Spanje

Het Koninkrijk Spanje is een land in het zuidwesten van Europa met 45.116.894 (2007) inwoners. Spanje is een constitutionele monarchie en beslaat een oppervlakte van 505.992 km², bijna 13 keer zoveel als Nederland. Het land beslaat grofweg 80% van het Iberisch Schiereiland. Buiten dat horen ook de eilandengroep Balearen in de Middellandse Zee, de Canarische Eilanden in de Atlantische Oceaan en de Spaanse exclaves in Noord-Afrika bij het land.

In het noordoosten grenst Spanje aan Frankrijk en Andorra, over de gehele lengte van de Pyreneeën, in het westen aan Portugal en in het zuiden aan de Britse kolonie Gibraltar. De hoofdstad van Spanje is Madrid, een stad met meer dan 3 miljoen inwoners gelegen in het midden van het land.

Spanje is een divers land met zeer uiteenlopende culturen, talen, eetgewoonten en klimaten. Het land varieert van de regenachtige vissersdorpen in Galicië tot het nachtleven van Madrid, de toeristische kusten aan de Middellandse Zee, het flamencodansen van Andalusië, en stierenvechten in vele delen van het land en het moderne Barcelona in Catalonië.

Spanje werd lid van de NAVO in 1981 en is lid van de Europese Unie sinds 1986. De euro werd de Spaanse munteenheid op 1 januari 1999 en verving daarmee de peseta; per 1 januari 2002 werden de euromunten en -bankbiljetten ingevoerd.

Inhoud [verbergen]
1 Etymologie
2 Geschiedenis
3 Regering en politiek
4 Bestuurlijke indeling
4.1 Autonome Regio's
5 Demografie
5.1 Immigratie
5.2 Steden en agglomeraties
5.3 Talen
6 Geografie
6.1 Klimaat
6.2 Gebergtes
6.3 Nationale Parken
7 Economie
7.1 Transport
7.2 Landbouw
7.3 Toerisme
7.4 Nationaal toerisme
8 Cultuur
8.1 Religie
8.2 Siësta
8.3 Gastronomie
8.4 Feesten
8.5 Media
8.6 Sport
8.7 Bezienswaardigheden
9 Spaanse politieke partijen
10 Beroemde Spanjaarden
11 Zie ook
12 Externe links
13 Bronnen, noten en/of referenties



[bewerk] Etymologie

Spanje in Romeinse tijdDe naam Spanje (Spaans: España) is afgeleid van de Latijnse naam “Hispania”, dat werd gebruikt voor het hele Iberisch Schiereiland. Taalkundig gezien stamt deze naam echter niet af van het Latijn, en ook met andere Indo-Europese talen is geen duidelijk verband aan te wijzen. Er bestaan dan ook verschillende theorieën over de herkomst van het woord “Hispania”. Een van die theorieën is dat de naam uit het Grieks komt. De Grieken zouden de naam “Hesperia” aan het huidige Italië en Spanje hebben gegeven, omdat beide landen zich ten westen van een bepaalde ster (genaamd “esperos”) bevonden. Het woord Hesperia zou later zijn kunnen verbasterd tot Hispania. Volgens de meest geaccepteerde theorie stamt de naam echter af van de Feniciërs, een volk dat ooit het huidige Spanje bewoonde. Volgens deze theorie is dit te wijten aan het grote aantal konijnen dat zij op het Iberisch Schiereiland aantroffen. De Fenicische taal was nauw verwant aan het Hebreeuws, en zij spraken over Spanje als “I-sphanim” dat letterlijk ‘klipdassen’ betekent. De klipdas was een veelvoorkomend dier in hun land van herkomst, maar toen zij in Spanje het konijn ontdekten, een voor hen onbekend dier, gaven ze het dezelfde naam. Daarom verwezen zij later naar Spanje als “I-sphanim”, en van dat woord zou het Latijnse “Hispania” zijn afgeleid.


[bewerk] Geschiedenis
Zie Geschiedenis van Spanje voor het hoofdartikel over dit onderwerp.


[bewerk] Regering en politiek

José Luís Rodríguez ZapateroSpanje is een constitutionele monarchie, met een koning als staatshoofd, Koning Juan Carlos I en een regering bestaande uit twee kamers, die in het Spaans “Las Cortes Generales” worden genoemd.

De uitvoerende macht bestaat uit de verschillende ministers onder leiding van de premier of president van de regering. Sinds 2004 is de socialistische José Luís Rodríguez Zapatero de premier van Spanje.

De wetgevende macht bestaat uit de zogenaamde “Las Cortes Generales”. Dit orgaan bestaat uit de eerste kamer (ES: Senado), bestaande uit 259 zetels en de tweede kamer (ES: Congreso de los Diputados), bestaande uit 350 zetels.

De rechterlijke macht bestaat uit de verschillende rechtbanken en tribunalen, met verschillende rechters die de autoriteit hebben om in naam van de Koning de justitie in het land te handhaven.


[bewerk] Bestuurlijke indeling

De autonome regio's en steden van SpanjeSpanje is bestuurlijk gezien een federatie waarin de macht zeer gedecentraliseerd wordt uitgevoerd, het is het meest gedecentraliseerde land van de Europese Unie. Het land bestaat uit 17 autonome regio's (Spaans: Comunidades Autónomas), waarbij de mate van autonomie per regio verschilt. Bijna al deze regio’s zijn weer onderverdeeld in verschillende provincies, zie provincies van Spanje. De provincies zijn onderverdeeld in comarca's van Spanje.

De verschillende maten van autonomie zijn te verklaren uit de grotere behoeft aan autonomie in sommige regio's, namelijk Catalonië, Baskenland en Galicië, omdat deze drie elk een sterke eigen identiteit en taal hebben. Zij kregen hierdoor in een eerder stadium meer eigen rechten toegewezen dan de overige regio's. Deze drie regio's vallen dus onder het zogenaamde "speciale regime", waarbij de taal een officiële status heeft. De autonomie kan onder meer van toepassing zijn op het lokale zorgstelsel, belastingsstelsel, onderwijs en veiligheid. Catalonië heeft bijvoorbeeld haar eigen lokale regering (Generalitat) en ook haar eigen politieorgaan (Mossos d'Esquadra).


[bewerk] Autonome Regio's
Zie Autonome gemeenschappen van Spanje voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Spanje bestaat uit 17 autonome regio's (zie lijst hieronder) en 2 autonome steden, Ceuta en Melilla.

Andalusië
Aragón
Asturië
Balearen
Baskenland
Canarische Eilanden
Cantabrië
Catalonië
Extremadura
Galicië
Kastilië-La Mancha
Kastilië en León
La Rioja
Madrid
Murcia
Navarra
Valencia



[bewerk] Demografie

Bevolkingsdichtheid per provincie (2005).Aan het begin van de 20e eeuw telde Spanje ongeveer 20 miljoen inwoners; dat aantal heeft zich inmiddels ruim verdubbeld tot 45.116.894 (2007). Het land is naar West-Europese maatstaven nog altijd dun bevolkt (bevolkingsdichtheid: 85,8/km²), en de bevolking is zeer ongelijkmatig verdeeld. De dichtstbevolkte gebieden vindt men aan de verschillende kusten en in de regio van Madrid.

[bewerk] Immigratie
Spanje ontvangt momenteel het grootste aantal immigranten van Europa. Maar liefst 38,6% van de totale immigratie richting de Europese Unie in 2005 vestigde zich in Spanje. Het merendeel van de immigranten is afkomstig uit Zuid-Amerika, Afrika, Oost-Europa en ook uit andere West-Europese landen. Met sommige van deze nieuwe bevolkingsgroepen zijn problemen ontstaan wat betreft integratie, maar desondanks heeft het hoge aantal immigranten wel gezorgd voor een belangrijk deel van de economische groei van het land.


[bewerk] Steden en agglomeraties
De volgende lijst bevat bevolkingsaantallen van de grootste steden en agglomeraties in Spanje, gemeten op 1 januari 2005. Voorsteden van Barcelona of Madrid, zoals Terrassa, Móstoles, Alcalá de Henares etc. zijn niét in deze lijst opgenomen. Voor de complete lijst, zie Lijst van grote Spaanse steden.


Agglomeraties van SpanjeRang Naam Inwoners 2005 Agglomeratie Autonome regio
1 Madrid 3.228.359 6.095.439 Comunidad de Madrid
2 Barcelona 1.593.075 5.239.927 Catalonië
3 Valencia 807.396 1.832.274 Comunidad Valenciana
4 Sevilla 704.514 1.317.098 Andalusië
5 Zaragoza 660.895 683.783 Aragón
6 Málaga 558.287 1.074.057 Andalusië
7 Murcia 424.362 563.272 Regio van Murcia
8 Las Palmas 378.628 616.903 Canarische Eilanden
9 Palma de Mallorca 375.776 474.035 Balearen
10 Bilbao 354.168 947.581 Baskenland
11 Córdoba 321.165 351.584 Andalusië
12 Valladolid 321.005 383.894 Kastilië en León
13 Alicante 319.380 710.448 (met Elche) Comunidad Valenciana
14 Vigo 293.725 423.821 Galicië
15 Gijón 273.931 855.159 (met Oviedo) Asturië


[bewerk] Talen
Om de taal die in het Nederlands Spaans heet te benoemen, kan men twee woorden gebruiken: "español" (Spaans) of "castellano" (Castiliaans, uit Kastilië). Beide termen worden in Spanje door elkaar gebruikt, afhankelijk van de regio (in Andalusië zegt men vooral "español", in Catalonië vrijwel nooit), maar betekenen hetzelfde. Het meest pure Spaans wordt volgens vele Spanjaarden gesproken in en rondom Valladolid.

De verschillende talen die in Spanje worden gesproken zorgen regelmatig voor grote verwarring in het buitenland, waar men het vaak heeft over dialecten. Het gaat echter om in totaal vijf officiële talen (Spaans, Catalaans, Baskisch, Galicisch en Aranees) en twee niet-officiële talen (Asturisch en Aragonees). Het Spaans is de enige officiële nationale taal van Spanje. De overige vier zijn officiële regionale talen, die in sommige gebieden ook de dominante taal zijn.

Artikel III van de Spaanse Grondwet uit 1978 luidt als volgt:

El castellano es la lengua española oficial del Estado. (…) Las demás lenguas españolas serán también oficiales en las respectivas Comunidades Autónomas…
Castiliaans is de officiële taal van de Spaanse Staat. (…) De andere Spaanse talen zijn ook officieel in de respectievelijke Autonome Gemeenschappen…

De talen van Spanje ██ Castiliaans (Spaans)

██ Catalaans

██ Baskisch

██ Asturisch
██ Galicisch

██ Aragonees

██ Aranees (dialect van het Occitaans)

De vier officiële regionale talen van Spanje zijn:

Catalaans (ES:Catalán CA:Català): wordt gesproken door iets meer dan 18% van de totale bevolking, oftewel 7,5 miljoen inwoners in Catalonië, de Balearen en de Comunidad Valenciana. Strikt taalkundig gezien is het Catalaans wat in Valencia wordt gesproken geen Catalaans maar Valenciaans (SP: Valenciano CA: Valencià). Tegenwoordig zijn er in de praktijk echter vrijwel geen verschillen meer te onderscheiden, en wordt de taal als Catalaans erkend.
Baskisch (ES:Vasco BA:Euskara): wordt gesproken door iets meer dan 1 miljoen mensen in Baskenland en Navarra, 2,3% van de totale Spaanse bevolking . De Baskische taal vertoont geen enkele overeenkomst met welke andere taal dan ook.
Galicisch (ES:Gallego GA:Galego): wordt gesproken door iets meer dan 2,5 miljoen mensen, 5,7% van de totale Spaanse bevolking in Galicië, en delen van León en Asturië. De taal lijkt meer op Portugees dan Spaans.
Aranees: wordt gesproken door slechts 4000 mensen in de Vallei van Aran in Catalonië. Taalkundig gezien is Aranees een dialect van het Franse Occitaans.
Het Spaans, Catalaans, Galicisch en Aranees zijn allemaal Romaanse talen, en stammen af van het Latijn, binnen elk van deze talen bestaan echter ook verschillende dialecten. Het Baskisch is een geval apart, er zijn namelijk geen overeenkomsten aan te wijzen met welke andere taal dan ook ter wereld. De twee niet-officiële regionale talen zijn:

Asturisch (ES:Asturiano AS:Asturianu) wordt gesproken door ongeveer 100.000 mensen en wordt in Asturië wettelijk beschermd. Het is geen dialect van het Spaans, maar een aparte taal, en wordt in verschillende gebieden gesproken: Asturië, León, Zamora, Salamanca (daar heet de taal “llionés), Extremadura (daar heet de taal “extremeñu”) en Cantabrië (daar heet de taal “montañés”).
Aragonees (ES:Aragonés AR:Aragonès): wordt gesproken door slechts 10.000 mensen in de provincie Huesca in Aragón. Ongeveer 40.000 mensen kennen de taal of hebben het geleerd (“neo-fabláns”), meestal in Zaragoza en Huesca. In de rest van Aragon, zuiden van Navarra en sommige gebieden in Valencia en Castilla-La Mancha, wordt het vaak met het Spaans vermengd. Het Aragonees stamt af van het Latijn.
De vier officiële regionale talen van Spanje spelen een relatief belangrijke rol, zowel op regionaal als op nationaal niveau. Ter vergelijking; in Spanje spreekt 24% van de bevolking één van de vier officiële regionale talen, dat komt neer op bijna 11 miljoen inwoners. In Nederland wordt de enige officiële regionale taal, het Fries door 400.000 inwoners, oftewel slechts 2,4% van de bevolking gesproken.

Spanje kent buiten de genoemde talen ook nog talloze dialecten en streektalen. Het beste voorbeeld daarvan is het Spaans dat wordt gesproken in Andalusië door ongeveer 7 miljoen mensen, met grote verschillen in vocabulaire en uitspraak. Het zogenaamde "Andaluz" (Andalusisch) is voor vele andere Spanjaarden moeilijk te verstaan.


[bewerk] Geografie

Pyreneeën in Aragón

Las Médulas in León

El Teide op Tenerife

Het landschap van Spanje bestaat voornamelijk uit plateaus, zoals de Spaanse Hoogvlakte, en bergketens zoals de Pyreneeën en de Sierra Nevada. De belangrijkste rivieren van het land zijn de Tajo, de Ebro, de Duero, de Guadiana en de Guadalquivir. Spanje grenst in het oosten en zuiden aan de Middellandse Zee, in het noorden aan de Cantabrische Zee en in het westen aan de Atlantische Oceaan.


[bewerk] Klimaat
De geografische ligging van Spanje zorgt ervoor dat alleen het noordwesten (Galicië, Asturië, Cantabrië en Baskenland) onder invloed liggen van de zogenaamde straalstromen, en de rest van het land niet. Buiten dat heeft Spanje een zeer onregelmatig landschap, en is één van de meest bergachtige landen van het Europese continent. Dit alles maakt dat men zeer verschillende klimaten (en microklimaten) kan onderscheiden. Grofweg kan het land worden verdeeld in de volgende klimaatzones:

Noordoostkust van de Middellandse Zee (Catalaanse kust, Balearen, en de noordelijke helft van het Valenciaanse land): Mediterraans klimaat: Warme en soms hete zomers en milde winters, ongeveer 600 millimeter neerslag per jaar in een zeer klein aantal geconcentreerde dagen, zogenaamde Mediterraanse buien.
Zuidoostkust van de Middellandse Zee (Alicante, Murcia en Almería): Mediterraans klimaat: Hete zomers en milde winters. Erg droog, en bijna woestijnachtig, op sommige plekken slechts 150 millimeter neerslag per jaar, oftewel de droogste plek van Europa.
Zuidkust van de Middellandse Zee (Málaga en de kusten van Granada): Subtropisch klimaat Warme en soms hete zomers, extreem zachte en milde winters. Een gemiddelde jaartemperatuur van bijna 20 graden Celsius, ongekend hoog voor Europese begrippen.
Vallei van Guadalquivir (Sevilla en Córdoba): Lange zomers met extreme hitte en droogte, zachte winters, vrijwel zonder neerslag. Bijna een woestijnklimaat.
Zuidwest Atlantische kust (Cádiz en Huelva): Warme, maar niet extreem hete zomers, zeer milde winters, relatief (voor dit deel van Europa) veel neerslag.
Spaanse Hoogvlakte (Madrid, Kastilië-La Mancha en Kastilië-León): Mediterraan klimaat met sterke invloeden van een extremer landklimaat. Lange en zeer hete zomers en koude winters, weinig neerslag.
Vallei van de Ebro (Zaragoza en het binnenland van Catalonië): Zeer hete zomers, koude winters, weinig neerslag. Bijna een landklimaat
Noordatlantische kust (Galicië, Asturië, Cantabrië, Baskenland): Zeeklimaat met milde zomers en milde winters, erg veel neerslag (1000-1200 millimeter per jaar)
Pyreneeën: Frisse zomers en koude winters, gematigd nat klimaat, in sommige gebieden een zogenaamd Hooggebergteklimaat.
Canarische Eilanden: Subtropisch klimaat zonder seizoensveranderingen. Het gehele jaar door dezelfde zomerse temperaturen, woestijnachtig op de oostelijke eilanden, iets vochtiger op de westelijker gelegen eilanden. Volgens de universiteit van Syracuse heeft de stad Las Palmas op Gran Canaria het beste klimaat ter wereld.

[bewerk] Gebergtes
De vijf grote bergsystemen van Spanje zijn de Pyreneeën, de Betische Cordillera en Sierra Nevada, het Kastiliaans Scheidingsgebergte, de Cantabrisch Gebergte en het Iberisch Randgebergte.

De Pyreneeën, die in het westen uitlopen tot in Galicië, zijn ontstaan als gevolg van het botsen van het Iberische subcontinent tegen het Europese continent. De hoogste bergtoppen zijn de 3407 meter hoge Pico de Aneto in centraal Spanje, en de 2648 meter hoge “Picos de Europa” in het westen. In de Sierra Nevada bevindt zich de “Mulhacén”, die met 3482 meter de hoogste berg van het Spaanse vasteland is. De hoogste berg van heel Spanje is echter de Pico del Teide op het Canarische eiland Tenerife.

Andere bergen in Spanje zijn: Bola del Mundo, Circo de la Safor, El Yelmo, Monte Hacho, Montserrat, Monte Perdido, Pica d'Estats, Pozo de las Nieves, Turbón en de Zuilen van Hercules.


[bewerk] Nationale Parken
Zie ook: Lijst van nationale parken in Spanje


[bewerk] Economie

Wolkenkrabbers in MadridSpanje staat traditioneel in de westerse wereld niet bepaald bekend als een economische grootmacht, maar eerder als vakantiebestemming (sinds de jaren zestig). Tijdens het politiek geïsoleerde regime van Francisco Franco, dat in 1939 begon met zijn dood in 1975 eindigde, vond wel enige modernisering plaats in een sterk gereguleerde economie, maar lang niet genoeg om eeuwen van relatieve achteruitgang goed te maken. Het land kon pas in de jaren 80 beginnen aan een inhaalslag en is tegenwoordig één van de belangrijkste economieën van Europa. In 2005 had het een BBP van € 836.672 miljoen en een gemiddeld inkomen van $ 27.542 per inwoner. Volgens de Wereldbank was Spanje in 2004 de achtste economie van de wereld. De levensverwachting van de Spaanse bevolking is één van de drie hoogste ter wereld. De levenskwaliteit is ook uitstekend. Volgens het Britse “The Economist” is die hoger dan die van landen als Canada, Frankrijk en de Verenigde Staten.


[bewerk] Transport

De nieuwe terminal van BarajasSpanje heeft 105 vliegvelden verspreid over het hele land, waarvan 33 ook internationale vluchten uitvoeren. De belangrijkste hiervan zijn de luchthaven Barajas in Madrid en de luchthaven van Barcelona. Luchthaven Barajas is in 2005 enorm uitgebreid, en heeft nu de grootste luchthaventerminal ter wereld. De bedoeling is dat het één van de belangrijkste luchthavens van Europa wordt, momenteel reizen er ongeveer 41 miljoen passagiers per jaar doorheen. Een paar internationaal bekende Spaanse bedrijven zijn: Iberia, Seat, Repsol, Zara, Telefónica en Chupa Chups

Het treinverkeer van Spanje is in handen van het staatsbedrijf RENFE. Er bestaan verbinding tussen vrijwel alle steden van het land. Momenteel bestaan er vijf hogesnelheidslijnen, met treinen die gemiddeld 200 km per uur rijden:

Madrid – Ciudad Real – Puertollano – Córdoba - Sevilla
Madrid – Ciudad Real – Puertollano – Córdoba - Málaga
Madrid – Guadalajara – Calatayud – Zaragoza – Lérida - Camp de Tarragona
Madrid – Segovia – Valladolid
Madrid – Toledo
Momenteel vindt er grootschalige uitbreiding plaats van het aantal hogesnelheidslijnen, zodat alle grote steden van het land op dit netwerk zullen zijn aangesloten. Het gaat om de volgende drie trajecten:

Verlenging tussen Camp de Tarragona en Barcelona en verder tot de Franse grens
Nieuw traject: Madrid – Cuenca – Valencia
Nieuw traject: Madrid – Cáceres – Mérida – Badajoz – Lissabon
Diverse steden beschikken over een metro, zoals de metro van Barcelona en de metro van Madrid, en ook Valencia, Palma de Mallorca en Bilbao hebben hun eigen metronetwerk.

Zie ook: Lijst van Spaanse autosnelwegen


[bewerk] Landbouw
Spanje is één van de belangrijkste landbouwproducenten van Europa. Een aantal van de belangrijkste producten in deze sector zijn citroenen, sinaasappels, olijven en olijfolie, noten, druiven en wijn.

Zie ook: Spanje (wijnstreken)


[bewerk] Toerisme

De meest toeristische badplaats: BenidormOok al is het grootste deel van de toeristen in Spanje zelf Spaans, het is ook het land met het op één na grootste aantal buitenlandse toeristen per jaar, na buurland Frankrijk, en beslaat maar liefst 7% van het wereldwijde internationale toerisme. Dat is meer dan Italië of de Verenigde Staten. Het toerisme kwam vooral op in de jaren '60 en '70. Het aantal buitenlandse toeristen steeg van minder dan 700.000 in 1951 naar 4 miljoen in 1959, 34 miljoen in 1973, 40 miljoen eind jaren '70, begin jaren '80[2] In 2005 werd Spanje bezocht door maar liefst 52,4 miljoen buitenlanders, volgens het Ministerie van Industrie, Toerisme en Handel.

Catalonië (Barcelona, Costa Brava, Costa Dorada, Pyreneeën) is veruit het meest toeristische deel van het land, meer dan 25% van de buitenlandse toeristen bezocht deze regio in 2005, gevolgd door de Balearen (9,4 miljoen buitenlandse toeristen), en de Canarische Eilanden (8,6 miljoen buitenlandse toeristen). Ongeveer tweederde van de buitenlandse toeristen komt uit slechts drie landen; 29% uit het Verenigd Koninkrijk, 18% uit Duitsland en 16% uit Frankrijk (vooral naar Catalonië). Nederlandse en Belgische toeristen omvatten respectievelijk slechts 4% en 3% van het totaal.


[bewerk] Nationaal toerisme
Binnenlandse, oftewel Spaanse toeristen gingen in 2005 vooral naar Madrid (20,7 miljoen toeristen of 18,5% van het totaal), gevolgd door Catalonië met 17,7 miljoen mensen (15,8%) en Andalusië met 16,7 miljoen mensen. (15,0%). [3]

Volgens de Wereldwijde Organisatie van Toerisme, zal het aantal toeristen dat Spanje bezoekt met ongeveer 5% per jaar stijgen, in de komende 20 jaren. In 2020 zal het land dan ongeveer 75 miljoen buitenlandse toeristen ontvangen.

Zie ook: Lijst van badplaatsen in Spanje


[bewerk] Cultuur

[bewerk] Religie

De kathedraal van SegoviaDe dominante religie in Spanje is het Rooms-Katholieke geloof. Volgens officiële bronnen is meer dan 80% van de bevolking officieel Rooms-Katholiek. Hierbij moet opgemerkt worden dat een groot deel van deze groep verplicht werd tot het geloof in tijden van het Franco-regime, en daar dus nooit zelf voor heeft kunnen kiezen. In die tijd (tot ver in de jaren 70) was elke Spanjaard volgens de wet katholiek, vrijwillig of niet. Daardoor is een groot deel van het genoemde percentage officieel gelovig, maar in het dagelijks leven niet praktiserend. Een duidelijk recent bewijs hiervan is het feit dat meer dan 70% van de Spaanse bevolking het homohuwelijk heeft goedgekeurd, terwijl de Katholieke kerk daar grote bezwaren tegen heeft. Sinds juni 2005 is Spanje dan ook het derde land van de Europese Unie waar het homohuwelijk is gelegaliseerd.

Buiten het katholieke geloof bestaan er een aantal protestantse bevolkingsgroepen, waarvan geen één echter uit meer dan 50.000 personen bestaat. Ook zijn er ongeveer 20.000 Mormonen.

In de afgelopen 32 jaar (sinds de val van het Franco-regime) is het aantal praktiserend gelovigen drastisch gedaald, en is Spanje religieus gezien geen traditioneel Rooms-Katholiek land meer. Volgens een onderzoek van de New York Times in 2005, gaat slechts 18% van de bevolking regelmatig naar een kerkdienst. Binnen het deel van de bevolking dat wel religieus actief is, zijn net als in de meeste Noord-Europese landen, verschillende maten en niveaus van daadwerkelijke betrokkenheid te onderscheiden.

De Heiligen Jakobus de Meerdere, Johannes van Avila en Theresia van Avila zijn de beschermheiligen van Spanje.


[bewerk] Siësta
In Spanje wordt 's middags siësta gehouden, met name in de zomer. De siësta valt in heel Spanje van 14:00 tot 17:00, ook al kan dat plaatselijk verschillen. Tijdens de siësta zijn veel winkels gesloten, het is het moment van de dag om te eten en afhankelijk van de regio uit te rusten of slapen. De normale werktijden zijn dus behoorlijk anders dan gebruikelijk in Noord-Europese landen, men werkt gemiddeld van 10:00 tot 14:00 en van 16:00/17:00 tot 20:00/21:00. Het wel of niet sluiten van winkels hangt overigens af van het deel van Spanje waar het om gaat, in het centrum van de grote steden zijn de meeste winkels zes dagen per week open van 10:00 tot 21:00. Eind 2005 werd het voorstel gedaan om de siësta af te schaffen, maar voorlopig zijn daar geen concrete plannen voor.


[bewerk] Gastronomie
De Spaanse keuken is net zo divers als de Spaanse culturen en klimaten. Typische Spaanse producten zijn de vele wijnen en cava’s, talloze worsten waaronder chorizo, jamón serrano of jamón ibérico (iberische ham), talloze kazen, peulvruchten, rijst, Mediterraanse groenten en veel verschillende zoetigheden. De meest bekende gerechten zijn de Spaanse tortilla, Paella, Gazpacho, stoofpotten (cocidos) en Calamares a la Romana (gefrituurde inktvis). Bekend zijn ook de tapas, die zowel ’s middags als ’s avonds kunnen worden gegeten, en in sommige delen van het land gratis zijn. Het eten van tapa’s is ook in het buitenland (Noord-Europa, Noord-Amerika) zeer populair. Er zijn honderden, zo niet, duizenden soorten tapa’s die erg verschillen per regio. Spanjaarden waarderen vooral de simpelheid, versheid en kwaliteit van het eten, en niet altijd de presentatie of het gebruik van zoveel mogelijk ingrediënten en kruiden in één gerecht. Typisch Spaanse drankjes, die met name in de zomer worden gedronken zijn Sangria, Horchata en Clara (bier gemengd met licht zoete frisdrank 'gaseosa').

Ook al zijn er regionaal erg veel verschillen te onderscheiden, (de Galicische keuken lijkt bijvoorbeeld totaal niet op de Catalaanse of Andalusische keuken), er zijn toch een aantal typische kenmerken van de Spaanse eetcultuur:

Twee keer warm eten per dag (rond 15:00 en rond 22:00), meestal een voorgerecht én een hoofdgerecht
Het drinken van wijn bij de maaltijd (ook ’s middags)
Erg vaak buiten de deur eten (gemiddeld 4 keer per week)
Het koken met verse producten en weinig consumptie van diepvriesproducten, voorbereidde kruidenmixen of kant-en-klaarmaaltijden
Scheutig gebruik van olijfolie voor zowel koude als warme gerechten
Grote consumptie van vis, schelpen en schaaldieren i.v.m. andere landen. Na Japanners zijn Spanjaarden de grootste visconsumenten ter wereld.
Het eten van zoetigheden als ontbijt (vrijwel nooit brood)
Een typisch Catalaanse Fideuà

Typisch Baskische Pintxos

Gazpacho



Zie ook:

Spaanse keuken
Spaanse wijnen

[bewerk] Feesten

Stierenvechter in SevillaSpanje heeft een relatief groot aantal feestdagen, waarvan een aantal ook uitbundig worden gevierd. Het gaat dan vooral om het grote aantal regionale feestdagen, de nationale feestdagen zijn namelijk niet meer dan vrije dagen, behalve de “Semana Santa” oftewel de heilige week rondom Pasen. Er zijn zo veel verschillende officiële regionale feestdagen dat het lastig is één duidelijke lijst te maken

De bekendste en grootst gevierde regionale feesten zijn:

"Las Fallas" in Valencia
Het aprilfeest (Feria de Abril) van Sevilla
Diada de la Mercè in Barcelona en omgeving
San Juan (Sant Joan in Barcelona en omgeving)
El Pilar in Zaragoza
San Fermín-feesten in Pamplona
Het carnaval van Cádiz, Sitges en Tenerife
Het tomatenfeest in Buñol

[bewerk] Media
De meeste landelijke dagbladen worden uitgegeven in Madrid of Barcelona. De krant El País is met een oplage van ongeveer 561.000 exemplaren (2003) het grootste dagblad. El País wordt uitgegeven in Madrid, evenals El Mundo (379.000), ABC (346.000) en La Razón (205.000). Uitgevers uit Barcelona brengen de landelijke kranten La Vanguardia (240.000) en El Periódico (221.000) uit. Naast de reguliere kranten zijn ook de landelijke sportkranten El Mundo Deportivo, Diario Sport (beide uitgegeven in Barcelona), Marca en Diario AS (uitgegeven in Madrid) van belang.

De publieke radio- en televisieomroep is in handen van Radiotelevisión Española (RTVE). Verder zijn er verschillende commerciële zenders. Zie ook: Lijst van televisiekanalen in Spanje


[bewerk] Sport
In 1992 organiseerde Barcelona de Olympische Zomerspelen, de eerste keer in de geschiedenis van Spanje.

Voetbal is één van de meest belangrijke en populaire sporten in Spanje. Bekende voetbalclubs zijn onder andere Real Madrid, FC Barcelona, Valencia CF, Sevilla FC, Villarreal CF en Atlético Madrid. Grote clubs als Real Madrid en Barcelona spelen op hoog niveau in Europa en bekende namen in het voetbal zijn onder andere Pau Gasol, Sergio Rodriguez, Jorge Garbajosa en Jose Manuel Calderon.

Op de tweede plaats komt basketbal. Basketball in Spanje word op hoog niveau gespeeld. In 2006 werd Spanje zelfs wereldkampioen door Griekenland in de finale te verslaan.


[bewerk] Bezienswaardigheden
Spanje is een land vol met bezienswaardigheden waarvan er maar liefst 38 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staan. De bekendste zijn:

Het Alhambra in Granada
Het historische centrum en de kathedraal van Córdoba
De palmentuin van Elx, vlakbij Alicante
De werken van Antoni Gaudí: Park Güell, Casa Batlló, Sagrada Família, Casa Milà en Palau Güell in Barcelona.
De musea en architectuur van Madrid
De kathedraal en het Alcázar van Sevilla
Het historische centrum en de pelgrimsroutes naar Santiago de Compostella
Het historische centrum van Toledo
De kathedraal van Burgos
Het historische centrum van Salamanca
De witte dorpen in de omgeving van Málaga
Het historische centrum van Alcalá de Henares
Zie ook:

Werelderfgoedlijst
San Pablo aquaduct in Segovia

Het Alcázar in Sevilla

San Lorenzo de El Escorial

Kathedraal van Toledo


Plaza de Toros in Málaga

San Esteban kerk in Salamanca

”Hangende Huizen” in Cuenca

Sagrada Família in Barcelona


Alhambra in Granada

Romeins theater in Mérida

Kathedraal van Santiago de Compostela

Palmtuin in Elche


Universiteit van Alcalá de Henares




[bewerk] Spaanse politieke partijen
Acción Republicana
Canarische Coalitie
CEDA
Esquerra Republicana de Catalunya
Estat Catala
Eusko Alderdi Jeltzalea
Falangisme (Spanje)
Partido Socialista Obrero Español
Partido Nacional Republicano
Partido Obrero de Unificación Marxista
Partido Popular (Spanje)
Partido Republicano Conservador
Partido Republicano Radical
Republikeinse Unie

[bewerk] Beroemde Spanjaarden
Een aantal internationaal bekende Spanjaarden:

María Isabel (zangeres)
Alejandro Sanz (zanger)
Ana Belén (zangeres)
Antoni Gaudí (architect)
Antonio Banderas (acteur)
Carlos Sainz (rallyrijder)
Chenoa (zangeres)
David Bisbal (zanger)
Federico García Lorca (schrijver)
Fernando Alonso (formule 1-coureur)
Francisco Goya (schilder)
Iker Casillas (keeper)
Julio Iglesias (zanger)
Miguel de Cervantes (schrijver van Don Quichot)
Miguel Induráin (wielrenner)
Paco de Lucía (flamencogitarist)
Paco Peña (flamencogitarist)
Pablo Picasso (schilder + medebedenker van het kubisme)
Pedro Almodóvar (filmregisseur)
Penélope Cruz (actrice)
Plácido Domingo (operazanger)
Rafael Nadal (tennisser)
Raúl (voetballer)
Salvador Dalí (schilder)