Zelfstandige zonder personeel

Een zelfstandige zonder personeel (ZZP, ZZP-er) is een begrip dat gebruikt wordt door de Nederlandse belastingdienst en de sociale zekerheidsinstellingen. Het is geen echte ondernemingsvorm. Het gaat hier om ondernemers die geen personeel in dienst hebben. Het kan ook slaan op een freelancer.

Een ZZP-er of ZZP'er is meestal één persoon die diensten of producten verkoopt en daarvoor de klanten een factuur stuurt. Een voorbeeld is een alfahulp van de thuiszorg.

De ZZP-er is zelfstandig in die zin dat hij/zij geen arbeidsovereenkomst heeft, maar wel diensten en/of goederen levert aan klanten of opdrachtgevers. Er is geen sprake van een gezagsverhouding, waardoor hij/zij geen werknemer is en niet onder de wettelijke bepalingen voor werknemer valt.

Het Belgische equivalent is een eenmanszaak.


[bewerk] Alternatieven
Een ZZP-er en de opdrachtgever / klant kunnen, als er sprake is van een langere opdracht, ook kiezen voor een tijdelijk dienstverband, of een verloning via een (soort) uitzendbureau. Dat is echter in Nederland sinds de veranderingen in de ziektekostenverzekering per 2006 minder aantrekkelijk geworden. De ZZP-er riskeert dan bovendien zijn zelfstandigenaftrek en andere aftrekken te verliezen. Het is onder omstandigheden mogelijk een dergelijk loon dat in het verlengde van de zelfstandige activiteiten ligt, maar zeker niet de hoofdmoot van de activiteiten en/of het inkomen uitmaakt, door de belastingdienst toch te laten beschouwen als winst uit onderneming.


[bewerk] Verschillen / Voor- en nadelen
Tussen ZZP'ers en werknemers zitten de volgende verschillen:

Geen arbeidsovereenkomst maar een overeenkomst tot levering van een eindproduct of dienst.
Geen (verplichte) deelname aan werknemersverzekeringen, dus geen premies en rechten op uitkeringen voor:
WW
WIA
Vaak is het wel mogelijk zich daarvoor particulier te verzekeren.

Geen gezagsverhouding: de ZZP-er is eigen baas, en kan zelfs zijn opdrachten aan anderen uitbesteden.
Geen verplichting tot persoonlijk uitvoeren van de opdracht.
Gemiddeld minstens drie klanten of opdrachtgevers per jaar.
Minstens 1225 uur per jaar actief in zijn/haar bedrijf (ruwweg drie dagen per week gemiddeld).
Eventueel inschrijving bij de Kamer van Koophandel als bedrijf.
Mogelijk een VAR-verklaring van de Belastingdienst die een erkenning van de zelfstandigheid inhoudt en de opdrachtgevers of afnemers vrijwaart van betaling van premies en inhouding van belastingen.

[bewerk] Grensgebied
Er is wel een grensgebied waar discussie over is of degene wel zelfstandig is. Het gaat dan om mensen die diensten verlenen voor een klant die bijvoorbeeld weken, maanden of jaren duren, waarbij per tijdseenheid en niet per product gefactureerd wordt. Voorbeelden zijn: huishoudsters, butlers, tuinlieden, onderhoudspersoneel, vertalers, journalisten, adviseurs, managers, interim(personeel).