genomen. Ook zijn er nog steeds een soort strafexpedities op het platteland, maar ook in de steden. Hierbij worden veel mensen zonder goed rechtelijk vervolgd te zijn gemarteld en soms geëxecuteerd.

Tegen de Koerden is Turkije extra onderdrukkend. Politieke partijen die opkomen voor de rechten van minderheden worden simpelweg verboden. Ze zijn vaak doelwit van rechtzaken tegen hen, als ze een andere mening hebben of opkomen voor zichzelf. Sommige organen van de Turkse overheid en individuele adviseurs zeiden dat het een gunstig moment zou zijn voor Turkije om de Koerden politieke en culturele rechten te geven en om hun taal toe te staan. Dat werd genegeerd.

Ook de rapporten van Turkije zelf zijn niet betrouwbaar. Zo is er bijvoorbeeld een rapport dat ging over aantallen van mensen die eerst ergens anders moesten gaan wonen in turkije. Hiervan zou volgens dat rapport van Turkije ruim een derde van het totaal terug gekeerd zijn in hun dorp. Dat is onderzocht door de 'Human Rights Watch'. Ze vonden dat het rapport niet alleen veel meer teruggekeerde mensen aangaf dan dat ze ook echt vonden in de dorpen, maar dat ook de inwonersaantallen van de dorpen zelf niet klopten en dus een verkeerd beeld hierover gaven.

Welke argumenten zijn er voor de toetreding van Turkije tot de EU?

Voor het al dan niet toetreden van Turkije tot de EU zijn veel argumenten. Europa is het onderling nog steeds niet eens over deze kwestie. In deze deelvraag zullen we tien argumenten voor de toetreding van Turkije bespreken.

1. Ieder Europees land dat aan de voorwaarden voldoet, mag lid worden, dus ook Turkije
Er zijn duidelijke voorwaarden gesteld aan het lidmaatschap. Je kunt de regels niet veranderen voor één land. Nu moeten de Europese Commissie en daarna de regeringsleiders uitmaken of Turkije er klaar voor is. Vervolgens is Turkije nog minstens tien jaar bezig om alle Europese wetten en regels tot in detail uit te voeren. Pas daarna kunnen ze echt lid worden.

2. Europa maakt zelf wel uit wat Europa is
Grenzen van werelddelen liggen nergens vast. Of bijvoorbeeld Australië een eigen continent is of een eiland in Azië is niet alleen een kwestie voor geografen, maar ook van de politiek. Over 25 jaar praat misschien niemand meer over de Bosporus als grens van Europa.

3. Met Turkije kan de EU bewijzen dat de vrijheid van godsdienst echt is
Afwijzing van Turkije is niet alleen een klap voor de Turken. De hele islamitische wereld zal er een bevestiging in zien dat westerse waarden onverenigbaar zijn met die van de islam. Afwijzing zal islamieten sterken in de gedachte dat het westen hun vijand is. De EU is geen geloofsgemeenschap van waarden en normen, waarin de vrijheid van godsdienst vanzelfsprekend moet zijn.

4. Turkije is al tientallen jaren goed genoeg om als lid van de Navo het democratische westen te verdedigen
Vooral een Amerikaans argument. Het belangrijkste Navo-lid begrijpt niet waarom Europa een dubbele standaard gebruikt: Turkije is wel democratisch genoeg voor de Navo, maar niet voor Europa. Turkije is ook al tientallen jaren lid van de Raad van Europa, een organisatie van 45 landen die vooral toegewijd is aan mensenrechten

5. Europa grenst met Turkije aan de Arabische wereld en krijgt daar meer invloed
Turkije heeft geheel eigen contacten met zijn Arabische buren en met de landen in Centraal-Azië. Daar hebben de Europese landen nog lang niet zulke goede ingangen. Nu geeft de EU bakkenvol hulpgeld in die roerige streken in de hoop stabiliteit te kopen, maar dat blijkt weinig invloed te hebben. De ervaring en contacten van Turkije kunnen de EU helpen. Stabiliteit langs de grenzen is belangrijk voor de EU, anders kan de ellende binnen stromen.

6. Turkije kan met zijn jonge bevolking het oude, vergrijzende rijke Europa een oppepper geven
Oud-eurocommissaris en oud-minister van buitenlandse zaken Hans van den Broek sprak over een “levensverzekering voor Europa.” De jonge Turken zouden als ze welvarend worden kunnen bijspringen in het dure oude Europa. Bovendien kan Europa de 70 miljoen Turkse consumenten goed gebruiken. De ondernemingszin van de Turken is befaamd. Menig voormalig gastarbeider heeft nu een bloeiende winkel in Nederland of Duitsland. Dat soort initiatief is goed voor Europa.

7. Europa maakt van Turkije een ander land
Uitvoering van de Europese regels dringt diep in de samenleving door. Alles moet anders. Europese ambtenaren en politici zullen Turkije vele jaren op de vingers kijken bij alles wat er gebeurt. Stapje voor stapje zal Europa Turkije binnendringen en niet andersom.

8. Turkije heeft meet banden met Europa dan met islamitische landen
Het moderne Turkije heeft altijd zijn blik op Europa gericht. De staatsideologie is strikt seculier. Lang voordat Frankrijk het hoofddoekje als religieus symbool in de ban deed op scholen, had Turkije dat al gedaan. De grootste stad, Istanbul, was onder de naam Constantinopel een brandpunt van de westerse beschaving.

9. Belofte maakt schuld: Turkije wordt al ruim 40 jaar aan het lijntje gehouden
Sinds Turkije in 1963 een associatieverdrag met een voorloper van de EU sloot, zit het land in de wachtkamer. In 1987 vond Turkije zichzelf rijp om officieel het lidmaatschap aan te vragen. Economische crises en de macht die Turkse militairen zich toeëigenden waren steeds redenen voor Europa om de boot af te houden. Nu de militairen zich lijken te schikken in een minder politieke rol en de Turkse economie jaarlijks met sprongen van meer dan 8 procent groeit, moet het er maar eens van komen. Geen enkele Turkse regering heeft zoveel werk gemaakt van hervormingen als die van Erdogan. Ook op het oude twistpunt van Cyprus is Turkije inschikkelijk geweest.

10. De Eurpese kiezers is nooit iets gevraagd
Dus waarom nu ineens wel? Ook bij vorige uitbreidingen zijn er geen volksraadplegingen geweest. Alleen Frankrijk heeft dat gedaan voordat de Britten lid werden. De kiezers zijn altijd een beetje bang voor nieuwkomers en tot nog toe hebben ze steeds ongelijk gehad. Grote invasies gelukszoekers uit nieuwe lidstaten zijn er nooit geweest. Ook de arme Portugezen bleven liever, vooral omdat ze er terecht op rekenden dat de EU de welvaart thuis zou bezorgen. Ierland, dat een traditie van emigratie had om de armoede te ontvluchten, haalt zelfs uit Rusland gastarbeiders, omdat er niet genoeg Ieren zijn om al het werk te doen dat de nieuwe welvaart heeft gebracht.

Welke argumenten zijn er tegen de toetreding van Turkije tot de EU?

Natuurlijk moeten er ook nadelen zitten aan de toetreding van Turkije tot de EU; anders zou er binnen de EU niet zoveel onenigheid zijn. Hieronder volgen tien argumenten tegen de toetreding van Turkije

1. Ook als Turkije zijn wetten Europees maakt, dan is de bevolking nog niet Europees
Maak Japan, met zijn keurige wetten, dan ook maar lid. Premier Erdogan erkent zelf dat de wet alleen maar papier is: “De uitvoering ervan vereist een verandering van mentaliteit, en dat kost meer tijd dan de verandering van een wet.” Toelating van Turkije vereist wel een heel groot voorschot op een toekomst die er misschien nooit komt.

2. Een kind kan op de wereldkaart zien dat Turkije buiten Europa ligt
Oekraïne, Georgië en zelfs Rusland zullen zeggen dat zij echt in Europa liggen en dus ook lid moeten kunnen worden. Eurocommissaris Verheugen, die zo enthousiast is over de Turkse vorderingen, beseft dat met Turkije het hek van de dam is. Dus heeft hij iets bedacht om Oekraïne, en Georgië van het lijf te houden: Europees Nabuurschapbeleid. Wie daaraan meedoet krijgt, in ruil voor keurig burgerlijk gedrag, allerlei handelsvoordelen en hulp. Dat kunnen we de Turken toch ook aanbieden? Dan hoeven ze ook niet hun hele land overhoop te halen.

3. Je weet niet wat je in huis haalt
Het gerommel in de islamitische wereld is veel te gevaarlijk om de EU binnen te halen. Nu lijkt de islamitische partij van Erdogan heel Europees gezind. Maar ze zijn nog maar twee jaar aan de macht. Wie weet hoe die partij zich gaat ontwikkelen? Erdogan wilde zelf overspel strafbaar stellen, totdat Europa daar boos over werd. Toen draaide hij om als een blad aan de boom. Zijn eigen vrouw gaat zelfs niet naar de staatsontvangsten in Turkije omdat ze daar geen hoofddoek mag dragen. Dat zegt veel over huize Erdogan. Als de Europese buit eenmaal binnen is, kan Erdogans ware aard blijken.

4. De militairen kunnen altijd weer de macht grijpen en de folteraars zijn nog altijd bezig
De Navo sloot de ogen voor militair machtsmisbruik, niet alleen in Turkije, ook in Spanje, Portugal en Griekenland. Nu sluit de Unie de ogen voor de honderden gevallen van marteling in Turkije met het argument dat je nu nog geen 100 procent kunt eisen van de Turken bij naleving van de mensenrechten. Hoeveel procent is dan wel genoeg? De militairen wachten af: zodra de burgers te ver gaan naar hun smaak, kunnen ze weer ingrijpen of ermee dreigen.

5. Met Turkije als lid, verwatert Europa
De Europese Unie zal met zoveel nieuwe belangen rekening moeten houden, dat besluitvorming nog moeilijker zal worden. laten we eerst maar eens afwachten hoe de vroegere communistische landen en de Balkan hun plaats binnen de EU vinden. Britse conservatieven die niet zoveel op hebben met een steeds sterkere EU, verwelkomen Turkije juist omdat het de Unie zwakker maakt.

6. Binnen de Europese Commissie leeft ook verzet tegen Turkije, dus zo gek is dat niet
Eurocommissaris Bolkestein geldt als tegenstander, ook al erkent hij dat het jawoord al gegeven is. Eurocommissaris van landbouw, de Oostenrijker Franz Fischler, waarschuwde zijn collega’s in een lange brief. Natuurlijk is hij beducht voor het landbouwbudget als al die berooide Turkse boeren aankloppen voor steun. Maar hij schreef ook: “Er kan een fundamentalistische terugslag komen.” En: “We kunnen de publieke opinie niet blijven negeren en de opbouw van Europa overlaten aan diplomaten. “

7. Turkije wordt misschien wel het machtigste lid van de EU
Met zijn bevolking van ruim 70 miljoen zou Turkije na Duitsland de zwaarste stem hebben binnen de EU. De Turken baren meer kinderen dan Europeanen, dus ze worden vanzelf nummer één. Binnen het Europees Parlement zouden ze zelfs een Turkse fractie kunnen vormen, want de eis dat de fractieleden uit minstens vijg landen moeten komen kunnen ze makkelijk vervullen door Turken uit andere lidstaten op te nemen.

8. De moeizame integratie van Turken in West-Europa bewijst dat ze helemaal geen Europeanen zijn
Als de Turken zich hier al zo isoleren, hoe zou hun thuisland dan wel Europees kunnen zijn? De Turkse gastarbeiders kwamen alleen voor het geld naar Europa, Turkije nu ook.

9. De wereld is veranderd sinds de Unie van alles beloofde aan Turkije
De Unie gaat altijd sluipend te werk. Stapje voor stapje zodat het niet opvalt. Principiële beslissingen worden vermomd als bureaucratische probleempjes en belanden op pagina zoveel van de krant. En dan ineens zegt de EU: wie A heeft gezegd, moet ook B zeggen, nu kunnen we niet meer terug. Zo ging het met de euro, zo gaat het met Turkije. De islamitische wereld is veranderd. Europa is ook veranderd. Daar hoeft de EU zich niet voor te verontschuldigen.

10. De Europese kiezers is nooit iets gevraagd
In Nederland (VVD) en Frankrijk (premier Raffarin en andere ministers) zijn voorstellen gedaan om referenda te houden. Als de kiezers niets te zeggen krijgen over de Turkse toetreding, dan gebruiken ze de referenda over de Grondwet om nee te zeggen. En dan zitten we zonder Grondwet. Maar de aparte referenda over Turkije, die nu worden voorgesteld, komen pas te laat, pas tegen 2010. Dan kun je echt geen nee meer zeggen. Het zijn fopspenen voor de kiezers, om de Grondwet te redden.

Wat zijn de voor- en nadelen voor Turkije als ze toetreden tot de EU?

De eventuele toetreding tot de EU biedt Turkije zowel voordelen als nadelen. In deze deelvraag zal er worden ingegaan op zowel de voor- als de nadelen die Turkije kan ondervinden bij de toetreding tot de EU.
Allereerst de voordelen:

1. Investeringen
Over de vraag wat Turkije het meest heeft te winnen bij de toetreding zou je kunnen zeggen: buitenlandse investeringen.
Turkije is niet alleen interessant voor investeerders als productielocatie vanwege de lage lonen. Met zo'n 60 tot 70 miljoen inwoners wordt Turkije ook een belangrijke afzetmarkt. Dat het welvaartsniveau van de gemiddelde Turk daarover nog wel wat moet stijgen is duidelijk.
Een dankbaar object voor investeerders is de enorme landbouwsector die op allerlei fronten sterk verouderd is. Daarnaast bieden ook infrastructuur en milieu perspectieven voor buitenlandse investeerders.

2. Toename handel
Hoe je het ook noemt, wendt of keert, er moet nog een hoop veranderen om Turkije ook economisch klaar te stomen voor de EU. Maar dat levert dan ook duidelijke voordelen op. Het Nederlands Centraal Planbureau heeft berekend dat de handel van Turkije met de EU na toetreding met minstens eenderde zal toenemen.
Doordat Turkije zich de komende tijd moet gaan aanpassen aan de Europese markt zullen er in de toekomst minder handelsbelemmeringen, bijvoorbeeld douaneformaliteiten en vertragingen aan de grens, zijn voor Turkije (en natuurlijk ook voor de EU). Hierdoor zal de welvaart van Turkije sterk stijgen. Hij kan zelfs ongeveer 3,5 miljard euro toenemen. Dat is een stijging van bijna 1,4 % ten opzichte van de huidige situatie.

3. Toename toerisme
Het Toerisme zal er op vooruit gaan onder andere door meer bekendheid in Europa en het opheven van een visum. Omdat Turkije minder ontwikkeld is dan de andere EU lidstaten zal er veel geld worden gestoken voor de ontwikkeling van het land. Zo zal bijvoorbeeld het onderwijs, de medische voorzieningen en de infrastructuur verbeterd worden. Toeristen zullen waarschijnlijk goedkoper op vakantie kunnen gaan naar Turkije en bovendien zullen zij in een welvarender land terecht komen als Turkije financieel volledige steun krijgt van de EU.

4. Hervorming van instituties
Indien Turkije erin slaagt haar eigen instituties te hervormen in reactie op het EU-lidmaatschap, dan kunnen de economische effecten voor Turkije aanzienlijk groter zijn dan hierboven geschetst. Betere instituties, met als gevolg onder meer het verminderen van corruptie en een beter functioneren van overheidsorganisaties, kunnen bijdragen aan de concurrentiepositie van Turkije en daarmee de handelsintegratie met andere landen bevorderen. De onderzoekers schatten in dat deze instituties van groot belang zijn voor de handel. Indien wordt aangenomen dat de instituties in Turkije op termijn op een vergelijkbaar niveau gaan functioneren als in Portugal, dat wil zeggen iets onder het gemiddelde van de huidige 25 EU-landen, dan kan de Turkse export met meer dan 50% toenemen. Het inkomen per hoofd van de bevolking stijgt daardoor met ongeveer 9%.

Op de vorige bladzijde hebben we de voordelen genoemd die ons het belangrijkst leken. Mogelijke nadelen voor Turkije bij een eventuele toetreding zijn:

1. Boeren krijgen het moeilijk
De Turkse boeren kunnen het behoorlijk moeilijk krijgen. Dit komt vooral doordat Turkije de concurrentie waarschijnlijk nog niet aankan met de gevestigde leden. De EU-leden zijn goed ontwikkeld en hebben een redelijk goede economie. De concurrentie met het buitenland zal de landbouw en de industrie van Turkije kunnen verwoesten. Het Westen zal in feite alleen maar misbruik van de lage lonen en goedkope grondstoffen maken, het levert wel meer werk op maar Turkije als land gaat er niet echt veel op vooruit.

2. Mogelijke braindrain
Mocht Turkije toetreden tot de EU wordt het voor arbeiders stukken makkelijker om in het buitenland te gaan wonen en werken. Als het welvaartsniveau bij een toetreding ver achterblijft bij de rest van de EU bestaat de mogelijkheid dat veel hoogopgeleiden Turkije verlaten om in het buitenland te werken. Daardoor blijven er in Turkije minder hoogopgeleiden over en zal het land erop achteruit gaan. Dit gebeurt echter alleen als Turkije zich minder goed ontwikkelt dan verwacht. Het kan ook zijn dat Turkije door de toetreding een nieuwe economische impuls krijgt en dat het voor arbeiders niet meer nodig is hun geluk in het buitenland te zoeken.

Hoe zijn de meningen in de huidige lidstaten over de toetreding van Turkije?

Niet alleen in Nederland zijn de meningen over een eventuele toetreding verdeeld, ook in andere lidstaten is dit een belangrijke kwestie. In deze deelvraag gaan we de meningen van enkele landen bespreken.

1. Frankrijk
President Chirac vindt dat Ankara niet nòg langer aan het lijntje gehouden mag worden en zegt dat het hoogtijd is geworden om de onderhandelingen over toetreding te starten. Een van Chiracs belangrijkste argumenten is dat hij liever een gematigd moslimland binnen Europa heeft, dan een radicaal islamitisch land net over de grens. Frustratie over het uitblijven van het Europees lidmaatschap zal het nationalisme en moslimextremisme in Turkije aanwakkeren, waarschuwt de Franse president.
Tegenstanders van de toetreding kampen met dezelfde angsten voor moslimextremisme, maar trekken er een andere conclusie uit. De aanslagen van 11 september en het groeiende moslimextremisme in de getto’s aan de rand van de grote Franse steden, baart een hoop mensen zorgen. Ongenuanceerd worden moslimextremisme en islam over één kam geschoren. De toetreding van Turkije zal een cultuurshock veroorzaken die we niet meer te boven zullen komen, klinkt het in wat nettere termen. Europa moet christelijk blijven, is de boodschap.
Toch hebben Frankrijk en Turkije meer met elkaar gemeen dan de meeste Fransen vermoeden. Het zijn beide seculiere landen, waar een strikte scheiding van geloof en staat wordt toegepast. De vader van de Turkse republiek Atatürk was zo gefascineerd door Frankrijk, dat hij het model van de Franse revolutie heeft afgekeken. Een van de directe gevolgen van deze strikte scheiding is dat in beide landen in het openbaar onderwijs geen hoofddoekjes gedragen mogen worden.
Om de gemoederen te kalmeren heeft Jacques Chirac de Fransen inspraak toegezegd. Via een referendum. Dat overigens pas wordt gehouden wanneer er écht sprake van toetreding is, met andere woorden, over tien à vijftien jaar. Met deze belofte hoopt de Franse president vooral te voorkomen dat de Franse kiezers het referendum van 2005 over de Europese grondwet zullen aangrijpen, om hun onvrede met de Turkse toetreding kenbaar te maken. Maar of de Fransen dat ook zo zien, moet nog maar blijken.
De linkse oppositie heeft zich nog niet over de Turkse kwestie willen uitspreken. Daar vindt men het bij de socialisten nog veel te vroeg voor. Ze willen hun vingers ook niet echt aan het vraagstuk branden. Maar Chiracs grote rivaal en partijgenoot, Nicolas Sarkozy, neemt geen blad voor z’n mond. Voor hem geen toetreding; hij houdt het liever bij een partnerschap met Turkije. Misschien komt het Franse oordeel uiteindelijk wel in zijn handen te liggen, want Sarkozy is vastberaden om door te stoten naar het Elysée, het presidentieel paleis. En dankzij het recent verworven voorzitterschap van de gaullistische regeringspartij, plaatst hij zich voor de volgende presidentsverkiezingen van 2007 in een zeer riante startpositie.

2. Duitsland
Voor Schröder was het bezoek aan Turkije een thuiswedstrijd. Want hij, en zijn rood-groene regering, is vóór toetreding. Maar de christen-democraten van Merkel zijn tegen.
De CDU wil, samen met zusterpartij CSU, een 'partnerschap-met-privileges' voor Turkije. De Turken hoeven niet eens te weten wat dat inhoudt. Tenslotte heeft godfather Helmut Kohl de Turken al een onvoorwaardelijk lidmaatschap beloofd toen hij namens de CDU bondskanselier was.
Nu is Merkel best in staat om een mening te herzien. Toen de CSU voorstelde om een handtekeningenactie te starten tegen Turkse toetreding, sloot ze zich daarbij aan. Een paar dagen later, onder indruk van de storm van protest die dit 'populistische' initiatief opriep, vond Merkel zo'n handtekeningenactie opeens niet zo'n goed idee meer.
De Duitse politiek is dus diep verdeeld over de toetreding van Turkije. Die verdeeldheid zie je terug in opiniepeilingen waarin over het algemeen een kleine meerderheid van de Duitse bevolking een EU-lidmaatschap van Turkije afwijst. Bij de voorstemmers hoort in ieder geval een aantal burgemeesters van grote steden, vooral in het Ruhr-gebied.
Alleen al in een stad als Keulen is veertig procent van de allochtone bevolking afkomstig uit Turkije. Die burgemeesters, ook van CDU-huize, hebben gewaarschuwd dat een 'nee' tegen Turkije kan leiden tot rellen. Ex-burgemeester Oliver Wittke (CDU) van Gelsenkirchen in de Berliner Zeitung: "Dan vliegt ons hier de hele kraam om de oren."
Voor zo'n dreigement moet natuurlijk niemand zwichten. Maar misschien wel voor de argumenten van een Duitse politicus van Turkse afkomst die ik kort geleden in Berlijn sprak: "Duitsland heeft veertig jaar geleden veel Turken naar dit land gehaald om te helpen bij de opbouw van het land. Ze hebben hier gewerkt, belasting betaald, het zou ondankbaar zijn om hun land nu met lege handen te laten staan."

3. Groot-Brittanië
Tegen het Duitse dagblad Bild zei de Britse premier onlangs dat toetreding van een democratisch Turkije stabiliteit en veiligheid in de regio zou bevorderen en voor de EU een grote aanwinst zou zijn. "De Turkse regering heeft radicale veranderingen doorgevoerd om de democratie te stutten, mensenrechten te respecteren en stabiliteit te creëren als voorwaarde voor welvaart", zei Tony Blair. Ook de Britse oppositiepartijen zien enkel heil in Turkse toetreding.
Het dagblad The Independent herinnerde haar lezers eraan dat de Beatles de top tien domineerden en John F. Kennedy het Witte Huis toen Turkije in 1963 voor het eerst aansluiting zocht bij de Europese club. Dat toetreding nu een realistisch vooruitzicht is, is een late erkenning van de indrukwekkende veranderingen die Turkije ondergaan heeft om van zichzelf een moderne democratie te maken, aldus de krant. "Toegang mag niet weer geweigerd worden".
De conservatieve Daily Telegraph is ronduit uitbundig over de nieuwe kansen die uitbreiding met zo’n grote lidstaat bieden. "De geschiedenis laat zien dat arme landen met een dubieuze politieke historie baat hebben bij Europees lidmaatschap", zegt de krant. "Kijk maar naar Spanje, Portugal en Griekenland."
Maar belangrijker nog vindt de Telegraph het om zo'n strategisch belangrijk land als Turkije de westerse invloedsfeer binnen te trekken. "Als Turkije tot bloei komt in een overwegend post-christelijke Europese Unie, dan zou het model staan voor de secularisatie en democratisering van het hele Midden-Oosten", voorspelt het blad.

4. Griekenland
Tot ruim vijf jaar geleden waren de relaties tussen Griekenland en Turkije en de Grieken en de Turken op zijn minst moeilijk en complex. In Athene viel regelmatig de term 'aartsvijand'. De regeringsleiders spraken niet direct met elkaar, de Griekse bevolking had weinig contact met de Turkse bevolking. In Griekse geschiedenisboeken op scholen werden de Turken als barbaren beschreven. De economische betrekkingen tussen beide landen waren minimaal.
Sindsdien is er veel veranderd en verbeterd in de politieke betrekkingen en in de relaties tussen de Griekse en Turkse burgers. Krediet daarvoor krijgen zonder enige twijfel de vorige socialistische premier Kostas Simitis en zijn minister van buitenlandse zaken Jorgos Papandreou, die – stap voor stap – vertrouwen hebben opgebouwd met de Turkse collega’s.
Er is nu een constante politieke dialoog tussen beide landen; het is geen groot nieuws meer hier in Griekenland als een Griekse en Turkse minister of premier elkaar ontmoeten. De economische betrekkingen zijn opgebloeid, zakenmensen van beide kanten van de Egeïsche Zee doen zaken met elkaar.
Hetzelfde geldt op het gebied van cultuur en toerisme; Grieken en Turken bezoeken elkaars landen, luisteren naar elkaars muziek, maken films over en met elkaar. De Griekse media schrijven niet meer alleen negatief over Turkije. En de huidige conservatieve Griekse regering steunt openlijk, net als de vorige socialistische regering, een toekomstig Turks lidmaatschap van de Europese Unie.
Maar natuurlijk is nog niet alles perfect en zijn er nog genoeg – vooral - politieke problemen op te lossen. Helaas worden in de Griekse schoolboeken de Turken nog steeds barbaren genoemd, omdat een gezamenlijke Turks-Griekse commissie die zich over onderwijszaken heeft gebogen geen vooruitgang boekt.
Het belangrijkste twistpunt tussen de twee buurlanden blijft echter Cyprus, kwesties die de verhoudingen nog steeds kunnen vertroebelen. Hebben de Turken hun eigen redenen om Athene met de schendingen te 'provoceren' (of het nu van de militairen komt of van de regering-Erdogan zelf), ook de Grieken zullen die 'provocaties' gebruiken.
Athene heeft dat duidelijk gemaakt door Ankara herhaaldelijk te waarschuwen dat agressief gedrag in de Egeïische Zee de Turkse wens om EU-lid te worden niet helpt. En terwijl het zeer onwaarschijnlijk is dat de Griekse regering de beslissing over het begin van toetredingsonderhandelingen voor Turkije zal blokkeren op 17 december, kan Athene wel hardere eisen gaan stellen aan een toekomstige Turkse toetreding.
Bijvoorbeeld de eis dat Turkije Cyprus (Grieks-Cyprus dan wel te verstaan) erkent of dat de Turkse troepen uit het noorden van Cyprus (het Turks-Cypriotische deel) worden teruggetrokken. De kaarten zullen op tafel worden gelegd in Brussel.

5. Italië
De regering van premier Berlusconi steunt de de kandidatuur van Turkije voor toetreding tot de EU volledig. Of zou willen steunen, want binnen zijn eigen coalitie heeft Berlusconi te maken met een rumoerige dwarsligger, de Lega Nord. Deze protestpartij uit het geïndustrialiseerde noorden verzet zich al jaren tegen alles wat vreemd en onbekend is. Of het nu om Zuid-Italianen, homo’s of moslims gaat, de Lega moet er niets van hebben en schreeuwt met een luide stem om een landelijk referendum om de Turken buiten te houden.
Helemaal onverklaarbaar is die vreemdelingenhaat niet, want nog maar dertig jaar geleden waren de Italianen zelf gastarbeiders in den vreemde. Pas halverwege de jaren ’80 zette de economische groei de deur open voor immigranten van velerlei pluimage. Een ware cultuurschok voor de inwoners van de Povlakte.

Silvio Berlusconi
Veel kans heeft het referendum trouwens niet, want tegenwoordig legt de Lega electoraal weinig gewicht meer in de schaal. Eind oktober ging zelfs de door ziekte vrijgekomen zetel van voorman Umberto Bossi verloren. Blijkbaar begint Italië te wennen aan zijn nieuwe rol van multiculturele natie en kan Berlusconi rustig de roep om een referendum negeren.
Daarin voelt hij zich zeker gesterkt door het standpunt van de katholieke kerk. Officieel is het Vaticaan niet tegen toetreding van Turkije, mits het land democratisch genoeg is en de vrijheid van godsdienst garandeert (lees: het voortbestaan van de christelijke minderheid).

6. Midden-Europa
De meningen van de Oost-Europese politici zijn vooralsnog niet erg uitgesproken over de Turkse toetreding. Maar dat betekent niet dat ze er niet over nadenken. Zo zouden de Polen nu een dubbele agenda voeren, aldus een anonieme diplomatieke bron. Die maken nu bewust niet al te veel ophef, om later deze toegeeflijkheid te kunnen verzilveren. Het is de hartenwens van Warschau om tezijnertijd Oekraïne en Wit-Rusland bij de EU te halen.
Zowel in Oekraïne als Wit Rusland wonen aanzienlijke Poolse minderheden, veel Polen hebben er hun wortels. 'Jullie Turkije, wij Oekraïne', dat zou de tactiek wezen. Hoe groter Europa, hoe meer belangen. Met andere woorden, Europa is waarschijnlijk niet klaar met uitbreidingsdebatten, ook als Turkije is toegetreden.

7. Nederland
Ook in Nederland zijn de meningen verdeeld. Turkije is volgens het CDA nog niet klaar om te beginnen met onderhandelingen over toetreding tot de Europese Unie. Het is ook nog te vroeg om een datum te noemen voor het begin van onderhandelingen, stelde fractievoorzitter Verhagen woensdag in een reactie op het rapport van de Europese Commissie.
Het kabinet krijgt van de CDA-fractie geen mandaat om bij de EU-top in december te pleiten voor een begin van de onderhandelingen. Verhagen brengt daarmee zijn partijgenoten Balkenende en Bot in een zeer lastige positie.
"Zodra Turkije voldoet aan de politieke criteria, beginnen we met onderhandelingen. Dat kan nu nog niet. Er ligt nog een te groot gat tussen de hervormingen op papier en in de werkelijkheid", aldus Verhagen.
Hij is het niet eens met partijgenoot minister Bot van Buitenlandse Zaken die eerder woensdag de verwachting uitsprak dat de onderhandelingen met Turkije in de tweede helft van 2005 kunnen beginnen. "Voorbarig", oordeelt Verhagen over Bots opmerkingen.

PvdA
De PvdA vindt dat Turkije op termijn welkom is om lid te worden van de EU, maar dan moet het land wel aan alle politieke, sociale en economische voorwaarden voldoen. Er wordt pas onderhandeld over toetreding als de rechtstaat, de democratie en de mensenrechten voldoen aan Europese standaarden. Zo is het gegaan met de tien landen die op 1 mei toegetreden zijn en zo moet het ook met Turkije gaan.

Hun standpunten
- Toetreding van Turkije zorgt voor duurzame vrede, stabiliteit en welvaart op ons continent.
- De toetreding is belangrijk voor de ontwikkeling van Turkije zelf en de regio. Als de economische omstandigheden in Turkije verbeteren, betekent dit ook dat meer Turken in eigen land hun bestaan kunnen opbouwen.
- Nederland kan veel geld verdienen aan de toetreding van Turkije. Als exportland is Turkije (64 miljoen inwoners) voor ons een enorme, nieuwe afzetmarkt voor onze producten.
- De Europese Grondwet is een flinke stap vooruit om de Europese Unie van 25 landen meer werkbaar te maken. Door de goede afbakening van wat de lidstaten zelf moeten doen en wat Europa doet, kan een zodoende hervormde EU de toetreding van Turkije aan.
- De PvdA heeft strenge eisen gesteld aan de uitbreiding van de 10 landen per 1 mei. Als landen hun zaken niet op orde hebben, kunnen ze niet volledig meedoen. Voor Turkije gelden precies dezelfde criteria als voor de andere toetreders. Niets meer, maar ook niets minder.
- De PvdA geeft voorrang aan een (verantwoorde) uitbreiding van de EU boven een Europa dat zich met steeds meer zaken bemoeit, die gerust door de lidstaten zelf kunnen worden gedaan.
- Wie de Turken met een verwijzing naar de joods-christelijke traditie van Europa buiten de deur wil houden, maakt het verdeelde verleden en niet de gedeelde lotsbestemming tot fundament van de Europese integratie.

VVD
De VVD-fractie vindt het tijd duidelijkheid te geven inzake het standpunt omtrent de uitbreiding van de Europese Unie met Turkije.
Jozias van Aartsen: "Wij zijn unaniem van mening dat er geen principieel beletsel is voor Turks lidmaatschap van de Unie, maar wij stellen daar strenge voorwaarden aan. Wij willen namelijk invloed uitoefenen op het onderhandelingsproces. Wie zich tot 'nooit' bekent, zit machteloos aan de kant. De VVD-fractie kiest ervoor als speler op de bres te staan voor stevige eisen aan Turkse toetreding."

Geert Wilders
VVD-Kamerlid Geert Wilders verlaat de VVD-fractie en neemt zijn zetel mee, ondanks de laatste poging van VVD-fractievoorzitter Van Aartsen om een breuk te voorkomen. Prominenten uit de liberale partij hebben het besluit van Wilders scherp veroordeeld.
De crisis spitste zich toe op het EU-lidmaatschap van Turkije. Wilders weigert in te stemmen met een eventueel lidmaatschap van Turkije aan de Europese Unie. "Ik was, ben en blijf tegen toetreding van Turkije tot de EU en daar kan ik geen compromis over aanvaarden."
Wilders, die met zijn eigenzinnige opvattingen ergenis wekte binnen de VVD, wil "een nieuwe beweging" gaan opzetten die "het gat aan de rechterkant" moet opvullen. Hij zal zich niet bij de LPF aansluiten, zo liet hij weten. Wilders eiste tijdens spreekbeurten de vrijheid om zijn tienpuntenplan uit te dragen. In dat plan pleit hij voor een veel rechtsere koers dan de VVD.
Over zijn toekomst zegt Wilders dat hij met "iedereen" gaat praten en dat hij streeft naar een beweging met een "stevig rechts beleid en op punten een sociaal beleid". Hij mikt op tien tot twintig zetels in de Kamer.

Wat zijn de meningen van Medo en Rob Dekkers over de toetreding van Turkije bij de EU?

Medo’s mening over toetreding tot de EU:
Ik zou het goed vinden als Turkije toe zou treden zou treden tot de EU, omdat het land er zeker op vooruit zal gaan en de rest van Europa er niet zoveel nadeel van zal hebben. Velen denken dat er een enorme migratiestroom zal komen van Turken die in de rijke landen hun geluk gaan zoeken, maar ik denk dat dat wel mee zal vallen. Toen Spanje en Portugal bij de EU kwamen waren mensen er ook bang voor, maar de landen kregen door de toetreding zo’n economische impuls dat eventuele migranten het niet meer nodig vonden naar het buitenland te emigreren. De situatie van Turkije is vergelijkbaar met die van bijvoorbeeld Spanje en Portugal toentertijd en ik denk daarom dat het er ongeveer hetzelfde aan toe zal gaan.
Ook is er volgens de EU een vrijheid van godsdienst. Nu is hun kans om die vrijheid te bewijzen en Turkije toe te laten. Ik denk dat het feit dat Turkije een islamitisch land is geen obstakel mag zijn bij een toetreding. Bovendien is het zo dat als Turkije toegelaten wordt, dit ook een gebaar is naar de andere islamitische landen. Hierdoor zien die landen dat het westen niet per definitie anti-islamitisch is. Dit zijn mijn redenen waarom ik denk dat het het beste is Turkije toe te laten tot de EU.

Rob's mening over toetreding tot de EU:
Ook ik denk dat het voor beide beter is als Turkije bij de EU komt. Ten eerste biedt het voordelen omdat Turkije een belangrijke link is tussen het Midden Oosten en Europa. Dit kan helpen bij de problemen die tegenwoordig steeds erger dreigen: de afnemende olievoorraden en het terrorisme. Het is onwaarschijnlijk dat Turkije zich aansluit bij het machtblok van het Midden Oosten. Misschien valt dit wel erg tegen, omdat er in de buurlanden van Turkije op het moment overal erge problemen zijn. Syrië en Iran hebben beide geen democratische regering, Armenië dreigt uit elkaar te vallen en in Irak is nog steeds veel geweld gaande. Ten tweede kan de grote bevolking van Turkije, die toch vooral aan de westkust wonen, werken in de EU als er mensen nodig zijn. De handel tussen Turkije en andere lidstaten zal nog verder groeien omdat de EU dit promoveert. In Turkije is een erg grote markt er zullen dus veel extra kansen komen voor bedrijven van de EU om producten te exporteren.
Daarnaast bewijst het dat de EU inderdaad een echte multiculturele samenleving is, waar landen niet uitgesloten worden omdat ze niet christelijk zijn. Het moderne Turkije heeft al laten zien dat ze erg betrouwbaar kan zijn. Het is al erg lang een voorbeeldig lid van de NAVO en heeft al veel werk verzet om bij de EU te mogen.
Ook voor Turkije is het beter. Ten eerste zorgt het lidmaatschap ervoor dat er veel beter op de rechten van de mensen gelet zal moeten worden. Ten tweede zal het Turkije economisch laten groeien. Ten derde dwingt het hervormingen van de wetgeving af die afgesteld is op de ideeën van de westerse wereld. Bovendien is de kans dát Turkije een terroristische brandhaard wordt veel kleiner als ze doordat ze lidstaat zijn veel betere controles en wetten erop na houden.
Het argument dat Turkije niet meer in Europa valt is te verwaarlozen omdat Cyprus ook al lid is en omdat lidmaatschap van de EU veel belangrijker is dan toevallige geographische ligging van landen.

Is het waarschijnlijk dat Turkije binnen 10-15 jaar toe zal treden tot de EU?

Het is duidelijk dat er nog veel moet gebeuren voordat Turkije zich volwaardig EU-lid mag noemen. Als de toetredingsonderhandelingen met Turkije dit jaar van start gaan zal het naar verwachting nog zo’n tien jaar duren voordat Turkije toe kan treden tot de Unie.
Het valt overigens te verwachten dat de EU dan beperkingen zal stellen aan het vrij verkeer van werknemers uit het, in vergelijking met de meeste andere lidstaten, arme Turkije.
Een mogelijke toetreding van Turkije tot de Europese Unie is een zaak die al zeer lang loopt. Al in 1963 sloot het land een zogenaamd associatieverdrag met de Europese Economische Gemeenschap. Turkije kreeg hierdoor uitzicht op een volwaardig lidmaatschap. Vervolgens diende Turkije in 1987 een officiële aanvraag in voor het lidmaatschap van de Unie. Uiteindelijk werd Turkije in 1999 kandidaat-lid van de Europese Unie. Dit betekende echter niet dat de daadwerkelijke toetredingsonder-handelingen al in gang werden gezet. In december 2004 werd uiteindelijk besloten dat de toetredingsonderhandelingen konden beginnen. Turkije bleek bijna te voldoen aan de zogenaamde Kopenhagen-criteria. Dit zijn toetredingscriteria op politiek en economisch vlak. Dat de onderhandelingen kunnen beginnen, wil niet zeggen dat Turkije daadwerkelijk lid kan worden. Eén ding is zeker: de onderhandelingen zullen nog vele jaren duren. En hoewel het in het verleden nog niet is gebeurd, kunnen de onderhandelingen alsnog mislukken.